مسجد راتج: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۰: خط ۴۰:


مکانی که مسجد راتج در آن قرار داشته امروزه در خیابان [[عثمان بن عفان]]، که نزد مردم مدینه به طریق العیون معروف است، قرار دارد.<ref>المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص179.</ref>
مکانی که مسجد راتج در آن قرار داشته امروزه در خیابان [[عثمان بن عفان]]، که نزد مردم مدینه به طریق العیون معروف است، قرار دارد.<ref>المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص179.</ref>
مسجد راتج در شمال شرقی کوه ذَباب قرار داشته است. امروزه مسجدالرایه بر این کوه قرار دارد. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=225 وفاء الوفاء،ج3،ص225]</ref>  
مسجد راتج در شمال شرقی کوه ذَباب قرار داشته است. امروزه مسجدالرایه بر این کوه قرار دارد. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=225 وفاء الوفاء،ج3،ص225]</ref>


=== نام‌ها ===
== نام‌ها ==
نام مسجد [[راتج]] از خاندان بنی راتج که از قبیله بنی عبدالاشهل اند گرفته شده است.<ref>المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص178.</ref>  
نام مسجد [[راتج]] از خاندان بنی راتج که از قبیله بنی عبدالاشهل اند گرفته شده است.<ref>المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص178.</ref> راتج نام قلعه‌ای متعلق به قبیله بنی عبدالاشهل بود<ref>الروض المعطار فى خبر الأقطار، حميرى، محمد بن عبدالمنعم‏، ص266.</ref> و به تبع شهرت آن، نام آن منطقه را نیز راتج نهادند<ref>تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا،احمد یاسین احمد خیاری، ص: 36</ref> و مسجد راتج نیز در کنار این قلعه قرار داشت.<ref>موسوعة مرآة الحرمين الشريفين و جزيرة العرب‏، صبرى پاشا، ايوب‏، ج4، ص706.</ref>و با گذشت زمان گروه های دیگری در حوالی قلعه راتج مستقر شدند.<ref>تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا،احمد یاسین احمد خیاری، ص: 44و51</ref>
== تاریخچه بنا ==
تاریخ بنا و تخریب مسجد مشخص نیست. مسجد راتج در قرن هشتم و نهم وجود نداشته است. سمهودی از این مسجد در بخش مساجدی که مکان دقیقشان مشخص نیست سخن گفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=224 وفاء الوفا، ج۳، 224]</ref>  


راتج نام قلعه‌ای متعلق به قبیله بنی عبدالاشهل بوده<ref>الروض المعطار فى خبر الأقطار، حميرى، محمد بن عبدالمنعم‏، ص266.</ref> و به تبع شهرت آن، نام آن منطقه را نیز راتج نهادند<ref>تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا،احمد یاسین احمد خیاری، ص: 36</ref> و مسجد راتج نیز در کنار این قلعه قرار داشت.<ref>موسوعة مرآة الحرمين الشريفين و جزيرة العرب‏، صبرى پاشا، ايوب‏، ج4، ص706.</ref>و با گذشت زمان گروه های دیگری در حوالی قلعه راتج مستقر شدند.<ref>تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا،احمد یاسین احمد خیاری، ص: 44و51</ref>
ابراهیم بن علی عیاشی در المدینة بین الماضی و الحاضر (چاپ: ۱۳۹۲ق)، محدوده مسجد را که کنار [[چاه جاسوم]] قرار داشته، در جنوب جایی می‌داند که ساختمان وسیع مرکز ارتباطات عثمانی در آن ساخته شده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=365 المدینة بین الماضی و الحاضر، 359]</ref> این ساختمان تاکنون باقی مانده<ref>المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج4، بخش2، ص181.</ref> و در تصاویر هوایی نیز دیده می‌شود. به گفته [[کعکی]]، جغرافی‌نگار معاصر مدینه، در سال ۱۹۹۲ میلادی  [[شهرداری مدینه]] در این منطقه عملیات بازسازی اجرا کرد.<ref>المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص183.</ref>
== تاریخچه ==
مسجد راتج در قرن هشتم و نهم وجود نداشته است. سمهودی از این مسجد در باب مساجدی که جهتشان معلوم است اما جای دقیقشان مشخص نیست سخن گفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=224 وفاء الوفا، ج۳، 224]</ref>
 
تاریخ بنا و تخریب مسجد مشخص نیست و منابع دیگر نیز گزارشی از بنای مسجد راتج به دست نداده‌اند. در دوره معاصر عیاشی محدوده مسجد را که کنار چاه [[جاسوم]] قرار داشته، در محدوده جنوبی جایی می‌داند که ساختمان وسیع مرکز ارتباطات عثمانی در آن ساخته شده بود.<ref>المدینة بین الماضی و الحاضر، 359</ref> این ساختمان با اوصاف مذکور تا کنون باقی مانده<ref>المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج4، بخش2، ص181.</ref> تصاویر هوایی هم وجود این ساختمان را تایید می‌کند. به گفته کعکی در سال ۱۹۹۲ میلادی  [[شهرداری مدینه]] در این منطقه عملیات بازسازی اجرا کرده.<ref>المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص183.</ref>
 
به نوشته ابراهیم بن علی عیاشی در المدینة بین الماضی و الحاضر (چاپ: ۱۳۹۲ق)، اثری از این مسجد وجود ندارد. وی محدوده مسجد را پر از حفاری‌هایی برای استخراج نوره{{یادداشت|نوره مخلوطی از زَرنیخ (نوعی ماده معدنی) و آهک که برای زدودن موهای بدن به کار می رود.}} یافته، به شکلی که انگار مدتهاست اثری از مسجد نیست.<ref>المدینة بین الماضی و الحاضر، 359.</ref> بعدها با زوال صنعت نوره، آثاری حفاری از بین رفته و منطقه مسکونی شده است.<ref>المدینة بین الماضی و الحاضر، 359</ref>
== رویدادهای تاریخی مرتبط==
== رویدادهای تاریخی مرتبط==
=== نماز نبی ===
=== نماز نبی ===
بر اساس برخی نقلها [[پیامبر(ص)]] در این مسجد نماز خوانده<ref>المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة، ص262.</ref>  و از چاهی در آنجا به نام جاسوم نوشیده‌اند.<ref>تاریخ المدینة المنورة،ج1،ص69</ref> همچنین بلال حبشی در این مسجد اذان گفته است.<ref>وفاء الوفاء-السید السمهودی،ج3،ص861</ref>
بر اساس برخی نقلها [[پیامبر(ص)]] در این مسجد نماز خوانده<ref>المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة، ص262.</ref>  و از چاهی در آنجا به نام [[چاه جاسوم|جاسوم]] نوشیده‌اند.<ref>تاریخ المدینة المنورة،ج1،ص69</ref> همچنین [[بلال بن رباح|بلال حبشی]] در این مسجد اذان گفته است.<ref>وفاء الوفاء-السید السمهودی،ج3،ص861</ref>
=== حفر خندق ===
=== حفر خندق ===
به پیشنهاد پیامبر، محدوده حفر [[غزوه احزاب|خندق]] و تقسیمات آن به شکلی بود که برای مقابله با هجوم بت پرستان، از ناحیه مذاد شروع، به ذباب و سپس در نزدیکی مسجد راتج پایان میافت.<ref>مدینه‌شناسی‏، نجفی، محمد باقر،ج2، ص364.</ref> بنو عبد الأشهل از منطقه راتج تا مجاورت خانه‌های خود کنده بودند. <ref>مغازی واقدی، ج2،ص337.</ref>
به پیشنهاد پیامبر، محدوده حفر [[غزوه احزاب|خندق]] و تقسیمات آن به شکلی بود که برای مقابله با هجوم مشرکان، از ناحیه مذاد شروع، به ذباب و سپس در نزدیکی مسجد راتج پایان می‌یافت.<ref>مدینه‌شناسی‏، نجفی، محمد باقر،ج2، ص364.</ref> گزارش شده [[بنو عبدالاشهل|بنو عبد الأشهل]] از منطقه راتج تا مجاورت خانه‌های خود را کنده بودند. <ref>مغازی واقدی، ج2،ص337.</ref>


=== شخصیت‌های مرتبط تاریخی ===
=== شخصیت‌های مرتبط تاریخی ===

نسخهٔ ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۶

مسجد الراتج
تصویر ماهواره‌ای از محدوده‌ای که مسجد در آن قرار داشته است.
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر حصن الراتج
مکان مدینه
کاربری مسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزد مسلمانان
وابسته به دین/مذهب اسلام
باورها حضور پیامبر(ص) و نماز خواندن ایشان در این مکان
زیارت کنندگان بلال حبشی
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری عصر نبوی
رویدادها غزوه خندق
بازسازی‌ها آخرین بازسازی سال ۱۹۹۲ میلادی
بازسازی کنندگان شهرداری مدینه
ویژگی‌های تاریخی نمازخواندن پیامبر در این مسجد
وضعیت فعلی
وضعیت بنا تخریب شده

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

مسجد راتِج یکی از مساجد منتسب به قبیله بنی عبدالأَشهل در شمال مدینه است و در حال حاضر وجود خارجی ندارد و فقط محدوده آن یا مخروبه هایی از آن باقی مانده است.

راتج نام قلعه‌ای متعلق به قبیله بنی عبدالاشهل بوده و به تبع شهرت آن، نام آن منطقه را نیز راتج نهادند و مسجد راتج نیز در کنار این قلعه قرار داشت. مسجد راتج از جمله مساجدی است که پیامبر(ص) در محدوده آن نماز خوانده و همچنین بلال حبشی در آن اذان گفته است.

موقعیت مکانی

مسجد راتج در منطقه قدیمی راتج قرار داشته و آن را حصن راتج نیز می‌نامیدند که امروزه در مدینه چنین نام و منطقه‌ای وجود ندارد.[۱] نام کنونی منطقه مورد نظر مصانع می‌باشد.[۲] که تماما در زمین‌ها و محدوده قبیله بنی عبدالاشهل قرار دارد.[۳]

مکانی که مسجد راتج در آن قرار داشته امروزه در خیابان عثمان بن عفان، که نزد مردم مدینه به طریق العیون معروف است، قرار دارد.[۴] مسجد راتج در شمال شرقی کوه ذَباب قرار داشته است. امروزه مسجدالرایه بر این کوه قرار دارد. [۵]

نام‌ها

نام مسجد راتج از خاندان بنی راتج که از قبیله بنی عبدالاشهل اند گرفته شده است.[۶] راتج نام قلعه‌ای متعلق به قبیله بنی عبدالاشهل بود[۷] و به تبع شهرت آن، نام آن منطقه را نیز راتج نهادند[۸] و مسجد راتج نیز در کنار این قلعه قرار داشت.[۹]و با گذشت زمان گروه های دیگری در حوالی قلعه راتج مستقر شدند.[۱۰]

تاریخچه بنا

تاریخ بنا و تخریب مسجد مشخص نیست. مسجد راتج در قرن هشتم و نهم وجود نداشته است. سمهودی از این مسجد در بخش مساجدی که مکان دقیقشان مشخص نیست سخن گفته است.[۱۱]

ابراهیم بن علی عیاشی در المدینة بین الماضی و الحاضر (چاپ: ۱۳۹۲ق)، محدوده مسجد را که کنار چاه جاسوم قرار داشته، در جنوب جایی می‌داند که ساختمان وسیع مرکز ارتباطات عثمانی در آن ساخته شده بود.[۱۲] این ساختمان تاکنون باقی مانده[۱۳] و در تصاویر هوایی نیز دیده می‌شود. به گفته کعکی، جغرافی‌نگار معاصر مدینه، در سال ۱۹۹۲ میلادی شهرداری مدینه در این منطقه عملیات بازسازی اجرا کرد.[۱۴]

رویدادهای تاریخی مرتبط

نماز نبی

بر اساس برخی نقلها پیامبر(ص) در این مسجد نماز خوانده[۱۵] و از چاهی در آنجا به نام جاسوم نوشیده‌اند.[۱۶] همچنین بلال حبشی در این مسجد اذان گفته است.[۱۷]

حفر خندق

به پیشنهاد پیامبر، محدوده حفر خندق و تقسیمات آن به شکلی بود که برای مقابله با هجوم مشرکان، از ناحیه مذاد شروع، به ذباب و سپس در نزدیکی مسجد راتج پایان می‌یافت.[۱۸] گزارش شده بنو عبد الأشهل از منطقه راتج تا مجاورت خانه‌های خود را کنده بودند. [۱۹]

شخصیت‌های مرتبط تاریخی

از جمله اشخاص اهل قلعه راتج، ایاس بن اوس است که در زمان جنگ بدر از جمله افرادی بوده که پیشنهاد جنگ در بیرون مدینه را به رسول گرامی اسلام(ص) عرضه داشته است.[۲۰]

پانویس

  1. المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص179.
  2. المدینة بین الماضی و الحاضر، 358
  3. المدینة بین الماضی و الحاضر، 359
  4. المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص179.
  5. وفاء الوفاء،ج3،ص225
  6. المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص178.
  7. الروض المعطار فى خبر الأقطار، حميرى، محمد بن عبدالمنعم‏، ص266.
  8. تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا،احمد یاسین احمد خیاری، ص: 36
  9. موسوعة مرآة الحرمين الشريفين و جزيرة العرب‏، صبرى پاشا، ايوب‏، ج4، ص706.
  10. تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا،احمد یاسین احمد خیاری، ص: 44و51
  11. وفاء الوفا، ج۳، 224
  12. المدینة بین الماضی و الحاضر، 359
  13. المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج4، بخش2، ص181.
  14. المعالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ- ج4، بخش2، ص183.
  15. المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة، ص262.
  16. تاریخ المدینة المنورة،ج1،ص69
  17. وفاء الوفاء-السید السمهودی،ج3،ص861
  18. مدینه‌شناسی‏، نجفی، محمد باقر،ج2، ص364.
  19. مغازی واقدی، ج2،ص337.
  20. مغازی واقدی، ج1، بخش2،ص211.

منابع

  • المدینة بین الماضی و الحاضر، السید ابراهیم العیاشی
  • الروض المعطار فی خبر الأقطار، حمیری، محمد بن عبدالمنعم
  • تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا،احمد یاسین احمد خیاری
  • موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب‏، صبری پاشا، ایوب
  • معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
  • وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
  • المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة، شراب، محمد محمد حسن‏
  • مدینه‌شناسی‏، نجفی، محمد باقر
  • مغازی واقدی
  • تاریخ المدینة المنورة، ابن شبة البصری