مدرسه آخوند (نجف): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
جز (ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:)
خط ۱: خط ۱:
 
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۲]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363}}
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۲]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }}


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
<br />


== مدرسه بزرگ آخوند ==
== مدرسه بزرگ آخوند ==
اين مدرسه كه در نجف به نام «مدرسة الكبرى» معروف است، تقريباً در انتهاى بازار حُويش، جنب مدرسه بخارائى‌ها قرار دارد كه در سال ١٣٢١ تحت نظر و اشراف ايشان و با كمك مالى فردى به نام آستانقلى بيگ، وزير سلطان عبدالاحد بخارى (اميربخارا) تأسيس شد.<ref name=":0">موقوفات ايرانيان در عراق، مجله ميراث جاويدان، شماره ۶.</ref>
این مدرسه که در نجف به نام «مدرسة الکبری» معروف است، تقریباً در انتهای بازار حُویش، جنب مدرسه بخارائی‌ها قرار دارد که در سال ۱۳۲۱ تحت نظر و اشراف ایشان و با کمک مالی فردی به نام آستانقلی بیگ، وزیر سلطان عبدالاحد بخاری (امیربخارا) تأسیس شد.<ref name=":0">موقوفات ایرانیان در عراق، مجله میراث جاویدان، شماره ۶.</ref>


مدرسه بزرگ آخوند، يكى از پررونق‌ترين مدارس نجف به شمار مى‌آيد و شخصيت‌هاى برجسته‌اى چون: آقا نجفى قوچانى (متوفاى ١٣۶٣ ق) ، آيت‌الله العظمى سيد محمود شاهرودى (متوفاى ١٣۵٣ ش) و آيت‌الله العظمى سيد عبدالاعلى سبزوارى (متوفاى ١٣٧٢ش) و آيت‌الله سيد عباس خاتم يزى (متوفاى ١٣٨٠ش) در آن سكونت داشتند. مرحوم آقا نجفى قوچانى در كتاب خاطرات خود، چگونگى ورودشان به اين مدرسه را چنين نقل مى‌كنند:
مدرسه بزرگ آخوند، یکی از پررونق‌ترین مدارس نجف به شمار می‌آید و شخصیت‌های برجسته‌ای چون: آقا نجفی قوچانی (متوفای ۱۳۶۳ ق)، آیت‌الله العظمی سید محمود شاهرودی (متوفای ۱۳۵۳ ش) و آیت‌الله العظمی سید عبدالاعلی سبزواری (متوفای ۱۳۷۲ش) و آیت‌الله سید عباس خاتم یزی (متوفای ۱۳۸۰ش) در آن سکونت داشتند. مرحوم آقا نجفی قوچانی در کتاب خاطرات خود، چگونگی ورودشان به این مدرسه را چنین نقل می‌کنند:


رفتم نزد آقاى آخوند؛ مدرسه بزرگ كه تازه بنايى مى‌كردند و خود آقاى آخوند هر روز يك ساعتى به آن مدرسه مى‌رفت و گوشه‌اى مى‌نشست و به كار عمله و بنا تماشا مى‌كرد و خوشش مى‌آمد؛ بلكه نوعاً تماشاى تعميرات خصوصاً خيريه كه يك نوع از صدقات جاريه است، خوشايند است. نزديك بود طبقه اول آن مدرسه تمام شود؛ عرض كردم از اين مدرسه به من حجره داده مى‌شود؟ فرمودند: پس به جهت كه بنا مى‌شود؟ ! [سپس به فرزندش گفت] ميرزا مهدى! هر حجره كه آقا مى‌خواهد به ايشان بده و به اسم ايشان ثبت كن. آقا ميرزا مهدى گفت: كدام را مى‌خواهى؟ و من حجره‌اى كه در گوشه واقع بود، تعيين كردم. فرمودند: همه از اين حجره‌ها كه فضاى مدرسه در نظر اندازشان هست، تعيين مى‌كنند و تو خيلى ساده هستى كه گوشه مستور را تعيين مى‌كنى. گفتم: من حجره مى‌خواهم كه درس در او بخوانم و افكارم مرتب باشد، نه براى تماشا كه خوش منظره باشد؛ والا اين قدرها من هم شعور دارم كه آنها بهتر است، اما نه براى طلبه. . . كم كم منتقل شدم به مدرسه آخوند و به جديت تمام مشغول به درس و بحث و نوشتن شدم.
رفتم نزد آقای آخوند؛ مدرسه بزرگ که تازه بنایی می‌کردند و خود آقای آخوند هر روز یک ساعتی به آن مدرسه می‌رفت و گوشه‌ای می‌نشست و به کار عمله و بنا تماشا می‌کرد و خوشش می‌آمد؛ بلکه نوعاً تماشای تعمیرات خصوصاً خیریه که یک نوع از صدقات جاریه است، خوشایند است. نزدیک بود طبقه اول آن مدرسه تمام شود؛ عرض کردم از این مدرسه به من حجره داده می‌شود؟ فرمودند: پس به جهت که بنا می‌شود؟! [سپس به فرزندش گفت] میرزا مهدی! هر حجره که آقا می‌خواهد به ایشان بده و به اسم ایشان ثبت کن. آقا میرزا مهدی گفت: کدام را می‌خواهی؟ و من حجره‌ای که در گوشه واقع بود، تعیین کردم. فرمودند: همه از این حجره‌ها که فضای مدرسه در نظر اندازشان هست، تعیین می‌کنند و تو خیلی ساده هستی که گوشه مستور را تعیین می‌کنی. گفتم: من حجره می‌خواهم که درس در او بخوانم و افکارم مرتب باشد، نه برای تماشا که خوش منظره باشد؛ والا این قدرها من هم شعور دارم که آنها بهتر است، اما نه برای طلبه. . . کم‌کم منتقل شدم به مدرسه آخوند و به جدیت تمام مشغول به درس و بحث و نوشتن شدم.<ref>سیاحت شرق، ص ٣۴١.</ref>


<ref>سياحت شرق، ص ٣۴١.</ref>
مرحوم‌آیت‌الله خاتم یزدی یکی دیگر از ساکنان مدرسه بزرگ آخوند بود که در خاطرات خویش می‌گوید:


مرحوم‌آيت‌الله خاتم يزدى يكى ديگر از ساكنان مدرسه بزرگ آخوند بود كه در خاطرات خويش مى‌گويد:
بنده در بدو ورود به نجف اشراف (سال ۱۳۳۳ش) در مدرسه بزرگ مرحوم‌آخوند ساکن شدم. مرحوم آخوند خراسانی سه مدرسه در نجف اشراف داشت که به مدرسه صغری و مدرسه وسطی و مدرسه کبری معروف بودند. در سال‌های بعد مرحوم آقای خلخالی، مدرسه کبری را خراب کرد و در جای آن، یک مدرسه مجلل در سه طبقه بنا نمود. ظاهراً این مدرسه در حال حاضر در اختیار رژیم بعث قرار گرفته است.<ref>خاطرات آیةالله خاتم یزدی، ص ۴١.</ref>


بنده در بدو ورود به نجف اشراف (سال ١٣٣٣ش) در مدرسه بزرگ مرحوم‌آخوند ساكن شدم. مرحوم آخوند خراسانى سه مدرسه در نجف اشراف داشت كه به مدرسه صغرى و مدرسه وسطى و مدرسه كبرى معروف بودند. در سال‌هاى بعد مرحوم آقاى خلخالى، مدرسه كبرى را خراب كرد و در جاى آن، يك مدرسه مجلل در سه طبقه بنا نمود. ظاهراً اين مدرسه در حال حاضر در اختيار رژيم بعث قرار گرفته است.<ref>خاطرات آيةالله خاتم يزدى، ص ۴١.</ref>
در اواخر قرن چهاردهم، ساختمان این مدرسه فرسوده شد تا این که در سال ۱۳۴۸ شمسی به همت مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ نصرالله خلخالی و با هزینه مرحوم حاج علی آقا سیاهپوشان به شکل باشکوه و زیبایی تجدید بنا گردید.<ref name=":0"/>


در اواخر قرن چهاردهم، ساختمان اين مدرسه فرسوده شد تا اين كه در سال ١٣۴٨ شمسى به همت مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمين حاج شيخ نصرالله خلخالى و با هزينه مرحوم حاج على آقا سياهپوشان به شكل باشكوه و زيبايى تجديد بنا گرديد.<ref name=":0" />
ساختمان جدید مدرسه بزرگ آخوند، از یک حیاط بزرگ مربع شکل تشکیل شده است که در اطراف آن، سه طبقه و تعداد ۱۰۳ حجره دارد. کتابخانه و مدرس آن در طبقه دوم ضلع شرقی مدرسه واقع است. به علاوه از یک زیرزمین بزرگ نیز برخوردار است که به گفته خادم مدرسه، در مراسم مهم حوزوی و تشکیل جلسات و بزرگداشت‌های سرتاسری از آن استفاده می‌شود.


ساختمان جديد مدرسه بزرگ آخوند، از يك حياط بزرگ مربع شكل تشكيل شده است كه در اطراف آن، سه طبقه و تعداد ١٠٣ حجره دارد. كتابخانه و مدرس آن در طبقه دوم ضلع شرقى مدرسه واقع است. به علاوه از يك زيرزمين بزرگ نيز برخوردار است كه به گفته خادم مدرسه، در مراسم مهم حوزوى و تشكيل جلسات و بزرگداشت‌هاى سرتاسرى از آن استفاده مى‌شود.
پیش از ظهر روز شنبه ششم اسفندماه ۱۳۹۰ برابر با سوم ربیع الاول ۱۴۳۳ قمری به همراه اعضای هیئت تحریریه فصلنامه از این مدرسه دیدن کردیم. حدود ۱۲۷ طلبه پاکستانی، هندی و افغانی در آن ساکن بودند. خادم مدرسه اجازه نداد تا از ساختمان داخل و حجرات مدرسه عکس بگیریم؛ اما هنگام خروج، از درب ورودی و تابلوی سر در مدرسه عکس گرفتیم. سردر مدرسه، نمای حجرات و راهروهای مدرسه، همه با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزئین شده است.


پيش از ظهر روز شنبه ششم اسفندماه ١٣٩٠ برابر با سوم ربيع الاول ١۴٣٣ قمرى به همراه اعضاى هيئت تحريريه فصلنامه از اين مدرسه ديدن كرديم. حدود ١٢٧ طلبه پاكستانى، هندى و افغانى در آن ساكن بودند. خادم مدرسه اجازه نداد تا از ساختمان داخل و حجرات مدرسه عكس بگيريم؛ اما هنگام خروج، از درب ورودى و تابلوى سر در مدرسه عكس گرفتيم. سردر مدرسه، نماى حجرات و راهروهاى مدرسه، همه با كاشى‌هاى فيروزه‌اى رنگ تزئين شده است.
این مدرسه در زمان رژیم بعثی عراق، بارها مورد حمله نیروهای امنیتی قرار گرفت؛ به‌خصوص در قیام شعبانیه سال ۱۹۹۱ به اشغال صدامیان درآمد و مدت‌ها این اشغالگری ادامه داشت که در خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی به آن اشاره شده است.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰.</ref>


اين مدرسه در زمان رژيم بعثى عراق، بارها مورد حمله نيروهاى امنيتى قرار گرفت؛ به‌خصوص در قيام شعبانيه سال ١٩٩١ به اشغال صداميان درآمد و مدت‌ها اين اشغالگرى ادامه داشت كه در خاطرات آيت‌الله خاتم يزدى به آن اشاره شده است.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰.</ref>
== مدرسه وسطای آخوند ==
این مدرسه که در محله «بُراق»، ابتدای ورودی یکی از کوچه‌های خیابان امام صادق (ع) (شارع الصادق) قرار دارد، در سال ۱۳۲۶ قمری با اشراف و هدایت آخوند خراسانی و به سرمایه بانی مدرسه بزرگ تأسیس شد و دارای دو طبقه و ۳۴ حجره بوده است. در این مدرسه مراجع بزرگی مانند: آیت‌الله سید عبدالهادی شیرازی و آیت‌الله سید احمد خوانساری سکونت داشتند. به گفته اهالی محل و کسبه اطراف مدرسه، قسمتی از آن در زمان حکومت صدام در مسیر خیابان قرار گرفت و تخریب شد.


== مدرسه وسطاى آخوند ==
در مراجعه به این مدرسه، با درب بسته آن مواجه شدیم و نتوانستیم از ساختمان داخلی و حجرات آن بازدید کنیم. بر پارچه‌نوشته‌ای که بالای درب ورودی نصب کرده بودند، نوشته بود به خاطر بازسازی و تعمیرات اساسی، تا اطلاع ثانوی مدرسه تعطیل است.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰ و ۱۲۱.</ref>
اين مدرسه كه در محله «بُراق» ، ابتداى ورودى يكى از كوچه‌هاى خيابان امام صادق (ع) (شارع الصادق) قرار دارد، در سال ١٣٢۶ قمرى با اشراف و هدايت آخوند خراسانى و به سرمايه بانى مدرسه بزرگ تأسيس شد و داراى دو طبقه و ٣۴ حجره بوده است. در اين مدرسه مراجع بزرگى مانند: آيت‌الله سيد عبدالهادى شيرازى و آيت‌الله سيد احمد خوانسارى سكونت داشتند. به گفته اهالى محل و كسبه اطراف مدرسه، قسمتى از آن در زمان حكومت صدام در مسير خيابان قرار گرفت و تخريب شد.


در مراجعه به اين مدرسه، با درب بسته آن مواجه شديم و نتوانستيم از ساختمان داخلى و حجرات آن بازديد كنيم. بر پارچه‌نوشته‌اى كه بالاى درب ورودى نصب كرده بودند، نوشته بود به خاطر بازسازى و تعميرات اساسى، تا اطلاع ثانوى مدرسه تعطيل است.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰ و ۱۲۱.</ref>
== مدرسه صغرای آخوند ==
این مدرسه نیز با تولیت آخوند خراسانی و با سرمایه همان بانی در سال ۱۳۲۸ قمری ساخته شد. در خیابان شارع الرسول، از طرف درب قبله حرم امیرمؤمنان (ع) سمت چپ خیابان، داخل کوچه سوم معروف به «کوچه صد تومانی» در محله مِشراق واقع است. مدرسه کوچک آخوند اینک یکی از مدارس پررونق حوزه نجف به شمار می‌آید. درس و بحث در آن برگزار می‌شود و محل رفت و آمد طلاب و فضلا و اساتید است. چون این مدرسه در محدوده بیت مرجعیت قرار داشت و تحت کنترل و حفاظت نیروهای امنیتی و حفاظتی بود، نتوانستیم از آن دیدن کنیم؛ زیرا فقط طلاب و فضلای ساکن در نجف حق ورود به آن را داشتند. مرحوم‌آیت‌الله سید مرتضی مرعشی نجفی (متوفای ۱۳۷۵ ش) برادر آیت‌الله مرعشی نجفی، یکی از ساکنین مدرسه صغری آخوند در نجف اشرف بود.


== مدرسه صغراى آخوند ==
یک سال پس از اتمام ساختمان مدرسه صغری، آخوند خراسانی در سال ۱۳۲۹ قمری چشم از جهان فروبست. پس از تشییع باشکوه در جوار حرم علوی، در حجره ۲۶ جنب مقبره میرزا حبیب‌الله رشتی (متوفای ۱۳۱۲ق) آرام گرفت. بعدها در این مقبره، علمای بزرگی چون آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی (متوفای ۱۳۶۵ ق) وآیت‌الله سید حسن بجنوردی (متوفای ۱۳۵۹ق) صاحب «القواعد الفقیه» نیز به خاک سپرده شدند.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۱.</ref>
اين مدرسه نيز با توليت آخوند خراسانى و با سرمايه همان بانى در سال ١٣٢٨ قمرى ساخته شد. در خيابان شارع الرسول، از طرف درب قبله حرم اميرمؤمنان (ع) سمت چپ خيابان، داخل كوچه سوم معروف به «كوچه صد تومانى» در محله مِشراق واقع است. مدرسه كوچك آخوند اينك يكى از مدارس پررونق حوزه نجف به شمار مى‌آيد. درس و بحث در آن برگزار مى‌شود و محل رفت و آمد طلاب و فضلا و اساتيد است. چون اين مدرسه در محدوده بيت مرجعيت قرار داشت و تحت كنترل و حفاظت نيروهاى امنيتى و حفاظتى بود، نتوانستيم از آن ديدن كنيم؛ زيرا فقط طلاب و فضلاى ساكن در نجف حق ورود به آن را داشتند. مرحوم‌آيت‌الله سيد مرتضى مرعشى نجفى (متوفاى ١٣٧۵ ش) برادر آيت‌الله مرعشى نجفى، يكى از ساكنين مدرسه صغرى آخوند در نجف اشرف بود.


يك سال پس از اتمام ساختمان مدرسه صغرى، آخوند خراسانى در سال ١٣٢٩ قمرى چشم از جهان فرو بست. پس از تشييع باشكوه در جوار حرم علوى، در حجره ٢۶ جنب مقبره ميرزا حبيب‌الله رشتى (متوفاى ١٣١٢ق) آرام گرفت. بعدها در اين مقبره، علماى بزرگى چون آيت‌الله سيدابوالحسن اصفهانى (متوفاى ١٣۶۵ ق) وآيت‌الله سيد حسن بجنوردى (متوفاى ١٣۵٩ق) صاحب «القواعد الفقيه» نيز به خاك سپرده شدند.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۱.</ref>
== پانویس ==
 
==پانوشت==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==


== منابع ==
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = مدارس آخوند خراسانی در نجف،  
| منبع = مدارس آخوند خراسانی در نجف،
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان 1390، ص 117
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۱۷
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1267/1/117
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1267/1/117
}}
}}
 
* '''سیاحت شرق'''، آقانجفی قوچانی، تصحیح شاکری،
* '''سياحت شرق'''، آقانجفى قوچانى، تصحیح شاكرى،
* '''خاطرات آیةالله خاتم یزدی'''،
* '''خاطرات آيةالله خاتم يزدى'''،  
* '''موقوفات ایرانیان در عراق'''، محمدرضا انصاری، مجله میراث جاویدان، شماره ۶.
* '''موقوفات ايرانيان در عراق'''، محمدرضا انصارى، مجله ميراث جاويدان، شماره ۶.


{{پایان}}
{{پایان}}

نسخهٔ ‏۱۴ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۱۵

مدرسه بزرگ آخوند

این مدرسه که در نجف به نام «مدرسة الکبری» معروف است، تقریباً در انتهای بازار حُویش، جنب مدرسه بخارائی‌ها قرار دارد که در سال ۱۳۲۱ تحت نظر و اشراف ایشان و با کمک مالی فردی به نام آستانقلی بیگ، وزیر سلطان عبدالاحد بخاری (امیربخارا) تأسیس شد.[۱]

مدرسه بزرگ آخوند، یکی از پررونق‌ترین مدارس نجف به شمار می‌آید و شخصیت‌های برجسته‌ای چون: آقا نجفی قوچانی (متوفای ۱۳۶۳ ق)، آیت‌الله العظمی سید محمود شاهرودی (متوفای ۱۳۵۳ ش) و آیت‌الله العظمی سید عبدالاعلی سبزواری (متوفای ۱۳۷۲ش) و آیت‌الله سید عباس خاتم یزی (متوفای ۱۳۸۰ش) در آن سکونت داشتند. مرحوم آقا نجفی قوچانی در کتاب خاطرات خود، چگونگی ورودشان به این مدرسه را چنین نقل می‌کنند:

رفتم نزد آقای آخوند؛ مدرسه بزرگ که تازه بنایی می‌کردند و خود آقای آخوند هر روز یک ساعتی به آن مدرسه می‌رفت و گوشه‌ای می‌نشست و به کار عمله و بنا تماشا می‌کرد و خوشش می‌آمد؛ بلکه نوعاً تماشای تعمیرات خصوصاً خیریه که یک نوع از صدقات جاریه است، خوشایند است. نزدیک بود طبقه اول آن مدرسه تمام شود؛ عرض کردم از این مدرسه به من حجره داده می‌شود؟ فرمودند: پس به جهت که بنا می‌شود؟! [سپس به فرزندش گفت] میرزا مهدی! هر حجره که آقا می‌خواهد به ایشان بده و به اسم ایشان ثبت کن. آقا میرزا مهدی گفت: کدام را می‌خواهی؟ و من حجره‌ای که در گوشه واقع بود، تعیین کردم. فرمودند: همه از این حجره‌ها که فضای مدرسه در نظر اندازشان هست، تعیین می‌کنند و تو خیلی ساده هستی که گوشه مستور را تعیین می‌کنی. گفتم: من حجره می‌خواهم که درس در او بخوانم و افکارم مرتب باشد، نه برای تماشا که خوش منظره باشد؛ والا این قدرها من هم شعور دارم که آنها بهتر است، اما نه برای طلبه. . . کم‌کم منتقل شدم به مدرسه آخوند و به جدیت تمام مشغول به درس و بحث و نوشتن شدم.[۲]

مرحوم‌آیت‌الله خاتم یزدی یکی دیگر از ساکنان مدرسه بزرگ آخوند بود که در خاطرات خویش می‌گوید:

بنده در بدو ورود به نجف اشراف (سال ۱۳۳۳ش) در مدرسه بزرگ مرحوم‌آخوند ساکن شدم. مرحوم آخوند خراسانی سه مدرسه در نجف اشراف داشت که به مدرسه صغری و مدرسه وسطی و مدرسه کبری معروف بودند. در سال‌های بعد مرحوم آقای خلخالی، مدرسه کبری را خراب کرد و در جای آن، یک مدرسه مجلل در سه طبقه بنا نمود. ظاهراً این مدرسه در حال حاضر در اختیار رژیم بعث قرار گرفته است.[۳]

در اواخر قرن چهاردهم، ساختمان این مدرسه فرسوده شد تا این که در سال ۱۳۴۸ شمسی به همت مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ نصرالله خلخالی و با هزینه مرحوم حاج علی آقا سیاهپوشان به شکل باشکوه و زیبایی تجدید بنا گردید.[۱]

ساختمان جدید مدرسه بزرگ آخوند، از یک حیاط بزرگ مربع شکل تشکیل شده است که در اطراف آن، سه طبقه و تعداد ۱۰۳ حجره دارد. کتابخانه و مدرس آن در طبقه دوم ضلع شرقی مدرسه واقع است. به علاوه از یک زیرزمین بزرگ نیز برخوردار است که به گفته خادم مدرسه، در مراسم مهم حوزوی و تشکیل جلسات و بزرگداشت‌های سرتاسری از آن استفاده می‌شود.

پیش از ظهر روز شنبه ششم اسفندماه ۱۳۹۰ برابر با سوم ربیع الاول ۱۴۳۳ قمری به همراه اعضای هیئت تحریریه فصلنامه از این مدرسه دیدن کردیم. حدود ۱۲۷ طلبه پاکستانی، هندی و افغانی در آن ساکن بودند. خادم مدرسه اجازه نداد تا از ساختمان داخل و حجرات مدرسه عکس بگیریم؛ اما هنگام خروج، از درب ورودی و تابلوی سر در مدرسه عکس گرفتیم. سردر مدرسه، نمای حجرات و راهروهای مدرسه، همه با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزئین شده است.

این مدرسه در زمان رژیم بعثی عراق، بارها مورد حمله نیروهای امنیتی قرار گرفت؛ به‌خصوص در قیام شعبانیه سال ۱۹۹۱ به اشغال صدامیان درآمد و مدت‌ها این اشغالگری ادامه داشت که در خاطرات آیت‌الله خاتم یزدی به آن اشاره شده است.[۴]

مدرسه وسطای آخوند

این مدرسه که در محله «بُراق»، ابتدای ورودی یکی از کوچه‌های خیابان امام صادق (ع) (شارع الصادق) قرار دارد، در سال ۱۳۲۶ قمری با اشراف و هدایت آخوند خراسانی و به سرمایه بانی مدرسه بزرگ تأسیس شد و دارای دو طبقه و ۳۴ حجره بوده است. در این مدرسه مراجع بزرگی مانند: آیت‌الله سید عبدالهادی شیرازی و آیت‌الله سید احمد خوانساری سکونت داشتند. به گفته اهالی محل و کسبه اطراف مدرسه، قسمتی از آن در زمان حکومت صدام در مسیر خیابان قرار گرفت و تخریب شد.

در مراجعه به این مدرسه، با درب بسته آن مواجه شدیم و نتوانستیم از ساختمان داخلی و حجرات آن بازدید کنیم. بر پارچه‌نوشته‌ای که بالای درب ورودی نصب کرده بودند، نوشته بود به خاطر بازسازی و تعمیرات اساسی، تا اطلاع ثانوی مدرسه تعطیل است.[۵]

مدرسه صغرای آخوند

این مدرسه نیز با تولیت آخوند خراسانی و با سرمایه همان بانی در سال ۱۳۲۸ قمری ساخته شد. در خیابان شارع الرسول، از طرف درب قبله حرم امیرمؤمنان (ع) سمت چپ خیابان، داخل کوچه سوم معروف به «کوچه صد تومانی» در محله مِشراق واقع است. مدرسه کوچک آخوند اینک یکی از مدارس پررونق حوزه نجف به شمار می‌آید. درس و بحث در آن برگزار می‌شود و محل رفت و آمد طلاب و فضلا و اساتید است. چون این مدرسه در محدوده بیت مرجعیت قرار داشت و تحت کنترل و حفاظت نیروهای امنیتی و حفاظتی بود، نتوانستیم از آن دیدن کنیم؛ زیرا فقط طلاب و فضلای ساکن در نجف حق ورود به آن را داشتند. مرحوم‌آیت‌الله سید مرتضی مرعشی نجفی (متوفای ۱۳۷۵ ش) برادر آیت‌الله مرعشی نجفی، یکی از ساکنین مدرسه صغری آخوند در نجف اشرف بود.

یک سال پس از اتمام ساختمان مدرسه صغری، آخوند خراسانی در سال ۱۳۲۹ قمری چشم از جهان فروبست. پس از تشییع باشکوه در جوار حرم علوی، در حجره ۲۶ جنب مقبره میرزا حبیب‌الله رشتی (متوفای ۱۳۱۲ق) آرام گرفت. بعدها در این مقبره، علمای بزرگی چون آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی (متوفای ۱۳۶۵ ق) وآیت‌الله سید حسن بجنوردی (متوفای ۱۳۵۹ق) صاحب «القواعد الفقیه» نیز به خاک سپرده شدند.[۶]

پانویس

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ موقوفات ایرانیان در عراق، مجله میراث جاویدان، شماره ۶.
  2. سیاحت شرق، ص ٣۴١.
  3. خاطرات آیةالله خاتم یزدی، ص ۴١.
  4. مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰.
  5. مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰ و ۱۲۱.
  6. مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۱.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۱۷ است.
  • سیاحت شرق، آقانجفی قوچانی، تصحیح شاکری،
  • خاطرات آیةالله خاتم یزدی،
  • موقوفات ایرانیان در عراق، محمدرضا انصاری، مجله میراث جاویدان، شماره ۶.