وقوف در مشعر (فتاوای مراجع)

این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام وقوف در مشعر است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله وقوف در مشعر.

زمان حرکت

مسئله 978
امام خمینی: بعد از آنکه از وقوف به عرفات در مغرب شب دهم فراغت حاصل شد، باید کوچ کند به مشعرالحرام که محل معروفی است و حدود معینی دارد.

مقدار وقوف

مسئله 979
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که شب دهم را تا طلوع صبح در مشعرالحرام به سر ببرد و نیت کند اطاعت خدا را در این به سر بردنِ شب.
مراجع دیگر:

زمان نیت

مسئله 980
امام خمینی: چون صبح طلوع کرد نیت وقوف به مشعرالحرام کند تا طلوع آفتاب و چون این وقوف عبادت خداوند است باید با نیت خالص از ریا و خودنمایی وقوف کند والاّ حج او در صورت ریا کردن با عمد و علم، باطل خواهد شد.
مراجع دیگر:

جواز کوچ کردن کمی قبل از طلوع

مسئله 981
امام خمینی: اقوی جواز کوچ کردن بلکه استحباب آن است کمی قبل از طلوع آفتاب، به نحوی که قبل از طلوع آفتاب از وادی «محسّر» تجاوز نکند و اگر تجاوز کرد گناهکار است ولی کفاره براو نیست و احتیاط آن است که وقتی حرکت کند که قبل از طلوع آفتاب وارد وادی محسّر نشود.
مراجع دیگر:

مقدار وجوب در مشعر

مسئله 982
امام خمینی: واجب است از طلوع صبح تا کمی قبل از طلوع آفتاب (به طوری که در مسئله پیش گفته شد) در مشعر بمانند، لکن تمام آن رکن نیست بلکه رکن وقوف کمی از بین الطلوعین است اگرچه به قدر یک دقیقه باشد، پس اگر کسی وقوف بین الطلوعین را یکسره ترک کند به تفصیلی که می‌آید حج او باطل خواهد شد.
مراجع دیگر:

مسئله 983
امام خمینی: جایز است برای کسانی ‌که عذری دارند ،قدری که شب در مشعر توقف کردند کوچ کنند به منا؛ مثل زن‌ها و بچه‌ها و بیماران و پیرمردان و اشخاص ضعیف و اشخاصی که برای پرستاری یا راهنمایی آنها لازم است همراه باشند و احتیاط واجب آن است که پیش از نصف شب حرکت نکنند، بنابراین برای این اشخاص وقوف بین الطلوعین لازم نیست و احتیاط مستحب آن است که اگر توقف مشکل نباشد تخلف نکنند.
مراجع دیگر:

مسئله 984
امام خمینی: کسی که شب یا بعض آن را در مشعر بوده است اگر قبل از طلوع صبح عمداً و بدون عذر از مشعر بیرون رود و تا طلوع آفتاب برنگردد، در صورتی که وقوف عرفه از او فوت نشده است، بنا بر مشهور حج او صحیح است، و باید یک گوسفند کفاره بدهد، لکن احتیاط بر خلاف آن است ؛ یعنی بعد از اتمام حج لازم است در سال دیگر حجش را اعاده کند و این احتیاط ترک نشود.
مراجع دیگر:

مسئله 985
امام خمینی: کسی که درک نکند وقوف بین الطلوعین را یا وقوف شب را، در صورتی که صاحب عذر باشد، اگر مقداری از طلوع آفتاب تا ظهر در مشعر توقف کند اگرچه کم باشد حج او صحیح است.
مراجع دیگر:

اوقات وقوف

مسئله 986
امام خمینی: از آنچه گذشت معلوم شد که برای وقوف به مشعر سه وقت است: اول ـ شب عید برای کسانی ‌که عذری دارند. دوم ـ بین طلوع صبح و طلوع آفتاب. سوم ـ از طلوع آفتاب تا ظهر روز دهم، که اضطراری مشعر است ؛ چنان‌که قسم اول نیز اضطراری است.
مراجع دیگر:

حکم وقوف اختیاری و اضطراری

مسئله 987
امام خمینی: چون معلوم شد که وقوف به عرفات و مشعر اختیاری و اضطراری دارند و از برای وقوف به مشعر دو قسم اضطراری است، پس به ملاحظه ادراک هر دو موقف یا یکی از آنها در وقت اختیاری یا اضطراری، مفرداً و مرکباً، و به ملاحظه ترک عمدی یا جهلی یا نسیانی، اقسام زیادی دارد که در اینجا آنچه مورد ابتلا ممکن است بشود، ذکر می‌شود: اول ـ آنکه مکلف درک هر دو موقف کند در وقت اختیاری؛ یعنی از ظهر روز عرفه، عرفات را و بین الطلوعین صبح دهم، مشعر را درک کند. پس اشکالی در صحت حج او نیست. دوم ـ آنکه هیچ‌یک از دو موقف را درک نکند، نه اختیاری آنها را و نه اضطراری را، پس اشکالی نیست در بطلان حج او و باید به همان احرام حج عمره مفرده که عبارت است از طواف و نماز آن و سعی و تقصیر و طواف نساء و نماز آن، به جا آورد و از احرام محلّ شود و اگر گوسفند همراه داشته باشد احتیاطاً ذبح کند و باید سال دیگر حج به جا آورد، اگر شرایط استطاعت را دارا باشد ،در صورتی که درک نکردن موقف به واسطه عذر باشد.
مراجع دیگر:

مسئله 988
امام خمینی: اگر درک نکردن دو موقف که ذکر شد، از روی تقصیر بوده حج بر او مستقر می‌شود و باید سال دیگر چه شرایط باشد یا نباشد به حج برود.
مراجع دیگر:

مسئله 989
امام خمینی: احتیاط مستحب آن است که این شخص که حج او باطل شد و باید عمره به جا آورد نیت عدول به عمره مفرده بکند. سوم ـ آنکه درک کند اختیاری عرفه را با اضطراری مشعر در روز؛ یعنی اضطراری نهاری مشعر را، پس اگر اختیاری مشعر را عمداً ترک کرده باشد حج او باطل است والاّ صحیح است. چهارم ـ آنکه درک کرده باشد اختیاری مشعر را با اضطراری عرفه، پس اگر اختیاری عرفه را عمداً ترک کرده، حج او باطل است والاّ صحیح است. پنجم ـ آنکه درک کرده باشد اختیاری عرفه را با اضطراری شب مشعر؛ یعنی قبل از طلوع صبح، پس اگر اختیاری مشعر را با عذر ترک کرده است، چنانچه گفته شد، حج او صحیح است والاّ باطل است بنا بر احتیاط واجب. ششم ـ آنکه درک کرده باشد اضطراری لیلی مشعر و اضطراری عرفه را، پس اگر صاحب عذر باشد و اختیاری عرفه را عمداً ترک نکرده باشد ظاهراً حج او صحیح است و غیر صاحب عذر اگر اختیاری یکی را عمداً ترک کرده باشد حجش باطل است بنا بر اقوی در یکی و بنا بر احتیاط در دیگری که اختیاری مشعر باشد ، و اگر به غیر عمد باشد احتیاط واجب در بطلان است. هفتم ـ آنکه درک کرده باشد اضطراری عرفه و اضطراری یومی مشعر را، پس اگر ترک یکی از دو اختیاری را عمداً کرده باشد حج او باطل والاّ صحت بعید نیست، گرچه احتیاط اعاده است در سال بعد، با حاصل بودن شرایط وجوب. هشتم ـ آنکه درک کند اختیاری عرفه را فقط، احتیاط واجب در این صورت اتمام و اعاده است اگر اختیاری مشعر را عمداً ترک نکرده باشد والاّ حج او باطل است. نهم ـ آنکه درک کند اضطراری عرفه را فقط، در این صورت حج او باطل است. دهم ـ آنکه درک کند اختیاری مشعر را، در این صورت حج او صحیح است اگر وقوف عرفه را عمداً ترک نکرده باشد والاّ حج او باطل است. یازدهم ـ آنکه درک کند اضطراری روز مشعر را فقط، در این صورت حج او باطل است. دوازدهم ـ آنکه درک کند اضطراری لیلی مشعر را فقط، در این صورت اگر وقوف عرفات را عمداً ترک نکرده باشد و از صاحبان عذر باشد، ظاهراً حج او صحیح است والاّ باطل است.
مراجع دیگر:

استفتائات

مسئله 990
امام خمینی: سئوال: عده‌ای در شب دهم ذی‌حجه عازم مَشعَر بودند، از افرادی که آنجا بودند سؤال نمودند مشعر کجا است؟ جواب دادند اینجا است، اطمینان پیدا کردند که مشعر است، نیت بیتوته و قصد وقوف کردند، بعد که وقت اضطراری مشعر هم گذشته بود، معلوم شد مشعر نبوده، آیا نسبت به باقی اعمال حج و سال آینده وظیفه چیست؟ جواب: احتیاطاً این حج را اتمام کنند و بعد از آن، اعمال عمره مفرده انجام دهند و در صورت استقرار حج یا بقای استطاعت، سال بعد حج را اعاده کنند.
مراجع دیگر:

مسئله 991
امام خمینی: سئوال: اگر به گفته مدیرگروه که می‌گوید درک وقوف اختیاری مشعر برای او مشکل است و نمی‌تواند آن را درک نماید، اعتماد کند و وقوف اختیاری را ترک نماید آیا اشکالی ندارد؟ جواب: اگر برای خود شخص عذر حاصل شده، کفایت می‌کند.
مراجع دیگر:

مسئله 992
امام خمینی: سئوال: خدمه‌ای که با زن‌ها، قبل از طلوع فجر، به منا می‌روند ولی خود را قبل از طلوع آفتاب به مشعر می‌رسانند و وقوف رکنی مشعر را درک می‌کنند، آیا نیابت آنان صحیح است یا نه؟ جواب: اگر از ذوی الأعذار نبوده‌اند که نیابت آنها صحیح است در فرض مرقوم حجشان نیابتاً صحیح است. هرچند مرتکب حرام شده‌اند.
مراجع دیگر:

مسئله 993
امام خمینی: سئوال: کسی که نمی‌دانسته وقوف اختیاری مشعر، بین طلوعین است ، پس از آن وقوف اضطراری را درک کرده، وظیفه او چیست؟ جواب: اگر جهل او قصوری و عذری باشد، نه تقصیری و ترک وقوف اختیاری از روی عذر شده باشد، مانع ندارد.
مراجع دیگر:

مسئله 994
امام خمینی: سئوال: شخصی وقوف عرفات و مقداری از وقوفِ لَیلی مشعر را درک کرده و عمداً قبل از طلوع فجر رفته است به منا، برای بردن اثاث و کار دیگری، و قصد داشته است که مجدداً به مشعر برگردد ولی در منا خوابش برده، وظیفه چنین حاجی‌ای چیست؟ جواب: با فرض اینکه ترک اختیاری مشعر عمدی نبوده، در فرض مرقوم، اضطراری کافی است، ولی اگر شب نیت وقوف نداشته، باید اضطراری روز را درک کند، ولی اگرنایب است کافی نیست.
مراجع دیگر:

مستحبات

مستحبات وقوف به مشعرالحرام
امام خمینی: مستحبات وقوف به مشعرالحرام
مراجع دیگر:

مسئله 995
امام خمینی: بدان که مستحب است با تن و دلی آرام از عرفات به سوی مشعرالحرام متوجه شده و استغفار نماید و همین که از طرف دست راست به تلّ سرخ رسید بگوید: «اللَّهُمَّ ارْحَمْ تَوَقُّفِی وَزِدْهُ فی عَمَلی وَسَلِّمْ لِی دِینی وَتَقَبَّلْ مَناسِکی». و در راه رفتن میانه‌روی نماید و کسی را آزار ندهد و مستحب است نماز شام و خفتن را تا مزدلفه به تأخیر اندازد اگرچه ثلث شب نیز بگذرد و میان هر دو نماز به یک اذان و دو اقامه جمع کند و نوافل مغرب را بعد از نماز عشا به جا آورد و در صورتی که از رسیدن به مزدلفه پیش از نصف شب مانعی رسید، باید نماز مغرب و عشا را به تأخیر نیندازد و در میان راه بخواند و مستحب است که در وسط وادی، از طرف راست راه نزول نماید و اگر حاجی صروره باشد مستحب است که در مشعرالحرام قدم بگذارد و مستحب است که آن شب را به هر مقدار که میسور باشد به عبادت و اطاعت الهی به سر برد و این دعا را بخواند: «أَللَّهُمَّ هذِهِ جُمَعُ، اللَّهُمَّ اِنِّی أَسْأَلُک أنْ تَجْمَعَ لِی فِیها جَوامِعَ الخَیرِ، اللَّهُمَّ لا تُؤْیسْنی مِنَ الخَیرِ الَّذی سَأَلْتُک أنْ تَجْمَعَهُ لِی فی قَلْبی وَأطْلُبُ اِلَیک أنْ تُعَرِّفَنی ما عَرَّفْتَ أوْلِیاءَک فی مَنْزِلِی هذا وَأنْ تَقِینی جَوامِعَ الشَّرِّ». و مستحب است بعد از نماز صبح با طهارت حمد و ثنای الهی را به جا آورد و به هر مقداری که میسور باشد از نعم و تفضلات حضرت حق ذکر کند و بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد آن‌گاه دعا نماید و این دعا را نیز بخواند: «أللَّهُمَّ رَبَّ المَشْعَرِ الحَرام فُک رَقَبَتی مِنَ النَّارِ وَأوْسِعْ عَلَی مِنْ رِزْقِک الحَلالِ وَادْرَأْ عَنِّی شَرَّ فَسَقَةِ الْجِنَّ وَالْاِنْس، أَللَّهُمَّ أَنْتَ خَیرُ مَطْلُوب اِلَیهِ وَخَیرُ مَدْعُوٍّ وَخَیرُ مَسْؤُول وَلِکلِّ وافِد جائِزَةٌ فَاجْعَلْ جائِزَتی فی مَوْطِنی هذا أنْ تُقِیلَنی عَثْرَتی وَتَقْبَلَ مَعْذِرَتی وَأنْ تُجاوِزَ عَنْ خَطِیئَتی ثُمَّ اجْعَلِ التَّقْوی مِنَ الدُّنیا زادِی». و مستحب است سنگ‌ریزه‌هایی را که در منا رمی خواهد نمود، از مزدلفه بردارد و مجموع آنها هفتاد دانه است و مستحب است وقتی که از مزدلفه به سوی منا رفته و به وادی محسِّر رسید، به مقدار صد قدم مانند شتر تند رود و اگر سواره است سواری خود را حرکت دهد و بگوید: «أَللَّهُمَّ سَلِّمْ لی عَهْدی وَاقْبَلْ تَوْبَتی وَأجِبْ دَعْوَتی وَاخْلُفْنی فِیمَنْ تَرَکتُ بَعْدی».
مراجع دیگر:

جستار وابسته

• وقوف در مشعر

منبع

این مقاله برگرفته از صفحه 463 تا 476 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.