'''امام خمینی:''' اگر کسی در احرام [[عمره تمتع]] از روی علم و عمد، با زن، چه در قُبُل و چه در دُبر و یا با مرد [[جماع]] کند، ظاهراً عمره‌اش [[باطل]] نشود{{توضیح مساله|314|
* '''آیت‌الله بهجت:''' عمره‌اش باطل است لکن باید عمره را تمام کند و دوباره اعاده نماید و بعد [[حج تمتع]] به جا آورد و اگر وقت تنگ باشد [[حج]] او مبدل به [[حج افراد|افراد]] می‌شود و باید از حج، [[عمره مفرده]] به جا آورد و احوط اعاده حج است در سال آینده.
* '''آیت‌الله خویی:''' ایشان متعرض جماع با مرد نشده‌اند.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' اگر بعد از تمام شدن [[سعی]] باشد و همچنین در عمره مفرده.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' اگر پیش از سعی باشد عمره او فاسد است و باید احتیاطاً آن را تمام کند و بعد از تمام کردن عمره پیش از حج، واجب است عمره را اعاده نماید و یک شتر [[کفاره]] بر او [[واجب]] است و اگر وقت اتمام و اعاده ندارد آن عمره فاسد را قطع کند و اعاده نماید و اگر نتواند به واسطه تنگی وقت آن را پیش از حج اعاده کند حج او افراد می‌شود و باید بعد از حج عمره مفرده به جا آورد، ولی باید به همان احرام عمره باقی بماند و احتیاطاً به یکی از مواقیت خارج مکه برود و تجدید نیت جهت حج افراد بنماید و احوط اعاده حج است در سال آینده.
* '''آیت‌الله فاضل:'''حرمت نفسی و ذاتی [[وطی]] با مرد گرچه خیلی شدید و موجب [[حد]] است لیکن ارتباط آن با [[احرام]] محل اشکال است.
}}
ولیکن موجب کفاره است که بیان آن می‌آید{{توضیح مساله|314|
* '''آیت‌الله فاضل:''' بنا بر احتیاط موجب کفاره است.
* '''آیت‌الله مکارم:''' کفاره آن بنا بر احتیاط یک شتر است.
}}
و احتیاط آن است که اگر این عمل پیش{{توضیح مساله|314|
* '''آیت‌الله سیستانی:''' احتیاط واجب این است که عمره‌اش را تمام کند و پس از آن حج به جا آورد و در سال آینده هر دو را دوباره به جا آورد و اگر در عمره مفرده باشد نیز عمره‌اش باطل است و واجب است در [[مکه]] بماند تا [[ماه]] دیگر قمری و برود از یکی از [[مواقیت پنج‌گانه]] محرم شود و عمره را اعاده کند و به احتیاط واجب احرام از خارج حرم کافی نیست.
}}
از سعی واقع شد عمره را تمام کند و آن را دو مرتبه به جا آورد{{توضیح مساله|314|
* '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:''' از اینجا تا آخر در مناسک ایشان نیست بلکه به جای آن آمده است: «و در صورت عدم امکان سال دیگر حج را اعاده نماید».
}}
و اگر وقت تنگ است حج اِفراد{{توضیح مساله|314|
* '''آیت‌الله سبحانی:''' عدول به حج إفراد خلاف احتیاط است لذا عمره را اتمام کند و اگر وقت دارد اعاده نماید و اگر وقت ندارد برای حج [[محرم]] شود و حج خود را با همان عمره به پایان ببرد و احتیاط مستحب سال بعد حج را اعاده نماید و در هر صورت کفاره بر او یک شتر واجب شده است که مخیر است در مکه و یا در منا و در صورت تأخیر در محل خود انجام دهد.
* '''آیت‌الله فاضل:''' ظاهراً عمره باطل نمی‌شود، لذا اگر وقت تنگ است [[حج تمتع]] را به جا آورد و احتیاط مستحب آن است که سال بعد حج را اعاده کند. و اگر این عمل در عمره مفرده قبل از سعی واقع شده باید این عمره را تمام کند و یک شتر کفاره بدهد و در ماه بعد نیز یک عمره مفرده دیگر انجام دهد. (اگرچه اصل آن مستحب بوده) و محل احرام عمره دوم در صورتی که در عمره اول از یکی از [[مواقیت معروفه]] محرم شده همان جاست والاّ از [[ادنی الحل]] است. همان طور که در صورت عدم تمکن از رفتن به مواقیت می‌تواند از ادنی الحل محرم شود.
* '''آیت‌الله مکارم:''' اگر وقت تنگ است عمره را اعاده نکند و حج تمتع را ادامه دهد.
}}
به جا آورد و بعد از آن عمره مفرده{{توضیح مساله|314|
* '''آیت‌الله زنجانی:''' و بعد از حج و گذشتن [[ایام تشریق]] عمره مفرده... .
}}
به جا آورد و احتیاط بیشتر آن است که سال دیگر حج را اعاده کند.
'''امام خمینی:''' اگر در عمره تمتع این عمل را از روی علم و عمد پس از سعی مرتکب شود، کفاره بر او واجب می‌شود و [[کفاره]]{{توضیح مساله|315|
* '''آیت‌الله بهجت:''' کفاره‌اش یک شتر است.
* '''آیت‌الله تبریزى:''' کفاره‌اش یک گوسفند است و بنا بر [[احتیاط]] یک شتر و یا یک گاو.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' کفاره‌اش یک شتر است.
* '''آیت‌الله خویی، آیت‌الله نوری:''' بنا بر احتیاط واجب یک شتر است برای کسی که بتواند شتر تهیه کند، و یک گاو است اگر متوسط باشد و نتواند شتر تهیه کند، و یک گوسفند است اگر مُعْسِر باشد و نتواند گاو تهیه کند.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' در کفاره بین شتر و گاو و گوسفند، مخیر است؛ و اگر قبل از اتمام سعی، مرتکب شود در این صورت نیز عمره او فاسد نمی‌شود و کفاره آن یک شتر است.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' کفاره‌اش یک شتر است و فرقی بین [[فقیر]] و ثروتمند نیست و اگر از آن عاجز باشد ساقط می‌شود.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' کفاره‌اش بنا بر احتیاط یک شتر و یا یک گاو است.
* '''آیت‌الله صافی:''' کفاره آن اگر [[متمکن]] است یک شتر والاّ یک گاو است.
* '''آیت‌الله فاضل:''' کفاره‌اش یک شتر و یا یک گاو و یا یک گوسفند است به اختیار خودش اگرچه بهتر آن است که شتر را کفاره دهد.
* '''آیت‌الله گلپایگانی:''' و کفاره او اگر ثروتمند باشد یک شتر، و اگر فقیر باشد یک گوسفند، و در متوسط الحال یک گاو است، و اظهر تخییر بین سه چیز است مطلقاً.
}}
بنا بر احتیاط واجب یک شتر است؛ چه ثروتمند باشد یا نباشد.
'''امام خمینی:''' اگر در احرامِ حج این عمل را از روی علم و عمد به جا آورد، اگر قبل از [[وقوف]] به [[عرفات]] بوده حج او فاسد است مسلّماً، و اگر بعد از وقوف به عرفات و قبل از وقوف به [[مشعرالحرام]] بوده، حج او فاسد است بنا بر اقوی{{توضیح مساله|316|
* '''آیت‌الله بهجت، آیت‌الله گلپایگانی:''' در این صورت حج او فاسد است علی الأشهر.
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' اگر این عمل قبل از وقوف در [[مزدلفه]] صورت گرفته باشد، باید حج در سال آینده اعاده شود. (و '''آیت‌الله سیستانی''' اضافه می‌فرماید: چه حج [[واجب]] باشد چه [[مستحب]]).
* '''آیت‌الله زنجانی:''' در هیچ‌یک از دو صورت، [[حج]]، فاسد نمی‌شود، لیکن سه امر واجب می‌گردد: الف) اگر قبل از درک رکن مشعر باشد سال آینده حجی که از نظر نوع مانند حج امسال باشد به جا آورد، هرچند حج اول او استحبابی باشد؛ ب) یک شتر [[قربانی]] کند؛ ج) از یکدیگر جدا شوند و در سال بعد نیز اگر از همان مسیر سال قبل به عرفات می‌روند پس از رسیدن به محل [[معصیت]] از یکدیگر جدا شوند. و زن در صورتی که محرم بوده و این عمل از روی علم و عمد و اختیار از او صادر شده باید شتر قربانی کند و سال بعد حج به جا آورد و اگر شوهرش او را مجبور کرده باید قربانی زن را نیز بپردازد و در این صورت [[حج]] سال بعد بر زن [[واجب]] نیست. و در هر حال برای وجوب جدایی کافی است که در این معصیت یکی از آنها علم و عمد و اختیار داشته باشد. کفاراتی که در باب جماع می‌آید مخصوص به جماع با همسر است.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر این عمل تا قبل از [[وقوف مشعر]] واقع شود احکام چهارگانه مترتب است: الف) حج او صحیح است (ولی به شرحی که می‌آید هم عقوبت و هم کفاره دارد). ب) باید اعمال حج را پایان برساند و باید زن و مرد با هم خلوت نکنند تا [[اعمال حج]] را تمام کنند. ج) در سال آینده دوباره حج را به عنوان عقوبت انجام دهد و در صورتی که از همان راه قبلی قصد حج کنند پس از رسیدن به محل معصیت از هم جدا شوند تا اتمام [[مناسک]]. د) باید یک شتر [[کفاره]] بدهد و در صورت عجز یک گوسفند کفاره بدهد و از اینجا [[حکم]] مسئله بعد هم بیان شد.
* '''آیت‌الله فاضل:''' ظاهراً حج او در هر دو صورت صحیح است ولی باید یک شتر و در صورت عجز یک گاو کفاره بدهد و باید زن و شوهر با هم خلوت نکنند تا [[اعمال مناسک]] خود را تمام کنند و سال بعد باید [[حج تمتع]] به عنوان عقوبت انجام دهند. و همچنین در سال بعد در صورتی که از همان راه قبلی قصد حج کنند، پس از رسیدن به محل معصیت باید از هم جدا شوند تا اتمام مناسک. و زن هم اگر در احرام بوده و به عمل راضی شده همین حکم را دارد و اگر مجبور شده کفاره‌اش به عهده شوهر است.
* '''آیت‌الله نوری:''' و باید زن و شوهر با هم خلوت نکنند تا اعمال مناسک خود را تمام کنند و همچنین در سال بعد، در صورتی که از همان راه قبلی قصد حج کنند، پس از رسیدن به محل معصیت باید از هم جدا شوند تا اتمام مناسک.
}}
و در هر دو صورت کفاره آن یک شتر است.{{توضیح مساله|316|
* '''آیت‌الله بهجت:''' کفاره این عمل در صورت تمکن یک شتر و در صورت عجز یک گاو و در صورت عجز یک گوسفند می‌باشد.
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' در صورت تمکن یک شتر و در صورت عجز یک گوسفند کفاره بدهد.
آیت‌الله سیستانی: در صورتی که نگاه کردن به همسر از روی شهوت موجب خروج منا شود، لازم است از آن پرهیز کند و احتیاط مستحب آن است که اگر موجب خروج منا هم نشود پرهیز کند.
آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: محرم می‌تواند به غیر از جماع و بوسیدن و لمس و نگاه به شهوت و ملاعبه، از عیال خود لذت برد بنا بر اظهر (مانند التذاذ از صدا و یا سخن گفتن با او) گرچه احوط ترک استمتاع است مطلقاً.
آیت‌الله زنجانی: جماع کرد با زن و بوسیدن او از روی شهوت و ملامسه او در صورتی که با قصد لذت یا خروج منی همراه باشد و همچنین نگاه کردن به او چنانچه با قصد لذت و خروج منی همراه باشد، بر محرم حرام است و احتیاط مستحب در ترک مطلق تمتعات است.
آیت‌الله سیستانی: محرم می‌تواند از همنشینی و صحبت و مانند آن با عیال خود لذت ببرد ولی احتیاط مستحب ترک استمتاع است مطلقا.
آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: برای زنان، همین حکم نسبت به مردان صادق است اگرچه از محارم زن باشند.
آیت‌الله فاضل: مرد نسبت به زوجه خودش.
آیت‌الله مکارم: نگاه و لمس بدون قصد لذت مانعی ندارد و احتیاط آن است که بوسیدن بدون قصد لذت را نیز ترک نماید.
موارد قضای حج در صورت التذاذ
مسئله 317
امام خمینی: در این دو صورت که حج فاسد شد باید حج را تمام کند و در سال دیگر نیز حج به جا آورد[م317 ۱]
آیات عظام: در مناسک خود، اضافه بر کلام حضرت امام، متعرّض تفریق و جدایی بین زن و شوهر در حج امسال و سال آینده شده‌اند.
آیت‌الله زنجانی: گذشت که حج فاسد نشده است هرچند در برخی صورت‌ها باید سال بعد حج به جا آورد.
آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله فاضل: گذشت که حج فاسد نشده است.
مسئله 318
امام خمینی: اگر این عمل بعد از وقوف به عرفات و مشعر واقع شد دو صورت دارد: یکی آنکه: قبل از تجاوز از نصفِ طواف نساء مرتکب شده، در این صورت حج او صحیح است، و فقط باید کفاره بدهد.[م318 ۱]
دوم آنکه: بعد از تجاوز از نصف طواف نساء[م318 ۲]
مرتکب شده، پس حج او صحیح است و کفاره هم ندارد بنا بر اقوی[م318 ۳]
آیت‌الله بهجت: اگر این عمل در دور سوم طواف نساء باشد و همچنین اگر در دور چهارم باشد، بنا بر احتیاط و اگر بعد از دور پنجم طواف نساء بوده کفاره نیز ندارد علی الأظهر الأشهر اگرچه احوط کفاره است.
آیات عظام تبریزی، خویی، صافی، گلپایگانی: اگر این عمل پیش از طواف نساء و یا قبل از تمام شدن شوط پنجم باشد، حج او صحیح است ولی باید کفاره بدهد.
آیت‌الله خامنه‌ای: ما بین مشعر و اتمام طواف نساء اگر آمیزش جنسی شود حج صحیح است و فقط باید کفاره بدهد، ولی اگر پس از طواف نساء باشد کفاره هم ندارد. در باب حکم اثنای طواف نساء و اینکه آیا عبور از نصف در حکم تمام طواف است یا عبور از شَوط پنجم، میان فقها بحث است که محل ابتلا نیست.
آیت‌الله سیستانی: اگر این عمل قبل از طواف نساء و یا قبل از اتمام شوط چهارم طواف نساء باشد، حجش صحیح و کفاره دارد و اگر بعد از آن باشد کفاره هم ندارد.
آیت‌الله فاضل: اگر قبل از تمام شدن شوط سوم باشد حج او صحیح و کفاره دارد.
آیت‌الله مکارم: اگر قبل از طواف نساء این عمل صورت گیرد، حجش صحیح ولی گناه کرده است و کفاره آن یک شتر است.
آیت‌الله بهجت، آیت‌الله مکارم: حکم آن در صورت اول گذشت.
آیت‌الله تبریزى، خویی: بعد از شوط پنجم کفاره ندارد.
آیت‌الله زنجانی: اگر این عمل بعد از اتمام شوط چهارم طواف نساء باشد کفاره ندارد و اگر قبل از آن و بعد از مشعر باشد قربانی شتر و جدایی زن و مرد واجب می‌شود و تکرار حج واجب نمی‌شود.
آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: بعد از تجاوز از 5 شوط اگر مرتکب شود، حج او صحیح و کفاره نیز ندارد، اگرچه احوط است.
آیت‌الله فاضل: اگر این عمل بعد از تمام شدن شوط سوم باشد کفاره نیز ندارد.
آیت‌الله نوری: بعد از تمام شدن شوط پنجم طواف نساء.
آیت‌الله نوری: علی الأظهر الاشهر، گرچه احوط کفاره است.
مسئله 319
امام خمینی: اگر زنی را از روی شهوت ببوسد، کفاره آن یک شتر است[م319 ۱]
و اگر بدون شهوت ببوسد کفاره آن یک گوسفند است[م319 ۲]
و احتیاط مستحب آن است که یک شتر کفاره بدهد.
آیت‌الله بهجت: اگر او را از روی شهوت ببوسد یک شتر کفاره بدهد اگر منی خارج شود و اگر خارج نشود نیز بنا بر احوط یک شتر کفاره دارد.
آیت‌الله تبریزى: اگر زنش را با شهوت ببوسد و منی خارج شود یک شتر کفاره بدهد و اگر منی خارج نشود یا از روی شهوت نباشد یک گوسفند کفاره بدهد.
آیت‌الله خویی: اگر زنش را با شهوت ببوسد و منی از او خارج شود یک شتر باید کفاره بدهد و اگر منی از او خارج نشود، بنا بر احتیاط یک شتر باید بدهد.
آیت‌الله زنجانی: اگر محرم، همسرش را با قصد لذت ببوسد کفاره آن یک شتر است مگر این عمل بعد از اتمام سعی عمره یا حج تمتع باشد که گوسفند کافی است و اگر بدون قصد لذت ببوسد کفاره ندارد مگر منی خارج شود که باید یک گوسفند قربانی کند و اگر غیر همسر را ببوسد ـ مَحرم باشد یا نامَحرم ـ کفاره ندارد.
آیت‌الله سبحانی: خواه منی از او خارج بشود یا نشود.
آیت‌الله سیستانی: اگر مرد محرم همسرش را از روی شهوت ببوسد و منی خارج شود لازم است یک شتر کفاره بدهد، ولی اگر منی خارج نشود بعید نیست که یک گوسفند کفاره دادن کافی باشد و اگر مردی که محرم نیست همسر محرم خود را ببوسد، به احتیاط واجب باید یک گوسفند کفاره بدهد.
آیت‌الله فاضل: اگر زنش را با شهوت ببوسد و منی خارج شود کفاره آن یک شتر است و اگر منی خارج نشود کفاره آن یک گوسفند است. و بوسیدن بدون شهوت کفاره ندارد، چون حرام نیست. و زن هم در این مسئله حکم مرد را دارد.
آیت‌الله بهجت، آیت‌الله سیستانی: در این صورت بنا بر احتیاط واجب یک گوسفند کفاره بدهد.
آیت‌الله خامنه‌ای: کفاره بوسیدن همسر اگر با شهوت باشد، شتر است و اگر بدون شهوت باشد گوسفند و ظاهراً بوسیدن غیر همسر مانند مادر و فرزند حرام نیست و کفاره هم ندارد.
آیت‌الله صافی، آیت‌الله نوری: در این صورت بنا بر احتیاط واجب یک شتر باید کفاره بدهد.
آیت‌الله گلپایگانی: در این صورت خالی از قوّت نیست که یک شتر کفاره بدهد.
آیت‌الله مکارم: احتیاط آن است که بوسیدن بدون قصد لذت را ترک کند و اگر ببوسد یک گوسفند کفاره بدهد.
مسئله 320
امام خمینی: اگر عمداً نگاه کند به غیر زن خود[م320 ۱]
و انزالش شود، احوط آن است که اگر می‌تواند یک شتر کفاره بدهد و اگر نمی‌تواند یک گاو و اگر آن را هم نمی‌تواند یگ گوسفند کفاره بدهد.[م320 ۲]
آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: چه با شهوت باشد و چه بدون شهوت اگر انزال شود کفاره‌اش یک شتر است در صورت دارا بودن و یک گاو است اگر متوسط باشد و یک گوسفند است اگر فقیر باشد.
آیت‌الله زنجانی: اگر به غیر همسر خود نگاه کند ـ با شهوت یا بی‌شهوت ـ و انزالش شود، اگر به دست و پای او و مانند آن نگاه کرده، باید یک شتر یا گاو و اگر نمی‌تواند یک گوسفند قربانی کند، و اگر به ساق و عورت و مانند آن نگاه کرده، چنانچه ثروتمند است باید یک شتر و اگر متوسط الحال است یک گاو و اگر فقیر است یک گوسفند قربانی کند.
آیت‌الله سبحانی: اگر محرم با شهوت به غیر زن خود نگاه کند و انزال شود، واجب است که اگر متمول است یک شتر و اگر نمی‌تواند یک گاو و اگر به آن هم توانایی ندارد یک گوسفند کفاره بدهد.
آیت‌الله سیستانی: اگر محرم به غیر همسر خود نگاه حرام کند اگر منی خارج نشود کفاره ندارد و اگر خارج شود کفاره واجب است و احتیاط واجب آن است که اگر وضع مالی او خوب است یک شتر و اگر متوسط الحال است یک گاو کفاره بدهد و نسبت به فقیر یک گوسفند کافی است.
آیت‌الله فاضل: اقوی آن است که اگر متمول است یک شتر و اگر متوسط الحال است یک گاو و اگر فقیر است یک گوسفند کفاره بدهد.
مسئله 321
امام خمینی: اگر محرم نگاه کند به زن خود از روی شهوت و انزالش شود، مشهور آن است که یک شتر کفاره است،[م321 ۱]
ولی اگر از روی شهوت نباشد کفاره ندارد[م321 ۲]
آیت‌الله بهجت: ولی اگر از روی شهوت نگاه کند و منی از او بیرون نیاید یا بدون شهوت نگاه کند و منی بیرون بیاید کفاره ندارد.
آیت‌الله تبریزى: و یا از روی شهوت باشد و انزال نشود...
آیت‌الله سبحانی: ولی اگر به صورت عادی نگاه کند کفاره ندارد هرچند حالتی پیش آید که منی از او خارج شود.
مسئله 322
امام خمینی: اگر کسی با زن دست‌بازی کند به شهوت و انزالش نشود، یک گوسفند کفاره آن است[م322 ۱]
و اگر انزالش شود احتیاط آن است که یک شتر کفاره بدهد،[م322 ۲]
اگرچه کفایت گوسفند خالی از قوت نیست.
آیت‌الله بهجت: اگر با شهوت همسر خود را لمس نماید یک گوسفند باید بدهد و اگر با او ملاعبه کند و انزال شود لازم است یک شتر کفاره بدهد و احوط قضای حج است در موردی که این ملاعبه با انزال و امثال آن به نحو حرام بر غیر محرم صورت بگیرد؛ مثل اینکه با اجنبیه باشد و در ملاعبه بدون انزال یک گوسفند است.
آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: اگر محرم زن خود را با شهوت لمس کند باید یک گوسفند کفاره دهد و اگر با همسر خود ملاعبه کند و انزال شود لازم است یک شتر کفاره دهد.
آیت‌الله سبحانی: کفاره آن یک گوسفند است خواه منی از او خارج شود یا نشود و اگر بدون شهوت دست بزند کفاره ندارد هرچند حالتی پیش آید که منی از او خارج شود.
آیت‌الله سیستانی: اگر زن خود را با شهوت لمس نماید یا بلند کند یا در آغوش بگیرد باید یک گوسفند کفاره بدهد. چه انزال شود و چه نشود و اگر بدون شهوت باشد کفاره ندارد و اگر با زن خود ملاعبه نماید و انزال شود باید یک شتر کفاره بدهد و اگر نمی‌تواند باید یک گوسفند کفاره بدهد.
آیت‌الله فاضل: اگر محرم زن خود را با شهوت لمس کند و یا با او بازی کند، اگر انزال نشود یک گوسفند کفاره بدهد، و اگر انزال شود بنا بر احتیاط واجب یک شتر کفاره دارد.
آیت‌الله خامنه‌ای: کفاره ملاعبه منتهی به اِمناء در حال احرام، یک شتر است.
آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: در صورت انزال واجب است یک شتر کفاره بدهد.
آیت‌الله مکارم، آیت‌الله نوری: بنا بر احتیاط واجب یک شتر کفاره دارد.
حکم موارد غیرعمد
مسئله 323
امام خمینی: هر یک از این امور که موجب کفاره است، اگر با جهل به مسئله یا از روی غفلت یا از روی نسیان واقع شود، به عمره و حج او ضرر نمی‌رساند و بر شخص کفاره نیست[م323 ۱]
