بقعه پیر اولیا: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مدفون) |
(←بنا) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[فروردین]]|روز=[[۲۹]]|سال=[[۱۳۹۹]]|کاربر=Abbasahmadi1363}} | {{در دست ویرایش|ماه=[[فروردین]]|روز=[[۲۹]]|سال=[[۱۳۹۹]]|کاربر=Abbasahmadi1363}} | ||
'''بقعه پیر اولیا''' یا '''بقعه مالک اشتر'''، {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | '''بقعه پیر اولیا''' یا '''بقعه مالک اشتر''' یا '''مالک اژدر'''، {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | ||
| عنوان = | | عنوان = | ||
| تصویر = بقعه پیر اولیا.jpg | | تصویر = بقعه پیر اولیا.jpg | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
پوشش گنبدی اتاق، پس از تبدیل فضای چهار گوش به هشت ضلعی، و با استفاده از فیلپوش‌هایی به دایره تبدیل شده است تا گنبد بنا بر آن استوار شود. چهار نورگیر که به‌صورت یک در میان در فضای هشت‌گوش گنبد تعبیه شده‌اند، نور مورد نیاز فضای داخلی اتاق را تأمین می‌کنند.<ref>ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۰۹.</ref> نمای داخلی آرامگاه ساده و قبر نیز ساده و بدون سنگ‌نوشته است. بر فراز بقعه، گنبد زنگوله‌ای شکلی به ارتفاع سه متر قرار دارد.<ref name=":1">ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۱۰.</ref> | پوشش گنبدی اتاق، پس از تبدیل فضای چهار گوش به هشت ضلعی، و با استفاده از فیلپوش‌هایی به دایره تبدیل شده است تا گنبد بنا بر آن استوار شود. چهار نورگیر که به‌صورت یک در میان در فضای هشت‌گوش گنبد تعبیه شده‌اند، نور مورد نیاز فضای داخلی اتاق را تأمین می‌کنند.<ref>ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۰۹.</ref> نمای داخلی آرامگاه ساده و قبر نیز ساده و بدون سنگ‌نوشته است. بر فراز بقعه، گنبد زنگوله‌ای شکلی به ارتفاع سه متر قرار دارد.<ref name=":1">ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۱۰.</ref> | ||
از تاریخ ساخت این زیارتگاه آگاهی در دست نیست. یک لوح سنگی، تاریخ بازسازی گنبد را مقارن با اواخر دوره [[صفویه]] نشان می‌دهد. این سنگ که پیش از این، بر پیشانی ورودی اتاق مقبره نصب بوده است، امروزه بر دیوار فضای طاق‌دار داخل مقبره قرار گرفته است. بر روی این سنگ، در یازده سطر به شیوه نظم، سروده‌هایی درباره بازسازی گنبد آمده است.<ref group="یادداشت">مانند این بیت: شد بنا از قلوب خیر اثر/ صورت ظاهرش چو فَته ماه</ref><ref name=":1" /> آغاز و پایان و نیز میانه دو مصرع، با نقوش رنگ‌آمیزی شده تزیین شده است. مصرع دومِ آخرین بیت، در برگیرنده تاریخ است که در قالب حروف ابجد آمده، و تاریخ ۱۱۰۴ق. را نشان می‌دهد.<ref>ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۱۱.</ref> | |||
از | |||
آغاز و | |||
==مدفون== | ==مدفون== | ||
در کتیبه موجود در آرامگاه، مدفون [[ابراهیم بن مالک اشتر]] معرفی شده است؛ ولی درباره شخصیت مدفون در این بقعه اختلاف نظر وجود دارد | در [[کتیبه]] موجود در آرامگاه، مدفون [[ابراهیم بن مالک اشتر]] معرفی شده است؛ ولی درباره شخصیت مدفون در این بقعه اختلاف نظر وجود دارد که برخی از باورهای موجود چنین است: | ||
=== مالک اژدر === | |||
به باور برخی، آرامگاه یکی از سرداران و مبلغان دینی به نام مالک اشتر یا اژدر است که پس از حاکمیت اسلام برای تبلیغ و گسترش دین به جنوب فارس گسیل گشت. این سردار، بنا بر نقل قول‌ها غیر از «مالک اشتر» دوست شاخص امام علی(ع) است.<ref>بررسی آثار تاریخی و هنری اوز، صص١٠٢-١٠٣؛ تاریخ دلگشای اوز، ص٩؛ به نقل از دائرة المعارف بقاع و اماکن متبرکه، ج٧، ص١4١.</ref> برخی دیگر نیز، مدفون را مالک اژدر دانسته‌اند. به گفته آنها از این شخص در شیرازنامه و فارس‌نامه نام برده شده و واقعه جنگ لشکر این سردار با مردم قلعه بندر<ref group="یادداشت">در ۳۰۰ متری آرمگاه سعدی در شیراز.</ref> شرح داده است».<ref>دائرة المعارف بقاع و اماکن متبرکه، ج٧، ص۱۴۲.</ref> | |||
=== نوه ابراهیم بن مالک اشتر === | |||
برخی، آرامگاه را متعلق به نوه ابراهیم بن مالک اشتر دانسته‌اند. استدلال آنها به یک بیت از شعر موجود در [[کتیبه]] آرمگاه است.<ref group="یادداشت">قدس الله سرهم گویان/ بر ابراهیم مالک اژدر</ref><ref>گذری بر فرهنگ مردم اوز، ص١١.</ref> | |||
==دیگر مزارها== | ==دیگر مزارها== | ||
| خط ۵۳: | خط ۴۸: | ||
===بقعه کمر بسته=== | ===بقعه کمر بسته=== | ||
{{اصلی|بقعه کمر بسته}}بقعه کمر بسته، زیارتگاهی است در [[ایران]]، استان لرستان، شهرستان الیگودرز و در روستای گایکان، که میان مردم به مزار | {{اصلی|بقعه کمر بسته}}بقعه کمر بسته، زیارتگاهی است در [[ایران]]، استان لرستان، شهرستان الیگودرز و در روستای گایکان، که میان مردم به مزار ابراهیم بن مالک اشتر نخعی شهرت دارد<ref name=":0">ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۰۷.</ref> و در درستیِ این انتساب تردید وجود دارد. | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
نسخهٔ ۳ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۵۴
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۹۹ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
بقعه پیر اولیا یا بقعه مالک اشتر یا مالک اژدر،
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | زیارتگاه |
مکان
بقعه پیر اولیا یا بقعه مالک اشتر، در ایران، در لارستانِ استان فارس، در شهر «اوز» قرار گرفته است. این زیارتگاه، در محل میدان قدیمی «لَزدخون» و در محله معروف به پیر اولیا، روبه‌روی مسجد جامع واقع شده است.[۱]
بنا
این آرامگاه، از یک صحن، سردرِ ورودی به شکل طاق، یک اتاق مربع‌شکل که روی آن گنبد قرار دارد و یک فضای طاق‌دار به جای شبستان تشکیل شده است.
پوشش گنبدی اتاق، پس از تبدیل فضای چهار گوش به هشت ضلعی، و با استفاده از فیلپوش‌هایی به دایره تبدیل شده است تا گنبد بنا بر آن استوار شود. چهار نورگیر که به‌صورت یک در میان در فضای هشت‌گوش گنبد تعبیه شده‌اند، نور مورد نیاز فضای داخلی اتاق را تأمین می‌کنند.[۲] نمای داخلی آرامگاه ساده و قبر نیز ساده و بدون سنگ‌نوشته است. بر فراز بقعه، گنبد زنگوله‌ای شکلی به ارتفاع سه متر قرار دارد.[۳]
از تاریخ ساخت این زیارتگاه آگاهی در دست نیست. یک لوح سنگی، تاریخ بازسازی گنبد را مقارن با اواخر دوره صفویه نشان می‌دهد. این سنگ که پیش از این، بر پیشانی ورودی اتاق مقبره نصب بوده است، امروزه بر دیوار فضای طاق‌دار داخل مقبره قرار گرفته است. بر روی این سنگ، در یازده سطر به شیوه نظم، سروده‌هایی درباره بازسازی گنبد آمده است.[یادداشت ۱][۳] آغاز و پایان و نیز میانه دو مصرع، با نقوش رنگ‌آمیزی شده تزیین شده است. مصرع دومِ آخرین بیت، در برگیرنده تاریخ است که در قالب حروف ابجد آمده، و تاریخ ۱۱۰۴ق. را نشان می‌دهد.[۴]
مدفون
در کتیبه موجود در آرامگاه، مدفون ابراهیم بن مالک اشتر معرفی شده است؛ ولی درباره شخصیت مدفون در این بقعه اختلاف نظر وجود دارد که برخی از باورهای موجود چنین است:
مالک اژدر
به باور برخی، آرامگاه یکی از سرداران و مبلغان دینی به نام مالک اشتر یا اژدر است که پس از حاکمیت اسلام برای تبلیغ و گسترش دین به جنوب فارس گسیل گشت. این سردار، بنا بر نقل قول‌ها غیر از «مالک اشتر» دوست شاخص امام علی(ع) است.[۵] برخی دیگر نیز، مدفون را مالک اژدر دانسته‌اند. به گفته آنها از این شخص در شیرازنامه و فارس‌نامه نام برده شده و واقعه جنگ لشکر این سردار با مردم قلعه بندر[یادداشت ۲] شرح داده است».[۶]
نوه ابراهیم بن مالک اشتر
برخی، آرامگاه را متعلق به نوه ابراهیم بن مالک اشتر دانسته‌اند. استدلال آنها به یک بیت از شعر موجود در کتیبه آرمگاه است.[یادداشت ۳][۷]
دیگر مزارها
مزارهای دیگری نیز، به ابراهیم بن مالک اشتر نخعی منسوب است. برخی از آنها چنین است:
مزار ابراهیم بن مالک
این مزار، در عراق و در جنوب شهر دجیل قرار دارد.[۸] نیروهای اموی پس از شهادت ابراهیم بن مالک جسد وی را سوزاندند، این مزار همان محل کشته‌شدن اوست که به قبر شیخ ابراهیم شهرت یافته است.[۹]
بقعه کمر بسته
بقعه کمر بسته، زیارتگاهی است در ایران، استان لرستان، شهرستان الیگودرز و در روستای گایکان، که میان مردم به مزار ابراهیم بن مالک اشتر نخعی شهرت دارد[۱۰] و در درستیِ این انتساب تردید وجود دارد.
پانوشت
- ↑ ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۰۸.
- ↑ ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۰۹.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۱۰.
- ↑ ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۱۱.
- ↑ بررسی آثار تاریخی و هنری اوز، صص١٠٢-١٠٣؛ تاریخ دلگشای اوز، ص٩؛ به نقل از دائرة المعارف بقاع و اماکن متبرکه، ج٧، ص١4١.
- ↑ دائرة المعارف بقاع و اماکن متبرکه، ج٧، ص۱۴۲.
- ↑ گذری بر فرهنگ مردم اوز، ص١١.
- ↑ زیارت‌گاه‌های عراق، ج1، ص526.
- ↑ ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۰۶.
- ↑ ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، ص۱۰۷.
منابع
- ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، محمود سامانی، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش.
- بررسی آثار تاریخی و هنری اوز، حمیرا کمال، ایران-شیراز، ۱۳۸۳ ه.ش.
- دائرة المعارف بقاع و اماکن متبرکه، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، آماده چاپ.
- زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم و احمد خامه یار، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۵ش.
- کرامتی، محمدهادی، تاریخ دلگشای اوز، ایران، بی تا.
- گذری بر فرهنگ مردم اوز، محمدنور خضری، ایران-شیراز، ۱۳۷۷ ه.ش.