استمناء (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۴: خط ۲۴:
|}
|}
==مسائل متفرقه محرّمات احرام==
==مسائل متفرقه محرّمات احرام==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
 
! مسئله 481
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر حاجی در حال [[احرام]] برای سردرد دستمالی به دور سر ببندد، اگرچه تمام سر را بگیرد [[کفاره]] ندارد.{{توضیح مساله|481|
* '''آیت‌الله بهجت:''' اگرچه جایز است ولی کفاره دارد.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' مانعی ندارد ولی یک گوسفند کفاره دارد.
* '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب کفاره دارد.
* '''آیت‌الله نوری:''' احوط ثبوت کفاره است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|481}}
|}
{{سخ}}




خط ۲۲۹: خط ۲۱۵:
{{سخ}}
{{سخ}}


{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 501
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: در موردی که کنده شدن مو با کشیدن دست به سر و صورت [[کفاره]] دارد، آیا فرقی بین عمد و [[سهو]] و غفلت هست؟
جواب: فرق نمی‌کند به شرط آنکه دست کشیدن عمدی باشد.{{توضیح مساله|501|
* '''آیت‌الله زنجانی:''' یعنی اگر عمداً دست بکشد و مو کنده شود کفاره دارد، خواه به کنده شدن مو توجه داشته باشد یا نه.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر در حال التفات به احرام عمداً دست خود را به سر یا ریش خود بکشد و تار مویی کنده شود، یک مشت آرد گندم، کفاره بدهد.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' و بی‌هدف.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|501}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 502
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: اگر غیر مُحرم از محرم ازاله مو کند یا یکی از کارهایی که بر محرم [[حرام]] است و کفاره دارد انجام دهد، چه حکمی دارد؟
جواب: اگر [[محرم]] به اختیار خود حاضر شود که مثلاً مُحلّی سر او را بتراشد حرام است و باید [[کفاره]] بدهد،{{توضیح مساله|502|
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر در عمره تمتع محرم به اختیار خود حاضر شود که شخص محل قبل از سعی او را تقصیر کند یا سر او را بتراشد و یا در حج قبل از اعمال روز عید او را حلق یا تقصیر نماید مرتکب حرام شده و باید کفاره دهد لکن کفاره تقصیر قبل از سعی در عمره تمتع یک گاو است.
* '''آیت‌الله فاضل:''' نسبت به مُحلّ مطلقاً کفاره‌ای نیست و نسبت به محرم اگر در موقع ازاله بی‌اختیار بوده و یا اسناد ازاله به محرم ولو تسبیباً محرز نباشد کفاره ندارد.
}} ولی چنانچه بدون اختیار او باشد کفاره ندارد، حتی بر  [[محل|مُحلّ]] مزبور.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|502}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 503
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: محرم سرش تر است، اگر بخواهد صبر کند تا خودش خشک شود و وضو بگیرد آفتاب طلوع می‌کند و نمازش [[قضا]] می‌شود، آیا وظیفه‌اش [[تیمم]] است؟
جواب: اگر نمی‌تواند ولو با دست سر را خشک کند، احوط جمع بین [[وضو]] با این حال و تیمم است.{{توضیح مساله|503|
* '''آیت‌الله بهجت:''' مرد می‌تواند قسمت جلوی سر را تدریجاً خشک کند به طوری که حوله تمام سر را نپوشاند و وضو بگیرد.
* '''آیت‌الله تبریزى:''' با دست و یا جای دیگر بدن، سر را به مقدار مسمّای مسح، خشک کند.
* '''آیت‌الله خویی:''' متعرض این مسئله نشده‌اند.
* '''آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله مکارم:''' با حوله خشک کند مانعی ندارد.
* '''آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله سیستانی:''' می‌تواند با گوشه حوله، مقدار لازم از سر را خشک کند.
* '''آیت‌الله فاضل:''' در فرض سؤال، با دست یا با حوله ـ به طوری که سر پوشانده نشود ـ جای مسح را خشک کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|503}}
|}
{{سخ}}


{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 504
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: کسی که موی مصنوعی دارد و با همین حال برای [[عمره]] و [[حج]] محرم شده و اعمال خود را انجام داده است آیا اشکال دارد؟
جواب: ضرر به عمره و حج ندارد، ولی اگر مرد آن را بر سرش گذاشته است باید [[کفاره]] بدهد.{{توضیح مساله|504|
* '''آیت‌الله بهجت:''' در صورت توجه و نیز عدم جهل به مسئله، در غافل و جاهل کفاره نیست.
* '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:''' اگر از روی اضطرار باشد ظاهراً کفاره ندارد.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' بنا بر احتیاط واجب یک گوسفند کفاره بدهد.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' در صورت اضطرار یا غفلت از حکم شرعی یا جهل به آن کفاره ندارد.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' موی مصنوعی انواعی دارد مثل کلاه‌گیس یا کاشتن پیاز مو که حالت طبیعی مو را پیدا می‌کند و گره زدن دسته‌هایی از موی مصنوعی به ریشه مو، بنابراین مرد محرم نباید سر خود را با کلاه‌گیس و یا گره زدن که سر و یا قسمتی از آن را در بر می‌گیرد، بپوشاند اما اگر پیوند و کاشتن مو به گونه‌ای باشد که جزو بدن خود انسان شود و مانند موی خود انسان رشد و نمو داشته باشد، اشکال ندارد و در استفاده از موارد ممنوعه باید کفاره بدهد.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' اگر از روی ضرورت باشد کفاره ندارد و در غیر این صورت بنا بر احتیاط یک گوسفند کفاره دارد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|504}}
|}
{{سخ}}




خط ۴۰۲: خط ۳۲۱:


* [[استمناء]]
* [[استمناء]]
==کندن مو==


{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 501
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: در موردی که کنده شدن مو با کشیدن دست به سر و صورت [[کفاره]] دارد، آیا فرقی بین عمد و [[سهو]] و غفلت هست؟
جواب: فرق نمی‌کند به شرط آنکه دست کشیدن عمدی باشد.{{توضیح مساله|501|
* '''آیت‌الله زنجانی:''' یعنی اگر عمداً دست بکشد و مو کنده شود کفاره دارد، خواه به کنده شدن مو توجه داشته باشد یا نه.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر در حال التفات به احرام عمداً دست خود را به سر یا ریش خود بکشد و تار مویی کنده شود، یک مشت آرد گندم، کفاره بدهد.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' و بی‌هدف.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|501}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 502
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: اگر غیر مُحرم از محرم ازاله مو کند یا یکی از کارهایی که بر محرم [[حرام]] است و کفاره دارد انجام دهد، چه حکمی دارد؟
جواب: اگر [[محرم]] به اختیار خود حاضر شود که مثلاً مُحلّی سر او را بتراشد حرام است و باید [[کفاره]] بدهد،{{توضیح مساله|502|
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر در عمره تمتع محرم به اختیار خود حاضر شود که شخص محل قبل از سعی او را تقصیر کند یا سر او را بتراشد و یا در حج قبل از اعمال روز عید او را حلق یا تقصیر نماید مرتکب حرام شده و باید کفاره دهد لکن کفاره تقصیر قبل از سعی در عمره تمتع یک گاو است.
* '''آیت‌الله فاضل:''' نسبت به مُحلّ مطلقاً کفاره‌ای نیست و نسبت به محرم اگر در موقع ازاله بی‌اختیار بوده و یا اسناد ازاله به محرم ولو تسبیباً محرز نباشد کفاره ندارد.
}} ولی چنانچه بدون اختیار او باشد کفاره ندارد، حتی بر  [[محل|مُحلّ]] مزبور.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|502}}
|}
{{سخ}}
==منبع==
==منبع==
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی

نسخهٔ ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۱۶

مقاله توصیفی فقهی این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام استمناء است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله استمناء.

چگونگی

استمناء

امام خمینی: [از محرمات احرام است:] استمناء؛ یعنی طلب بیرون آمدن منی، به دست یا غیر آن، هرچند به خیال باشد یا به بازی کردن با زن خود یا کس دیگر، به هر نحو باشد. پس اگر منی خارج شود کفاره آن یک شتر است[م* ۱] و احتیاط واجب آن است که در جایی که جماع موجب بطلان است، استمنا نیز موجب بطلان باشد[م* ۲] به نحوی که در جماع گفته شد.

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله خامنه‌ای: و اگر نتواند شتر بدهد، قربانی کردن یک گوسفند کافی است. البته وجوب کفاره در صورت علم به حکم و عمد می‌باشد و علاوه بر آن اگر استمناء با کاری است که او با خود انجام می‌دهد و پیش از مزدلفه است، لازم است حج را تمام کند و در سال بعد آن را دوباره به جا آورد و اگر استمناء به وسیله همسرش انجام شده، احتیاط واجب آن است که باز هم این‌گونه عمل کند.
    • آیت‌الله زنجانی: اگر محرم با آلت خود بازی کند و منی از او خارج شود کفاره آن یک شتر و انجام حج در سال آینده است ـ هرچند قصد او خروج منی نباشد ـ و اگر با همسر خود به قصد خروج منی، ملاعبه نماید و منی از او خارج شود باید یک شتر قربانی کند. و استمناء در غیر این دو صورت کفاره ندارد.
    • آیت‌الله بهجت: و بدان که انزال منی با استمناء، بعضی او را مفسد حج دانسته‌اند، مثل جماع کردن و این قول احوط است در استمناء به مثل عبث با آلت خود و مانند آن از محرّم بر غیر محرم. پس ترک نشود احتیاط به قضای حج.
    • آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: اگر محرم با آلت خود بازی کند و منی از آن بیرون بیاید حکم کسی است که با زن خود نزدیکی کرده و مسئله آن گذشت. و اگر بدون بازی با آلت استمنا نمود، کفاره بر او واجب می‌شود و بنا بر اظهر حج و عمره‌اش فاسد نخواهد شد. هرچند رعایت احتیاط در اعاده آنها بهتر است.
    • آیت‌الله سیستانی: استمناء با عضو تناسلی؛ چه با دست و غیر آن، مطلقا حرام است و حکم آن در حج حکم جماع است که گذشت و همچنین در عمره مفرده به احتیاط واجب. و استمنا به وسیله بوسیدن زن و یا دست زدن و یا ملاعبه و نگاه، حکمش در مسائل قبل گذشت. و استمنا به وسیله شنیدن صحبت زن و یا اوصاف و مشخصات او و یا به وسیله تصوّرات او در خیال و مانند آن، بر محرم حرام است ولی موجب کفاره نیست.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: در صورتی که با آلت خود بازی کند و منی بیرون بیاید کفاره آن یک شتر است و اگر این عمل قبل از موقفین باشد سال دیگر باید اعاده حج نماید.
    • آیت‌الله فاضل: ظاهراً استمنا موجب بطلان نمی‌شود و حکم آن مثل جماع است که گذشت. و ظاهراً زن نیز همین حکم را دارد.

مسائل متفرقه محرّمات احرام

مسئله 487

امام خمینی: تزریق آمپول در حال احرام مانع ندارد ولی اگر موجب بیرون آمدن خون از بدن می‌شود تزریق نکند،[م487 ۱] مگر در مورد حاجت و ضرورت.

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله خامنه‌ای: بنا بر احتیاط واجب تزریق نکند مگر در صورت نیاز.
    • آیت‌الله سیستانی: بنا بر احتیاط جایز نیست مگر در حال ضرورت.
    • آیت‌الله فاضل: و در هر صورت کفاره ندارد.
    • آیت‌الله مکارم: مکروه است.



مسئله 489

امام خمینی: کسی که حجش را باطل کند، اگر حج فاسد شده را به اتمام رسانده از احرام خارج شده و گرنه در احرام باقی است.[م489 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیات عظام تبریزى، خویی، سیستانی: اگر حج خود را باطل کند احرامش باطل می‌شود.
    • آیت‌الله زنجانی: و با انجام اعمال عمره مفرده از احرام بیرون می‌رود.
    • آیت‌الله مکارم: یا در بعضی از موارد که وظیفه او تبدیل به عمره مفرده است، عمره مفرده را به پایان برساند.



مسئله 491

امام خمینی: سئوال: آیا کشتن مارمولک و از این قبیل جانوران، در حال احرام اشکال دارد؟ جواب: از محرمات احرام محسوب نیست.[م491 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله بهجت: اشکال دارد.
    • آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: جایز نیست مگر او را اذیت کند. کشتن یک نوع مارمولک (عظایة) کفاره آن یک مشت طعام است.
    • آیت‌الله زنجانی: اشکال دارد مگر از آن بر خود بترسد.
    • آیت‌الله سبحانی: کشتن حیواناتی مانند مارمولک، مار، مورچه، موش، رتیل، عنکبوت، انواع سوسک‌ها و جیرجیرک‌ها و امثال اینها از محرمات احرام حساب نمی‌شود لیکن اگر محرم از ناحیه آنها اذیتی نمی‌شود نباید آنها را بکشد و یا به آنها اذیت برساند و چنانچه این کار را انجام داد استغفار کند.
    • آیت‌الله سیستانی: حرام است. بعید نیست حرمت برداشتن، شکستن و خوردنِ تخم آنها بر محرم، و به احتیاط واجب نباید دیگری را در این امر کمک کند.
    • آیت‌الله صافی: اگر اذیت کند، از محرمات محسوب نیست.
    • آیت‌الله مکارم: کشتن هیچ حیوانی جایز نیست بنا بر احتیاط واجب مگر حیوانات موذی.


مسئله 492

امام خمینی: سئوال: اگر از روی علم و عمد در احرام حج، قبل از وقوف عرفه، با زوجه خود جماع نماید مسلماً حج او باطل است، و قبل از وقوف مشعرالحرام هم بنا بر اقوی باطل است و کفاره دارد و بعد از اتمام در سال آینده اعاده کند، آیا در صورت جهل چه وظیفه‌ای دارد؟ جواب: در صورت جهل، عمل او صحیح است و کفاره هم ندارد.[م492 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله زنجانی: در هیچ‌یک از دو صورت، حج، فاسد نمی‌شود، لیکن سه امر واجب می‌گردد: الف) اگر قبل از درک رکن مشعر باشد سال آینده حجی که از نظر نوع مانند حج امسال باشد به جا آورد، هرچند حج اول او استحبابی باشد؛ ب) یک شتر قربانی کند؛ ج) از یکدیگر جدا شوند و در سال بعد نیز اگر از همان مسیر سال قبل به عرفات می‌روند پس از رسیدن به محل معصیت از یکدیگر جدا شوند. و زن در صورتی که محرم بوده و این عمل از روی علم و عمد و اختیار از او صادر شده باید شتر قربانی کند و سال بعد حج به جا آورد و اگر شوهرش او را مجبور کرده باید قربانی زن را نیز بپردازد و در این صورت حج سال بعد بر زن واجب نیست. و در هر حال برای وجوب جدایی کافی است که در این معصیت یکی از آنها علم و عمد و اختیار داشته باشد. کفاراتی که در باب جماع می‌آید مخصوص به جماع با همسر است.


مسئله 493

امام خمینی: سئوال: آیا شوهر پس از مُحل شدن می‌تواند زوجه مُحرِم خود را از روی التذاذ دست بزند؟ جواب: بر مرد مزبور منعی نیست ولی اگر زن نیز لذت می‌برد، در فرض سؤال نباید حاضر شود، علی الأحوط.[م493 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله بهجت: اگر زن احتمال می‌دهد که متلذذ شود احتیاط در ترک است.
    • آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله سیستانی: در این صورت تمکین زن حرام است.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: بل الاقوی.


مسئله 494

امام خمینی: سئوال: فردی که از احرام در آمده، زنش را که محرم است می‌بوسد، اگرچه زن راضی نیست، آیا این کار نسبت به مرد و زن چه حکمی دارد؟ جواب: اگر زن اختیار نداشته، چیزی بر او نیست. و بر مرد هم کفاره واجب نشده است.[م494 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله بهجت: اگر زن می‌داند که متلذذ می‌شود باید مانع شود و مرد بنا بر احتیاط باید یک گوسفند کفاره بدهد.
    • آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: هرگاه شخص بعد از طواف نساء زن خود را که در حال احرام است ببوسد، باید بنا بر احتیاط یک گوسفند بکشد.
    • آیت‌الله سیستانی: بنا بر احتیاط واجب باید مرد یک گوسفند کفاره بدهد.
    • آیت‌الله فاضل: تحقق حرمت بر هیچ‌کدام ثابت نیست و کفاره هم بر هیچ‌یک از آنها لازم نیست.
    • آیت‌الله گلپایگانی: متعرض مسئله نشده‌اند.


مسئله 495

امام خمینی: سئوال: صابون و بعضی از شامپوها که بویی دارد، آیا می‌شود برای بدن استعمال کرد یا خیر؟ ضمناً خیلی بوی خوشی هم نیست. جواب: اگر صدق بوی خوش می‌کند، از آن اجتناب کنند[م495 ۱]و در غیر این صورت مانع ندارد.

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله بهجت، آیت‌الله خویی: بنا بر احتیاط.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: استفاده مُحرم از صابون عطری و شامپوی معطر بنا بر احتیاط جایز نیست.
    • آیت‌الله زنجانی: محرم نمی‌تواند با صابون معطر، صورت خود را بشوید و شستن اعضای دیگر با صابون معطر در صورتی جایز است که بوی خوش آن به مشام او نرسد.
    • آیت‌الله سیستانی: احتیاط واجب اجتناب از استعمال آنهاست، در صورتی که بوی خوش داشته باشند.



مسئله 497

امام خمینی: سئوال: در مورد نظر کردن در آینه، گاهی نگاه می‌کند که خود را ببیند و گاهی برای دیدن ماشین و غیره و یا مثلاً برای علاج دردی، آیا برای محرم فرق می‌کند و یا یکسان است؟ جواب: احوط، اجتناب است در همه موارد ذکر شده در سؤال.[م497 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی، مکارم: نگاه به آینه بدون قصد زینت اشکال ندارد.
    • آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد.
    • آیت‌الله سبحانی: مقصود از حرمت این است که در آینه نگاه نکند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید.
    • آیت‌الله صافی، آیة الله گلپایگانی: نظر در آینه مطلقاً جایز نیست، چه به قصد زینت باشد و چه نباشد.


مسئله 498

امام خمینی: سئوال: در حال احرام عده‌ای از همدیگر عکس می‌گیرند و در دوربین عکاسی که آینه است و یا حالت شفاف و آینه‌مانندی دارد نظر می‌کنند، بفرمایید اشکال دارد یا خیر؟ جواب: اگر معلوم نیست که در آینه نظر می‌شود، اشکال ندارد.[م498 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله بهجت: چون برای تزیین نیست اشکال ندارد.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: بر فرض آینه بودن و نظر کردن به آن، چون غرض غیر زینت است، مانعی ندارد.
    • آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله سبحانی: در حال احرام تصویربرداری با دوربین عکاسی یا فیلم‌برداری اشکال ندارد.
    • آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله مکارم: اشکال ندارد.
    • آیت‌الله فاضل: نظر در آینه صدق نمی‌کند و اشکال ندارد.


مسئله 499

امام خمینی: سئوال: آیا سوگند معمولی به حال احرام اشکال دارد، همانند سوگندهای روزمره مردم کوچه و بازار؟ جواب: قسم به غیر خدا از محرمات احرام نیست.[م499 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله زنجانی: و قسم‌هایی که بدون توجه، از محرم صادر می‌شود اشکال ندارد.
    • آیت‌الله سبحانی: لکن الفاظی مانند «خدا شاهد است»، «خدا وکیلی» و امثال اینها که برخی به هنگام سخن گفتن به آن عادت دارند، بعید نیست که جدال باشد لذا احتیاط واجب در ترک این‌گونه الفاظ است ولی سهوا مانعی ندارد.


مسئله 500

امام خمینی: سئوال: بعضی به علت عرق‌سوز شدن بدن، احتیاج به پمادی دارند که چربی دارد، آیا مُحرِم می‌تواند از این پماد به بدن خود بمالد یا خیر؟ جواب: نمی‌تواند مگر در مورد ضرورت، ولی کفاره ندارد ولو در غیر مورد ضرورت مگر آنکه بوی خوش داشته باشد، که کفاره آن یک گوسفند است، اگرچه از روی اضطرار باشد.[م500 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سیستانی، مکارم: نگاه به آینه بدون قصد زینت اشکال ندارد.
    • آیت‌الله زنجانی: نگاه کردن در آینه و همچنین در دیگر اجسامی که عکس محرم در آنها پیداست اگر برای آرایش یا در معرض آرایش باشد حرام است؛ اما نگاه کردنی که هیچ ارتباطی با آرایش ندارد مانند نگاه کردن راننده برای دیدن اطراف، اشکال ندارد.
    • آیت‌الله سبحانی: مقصود از حرمت این است که در آینه نگاه نکند تا چهره خود را ببیند و یا خود را بیاراید.
    • آیت‌الله صافی،، آیت‌الله گلپایگانی: نظر در آینه مطلقاً جایز نیست، چه به قصد زینت باشد و چه نباشد.





مسئله 512

امام خمینی: سئوال: در حال احرام وقتی ماشین‌های بی‌سقف حرکت می‌کند و سفر انجام می‌شود، آیا پیاده و سوار شدن از ماشین درحالی‌که ایستاده است، در صورتی که مستلزم گذشتن از زیر سقف قسمت جلو ماشین است، چه حکمی دارد؟ جواب: مانع ندارد.



مسئله 519

امام خمینی: سئوال: در شهر مکه تونل‌هایی احداث کرده‌اند که طولش بیش از 1500 قدم می‌باشد آیا بعد از احرام حج می‌شود داخل آن با اتومبیل سفر کرد، با علم به اینکه مسقف است؟ جواب: مانع ندارد، بلی اگر خودش آن راه را اختیار کند و از زیر آن سقف برود اشکال دارد.[م519 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سبحانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی، فاضل، مکارم، نوری: اشکال ندارد.
    • آیت‌الله زنجانی: در صورتی که انتخاب راه روباز با مشقت شدید همراه باشد، مانع ندارد.


مسئله 522

امام خمینی: سئوال: آیا گرفتن ناخن توسط مُحرِم از غیر مُحرم جایز است؟ جواب: اشکال ندارد.


مسئله 523

امام خمینی: سئوال: آیا محرم می‌تواند ناخن محرم دیگر را به قصد تقصیر بگیرد یا نه؟ جواب: اشکال ندارد.[م523 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیات عظام سبحانی، سیستانی، مکارم: ولی ناخن گرفتن در تقصیر بنا بر احتیاط واجب کافی نیست.


مسئله 524

امام خمینی: سئوال: کندن دندان که بر محرم حرام است ،[م524 ۱] مقصود دندان خودش می‌باشد یا شامل دندان غیر هم می‌شود؟ و در تقدیر حرمت در صورت خون آمدن است یا مطلقاً؟ جواب: شامل دندان غیر نمی‌شود، هرچند خون از آن بیرون آید.[م524 ۲]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله بهجت: کندن دندان در صورتی که موجب خون آمدن شود حرام است ولی کفاره ندارد و اگر موجب خون آمدن نشود و یا کندن دندان ضرورت داشته باشد، مانعی ندارد.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: جمعی از فقها نظرشان این است که کندن دندان هرچند خون در نیاید، از محرمات احرام است و کفاره‌اش را یک گوسفند دانسته‌اند، ولی دلیلش تأمل دارد و بعید نیست این عمل جایز باشد.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب آن است که از کشیدن دندان ـ اگر موجب بیرون آمدن خون می‌شود - جز در موارد ضرورت و نیاز خودداری کند.
    • آیت‌الله زنجانی: در صورتی که خون بیاید کشیدن دندان بر محرم حرام است و کشیدن دندان شخص دیگر بر محرم جایز است مگر باعث نجس شدن بدن یا لباس او شود و در هر حال کفاره ندارد.
    • آیت‌الله سبحانی: کندن دندان در حال اختیار برای محرم حرام است هرچند خون نیاید و در صورت ضرورت مانعی ندارد، ولی اگر خون بیاید باید کفاره بدهد و محرم می‌تواند دندان دیگری را بکشد هرچند او نیز محرم باشد و اگر خون آمد صاحب دندان باید کفاره بدهد.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: بر محرم حرام است که دندان خود را بکند هرچند خون نیاید.
    • آیت‌الله مکارم: این احتیاط و احتیاط بعد مستحب است.
    • آیت‌الله سبحانی: هرچند شخص دیگر نیز محرم باشد و اگر خون آمد صاحب دندان باید کفاره بدهد.


مسئله 525

امام خمینی: سئوال: آیا در حال احرام می‌توان دندانی را که شدیداً درد دارد و دکتر سفارش می‌کند که آن را بکشید، کشید، گرچه باعث خونریزی شود؟ جواب: اگر ضرورت دارد مانع ندارد، ولی کفاره دارد علی الأحوط.[م525 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله بهجت: ولی کفاره ندارد علی الأظهر، حتی در صورت غیر ضرورت، با خون انداختن اگرچه حرام است چنان‌که گذشت.
    • آیت‌الله تبریزى: کشیدن دندان، اگر خون در نیاید، مانع ندارد و کفاره هم ندارد و در صورتی که خون بیاید، اگر برای رفع ناراحتی بوده کفاره ندارد.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: احتیاط واجب آن است که از کشیدن دندان ـ اگر موجب بیرون آمدن خون می‌شود - جز در موارد ضرورت و نیاز خودداری کند.
    • آیات عظام زنجانی، سیستانی، فاضل: کفاره لازم نیست.
    • آیت‌الله سبحانی: اگرخون آمد باید کفاره بدهد.
    • آیت‌الله مکارم: مطلقاً مانعی ندارد و کفاره هم ندارد.


مسئله 527

امام خمینی: سئوال: در بین مردم معروف است که محرم نباید به کسی دستور بدهد؛ مثلاً نباید به کسی بگوید یک لیوان آب یا چای یا چیز دیگر به من بدهید و باید خودش بردارد، آیا اگر در حال احرام چنین درخواستی از دوست خود بکند گناه کرده است یا نه؟ و در صورت گناه آیا کفاره هم دارد یا نه؟ جواب: اشکال ندارد.


جستار وابسته

کندن مو

مسئله 501

امام خمینی: سئوال: در موردی که کنده شدن مو با کشیدن دست به سر و صورت کفاره دارد، آیا فرقی بین عمد و سهو و غفلت هست؟ جواب: فرق نمی‌کند به شرط آنکه دست کشیدن عمدی باشد.[م501 ۱]

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله زنجانی: یعنی اگر عمداً دست بکشد و مو کنده شود کفاره دارد، خواه به کنده شدن مو توجه داشته باشد یا نه.
    • آیت‌الله سبحانی: اگر در حال التفات به احرام عمداً دست خود را به سر یا ریش خود بکشد و تار مویی کنده شود، یک مشت آرد گندم، کفاره بدهد.
    • آیت‌الله سیستانی: و بی‌هدف.


مسئله 502

امام خمینی: سئوال: اگر غیر مُحرم از محرم ازاله مو کند یا یکی از کارهایی که بر محرم حرام است و کفاره دارد انجام دهد، چه حکمی دارد؟ جواب: اگر محرم به اختیار خود حاضر شود که مثلاً مُحلّی سر او را بتراشد حرام است و باید کفاره بدهد،[م502 ۱] ولی چنانچه بدون اختیار او باشد کفاره ندارد، حتی بر مُحلّ مزبور.

مراجع دیگر:
    • آیت‌الله سبحانی: اگر در عمره تمتع محرم به اختیار خود حاضر شود که شخص محل قبل از سعی او را تقصیر کند یا سر او را بتراشد و یا در حج قبل از اعمال روز عید او را حلق یا تقصیر نماید مرتکب حرام شده و باید کفاره دهد لکن کفاره تقصیر قبل از سعی در عمره تمتع یک گاو است.
    • آیت‌الله فاضل: نسبت به مُحلّ مطلقاً کفاره‌ای نیست و نسبت به محرم اگر در موقع ازاله بی‌اختیار بوده و یا اسناد ازاله به محرم ولو تسبیباً محرز نباشد کفاره ندارد.


منبع

این مقاله برگرفته از صفحه 195 تا 196 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.