ستون مربعةالقبر: تفاوت میان نسخه‌ها
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) (←منابع) |
||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
*'''جمع الزوائد'''، الهيثمي (م.۸۰۷ق.)، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۰۸ق؛ | *'''جمع الزوائد'''، الهيثمي (م.۸۰۷ق.)، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۰۸ق؛ | ||
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م. | |||
*'''موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره'''، احمد زکي يماني، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛ | *'''موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره'''، احمد زکي يماني، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛ | ||
نسخهٔ ۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۶
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ستون مقام جبرئیل، ستون معرس |
| وقایع مرتبط | محل وارد شدن جبرئیل به نزد پیامبر، محل عروسی حضرت زهرا، قرار گرفتن این ستون کنار قبر نبوی، قرار گرفتن داخل ضریح و عدم دسترسی زائرین به آن |
| مشخصات | |
| وضعیت | كنار در خانه حضرت فاطمه زهرا و در رديف ستون‌هاي وُفود و محرَس قرار دارد |
ستون مربعةالقبر، ستونی کنار در خانه حضرت فاطمه در مسجدالنبی، مکان ورود جبرئيل
ستون مربعةالقبر، کنار قبر پیامبر واقع شده و برخی بر این اعتقادند که هنگام دفن پیامبر، علی(ع) گفت، قبر را چهار گوشه بسازند و به همین علت این ستون که کنار قبر چهارگوشه پیامبر واقع است، مربعةالقبر نام گرفته است. قرار داشتن این ستون درون ضریح نیز وجه دیگر این نام‌گذاری است.
نام دیگر این ستون، مقام جبرئیل است به این خاطر که جبرئیل از این مکان بر پیامبر نازل می‌شد.
ستون معرس، نیز به این ستون گفته شده‌است. درِ خانه حضرت فاطمه در کنار این مکان واقع بود و برخی این محل را محل عروسی حضرت فاطمه دانسته‌اند.
تبرک جستن به این ستون مستحب دانسته شده‌است. بنابر روایتی، پیامبر 40 روز در این مکان که کنار درِ خانه حضرت فاطمه بود، می‌ایستاد و به در می‌زد و می‌گفت «السلام علیکم یا اهل البیت» و سپس آیه تطهیر را قرائت می‌کرد.
مکان ستون مربعةالقبر
اين ستون كنار در خانه حضرت فاطمه و در رديف ستون‌هاي وُفود و محرَس قرار دارد[۱]و اکنون درون ضريح و در انتهای سمت شمالی حجره شريف جای گرفته و در ديدرس زائران نيست.[۲] اين ستون از ستون‌های مشهور در روضه مطهره است.[۳]
بنابر نقل منابع، اين ستون تا هنگام توسعه مسجد به دست قايتبای(م.887ق.) بيرون ضريح و در دسترس زائران بوده است. اما در این دوره، علی‌رغم اعتراض علما، داخل ضریح قرار گرفت و از دسترس مردم خارج شد.[۴]
نام‌های مختلف ستون مربعةالقبر و دلائل نام‌گذاری
مُرَبّعَة القبر
سبب اين نام‌گذاری آن است که به گزارش ابن شهرآشوب، هنگامی‌كه امير مؤمنان علی (ع) به كمك سه تن از مهاجران، عباس و فرزندش فضل و اسامة بن زيد، خواست بدن شريف پيامبر خدا را به خاك بسپارد، انصار از امير مؤمنان خواستند تا يكي از آنان نيز براي دفن بدن حضرت وارد قبر شود. علي أوس بن خولی را درون قبر فرستاد. پس از قرار دادن جسد مبارك پيامبر در قبر، امير مؤمنان به اوس گفت: «اُخرُج و رَبّع قبرَه: بيرون شو و قبر را چهار گوشه ساز.»[۵] وجه ديگر اين نام آن است كه اين ستون درون ضریحی قرار گرفته كه قبر چهار گوشه پيامبر در آن قرار دارد.[۶]
مقام جبرئیل
اين ستون از آن رو به اين عنوان شهرت يافت که جبرئيل از آن‌جا نزد پيامبر فرود می‌آمده است.[۷][۸]
ستون معرس
اين ستون در رکن شمال غربی قبر نبوی و به ادعاي صبری پاشا ميان دو ستون وفود و قبر نبوی جای گرفته و در خانه فاطمه کنار آن بوده است.[۹] بر پايه گزارش‌هایی، در اين مکان، عروسی حضرت فاطمه رخ داده است. از اين رو، «استوانة المَعْرَس» نيز ناميده شده است.[۱۰]
فضیلت ستون مربعةالقبر
اکنون اين ستون درون ضریح قرار دارد و مردم از تبرک جستن به آن که مستحب شمرده شده[۱۱]، محروم هستند.[۱۲]
در فضيلت اين مکان، در روايتی مشهور آمده كه پيامبر خدا 40 روز با نهادن دست مباركش بر چارچوب در، می‌فرمود: «السّلام عليكم يا أهل البيت» و بدين سان، بر فاطمه و علی و حسنين درود می‌فرستاد. سپس آيه تطهير: {إِنَّما يُرِيدُ اللهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أَهلَ البَيتِ وَ يُطَهِّرَكُم تَطهِيراً...} (احزاب/33، 41) را تلاوت می‌كرد.[۱۳] [۱۴]به روايتی ديگر، رسول خدا هر روز درِ خانه فاطمه و علي را می‌زد و می‌فرمود: «الصلاة، الصلاة.»[۱۵][۱۶]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2، ص186.
- ↑ . تاريخ و آثار اسلامي، ص194.
- ↑ . موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.
- ↑ . موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص447؛ موسوعة مرآة الحرمين، ج3، ص239.
- ↑ . المناقب، ج1، ص174؛ المعالم الاثيره، ص39.
- ↑ . المعالم الاثيره، ص39.
- ↑ موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 186
- ↑ . موسوعة مرآة الحرمين، ج3، ص238-239.
- ↑ . فضائل المدينة المنوره، ج2، ص325؛ موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.
- ↑ . الغدير، ج5، ص124؛ الزيارة في الکتاب و السنه، ص40.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2، ص187.
- ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 73
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 187
- ↑ موسوعة مرآة الحرمين، ج3، ص239.
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص187
منابع
- اخبار المدينه، ابن زباله (م.۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزيز، السعودي، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۴ق؛
- تاريخ و آثار اسلامي مکه مکرمه و مدينه منوره، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۸۶ش؛
- التعريف بما آنست الهجره من معالم دار الهجره، محمد المطري (م.۷۴۱ق.)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدينه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛
- الدره الثمينه في اخبار المدينه، محمد بن محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدين، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۷ق؛
- الزياره في الکتاب و السنه، جعفر سبحاني؛
- الغدير، الاميني (م.۱۳۹۰ق.)، تهران، دار الكتب الاسلاميه، ۱۳۶۶ش؛
- المعالم الاثيره، محمد محمد حسن شراب، ترجمه: شيخي، مشعر، ۱۳۸۳ش.؛
- المعجم الاوسط، الطبراني (م.۳۶۰ق.)، قاهره، دار الحرمين، ۱۴۱۵ق.؛
- جمع الزوائد، الهيثمي (م.۸۰۷ق.)، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۰۸ق؛
- عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
- موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره، احمد زکي يماني، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛
- وفاء الوفاء، السمهودي (م.۹۱۱ق.)، به کوشش السامرائي، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۲ق.