کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها

نخستین سازوکار دولتی برای نظارت و مدیریت امر حج ایرانیان در دوره پهلوی اول آغاز شد. در این دوران سازماندهی امر حج بر عهده وزارت داخله قرار گرفت. از دهه ۱۳۲۰ امور حج زیر نظر وزارت کشور بود.<ref>تاریخچه ساختار تشکیلات سازمان حج و زیارت، ص2؛ سرپرستی در عملیات زیارتی، ص 147.</ref> در دوران پهلوی دوم و از سال ۱۳۳۳ آیین‌نامه‌ای برای ساماندهی امور حج به تصویب هیئت وزیران رسید.<ref>سامانه قوانین و مقررات جمهوری اسلامی، [https://qavanin.ir/Law/Attribute/?IDS=1237293982787247792 «آیین‌نامه امور حج، مصوب هیئت وزیران»]</ref> از سال ۱۳۵۱ امور حج به سازمان اوقاف که وابسته به نخست‌وزیری بود، سپرده شد.<ref>میقات حج، ش20، ص169 «حج وزیارت انتقال تشکیلات مدیریتی، خط مشی‌ها و وظایف»</ref> براساس این مصوبه شورای عالی حج در محل سازمان اوقاف و به ریاست رئیس این سازمان به کار می‌پرداخت.<ref>کارنامه حج1351، ص5.</ref>

با وقوع انقالاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ش تغییراتی در مدیریت حج روی داد. در دی‌ماه ۱۳۵۸ و بنا به مصوبه شورای انقلاب مبنی بر تشکیل سازمان حج و زیارت وابسته به وزارت ارشاد ملی، کلیه امور حج از سازمان اوقاف جدا و در اختیار سازمان حج و زیارت قرار گرفت که تا سال ۱۳۶۳ش به‌صورت مستقل و تابع وزارت ارشاد به فعالیت ادامه داد. در تاریخ ۹ دی‌ماه ۱۳۶۳ش با تصویب مجلس بار دیگر سازمان حج با سازمان اوقاف و امور خیریه ادغام شد. درسال ۱۳۷۰بنا به تصویب شورای عالی اداری، سازمان حج و زیارت از سازمان اوقاف تفکیک و به شکل مستقل و زیرنظر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز به کار کرد و تاکنون به فعالیت خود ادامه می‌دهد.<ref>شرح وظایف و دستورالعمل‌های اجرایی مدیران و عوامل خدماتی، ص14.</ref>

اهداف کلی سازمان حج بر اساس مصوبه شورای عالی در سال ۱۳۸۴، سیاست گذاری، نظارت، هدایت و اداره امور حج و زیارت عتبات عالیات در خارج از کشور و برقراری ارتباط با کشورهای اسلامی و مجامع بین‌المللی اسلامی در امر حج و زیارت و شناساندن ماهیت و ابعاد مختلف انقلاب اسلامی به حجاج است.<ref>سامانه قوانین و مقررات جمهوری اسلامی، [https://qavanin.ir/Law/TreeText/?IDS=8955984147311599300 «مصوبه شورایعالی اداری راجع به اهداف و وظایف سازمان حج و زیارت»].</ref>

اجرای کلیه دستورات و ارشادات مقام معظم رهبری، اداره امور حج عمره و زیارت عتبات مقدس و اماکن متبرکه خارج از کشور با استفاده از نیروی انسانی متدین و کارآزموده و بهره‌گیری از آخرین فناوری‌های اطلاعات، تهیه و تدوین برنامه‌های راهبردی، سیاست‌ها، خط‌مشی‌ها و روش‌های اجرایی حج و زیارت جهت ارایه به شورای عالی حج و سایر مراجع ذیربط، انجام پژوهش و اطلاع‌رسانی پیرامون مسائل فرهنگی، اجتماعی، خدماتی، رفاهی و سایر امور مربوط به حج و زیارت، از دیگر مصوبات شورای عالی حج در سال ۱۳۸۴ش است.<ref>سامانه قوانین و مقررات جمهوری اسلامی، [https://qavanin.ir/Law/TreeText/?IDS=8955984147311599300 «مصوبه شورایعالی اداری راجع به اهداف و وظایف سازمان حج و زیارت»].</ref>

بنا به مصوبه جلسه شورای عالی اداری ارکان سازمان عبارتند از شورای عالی حج و زیارت، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، ریاست سازمان حج و زیارت و حساب‌رسان.<ref>سامانه قوانین و مقررات جمهوری اسلامی، [https://qavanin.ir/Law/TreeText/?IDS=8955984147311599300 «مصوبه شورایعالی اداری راجع به اهداف و وظایف سازمان حج و زیارت»].</ref>

اولین رکن سازمان، شورای عالی حج^* است که وظیفه بررسی و تصویب برنامه‌های راهبردی، اهداف، سیاست‌ها و روش‌های اجرایی مربوط به حج را مطابق با سیاست‌های کلی ابلاغ شده از سوی رهبری بر عهده دارد. رئیس‌جمهور یا در غیابش معاون اول او ریاست شورا را برعهده داشته و رئیس سازمان نیز دبیر شورا است و نمایندگانی از وزارتخانه‌ها و سازمان‌هایی که نقشی در سازماندهی حج دارند عضو این شورا هستند.<ref>سامانه قوانین و مقررات جمهوری اسلامی، [https://qavanin.ir/Law/TreeText/?IDS=8955984147311599300 «مصوبه شورایعالی اداری راجع به اهداف و وظایف سازمان حج و زیارت»].</ref>

=== حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت ===

نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت دیگر رکن سازمان است که زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی و با ریاست نماینده ایشان که امیرالحاج و سرپرست حجاج و زائران ایرانی است اداره می‌شود.<ref>تاریخچه، ساختار تشکیلات سازمان حج و زیارت… ص67 - 68</ref> سیاست‌گذاری در حوزه‌های مختلف فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و سیاسی حج و زیارت بر عهده این نهاد است. آموزش و سامان دهی روحانیان کاروان‌ها،<ref>با کاروان ابراهیم در حج 71، ص29 -30؛ با کاروان صفا، ص63</ref> آموزش حاجیان پیش و در طول سفر،<ref>حج33، ص29؛ با کاروان صفا، ص52 -53</ref>برگزاری مراسم مذهبی در ایام حج و امور فرهنگی و تفریحی و انجام تحقیق و پژوهش در عرصه حج و زیارت بر عهده این حوزه است.<ref>با کاروان صفا، ص174_ 175</ref>

* معاونت حج، عمره، عتبات که دارای چند اداره است: اداره کل برنامه‌ریزی پذیرش و اعزام، اداره کل برنامه‌ریزی تدارک و امور رفاهی و اداره کل امور عتبات عالیات.

* با کاروان ابراهیم در حج ۷۱، جعفریان رسول، و محمدعلی خسروی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۷۱ش.

* با کاروان صفا در سال ۸۲، جعفریان، رسول، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۳ش.

* پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات کشور آیین‌نامه امور حج مصوب هیئت وزیران، ۱۳۳۳ش.

* تاریخچه ساختار تشکیلات سازمان حج، اسداللهی، سید ابراهیم، تهران، سازمان حج و زیارت، ۱۳۹۱ش.

* حج۳۳، علیزاده‌ موسوی، مهدی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۲ش.

* شرح وظایف و دستورالعمل‌های اجرایی مدیران و عوامل خدماتی، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، تهران، نشر مشعر، ۱۳۷۶ش.

* کارنامه حج ۱۳۵۱، غفاری، محمد، تهران، سازمان اوقاف ایران، ۱۳۵۳ش.

* میقات حج: (فصلنامه) حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، تهران، مشعر.