|
|
| خط ۱۴: |
خط ۱۴: |
|
| |
|
| === عبدالمطلب و ساخت باب === | | === عبدالمطلب و ساخت باب === |
| [[عبدالمطلب]] هنگام بازسازی [[چاه زمزم]]، به دفینه‌ای از طلا دست یافت و با فروش هفت شمشیر طلایی از آن‌ها دری برای [[خانه خدا]] ساخت و آن را با صفحه‌های زرین پوشاند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج1، ص247.</ref> وی همچنین یکی از دو غزال طلایی موجود میان اموال را بر در کعبه نصب کرد.<ref>مروج الذهب، ج2، ص103؛ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص43.</ref> | | بنابر گزارشی [[عبدالمطلب]] هنگام بازسازی [[چاه زمزم]]، به دفینه‌ای از طلا دست یافت و با فروش هفت شمشیر طلایی از آن‌ها دری برای [[خانه خدا]] ساخت و آن را با صفحه‌های زرین پوشاند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج1، ص247.</ref> وی همچنین یکی از دو غزال طلایی موجود میان اموال را بر در کعبه نصب کرد.<ref>مروج الذهب، ج2، ص103؛ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص43.</ref> |
|
| |
|
| === بالا بردن در از سطح زمین === | | === بالا بردن در از سطح زمین === |
| آورده‌اند که درِ کعبه تا هنگام بازسازی [[قریش]] هم‌سطح زمین بود. قریشیان به پیشنهاد [[ابوحذیفة بن مغیره مخزومی]]، برای پیش‌گیری از ورود افرادی که رخصت نداشتند، در را بالاتر بردند؛ به گونه‌ای که ورود به آن بدون نردبان ممکن نبود.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص135.</ref> | | آورده‌اند درِ کعبه تا هنگام بازسازی [[قریش]] هم‌سطح زمین بود. در این بازسازی در را بالاتر بردند؛ به گونه‌ای که ورود به آن بدون نردبان ممکن نبود.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص135.</ref> |
|
| |
|
| === ابن‌زبیر و بازسازی کعبه === | | === ابن‌زبیر و بازسازی کعبه === |
| [[عبدالله بن زبیر]] (حک: ۶۵–۷۳ق) هنگام بازسازی کعبه، دو در شرقی و غربی برای کعبه ساخت. اولی با دو لنگه و پنج متر ارتفاع برای ورود به درون کعبه بود و از در دوم برای بیرون آمدن استفاده می‌شد. این هر دو در، هم‌سطح زمین بودند.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص166؛ تاریخ مکة المشرفه، ص109.</ref> | | [[عبدالله بن زبیر]] (حک: ۶۵–۷۳ق) هنگام بازسازی کعبه، برای کعبه دو در شرقی و غربی ساخت. هر دو در، هم‌سطح زمین بودند.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص166؛ تاریخ مکة المشرفه، ص109.</ref> برخی روایت‌ها پیشینه وجود دو در برای کعبه را به زمان [[حضرت ابراهیم(ع)]] رسانده‌اند.<ref>الکافی، ج4، ص202-203؛ علل الشرایع، ج2، ص587.</ref> [[حجاج بن یوسف]]، حاکم [[حجاز]] (حک: ۷۳–۹۵ق) در پی تصرف مکه به سال ۷۴ق. در دوم را برداشتند و درِ اصلی را حدود دو متر از سطح زمین بالاتر بردند و ارتفاع آن را به حدود سه متر کاهش دادند.<ref>تاریخ مکة المشرفه، ص110.</ref> |
|
| |
|
| برخی روایت‌ها پیشینه وجود دو در برای کعبه را به زمان [[حضرت ابراهیم(ع)]] رسانده‌اند.<ref>الکافی، ج4، ص202-203؛ علل الشرایع، ج2، ص587.</ref> [[حجاج بن یوسف]]، حاکم [[حجاز]] (حک: ۷۳–۹۵ق) در پی تصرف مکه به سال ۷۴ق. با کسب تکلیف از [[عبدالملک بن مروان]] (حک: ۶۵–۸۶ق) درباره افزوده‌های ابن‌زبیر، در دوم را برداشت. به دستور عبدالملک، در دوم را برداشتند و درِ اصلی را حدود دو متر از سطح زمین بالاتر بردند و ارتفاع آن را به حدود سه متر کاهش دادند.<ref>تاریخ مکة المشرفه، ص110.</ref>
| | === طلاپوشی باب === |
| | نخستین بار در سال ۹۳ قمری به دستور ولید بن عبدالملک (حک: ۸۶–۹۶ق) در کعبه را طلاپوش کردند.<ref>اتحاف الوری، ج2، ص119؛ تاریخ مکة المشرفه، ص111-112.</ref> این کار بار دیگر در سال ۱۹۴ به فرمان امین عباسی(حک: ۱۹۳–۱۹۸ق) انجام شد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص169.</ref> |
|
| |
|
| == طلاپوشی باب ==
| | کارگزاران مکه گاهی (از جمله در ۲۵۱ و ۲۶۸) طلای در کعبه را می‌کندند و صرف هزینه جنگ‌ها می‌کردند. در ۲۸۱ قمری [[معتضد عباسی]] (حک: ۲۷۹–۲۸۹ق) دستور داد در کعبه دوباره طلاپوش شود. <ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص103-104؛ اتحاف الوری، ج2، ص349-350؛ تاریخ عمارة المسجد الحرام، ص21-22.</ref> |
| به سال ۹۳ق. [[ولید بن عبدالملک]] (حک: ۸۶–۹۶ق) ۳۶۰۰۰ دینار برای [[خالد بن عبدالله قسری]]، حکمران خود در مکه (حک: ۹۱–۹۶ق) فرستاد که در کعبه با آن طلاپوش شد.<ref>اتحاف الوری، ج2، ص119؛ تاریخ مکة المشرفه، ص111-112.</ref> با از میان رفتن آثار ولید بن عبدالملک<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص168.</ref> به سال ۱۹۴ق. [[امین عباسی]] (حک: ۱۹۳–۱۹۸ق) ۱۸۰۰۰ دینار برای کارگزار خود، [[سالم بن جراح]]، در مکه فرستاد تا با آن، در کعبه را طلاپوش کند. وی پوشش پیشین را که حدود ۲۸۰۰۰ مثقال بود، کند و سکه‌های ارسالی را به آن افزود و در کعبه را با صفحه طلا پوشاند. همچنین دو حلقه طلایی برای در ساخت و میخ‌هایی با روکش زرین بر آستانه و گوشه‌های در کوبید.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص169.</ref> در دوران [[متوکل عباسی]] (حک: ۲۳۲–۲۴۷ق) تیر ساجی سر در کعبه به علت پوسیدگی تعویض شد.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص158.</ref>
| |
|
| |
|
| === کندن طلای باب === | | === حمله قرمطی به مکه === |
| به سال ۲۵۱ق. طلاهای به کار رفته در باب الکعبه به دست [[جعفر بن فضل]]، حکمران مکه، کنده شد و برای نبرد با [[اسماعیل بن یوسف اخیضری]]، معروف به علوی خارجی و جبران خسارت‌های برآمده از آن هزینه گشت و آن در با ابریشم پوشانده شد. به سال ۲۶۸ق. نیز کارگزاران مکه یک چهارم طلای پایین و دماغه در را صرف فرونشاندن ستیز میان قصابان و گندم‌فروشان کردند و به جای طلا در را نقره‌پوش نمودند و بر روی نقره‌ها آب طلا به کار بردند. با دست کشیدن حاجیان به درها برای تبرک، نقره‌ها آشکار می‌شد.
| |
| | |
| این رویدادها به سال۲۸۱ق. در نامه‌ای به [[معتضد عباسی]] (حک: ۲۷۹–۲۸۹ق) گزارش شد و وی دستور داد درِ کعبه را با طلا زینت دهند.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص103-104؛ اتحاف الوری، ج2، ص349-350؛ تاریخ عمارة المسجد الحرام، ص21-22.</ref>
| |
| | |
| == گزارش ازرقی ==
| |
| [[ازرقی]] (م. حدود۲۵۰ق) وصفی بسیار دقیق از در کعبه در زمان خود ارائه داده و در این گزارش مفصل، همه جزئیات در همچون طول و عرض آن، قسمت‌های طلاپوش، شمار میخ‌های به کار رفته بر روی در و اجزای مرتبط و وصف دقیق آن‌ها، شمار حلقه‌های موجود بر در، شمار لنگه‌های در و اندازه و جنس هر یک، قفل در و ساختار آن و… را یاد کرده است. در این گزارش آمده که عبارت: {{قلم رنگ|سبز|بسم الله الرحمن الرحیم}} {{قلم رنگ|سبز|وَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ…}} ([[سوره بقره]]:۱۴۹) و «محمد رسول‌الله» بر روی زِوار پیشین در نقش بسته بوده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص243-244.</ref>
| |
| | |
| == حمله قرمطی به مکه == | |
| به سال ۳۱۷ق. [[ابوطاهر قرمطی]] (حک: ۳۱۱–۳۳۲ق) به مکه حمله برد. درِ کعبه را از جا کند و پرده آن را میان سپاهیانش تقسیم کرد.<ref>البدایة و النهایه، ج11، ص160.</ref> وی همچنین با دست خود به کندن زینت‌های در کعبه پرداخت.<ref>شفاء الغرام، ج2، ص261.</ref> | | به سال ۳۱۷ق. [[ابوطاهر قرمطی]] (حک: ۳۱۱–۳۳۲ق) به مکه حمله برد. درِ کعبه را از جا کند و پرده آن را میان سپاهیانش تقسیم کرد.<ref>البدایة و النهایه، ج11، ص160.</ref> وی همچنین با دست خود به کندن زینت‌های در کعبه پرداخت.<ref>شفاء الغرام، ج2، ص261.</ref> |
|
| |
|
