آیه ۲۶ سوره حج: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
دیدگاه دیگر، «تبوئه» را به معناى آماده سازى و مهيا كردن مكان براى بنا سازى می‌داند.<ref>تفسير كبير، ج٢٣، ص٢۶؛ تفسير كشاف، ج٣، ص١۵٢؛ الميزان، ج١۴، ص٣۶٧.</ref> درباره چگونگی مهیاسازی این مکان اختلاف نظر است. برخى از مفسران بر اين باورند كه خداوند جاى خانه را به ابراهيم نشان داد.<ref>الجامع لاحكام القرآن، ج١٢، ص ٣۶؛ نمونه، ج١۴، ص۶٧.</ref> برخى از مفسران چون طوسى و طبرسى عقيده دارند خداوند علامتى براى آن قرار داد و اين علامت بادى بود كه در آن مكان وزید و جاى خانه آشكار شد، و يا لكه ابرى بود كه در آنجا ظاهر گرديد.<ref>تبيان، ج٧، ص ٣٠٨؛ مجمع البيان، ج۴، ص٨٠.</ref> | دیدگاه دیگر، «تبوئه» را به معناى آماده سازى و مهيا كردن مكان براى بنا سازى می‌داند.<ref>تفسير كبير، ج٢٣، ص٢۶؛ تفسير كشاف، ج٣، ص١۵٢؛ الميزان، ج١۴، ص٣۶٧.</ref> درباره چگونگی مهیاسازی این مکان اختلاف نظر است. برخى از مفسران بر اين باورند كه خداوند جاى خانه را به ابراهيم نشان داد.<ref>الجامع لاحكام القرآن، ج١٢، ص ٣۶؛ نمونه، ج١۴، ص۶٧.</ref> برخى از مفسران چون طوسى و طبرسى عقيده دارند خداوند علامتى براى آن قرار داد و اين علامت بادى بود كه در آن مكان وزید و جاى خانه آشكار شد، و يا لكه ابرى بود كه در آنجا ظاهر گرديد.<ref>تبيان، ج٧، ص ٣٠٨؛ مجمع البيان، ج۴، ص٨٠.</ref> | ||
بر پایه روایتی از امام صادق(ع)، خدا به وسیله باد جايى را كه بايد خانه خدا ساخته شود نشان داد، پس از آن ابراهيم و اسماعيل در آن مكان جستجو کرده سنگ سرخی را یافتند؛ سپس با وحى الهى ساختن کعبه را آغاز کردند.»<ref>كافى، ج۴، ص٢٠٢.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۲۰ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۵
متن و ترجمه
| ﴿ | وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْتِ أَنْ لَا تُشْرِكْ بِي شَيْئًا وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ و چون براى ابراهيم جاى خانه را معين كرديم [به او گفتيم] چيزى را با من شريک مگردان و خانهام را براى طوافكنندگان و قيامكنندگان و ركوعكنندگان [و] سجده كنندگان پاكيزه دار! |
﴾ |
شرح واژگان
واژه «بوّأنا» از ريشه باء، يبوء، بَوءاً به معناى رجوع است،[۱] که در آیه ﴿بٰاؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اللّٰهِ ﴾ به همین معنا به کار رفته است.[۲] «بوّأ» به معنای تهيأ. و «بوّأ له» به معنای تهيّأ له نیز کاربرد دارد؛ البته احتمال داده‌اند اين واژه از مصدر بواء به معناى سواء و مساوى بودن باشد،[۳] كه در اين صورت تبوئه به معناى مسطح كردن خواهد بود.[۴] معنى دوم مناسب با آيه ۲۶ سوره حج دانسته شده و معناى سوم نيز به آن برگردانده شده است. این احتمال داده شده که معناى اول نيز برای این آیه درست باشد؛ بدين معنا كه خدا مكان بيت را مباءت و مرجع براى عبادت قرار داده است.[۵]
ارتباط با آیه قبل
در آيه پیش از آیه ۲۶ سوره حج، سخن از بسته شدن راه خدا و جلوگيرى از ورود به مسجد الحرام، توسط مشرکان مکه بوده و برخی از ویژگی‌های مسجدالحرام گفته شده است. در اين آيه با تقدير «اذكر» به معنای «به یاد آور»، كه خطاب به پيامبر(ص) است، به معرفى بيت الله و به بيان بخشى از تاريخ و مقام معنوى آن، پرداخته شده است.
محتوا
بخشى از تاريخ كعبه
بر اساس عبارت ابتدای آیه، خدا جای خانه خدا را برای ساختن، و به معناى دقيق‌تر تجديد بناى آن آماده کرد؛ زیرا بر پایه آیه ۳۷ سوره ابراهیم، کعبه پیش از آمدن ابراهیم به آن سرزمین وجود داشت. در روایات نیز، حضرت آدم(ع) نخستین سازنده کعبه معرفی شده است.[۶] به گفته بسيارى از مفسران، كعبه در جریان طوفان نوح ويران شده و آثار آن از میان رفته بود.[۷]
آماده‌سازی
در تفسیر واژه «بوأنا»، در عبارت ﴿وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْت ﴾ دو دیدگاه وجود دارد:
بنا بر یکی از دیدگاه‌ها مراد این است که خدا این مکان را به عنوان معبد ابراهيم(ع) قرار داد. برخى از مفسران «بوّأنا» را متضمن معناى «تعبّدنا» دانسته‌اند.[۸]
دیدگاه دیگر، «تبوئه» را به معناى آماده سازى و مهيا كردن مكان براى بنا سازى می‌داند.[۹] درباره چگونگی مهیاسازی این مکان اختلاف نظر است. برخى از مفسران بر اين باورند كه خداوند جاى خانه را به ابراهيم نشان داد.[۱۰] برخى از مفسران چون طوسى و طبرسى عقيده دارند خداوند علامتى براى آن قرار داد و اين علامت بادى بود كه در آن مكان وزید و جاى خانه آشكار شد، و يا لكه ابرى بود كه در آنجا ظاهر گرديد.[۱۱]
بر پایه روایتی از امام صادق(ع)، خدا به وسیله باد جايى را كه بايد خانه خدا ساخته شود نشان داد، پس از آن ابراهيم و اسماعيل در آن مكان جستجو کرده سنگ سرخی را یافتند؛ سپس با وحى الهى ساختن کعبه را آغاز کردند.»[۱۲]
پانویس
- ↑ المصباح المنیر، ذیل واژه قوم.
- ↑ درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۳۴.
- ↑ صحاح اللغه، ذیل واژه باء؛ لسان العرب، ذیل واژه باء.
- ↑ درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۳۴.
- ↑ درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۳۴.
- ↑ من‌لايحضره الفقيه، ج٢، ص ٢٣۵.
- ↑ مجمع البيان، ج۴، ص٨٠؛ تفسير كبير، ج٢٣، ص ٢۶؛ تفسير كشاف، ج٣، ص١۵٢؛ كشف الاسرار، ج۶، ص٣۶١؛ تفسير بيضاوى، جزء۴، ص۵٣؛ الجامع لاحكام القرآن، ج١٢، ص ٣۶؛ نمونه، ج١۴، ص۶٧.
- ↑ تفسير بيضاوى، جزء۴، ص۵٣.
- ↑ تفسير كبير، ج٢٣، ص٢۶؛ تفسير كشاف، ج٣، ص١۵٢؛ الميزان، ج١۴، ص٣۶٧.
- ↑ الجامع لاحكام القرآن، ج١٢، ص ٣۶؛ نمونه، ج١۴، ص۶٧.
- ↑ تبيان، ج٧، ص ٣٠٨؛ مجمع البيان، ج۴، ص٨٠.
- ↑ كافى، ج۴، ص٢٠٢.
منابع
الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية، اسماعيل بن حماد جوهرى، تحقيق احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دارالعلم للملايين، چهارم، ١۴٠٧ق.
المصباح المنير، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق.