پرش به محتوا

مسجد بنی حبلی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات بنا | عنوان = مسجد بنی قریظه | تصویر = مسجد_بنی_قریظه.jpg | اندازه تصویر = | پیوند تصویر = | توضیح تصویر = | نام‌های دیگر = مسجد غزوه بنی قریضه | مکان = عربستان - مدینه | کاربری = مسجد | بزرگداشت نزد = مسلمانان | وابسته به دین/مذهب = | باور...» ایجاد کرد
 
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات بنا
{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد بنی قریظه
| عنوان = تصویر هوایی محدوده خانه‌های بنی حبلی
| تصویر = مسجد_بنی_قریظه.jpg
| تصویر = مسجد بنی حبلی.png
| اندازه تصویر =  
| اندازه تصویر =  
| پیوند تصویر =  
| پیوند تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| نام‌های دیگر = مسجد غزوه بنی قریضه
| نام‌های دیگر =  
| مکان = [[عربستان]] - [[مدینه]]
| مکان = [[عربستان]] - [[مدینه]]
| کاربری = مسجد
| کاربری = مسجد
خط ۱۸: خط ۱۸:
| بنیانگذار =  
| بنیانگذار =  
| رویدادها =  
| رویدادها =  
| بازسازی‌ها = بارها بازسازی شده است.
| بازسازی‌ها =  
| بازسازی کنندگان =  
| بازسازی کنندگان =  
| بخش‌های از میان رفته =  
| بخش‌های از میان رفته =  
خط ۲۷: خط ۲۷:
| عرض =  
| عرض =  
| ارتفاع =  
| ارتفاع =  
| وضعیت بنا = تخریب شده
| وضعیت بنا = نا موجود
| گنجایش =  
| گنجایش =  
| امکانات =  
| امکانات =  
خط ۵۰: خط ۵۰:
| تاریخ ثبت =  
| تاریخ ثبت =  
| وبگاه =  
| وبگاه =  
| عرض جغرافیایی = ۲۴٫۴۴۵۶۶۷
| عرض جغرافیایی = 24.445762
| طول جغرافیایی = ۳۹٫۶۳۷۶۲۶
| طول جغرافیایی = 39.624770
| توضیح نقشه =  
| توضیح نقشه =  
}}'''مسجد بنی حُبلیٰ''' از مساجد قدیمی شهر [[مدینه]] در کشور [[عربستان]] بود.  
}}'''مسجد بنی حُبلیٰ''' از مساجد قدیمی شهر [[مدینه]] در کشور [[عربستان]] بود.  


== محدوده مکان ==
'''مسجد بنی حُبلیٰ''' در جنوب مدینه، شرق [[وادی بطحان]] و شمال منطقه قبا در محله بنی حبلی(طایفه‌ای از [[خزرج]]) قرار داشته است.<ref>موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج4، ص270.</ref> امروزه محدوده مسجد در سمت شرق [[مسجد قبا]] و خیابان عبدالمحسن (که قبلا به نام طریق القربان شناخته می‌شد) قرار دارد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج3، ص446 و 450؛ جستجوی [https://www.google.com/maps/@24.443583,39.6238753,1603m/data=!3m1!1e3?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDUyMS4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D تصاویر هوایی گوگل مپ]</ref> برخی محل تقریبی آن را در منطقه قربآن یا نزدیکی آن یعنی بین خیابان قربان و خیابان عوالی، در حوالی مستشفی الزهراء دانسته‌اند.<ref>مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۴۰۹ و ۴۱۰</ref>


== نماز پیامبر ==
مطابق نقل منابع قدیمی، [[رسول خدا(ص)]] در محدوده مسجد نماز خوانده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=151 اخبار المدینه، ص151]؛  [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=64 تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص۶۴].</ref>


از مسجد بنی‌حُبلی نیز در حال حاضر اثری نیست.<ref>معالم المدینة المنورة، ج۳، ص ۴۴۷</ref> این مسجد در جنوب مدینه میان طایفه بنی‌حبلی (تیره‌ای از [[خزرج]]) قرار داشته است.<ref>ر.ک: وفاء الوفاء، ج۳، ص ۶۸</ref> برخی محل تقریبی آن را در منطقه قربآن یا نزدیکی آن یعنی بین خیابان قربان (طریق الامیر عبدالمحسن) و خیابان عوالی، حول و حوش مستشفی الزهراء یا پشت آن دانسته‌اند.<ref>مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۴۰۹ و ۴۱۰</ref> گویند رسول خدا(ص) در آنجا نماز خوانده است.<ref>تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۴</ref>
== گزارش مسجد در منابع ==
 
از مسجد بنی‌حُبلی در حال حاضر اثری نیست.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۳، ص۴۴۷.</ref> منابع متعدد قدیمی از مسجد یاد کرده و عموما به ذکر مکان و محدوده مسجد یا نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده آن اکتفا کرده اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=240 وفاء الوفاء، ج۳، ص 240.]</ref> اما برخی از محققان مدینه شناس معاصر به جستجوی میدانی در محدوده خانه های بنی حبلی اقدام کرده و در ضمن توصیف وضعیت خرابه‌ها، تصریح کرده‌اند که اثری از مسجد نیافته‌اند.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۳، ص۴۴۷-450.</ref>
== نام و مکان ==
'''مسجد بنی قُرَیظَه''' در شرق [[مسجد فضیخ]] و جنوب شرقی [[مسجد النبی]] قرار داشت. این مسجد به نام مسجد [[غزوه بنی قریظه]] نیز شناخته می‌شود.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aاخبار_المدینه_ابن_زباله.pdf&page=141 اخبار المدینه، ص141.]</ref> محدوده مسجد همان مکانی است که [[پیامبر(ص)]] در جریان محاصره بنی‌قریظه، چادر خود را برپا کرد.<ref>فتح الباری، ج7، ص317؛ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص399.</ref>
 
== نماز پیامبر(ص) ==
پیامبر(ص) در جریان [[غزوه بنی قریظه]] در محدوده این مسجد نماز خوانده است. گفته شده اینجا در اصل خانه زنی بوده که [[پیامبر(ص)]] در آن نماز خوانده، سپس خانه را در بنای مسجد وارد کرده‌اند.<ref name=":0" />  [[ابن شبه|عمر ابن شبه]] نویسنده کتاب [[تاریخ المدینة المنورة]] (م.۲۶۳ق.) مکان نماز پیامبر(ص) را در شرق مسجد در مکان مناره مخروبه مسجد دانسته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aتاریخ_مدینه_ابن_شبه.pdf&page=70 تاریخ المدینة المنورة، ص70.]</ref>
 
== تاریخچه بنا ==
گزارشی حاکی از ساخت مسجد بنی‌قریظه در زمان خلافت ولید بن عبدالملک (۸۶ تا ۹۶ ق.) است.<ref name=":0" /> [[ابن نجار|محمد ابن نجار]] تاریخ‌نگار مدینه (م.۶۴۳ق./۱۲۴۵م.) در قرن هفتم مسجد را با طول ۱۰ متر در میان باغ و مزارع توصیف کرده که شباهت ظاهری به [[مسجد قبا]] داشته است. در آن زمان مسجد بدون سقف بود و دیوارهایش خراب شده بود و ۱۶ ستون داشت که برخی از آنها فروریخته بود.<ref>الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، ص127.</ref>
 
بنابر گزارش [[مطری|مَطَری]]، مدینه‌شناس (م.۷۴۱ق.)، در اواخر قرن هفتم مسجد به طور کامل از میان رفته بود و در سال ۷۱۰ قمری دیوارهای آن بازسازی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=135 التعریف بما انست الهجرة، ص135.]</ref>در گزارشی از سال ۷۶۶ به وجود مسجد، که آن را مسجدی بزرگ توصیف کرده‌اند، اشاره شده است.<ref>تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ص483.</ref>[[علی بن عبدالله سمهودی|سمهودی]] در اواخر قرن نهم از بازسازی مسجد در ۸۹۳ قمری خبر داده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=175 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ج3، ص174.]</ref>در منابع قرن دهم نیز به وجود مسجد اشاره شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمده_الاخبار_فی_مدینه_المختار.pdf&page=151 عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص151.]</ref>
 
براساس برخی گزارش‌ها مسجد در [[عهد عثمانی]] (حدود۱۲۶۶ق./۱۸۵۰م.) تجدید بنا شد و تا سال ۱۴۰۰قمری دارای معماری به سبک عثمانی بود.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدینه_المنوره_تطورها_العمرانی.pdf&page=204 المدینه المنوره تطورها العمرانی، ص203 و 204.] ؛ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص411-416.</ref> اما در سال ۱۴۲۲قمری/۲۰۰۲میلادی به کلی تخریب شد.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص409 و410.</ref>
 
==== ویژگی‌های مسجد پیش از تخریب ====
در سال ۱۴۱۸ قمری، این مسجد، که با سنگ بازالت سیاه‌رنگ ساخته شده بود، یک رواق و یک صحن داشت. رواق به پنج فضای خالی تقسیم شده بود که هر یک از آن‌ها با گنبدی گِرد پوشانده شده بود. ساختمان مسجد به شکل مربع و مساحت آن ۴۸۴متر بود.<ref name=":1" />
 
== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:مسجد_بنی_قریظه_1.png
پرونده:مسجد_بنی_قریظه_2.png
پرونده:مسجد_بنی_قریظه_3.png
پرونده:مسجد_بنی_قریظه_4.png
پرونده:مسجد_بنی_قریظه_5.png
</gallery>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
* [[مسجدهای مدینه]]
* [[مسجدهای مدینه]]
* [[غزوه بنی قریظه]]


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۹۴: خط ۷۲:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
*'''فتح الباری'''، ابن حجر عسقلانی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
*'''موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب'''، ایوب صبری باشا، قاهره، دارالآفاق العربیه، 1424ق.
 
*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، ۱۴۲۴ق.
*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، ۱۴۲۴ق.
*'''تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة'''، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح، ۱۴۳۰ق.
*'''تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة'''، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح، ۱۴۳۰ق.
خط ۱۰۹: خط ۸۸:
*'''آثار المدینة المنوره'''، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.
*'''آثار المدینة المنوره'''، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.
{{پایان}}{{اماکن مدینه}}{{مساجد}}
{{پایان}}{{اماکن مدینه}}{{مساجد}}
[[رده:مسجدهای تاریخی ناموجود مدینه]]
[[رده:مسجدهای مدینه]]

نسخهٔ ‏۲۷ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۳۲

تصویر هوایی محدوده خانه‌های بنی حبلی
اطلاعات اوليه
مکانعربستان - مدینه
کاربریمسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزدمسلمانان
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاریعصر نبوی
وضعیت فعلی
وضعیت بنانا موجود

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

مسجد بنی حُبلیٰ از مساجد قدیمی شهر مدینه در کشور عربستان بود.

محدوده مکان

مسجد بنی حُبلیٰ در جنوب مدینه، شرق وادی بطحان و شمال منطقه قبا در محله بنی حبلی(طایفه‌ای از خزرج) قرار داشته است.[۱] امروزه محدوده مسجد در سمت شرق مسجد قبا و خیابان عبدالمحسن (که قبلا به نام طریق القربان شناخته می‌شد) قرار دارد.[۲] برخی محل تقریبی آن را در منطقه قربآن یا نزدیکی آن یعنی بین خیابان قربان و خیابان عوالی، در حوالی مستشفی الزهراء دانسته‌اند.[۳]

نماز پیامبر

مطابق نقل منابع قدیمی، رسول خدا(ص) در محدوده مسجد نماز خوانده است.[۴]

گزارش مسجد در منابع

از مسجد بنی‌حُبلی در حال حاضر اثری نیست.[۵] منابع متعدد قدیمی از مسجد یاد کرده و عموما به ذکر مکان و محدوده مسجد یا نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده آن اکتفا کرده اند.[۶] اما برخی از محققان مدینه شناس معاصر به جستجوی میدانی در محدوده خانه های بنی حبلی اقدام کرده و در ضمن توصیف وضعیت خرابه‌ها، تصریح کرده‌اند که اثری از مسجد نیافته‌اند.[۷]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج4، ص270.
  2. معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج3، ص446 و 450؛ جستجوی تصاویر هوایی گوگل مپ
  3. مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۴۰۹ و ۴۱۰
  4. اخبار المدینه، ص151؛ تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص۶۴.
  5. معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۳، ص۴۴۷.
  6. وفاء الوفاء، ج۳، ص 240.
  7. معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۳، ص۴۴۷-450.

منابع

  • موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ایوب صبری باشا، قاهره، دارالآفاق العربیه، 1424ق.
  • اخبار المدینه، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، ۱۴۲۴ق.
  • تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح، ۱۴۳۰ق.
  • الدرة الثمینه فی اخبار مدینة، محمد بن محمود النجار، بیروت، دارالارقم، بی‌تا.
  • الرحلة العیاشیه ۱۶۶۱-۱۶۶۳م، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، ۲۰۰۶م.
  • عمدة الاخبار فی مدینة المختار، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
  • وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.
  • مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، ۱۴۳۴ق.
  • المدینه بین الماضی و الحاضر، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲م.
  • تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
  • وصف المدینه المنوره، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
  • الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ۱۹۹۲م.
  • آثار المدینة المنوره، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.