حره وبره: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
بر پایه گزارشی در سال ۱۴۱۸ق. امروزه به «حره غربیه» شهرت یافته است.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص440 و ۴۷۴.</ref> | بر پایه گزارشی در سال ۱۴۱۸ق. امروزه به «حره غربیه» شهرت یافته است.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص440 و ۴۷۴.</ref> | ||
حره وبره، به شکل عام به همه حره غربی گفته شده است و حقیقتا بر بخش میانی آن اطلاق می شود.<ref name=":5">معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص478.</ref> | |||
به هر کدام از بخش‌های این حره، مناسب با قبیله‌ای که در آن ساکن بوده‌اند، نامی گفته شده است. برای نمونه به بخشی از آن حره بنی سلمه گفته شده است.<ref name=":5" /> | |||
«الوبر»، به معنای صوف ابل است.<ref name=":5" /> | |||
==مکان== | ==مکان== | ||
| خط ۲۴: | خط ۳۰: | ||
در سوی جنوب غربی آن، مزرعه‌ها و باغ‌ها قرار دارد.<ref name=":3">معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص476.</ref> | در سوی جنوب غربی آن، مزرعه‌ها و باغ‌ها قرار دارد.<ref name=":3">معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص476.</ref> | ||
== وادی عقیق == | ==وادی عقیق== | ||
وادی عقیق، از میان این حره، از جنوب به سوی شمال جاری بوده و این حره را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است.<ref name=":4" /> | وادی عقیق، از میان این حره، از جنوب به سوی شمال جاری بوده و این حره را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است.<ref name=":4" /> | ||
== ثنیة الوداع == | ==ثنیة الوداع== | ||
ثنیة الوداع که به ثنیة الوداع الجنوبیة شناخته می‌شود، در این حره قرار دارد.<ref name=":3" /> | ثنیة الوداع که به ثنیة الوداع الجنوبیة شناخته می‌شود، در این حره قرار دارد.<ref name=":3" /> | ||
| خط ۳۹: | خط ۴۵: | ||
قلعه‌های ضحیان و قلعه قبا در سوی جنوب غربی آن قرار دارد.<ref name=":3" /> | قلعه‌های ضحیان و قلعه قبا در سوی جنوب غربی آن قرار دارد.<ref name=":3" /> | ||
<br /> | |||
== در حدیث == | |||
و هي إحدى اللابتين اللتين تحدان حرم المدينة كما سبق ذكره،<ref name=":3" /> | |||
==در تاریخ== | ==در تاریخ== | ||
| خط ۴۹: | خط ۶۰: | ||
بسیاری از قصرها و مزرارع و باغ‌ها در دوره دولت اموی در جانب این حره ساخته شده و آبادی آن رونق گرفت؛ از این رو، توسعه و مدنیت تمدن وادی عقیق که از میان حره وبره می‌گذرد معروف شد،<ref name=":4">معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص475.</ref> | بسیاری از قصرها و مزرارع و باغ‌ها در دوره دولت اموی در جانب این حره ساخته شده و آبادی آن رونق گرفت؛ از این رو، توسعه و مدنیت تمدن وادی عقیق که از میان حره وبره می‌گذرد معروف شد،<ref name=":4">معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص475.</ref> | ||
منازل بنی‌سلمه در سوی شمال شرقی این حره است.<ref name=":2" /> | منازل بنی‌سلمه در سوی شمال شرقی این حره است.<ref name=":2" /> | ||
بنی سلمه در بخشی که مسجد قبلتین قرار دارد ساکن بوده و قبرستان آنها نیز در همان مکان بود، این بخش به نام حره بنی سلمه شهرت یافت. در بخش جنوبی حره، قبیله بنی بیاضه ساکن شدند که و هم حی من الانصار، این بخش به نام حره بیاضه شهرت یافت.<ref name=":5" /> | |||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
نسخهٔ ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۲۰:۳۱
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۲۴ دی ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
حَرّه وبره،
حره
«حَرَّة»، واژه‌ای عربی و به معنای زمین سختی است، که از سنگهای سیاه شکل گرفته،[۱] گویی با آتش سوخته باشد.[۲] ریشه این واژه «ح، ر، ر» به معنای گرما بوده[۳] و جمع آن «حِرار» است.[۴] به گفته برخی، «حرّه» به نام «لابة» نیز خوانده شده است.[۵] واژه‌نامه‌های پارسی، حرّه را «سنگلاخ سوخته»[۶] و «سنگستان» معنا کرده‌اند.[۷]
زمین‌های حرّه، انبوهی از سنگهای سخت سیاه‌رنگ و متخلخل[یادداشت ۱][۸] است، که زمینه زیست بشری و کشاورزی در آن فراهم نیست. علت به وجود آمدن این مناطق، گسل‌های فراوانی است، که گاه گدازه‌های آتش‌فشانی از آن فوران کرده و سطح زمین را به صورت گسترده، بدون آنکه کوه‌زایی کند، می‌پوشاند. این گدازه‌ها پس از سرد شدن به رنگ تیره درمی‌آیند.[۹]
نام
حره الوَبَره،[۱۰] برخی وَبْره نیز جایز دانسته‌اند.[۱۱] به آن حره غربیه نیز گفته شده است.[۱۱]
بر پایه گزارشی، در سده ششم قمری تنها به بخشی از حره غربی، حره وبره گفته می‌شد.[۱۲]
بر پایه گزارشی در سال ۱۴۱۸ق. امروزه به «حره غربیه» شهرت یافته است.[۱۳]
حره وبره، به شکل عام به همه حره غربی گفته شده است و حقیقتا بر بخش میانی آن اطلاق می شود.[۱۴]
به هر کدام از بخش‌های این حره، مناسب با قبیله‌ای که در آن ساکن بوده‌اند، نامی گفته شده است. برای نمونه به بخشی از آن حره بنی سلمه گفته شده است.[۱۴]
«الوبر»، به معنای صوف ابل است.[۱۴]
مکان
حره وبره، در غرب مدینه و با فاصله سه میلی از مدینه قرار دارد.[۱۵]
در سوی شرقی (نزدیک) بئر عروه قرار می‌گیرد.[۱۶]
ویژگی
امروزه حره‌ای دیده نمی‌شود و تنها خانه‌ها و ساختمان‌ها و زمین های آسفالت شده و سنگ فرش شده است.[۱۷]
در سوی جنوب غربی آن، مزرعه‌ها و باغ‌ها قرار دارد.[۱۸]
وادی عقیق
وادی عقیق، از میان این حره، از جنوب به سوی شمال جاری بوده و این حره را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است.[۱۹]
ثنیة الوداع
ثنیة الوداع که به ثنیة الوداع الجنوبیة شناخته می‌شود، در این حره قرار دارد.[۱۸]
مسجد قبلتین
مسجد قبلتین در غرب مدینه، روی مکان بلندی از حره وبره، در شمال غربی آن، نزدیک وادی عقیق صغری و کبری قرار دارد.[۲۰]
این مسجد، در غرب مساجد دامنه کوه سلع، قرار داشته و از مسجد‌النبی سه و نیم کیلومتر فاصله دارد.[۲۱]
آثار باستانی
در سوی غربی این حره، قصر عروه و بئر عروه و برخی از قصرهای عقیق قرار دارد.[۲۲]
قلعه‌های ضحیان و قلعه قبا در سوی جنوب غربی آن قرار دارد.[۱۸]
در حدیث
و هي إحدى اللابتين اللتين تحدان حرم المدينة كما سبق ذكره،[۱۸]
در تاریخ
قبایل وارد بر این حره از ثروت طبیعی و سنگهای آن برای ساختن بنا استفاده می‌کردند و در بین حره هم مزارع و باغ‌های خود را احداث کردند.[۲۳]
بنوقینقاع از یهود و بنی المصطلق در این حره ساکن بودند.[۲۴]
همچنین بعضی از قبایل خزرج و بطون آنها مانند: بنی بیاضه و زریق دو فرزند عامر بن زریق، بنی کعب بن مالک و بنی حبیب بن عبد حارثة بن مالک، بنی غزاره، که در وبره سکونت داشتند در این منطقه اقامت گزیده بودند.[۲۳]
بسیاری از قصرها و مزرارع و باغ‌ها در دوره دولت اموی در جانب این حره ساخته شده و آبادی آن رونق گرفت؛ از این رو، توسعه و مدنیت تمدن وادی عقیق که از میان حره وبره می‌گذرد معروف شد،[۱۹]
منازل بنی‌سلمه در سوی شمال شرقی این حره است.[۲۲]
بنی سلمه در بخشی که مسجد قبلتین قرار دارد ساکن بوده و قبرستان آنها نیز در همان مکان بود، این بخش به نام حره بنی سلمه شهرت یافت. در بخش جنوبی حره، قبیله بنی بیاضه ساکن شدند که و هم حی من الانصار، این بخش به نام حره بیاضه شهرت یافت.[۱۴]
پانوشت
- ↑ جمهرة اللغة، ج1، ص96؛ معجم مقاییس اللغه، ج2، ص7.
- ↑ کتاب العین، ج3، ص24.
- ↑ معجم مقاییس اللغه، ج2، ص7؛ الصحاح، ج2، ص626.
- ↑ کتاب العین، ج3، ص24؛ جمهرة اللغة، ج1، ص96؛ معجم مقاییس اللغه، ج2، ص7.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۴۳۹.
- ↑ فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه حره.
- ↑ فرهنگ معین، ذیل واژه حره.
- ↑ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دفتر پنجم.
- ↑ اسماعیلی، ۱۳۸۹ش، ص۷۰.
- ↑ مراصد الإطلاع علي أسماء الأمكنة و البقاع، ج1،ص396؛ المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص100.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص100.
- ↑ الأمكنة و المياه و الجبال و الآثار، ج2َ، ص573.
- ↑ معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص440 و ۴۷۴.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص478.
- ↑ المغانم المطابه فی معالم طابه، ص۱۱۴.
- ↑ تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص337.
- ↑ المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص235.
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ ۱۸٫۳ معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص476.
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص475.
- ↑ تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص408.
- ↑ مدينه شناسى، ج1، ص131.
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص338.
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۴۷۴.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۴۷۵.
- ↑ تخلخل، برابرِ پارسی «porosity»، اصطلاح زمین‌شناسی بوده و به معنای وجود حفره‌ها و فضاهای خالی در خاک، رسوب یا سنگ است.
منابع
- الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار، نصر بن عبدالله اسکندری، مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیه، ریاض، ۱۴۲۵ق.
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق.
- جمهرة اللغة، محمد بن حسن بن درید (ابن درید)، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۸م.
- الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، اسماعیل بن حماد جوهری، تحقیق احمد عبد الغفور عطار، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۳۷۶ق.
- فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق.
- مدينه شناسى، محمد باقر نجفى، شركت قلم، تهران، 1364ش.
- مراصد الإطلاع علي أسماء الأمكنة و البقاع، ابن عبد الحق بغدادى، دار الجيل، بيروت، 1412ق.
- المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، محمد محمد حسن شراب، دار الشاميه-دار القلم، بيروت-دمشق، 1411ق.
- معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
- معجم مقاییس اللغة، احمد بن فارس (ابن فارس)، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، ۱۴۰۴ق.
- المغانم المطابه فی معالم طابه، مجدالدین فیروزآبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.