ابن غزاله: تفاوت میان نسخه‌ها
Hasaninasab (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح الگوی تکمیل مقاله) |
جز (جایگزینی متن - '</ref>' به '</ref> ') |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
==نام و نسب== | ==نام و نسب== | ||
از نام و نسب ابن غزاله اطلاعات چندانی در دست نیست. تنها برخی او را از موالی مردم [[مدینه]] و از تعمیرکاران و نگارندگان کتیبه‌ای در [[مسجد النبی]] در سمت [[قبله]] دانسته‌اند که در حمله [[حروریه]] (طایفه‌ای از [[خوارج]])، به مدینه شکسته شده بود. از زمان درگذشت ابن غزاله گزارشی در دست نیست.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۱-۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref>از زمان درگذشت ابن غزاله نیز گزارشی نرسیده است.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref> | از نام و نسب ابن غزاله اطلاعات چندانی در دست نیست. تنها برخی او را از موالی مردم [[مدینه]] و از تعمیرکاران و نگارندگان کتیبه‌ای در [[مسجد النبی]] در سمت [[قبله]] دانسته‌اند که در حمله [[حروریه]] (طایفه‌ای از [[خوارج]])، به مدینه شکسته شده بود. از زمان درگذشت ابن غزاله گزارشی در دست نیست.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۱-۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref> از زمان درگذشت ابن غزاله نیز گزارشی نرسیده است.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref> | ||
==انتصاب به تعمیر کتیبه== | ==انتصاب به تعمیر کتیبه== | ||
بنا بر گفته مورخان، پیش از ابن غزاله، [[ابن عطیه]] از امرای [[اموی]] مدینه در سال ۱۲۸ق، به تعمیر این کتیبه دستور داد؛ اما به عللی ناشناخته تعمیر و نگارش آن به انجام نرسید. پس از او [[داود بن علی]] از امرای [[عباسی]] مدینه در سال ۱۳۲ق، با کمک [[صالح بن کیسان]]، از [[حدیث|محدثان]]، به تعمیر و نگارش آن پرداخت؛ اما با مرگ داود نگارش آن ناتمام ماند.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۱-۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref> زمانی که [[زیاد بن عبیدالله حارثی]]، دایی [[سفاح]]، در سال ۱۳۳ق، والی [[مدینه]] شد،<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۳۱۰؛ العقد الثمین، ج۴، ص۵۵.</ref> ابن غزاله را که کتیبه‌نگاری توانا بود، به تعمیر و تکمیل این کتیبه گمارد. او این کتیبه را با «بسم الله الرحمن الرحیم. لا اله الا الله وَحدَهُ لا شریکَ لَه...» آغاز کرد و با جمله «وُضِع الأَخماس فی مَواضِعِها الَّتی اُمِرَ بِها لِذِوی القُربٰی و الیَتامیٰ و المَساکین و ابنِ السَّبِیل» به پایان رساند.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref> این کتیبه افزون بر مباحث [[توحید|توحیدی]]، مشتمل بر برخی نکات اخلاقی چون سفارش به [[تقوا]]، [[صله رحم]]، احیای حقوق، [[عدالت]] در حکمرانی بر مسلمانان و اطاعت از خداوند است و در پایان به برخی از موارد کاربرد [[خمس]] اشاره کرده است. | بنا بر گفته مورخان، پیش از ابن غزاله، [[ابن عطیه]] از امرای [[اموی]] مدینه در سال ۱۲۸ق، به تعمیر این کتیبه دستور داد؛ اما به عللی ناشناخته تعمیر و نگارش آن به انجام نرسید. پس از او [[داود بن علی]] از امرای [[عباسی]] مدینه در سال ۱۳۲ق، با کمک [[صالح بن کیسان]]، از [[حدیث|محدثان]]، به تعمیر و نگارش آن پرداخت؛ اما با مرگ داود نگارش آن ناتمام ماند.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۱-۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref> زمانی که [[زیاد بن عبیدالله حارثی]]، دایی [[سفاح]]، در سال ۱۳۳ق، والی [[مدینه]] شد،<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۳۱۰؛ العقد الثمین، ج۴، ص۵۵.</ref> ابن غزاله را که کتیبه‌نگاری توانا بود، به تعمیر و تکمیل این کتیبه گمارد. او این کتیبه را با «بسم الله الرحمن الرحیم. لا اله الا الله وَحدَهُ لا شریکَ لَه...» آغاز کرد و با جمله «وُضِع الأَخماس فی مَواضِعِها الَّتی اُمِرَ بِها لِذِوی القُربٰی و الیَتامیٰ و المَساکین و ابنِ السَّبِیل» به پایان رساند.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.</ref> این کتیبه افزون بر مباحث [[توحید|توحیدی]]، مشتمل بر برخی نکات اخلاقی چون سفارش به [[تقوا]]، [[صله رحم]]، احیای حقوق، [[عدالت]] در حکمرانی بر مسلمانان و اطاعت از خداوند است و در پایان به برخی از موارد کاربرد [[خمس]] اشاره کرده است. | ||
==محروم‌شدن از دستمزد== | ==محروم‌شدن از دستمزد== | ||
بر پایه نقلی، هنگامی که ابن غزاله نگارش کتیبه را به پایان رساند، نزد [[زیاد بن عبیدالله]] رفت و دستمزد خویش را خواست. زیاد از پرداخت اجرت وی خودداری کرد و گفت: هرگاه دیدی ما به آن فرمان‌های الهی که در این کتیبه نگاشته‌ای، عمل کردیم، بیا و مزد خود را بستان!<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref> چنین رفتاری از زیاد بن عبیدالله با کتیبه‌نویس دیگری به نام [[سعد النار]] نیز گزارش شده است<ref>الاغانی، ج۴، ص۴۲۴.</ref> که از نادانی و تندخویی زیاد بن عبیدالله نشان دارد.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref> | بر پایه نقلی، هنگامی که ابن غزاله نگارش کتیبه را به پایان رساند، نزد [[زیاد بن عبیدالله]] رفت و دستمزد خویش را خواست. زیاد از پرداخت اجرت وی خودداری کرد و گفت: هرگاه دیدی ما به آن فرمان‌های الهی که در این کتیبه نگاشته‌ای، عمل کردیم، بیا و مزد خود را بستان!<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref> چنین رفتاری از زیاد بن عبیدالله با کتیبه‌نویس دیگری به نام [[سعد النار]] نیز گزارش شده است<ref>الاغانی، ج۴، ص۴۲۴.</ref> که از نادانی و تندخویی زیاد بن عبیدالله نشان دارد.<ref>الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۳ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۷:۰۸
ابن غَزاله، از کتیبه‌نگاران مسجد النبی در قرن دوم هجری. او را از موالی مردم مدینه دانسته‌اند. وی را زیاد بن عبیدالله حارثی، دایی سفاح، مأمور تعمیر و تکمیل کتیبه‌ای در مسجدالنبی کرد. کتیبه ابن غزاله با «بسم الله الرحمن الرحیم. لا اله الا الله وَحدَهُ لا شریکَ لَه...» آغاز می‌شود و در آن موضوعاتی چون تقوا، صله رحم، احیای حقوق و عدالت در حکمرانی آمده است. او پس از پایان کار نزد زیاد بن عبیدالله رفت؛ اما وی اجرتش را پرداخت نکرد.
نام و نسب
از نام و نسب ابن غزاله اطلاعات چندانی در دست نیست. تنها برخی او را از موالی مردم مدینه و از تعمیرکاران و نگارندگان کتیبه‌ای در مسجد النبی در سمت قبله دانسته‌اند که در حمله حروریه (طایفه‌ای از خوارج)، به مدینه شکسته شده بود. از زمان درگذشت ابن غزاله گزارشی در دست نیست.[۱] از زمان درگذشت ابن غزاله نیز گزارشی نرسیده است.[۲]
انتصاب به تعمیر کتیبه
بنا بر گفته مورخان، پیش از ابن غزاله، ابن عطیه از امرای اموی مدینه در سال ۱۲۸ق، به تعمیر این کتیبه دستور داد؛ اما به عللی ناشناخته تعمیر و نگارش آن به انجام نرسید. پس از او داود بن علی از امرای عباسی مدینه در سال ۱۳۲ق، با کمک صالح بن کیسان، از محدثان، به تعمیر و نگارش آن پرداخت؛ اما با مرگ داود نگارش آن ناتمام ماند.[۳] زمانی که زیاد بن عبیدالله حارثی، دایی سفاح، در سال ۱۳۳ق، والی مدینه شد،[۴] ابن غزاله را که کتیبه‌نگاری توانا بود، به تعمیر و تکمیل این کتیبه گمارد. او این کتیبه را با «بسم الله الرحمن الرحیم. لا اله الا الله وَحدَهُ لا شریکَ لَه...» آغاز کرد و با جمله «وُضِع الأَخماس فی مَواضِعِها الَّتی اُمِرَ بِها لِذِوی القُربٰی و الیَتامیٰ و المَساکین و ابنِ السَّبِیل» به پایان رساند.[۵] این کتیبه افزون بر مباحث توحیدی، مشتمل بر برخی نکات اخلاقی چون سفارش به تقوا، صله رحم، احیای حقوق، عدالت در حکمرانی بر مسلمانان و اطاعت از خداوند است و در پایان به برخی از موارد کاربرد خمس اشاره کرده است.
محروم‌شدن از دستمزد
بر پایه نقلی، هنگامی که ابن غزاله نگارش کتیبه را به پایان رساند، نزد زیاد بن عبیدالله رفت و دستمزد خویش را خواست. زیاد از پرداخت اجرت وی خودداری کرد و گفت: هرگاه دیدی ما به آن فرمان‌های الهی که در این کتیبه نگاشته‌ای، عمل کردیم، بیا و مزد خود را بستان![۶] چنین رفتاری از زیاد بن عبیدالله با کتیبه‌نویس دیگری به نام سعد النار نیز گزارش شده است[۷] که از نادانی و تندخویی زیاد بن عبیدالله نشان دارد.[۸]
پانویس
- ↑ الاعلاق النفیسه، ص۸۱-۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.
- ↑ الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.
- ↑ الاعلاق النفیسه، ص۸۱-۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.
- ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۳۱۰؛ العقد الثمین، ج۴، ص۵۵.
- ↑ الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۶.
- ↑ الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.
- ↑ الاغانی، ج۴، ص۴۲۴.
- ↑ الاعلاق النفیسه، ص۸۲؛ المناسک، ص۳۸۷.
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل ابن غزاله.
- الاعلاق النفیسه: احمد بن عمر بن رسته (زنده در ۲۹۰ق.)، ترجمه و تعلیق: حسین قره چانلو، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۵ش؛
- الاغانی: ابوالفرج الاصفهانی (م.۳۵۶ق.)، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۵ق؛
- انساب الاشراف: البلاذری (م.۲۷۹ق.)، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت،دار الفکر، ۱۴۱۷ق؛
- العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین: محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.) به کوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، ۱۴۰۶ق؛
- المناسک و اماکن طرق الحج: الحربی (م.۲۸۵ق.)، به کوشش حمد الجاسر، ریاض،دار الیمامه، ۱۴۰۱ق.