مسجد بنوحرام: تفاوت میان نسخه‌ها

}}'''مسجد بنی حَرام'''، از مساجد قدیمی [[شهر مدینه]] است که پیشینه آن به عصر نبوی بازمی‌گردد. مسجد در غرب [[کوه سلع]] و در قسمت راست جاده‌ای است که به سمت [[مساجد فتح]] می‌رود. این مسجد یک گنبد و یک مناره در ضلع شمال غربی دارد. طول آن 16 متر و عرضش 13 متر است.

در برخی منابع به آن «مسجد بنو حرام صغیر» نیز گفته شده<ref>معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص223.</ref> و گزارش سکونت گزینی [[قبیله بنی حرام]] در محدوده این مسجد نقل شده است.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=214 وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص214.]</ref> مسجد امروزه به مسجد العماری نیز معروف است.<ref name=":2">معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص224.</ref>

مسجد بنی‌حرام که برخی آن را جزو [[مساجد خندق|مساجد هفتگانه خندق]] شمرده‌اند<ref name=":2" />، در سمت غرب [[کوه سلع]]، دست راست کسی است که از خیابان سیح به سمت [[مساجد فتح]] می‌رود.<ref name=":0" /> مسجد بنی حرام ۱.۶۸ کیلومتر با [[مسجد النبی]] فاصله دارد.<ref name=":4">[https://iqna.ir/fa/news/4183824/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A8%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87 خبرگزاری ایکنا]، کد خبر: ۴۱۸۳۸۲۴</ref>   

مسجد دارای یک گنبد و یک مناره زیبا در ضلع شمال غربی است. طول مسجد 16 متر و عرضش 13 متر و در ضلع شمال شرقی دارای امکاناتی برای وضو نمازگزاران است.<ref name=":0" /> مساحت کل آن قبل از بازسازی و مرمت در سال 2024میلادی، ۲۲۶.۴۲ متر مربع بود و بعد از بازسازی ۲۳۶.۴۲ متر شده است. ظرفیت این مسجد ۱۷۲ نمازگزار است.<ref name=":4" />

== ساخت مسجد ==

بنابر روایاتی در صدر اسلام شماری از طایفه بنی‌حرام و [[بنی‌سلمه]] از محل سکونت خود نزد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] شکایت کردند. حضرت آنان را به سکونت در بخش غربی [[کوه سلع]] راهنمایی کرد و آنان نیز چنین کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=78 تاریخ المدینه المنوره، ابن شبّه، ص78.]</ref> پس از انتقال به این بخش، قبیله بنی‌حرام این مسجد را ساختند، مسجدی که بعدها [[عمر بن عبدالعزیز]] آن را بازسازی کرد.<ref name=":3">معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص232-234</ref><ref name=":0" /> بنابرگزارش‌هایی پیامبر(ص) در این مسجد نماز خوانده است.<ref name=":1" /><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=146 اخبار المدینه، ابن زباله، ص146.]</ref><ref>معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص226.</ref> اما برخی نقل مکان این قبیله و در نتیجه ساخت مسجد را در زمان خلافت [[عمر بن خطاب]] می‌دانند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=45 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص45.]</ref>

در منبعی از قرن سوم از این مسجد یاد شده است. این مسجد در سده نهم ویران شده بود و به گزارش علی بن عبدالله سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، جز پایه‌های مسجد و برخی ستون‌هایش چیزی باقی نمانده بود،<ref>وفاء الوفا،</ref> هر چند شمس‌الدین سخاوی (م.906ق.)، تاریخ‌نگار مدینه، در همین سده از بازسازی این مسجد خبر داده است.<ref>التحفه الطیفه،</ref> ابو سالم عیاشی در سفرنامه‌اش از سفرش به سال 1073 قمری از این مسجد یاد کرده اما آن را مسجدی ویران توصیف می‌کند.<ref>سفرنامه عیاشی</ref>

به گفته ابراهیم عیاشی (م.1388ق.) با راهنمایی او یکی از نیکوکاران مدینه این مسجد را بازسازی کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=48 المساجد الاثریه، ص48.]</ref> در سال 1400 ق./1979م. نیز بازسازی دیگری توسط دولت سعودی صورت گرفته است.<ref>معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص235-239.</ref> در سال 1410ه/1990م وزارت حج و اوقاف سعودی بعد از تخریب بنای قدیمی، این مسجد را به طور کامل بازسازی کرد. در این بازسازی مسجد دارای گلدسته شد.<ref name=":3" />