کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار، اصلاح نویسه‌های عربی
خط ۱: خط ۱:
روزه
روزه
== معنا و جایگاه ==
== معنا و جایگاه ==
روزه به معناى پرهيز از خوردن و آشاميدن و ديگر مفطرات از طلوع صبح تا غروب<ref>تذكرة الفقهاء، ج 6، ص 5 «صوم».</ref> همراه نيت دانسته شده است.<ref>مسالك الافهام، ج 2، ص 6؛ جامع المدارك، ج 2، ص 140.</ref>
روزه به معنای پرهیز از خوردن و آشامیدن و دیگر مفطرات از طلوع صبح تا غروب<ref>تذکرة الفقهاء، ج 6، ص 5 «صوم».</ref> همراه نیت دانسته شده است.<ref>مسالک الافهام، ج 2، ص 6؛ جامع المدارک، ج 2، ص 140.</ref>


روزه شرعى نيز از جهت حكم به چهار تقسيم مي شود: روزه واجب مانند روزه ماه رمضان و نذر؛ روزه مستحب نظير روزه همه روزهاى سال به جز روزهاى حرام؛ روزه حرام همچون روزه روز عيد فطر و قربان؛ روزه مكروه مانند روزه روز عرفه در ايام حج براى كسى كه روزه سبب ضعف و عدم توانايى وى براى دعا گردد.<ref>الحدائق الناضره، ج 13، ص2 - 3؛ العروة الوثقى، ج 3، ص 521.</ref>
روزه شرعی نیز از جهت حکم به چهار تقسیم می‌شود: روزه واجب مانند روزه ماه رمضان و نذر؛ روزه مستحب نظیر روزه همه روزهای سال به جز روزهای حرام؛ روزه حرام همچون روزه روز عید فطر و قربان؛ روزه مکروه مانند روزه روز عرفه در ایام حج برای کسی که روزه سبب ضعف و عدم توانایی وی برای دعا گردد.<ref>الحدائق الناضره، ج 13، ص2 - 3؛ العروة الوثقی، ج 3، ص 521.</ref>


در اسلام نيز روزه به عنوان يکي از اعمال واجب همانند پيروان شرايع پيشين تشريع گرديد: «كُتِبَ عَلَيكُمُ الصّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِكُم». (بقره/2، 183)» به باور بيشتر عالمان اسلامى، حکم وجوب روزه ماه رمضان بر مسلمانان در سال دوم هجرى<ref>منتهى المطلب،ج 14، ص 10؛ المجموع، ج 6، ص 50؛ البداية النهايه، ج 3، ص 347.</ref> و به نظر برخى سال سوم<ref>تفسير سمعانى،ج 2، ص 11.</ref> هجرى نازل گرديد.
در اسلام نیز روزه به عنوان یکی از اعمال واجب همانند پیروان شرایع پیشین تشریع گردید: «کُتِبَ عَلَیکُمُ الصّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِن قَبلِکُم». (بقره/۲، ۱۸۳)» به باور بیشتر عالمان اسلامی، حکم وجوب روزه ماه رمضان بر مسلمانان در سال دوم هجری<ref>منتهی المطلب، ج 14، ص 10؛ المجموع، ج 6، ص 50؛ البدایة النهایه، ج 3، ص 347.</ref> و به نظر برخی سال سوم<ref>تفسیر سمعانی، ج 2، ص 11.</ref> هجری نازل گردید.


== اهمیت و فضیلت ==
== اهمیت و فضیلت ==
روزه در متون دینی از اهمیت زیادی برخوردار است. از جمله در آيه اي خداوند متعال ضمن مکلف نمودن همگان به روزه، اين عمل را سبب تحصيل تقوا برشمرده است. (بقره/2، 183) در آيه‏اى ديگر، حكمت تشريع روزه را بزرگداشت خدا و شكر او نعمت هاي او دانسته است: «فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهرَ فَليَصُمهُ ... لِتُكَبِّروا اللّهَ عَلى ما هَدكُم ولَعَلَّكُم تَشكُرون». (بقره/2، 185) در آياتي ديگر، خير و بركت براى انسان‏ها: «واَن تَصُومُوا خَيرٌ لَكُم اِن كُنتُم تَعلَمون» (بقره/2، 184)، آمرزش گناهان: «والصـّمينَ والصـّمـتِ ... اَعَدَّ اللّهُ لَهُم مَغفِرَةً». (احزاب/33،35)  و پاداش عظيم آخرتي براي مؤمنانِ داراي عمل صالح: «والصـّمينَ والصـّمـتِ ... اَعَدَّ اللّهُ لَهُم... اَجرًا عَظيما» (احزاب/33، 35) از آثار و برکات ديگر روزه بيان شده است.
روزه در متون دینی از اهمیت زیادی برخوردار است. از جمله در آیه ای خداوند متعال ضمن مکلف نمودن همگان به روزه، این عمل را سبب تحصیل تقوا برشمرده است. (بقره/۲، ۱۸۳) در آیه‌ای دیگر، حکمت تشریع روزه را بزرگداشت خدا و شکر او نعمت‌های او دانسته است: «فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهرَ فَلیَصُمهُ … لِتُکَبِّروا اللّهَ عَلی ما هَدکُم ولَعَلَّکُم تَشکُرون». (بقره/۲، ۱۸۵) در آیاتی دیگر، خیر و برکت برای انسان‌ها: «واَن تَصُومُوا خَیرٌ لَکُم اِن کُنتُم تَعلَمون» (بقره/۲، ۱۸۴)، آمرزش گناهان: «والصـّمینَ والصـّمتِ … اَعَدَّ اللّهُ لَهُم مَغفِرَةً». (احزاب/۳۳٬۳۵) و پاداش عظیم آخرتی برای مؤمنانِ دارای عمل صالح: «والصـّمینَ والصـّمتِ … اَعَدَّ اللّهُ لَهُم… اَجرًا عَظیما» (احزاب/۳۳، ۳۵) از آثار و برکات دیگر روزه بیان شده است.


در روايات نيز روزه جايگاه ويژه‏اى دارد؛<ref>مستدرك الوسائل، ج 7، ص 505؛ بحارالانوار، ج 93، ص 257.</ref> <ref>بحارالانوار، ج 93، ص 256؛ جامع احاديث الشيعه، ج 9، ص 381.</ref>از جمله بر پايه احاديثى، روزه يکي از پنج رکن اساسي اسلام دانسته شده<ref>الكافى، ج 2، ص 18؛ من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 74؛ صحيح البخارى، ج 1، ص 8.</ref> كه از ميان همه اعمال انسان به خدا اختصاص دارد و خداوند بى‏واسطه پاداش روزه‏دار را خواهد داد.<ref>الكافى، ج 4، ص 63؛ صحيح البخارى، ج 8، ص 197؛ وسائل الشيعه، ج 10، ص 405.</ref>  
در روایات نیز روزه جایگاه ویژه‌ای دارد؛<ref>مستدرک الوسائل، ج 7، ص 505؛ بحارالانوار، ج 93، ص 257.</ref><ref>بحارالانوار، ج 93، ص 256؛ جامع احادیث الشیعه، ج 9، ص 381.</ref>از جمله بر پایه احادیثی، روزه یکی از پنج رکن اساسی اسلام دانسته شده<ref>الکافی، ج 2، ص 18؛ من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 74؛ صحیح البخاری، ج 1، ص 8.</ref> که از میان همه اعمال انسان به خدا اختصاص دارد و خداوند بی‌واسطه پاداش روزه‌دار را خواهد داد.<ref>الکافی، ج 4، ص 63؛ صحیح البخاری، ج 8، ص 197؛ وسائل الشیعه، ج 10، ص 405.</ref>


== روزه در مکه و مدینه ==
== روزه در مکه و مدینه ==
روزه در سرزمين مکه و مدينه از اهميت و فضيلت بيشتري برخوردار است. در نقلي منسوب به امام رضا(ع) ضمن سفارش حج گزاران به عبادت و روزه و ديگر اعمال خير در سفر حج، انجام اين اعمال در مکه داراي پاداش مضاعف دانسته شده است.<ref>مستدرک الوسائل، ج9، ص363؛ بحار الانوار، ج96، ص346؛ جامع احاديث الشيعه، ج10، ص86.</ref> در حديثي از رسول خدا(ص) آمده است که کسي که روزهاي ماه رمضان را در مکه روزه بگيرد و شبهاي آن به عبادت و نماز مشغول باشد خداوند پاداش عبادت هزار ماه در غير مکه را به او عطا مي کند و براي روزها و شب هاي ماه رمضان براي او آمرزش، شفاعت، انفاق در راه خدا، استجابت دعا، آزاد کردن برده، حسنه اي براي هر يک از روزها و شب هاي او مي نويسد.<ref>مستدرک الوسائل، ج9، ص364؛ بحار الانوار، ج93، ص349؛ جامع احاديث الشيعه، ج10، ص87.</ref> در حديثي ديگر نيز پاداش غذا خوردن در مکه همچون روزه داشتن در غير مکه و پاداش يک روز روزه در مکه برابر با پاداش يک سال روزه در غير مکه دانسته شده است.<ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص227؛ وسائل الشيعه، ج13، ص289؛ جامع احاديث الشيعه، ج10، ص87.</ref> در رواياتي ديگر نيز به روزه گرفتن سه روز در مدينه سفارش شده و اين عمل داراي فضيلت و خير و سبب برآورده شده حاجات دانسته شده است.<ref>تهذيب الاحکام، ج6، ص19؛ وسائل الشيعه، ج14، ص350-351؛ جامع احاديث الشيعه، ج4، ص515.</ref>
روزه در سرزمین مکه و مدینه از اهمیت و فضیلت بیشتری برخوردار است. در نقلی منسوب به امام رضا (ع) ضمن سفارش حج گزاران به عبادت و روزه و دیگر اعمال خیر در سفر حج، انجام این اعمال در مکه دارای پاداش مضاعف دانسته شده است.<ref>مستدرک الوسائل، ج9، ص363؛ بحار الانوار، ج96، ص346؛ جامع احادیث الشیعه، ج10، ص86.</ref> در حدیثی از رسول خدا (ص) آمده است که کسی که روزهای ماه رمضان را در مکه روزه بگیرد و شبهای آن به عبادت و نماز مشغول باشد خداوند پاداش عبادت هزار ماه در غیر مکه را به او عطا می‌کند و برای روزها و شب‌های ماه رمضان برای او آمرزش، شفاعت، انفاق در راه خدا، استجابت دعا، آزاد کردن برده، حسنه ای برای هر یک از روزها و شب‌های او می‌نویسد.<ref>مستدرک الوسائل، ج9، ص364؛ بحار الانوار، ج93، ص349؛ جامع احادیث الشیعه، ج10، ص87.</ref> در حدیثی دیگر نیز پاداش غذا خوردن در مکه همچون روزه داشتن در غیر مکه و پاداش یک روز روزه در مکه برابر با پاداش یک سال روزه در غیر مکه دانسته شده است.<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص227؛ وسائل الشیعه، ج13، ص289؛ جامع احادیث الشیعه، ج10، ص87.</ref> در روایاتی دیگر نیز به روزه گرفتن سه روز در مدینه سفارش شده و این عمل دارای فضیلت و خیر و سبب برآورده شده حاجات دانسته شده است.<ref>تهذیب الاحکام، ج6، ص19؛ وسائل الشیعه، ج14، ص350-351؛ جامع احادیث الشیعه، ج4، ص515.</ref>


== روزه در حج و عمره ==
== روزه در حج و عمره ==
در سفر حج و عمره روزه به سبب برخي اعمال واجب شده و در برخي موارد نيز مستحب است:
در سفر حج و عمره روزه به سبب برخی اعمال واجب شده و در برخی موارد نیز مستحب است:


=== روزه كفاره تراشيدن سر در حال احرام: ===
=== روزه کفاره تراشیدن سر در حال احرام ===
فقهاى اماميه<ref>المقنع، ص 180؛ الحدائق الناضره، ج 15، ص 513.</ref> و اهل سنت<ref>المبسوط، سرخسى، ج 4، ص 74- 75؛ مغنى المحتاج، ج 1، ص 530.</ref> گفته اند تراشيدن سر بر مُحرم پيش از قربانى حرام است؛ ولى محرِم بيمار يا كسى كه در سر ناراحتى دارد، مى‏تواند سر را تراشيده و به جاى آن روزه بگيرد، يا صدقه‏اى بدهد يا حيوانى را قربانى كند. فقهاى اسلامى با استناد به آيه يادشده و روايات، كفاره تراشيدن عمدى سر در حال احرام را نيز از همين كفارات سه‏گانه دانسته‏اند.<ref>تذكرة الفقهاء، ج 8، ص 14؛ المجموع، ج 7، ص 247؛ المغنى، ج 3، ص 520.</ref>
فقهای امامیه<ref>المقنع، ص 180؛ الحدائق الناضره، ج 15، ص 513.</ref> و اهل سنت<ref>المبسوط، سرخسی، ج 4، ص 74- 75؛ مغنی المحتاج، ج 1، ص 530.</ref> گفته‌اند تراشیدن سر بر مُحرم پیش از قربانی حرام است؛ ولی محرِم بیمار یا کسی که در سر ناراحتی دارد، می‌تواند سر را تراشیده و به جای آن روزه بگیرد، یا صدقه‌ای بدهد یا حیوانی را قربانی کند. فقهای اسلامی با استناد به آیه یادشده و روایات، کفاره تراشیدن عمدی سر در حال احرام را نیز از همین کفارات سه‌گانه دانسته‌اند.<ref>تذکرة الفقهاء، ج 8، ص 14؛ المجموع، ج 7، ص 247؛ المغنی، ج 3، ص 520.</ref>


=== روزه كفاره صيد: ===
=== روزه کفاره صید ===
كسى كه به عمد در حال احرام حيوانى را صيد كند، بايد حيوانى همانند حيوان صيد شده را قرباني کرده يا مساكين را اطعام کند يا معادل طعام مساکين روزه بگيرد. مستند احکام ياد شده آيه 95 انعام است که صيد کننده را به انجام اين اعمال مکلف کرده است. در باره مقدار روزه کفاره صيد آراي متفاوتي از سوي فقها بيان شده است. به نظر فقيهان اماميه در صورتي که محرم حيواني را صيد کند بايد همانند آن حيواني را قرباني کند و در صورت ناتواني حيوان ياد شده را قيمت گزاري کرده و با قيمت آن گندم خريداري کند و به هر مسکين نصف صاع اطعام کند و در صورت ناتواني از اطعام براي اطعام هر مسکين يک روز روزه بگيرد.<ref>فقه القرآن، راوندي، ج1، ص195.</ref>  
کسی که به عمد در حال احرام حیوانی را صید کند، باید حیوانی همانند حیوان صید شده را قربانی کرده یا مساکین را اطعام کند یا معادل طعام مساکین روزه بگیرد. مستند احکام یاد شده آیه ۹۵ انعام است که صید کننده را به انجام این اعمال مکلف کرده است. درباره مقدار روزه کفاره صید آرای متفاوتی از سوی فقها بیان شده است. به نظر فقیهان امامیه در صورتی که محرم حیوانی را صید کند باید همانند آن حیوانی را قربانی کند و در صورت ناتوانی حیوان یاد شده را قیمت گزاری کرده و با قیمت آن گندم خریداری کند و به هر مسکین نصف صاع اطعام کند و در صورت ناتوانی از اطعام برای اطعام هر مسکین یک روز روزه بگیرد.<ref>فقه القرآن، راوندی، ج1، ص195.</ref>


=== روزه بدل قربانى: ===
=== روزه بدل قربانی ===
حج گزارى كه در حج تمتع قربانى نيابد، بايد به جاى آن 10 روز روزه بگيرد كه سه روز آن بايد در ايام حج باشد: «فَمَن تَمَتَّعَ بِالعُمرَةِ اِلَى الحَجِّ فَمَا استَيسَرَ مِنَ الهَدىِ فَمَن لَم يَجِد فَصِيامُ ثَلـثَةِ اَيّامٍ فِى الحَجِّ و وسَبعَةٍ اِذا رَجَعتُم...(بقره/2،196) به نظر برخي فقيهان يافتن قربانى اعم از آن است که حيوانى براى قربانى نباشد يا شخص توان خريد آن را نداشته باشد.<ref>تذكرة الفقهاء، ج 6، ص 187؛ تفسير قرطبى، ج 2، ص 399.</ref> ولي برخى ديگر گفته‏اند: روزه مذكور بدل از قربانى است و تنها در صورت نبودن قربانى بر شخص واجب مى‏گردد<ref>السرائر، ج 1، ص 592؛ مختلف الشيعه، ج 3، ص 567.</ref>؛ اما در صورت وجود قرباني و نداشتن توان خريد آن روزه بر او واجب نيست، زيرا تعبير «فَمَن لَم يَجِد» تنها بر نيافتن قربانى دلالت دارد.<ref>جواهرالكلام، ج 19، ص 164- 165.</ref> به نظر فقيهان اماميه و اهل سنت، سه روز روزه مذكور، بايد در ماه ذى‏حجه باشد.<ref>المغنى، ج 3، ص 505؛ المجموع، ج 7، ص 185؛ مستند الشيعه، ج 12، ص 343.</ref>
حج گزاری که در حج تمتع قربانی نیابد، باید به جای آن ۱۰ روز روزه بگیرد که سه روز آن باید در ایام حج باشد: «فَمَن تَمَتَّعَ بِالعُمرَةِ اِلَی الحَجِّ فَمَا استَیسَرَ مِنَ الهَدیِ فَمَن لَم یَجِد فَصِیامُ ثَلثَةِ اَیّامٍ فِی الحَجِّ و وسَبعَةٍ اِذا رَجَعتُم…(بقره/۲٬۱۹۶) به نظر برخی فقیهان یافتن قربانی اعم از آن است که حیوانی برای قربانی نباشد یا شخص توان خرید آن را نداشته باشد.<ref>تذکرة الفقهاء، ج 6، ص 187؛ تفسیر قرطبی، ج 2، ص 399.</ref> ولی برخی دیگر گفته‌اند: روزه مذکور بدل از قربانی است و تنها در صورت نبودن قربانی بر شخص واجب می‌گردد<ref>السرائر، ج 1، ص 592؛ مختلف الشیعه، ج 3، ص 567.</ref>؛ اما در صورت وجود قربانی و نداشتن توان خرید آن روزه بر او واجب نیست، زیرا تعبیر «فَمَن لَم یَجِد» تنها بر نیافتن قربانی دلالت دارد.<ref>جواهرالکلام، ج 19، ص 164- 165.</ref> به نظر فقیهان امامیه و اهل سنت، سه روز روزه مذکور، باید در ماه ذی‌حجه باشد.<ref>المغنی، ج 3، ص 505؛ المجموع، ج 7، ص 185؛ مستند الشیعه، ج 12، ص 343.</ref>


=== روزه طلب حاجت در مدينه: ===
=== روزه طلب حاجت در مدینه ===
روزه مستحبي در سفر حرام يا مکروه است،<ref>مختلف الشيعه، ج3، ص465؛ حدائق الناضره، ج13، ص 197؛ جواهر الکلام، ج16، ص338.</ref> ولي مستحب است مسافر روزهاي چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه را براي برآورده شدن حاجات در مدينه روزه بگيرد.<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص450؛ مستند الشيعه، ج13، ص337؛ جواهر الکلام، ج20، ص107.</ref> مستند اين احکام رواياتي از اهل بيت(ع) است. از جمله در روايتي امام صادق(ع) ضمن سفارش به روزه گرفتن سه روز ياد شده در مدينه، زائران را به نماز ميان قبر و منبر و نزد استوانه نزديک قبر پيامبر و درخواست حاجات دنيوي و اخروي از خداوند سفارش نمود.<ref>الکافي، ج4، ص558؛ وسائل الشيعه، ج14، ص351؛ بحار الانوار، ج97، ص147.</ref>
روزه مستحبی در سفر حرام یا مکروه است،<ref>مختلف الشیعه، ج3، ص465؛ حدائق الناضره، ج13، ص 197؛ جواهر الکلام، ج16، ص338.</ref> ولی مستحب است مسافر روزهای چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه را برای برآورده شدن حاجات در مدینه روزه بگیرد.<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص450؛ مستند الشیعه، ج13، ص337؛ جواهر الکلام، ج20، ص107.</ref> مستند این احکام روایاتی از اهل بیت (ع) است. از جمله در روایتی امام صادق (ع) ضمن سفارش به روزه گرفتن سه روز یاد شده در مدینه، زائران را به نماز میان قبر و منبر و نزد استوانه نزدیک قبر پیامبر و درخواست حاجات دنیوی و اخروی از خداوند سفارش نمود.<ref>الکافی، ج4، ص558؛ وسائل الشیعه، ج14، ص351؛ بحار الانوار، ج97، ص147.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۳۴: خط ۳۵:


== منابع ==
== منابع ==
 
* '''تذکرة الفقهاء'''، علامه حلی، حسن بن یوسف، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
* '''تذکرة الفقهاء'''، علامه حلی، حسن بن یوسف، قم، مؤسسة آل البيت لاحياء التراث، 1416ق.
* '''تهذیب الاحکام'''، شیخ طوسی، محمد بن حسن، تحقیق سید حسن موسوی خرسان و علی آخوندی، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، ۱۳۶۵ش.
* '''تهذيب الاحکام'''، شیخ طوسی، محمد بن حسن، تحقیق سيد حسن موسوي خرسان و علي آخوندي، تهران، انتشارات دارالکتب اسلاميه، 1365ش.
* '''بحار الانوار'''، مجلسی، محمدباقر، تصحیح محمد باقر بهبودی و سید ابراهیم میانجی و سید محمد مهدی موسوی خرسان، بیروت، دار احیاء التراث العربی و مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
* '''بحار الانوار'''، مجلسی، محمدباقر، تصحيح محمد باقر بهبودي و سيد ابراهيم ميانجي و سيد محمد مهدي موسوي خرسان، بيروت، دار احياء التراث العربي و مؤسسة الوفاء، 1403ق.
* البدایة و النهایة فی التاریخ: اسماعیل بن عمر بن کثیر، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق.
* البداية و النهاية في التاريخ: اسماعيل بن عمر بن کثير، بيروت، دار الفکر، 1407ق.
* تفسیر سمعانی (تفسیر القرآن): منصور بن محمد السمعانی، تحقیق یاسر ابراهیم و غنیم بن عباس، ریاض، دار الوطن، ۱۴۱۸ق.
* تفسير سمعاني (تفسير القرآن): منصور بن محمد السمعاني، تحقيق ياسر ابراهيم و غنيم بن عباس، رياض، دار الوطن، 1418ق.
* تفسیر قرطبی (الجامع لاحکام القرآن): محمد بن احمد القرطبی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق.
* تفسير قرطبي (الجامع لاحکام القرآن): محمد بن احمد القرطبي، بيروت، دار احياء التراث العربي، 1405ق.
* صحیح البخاری: محمد بن اسماعیل البخاری، تحقیق عبدالعزیز بن عبدالله بن باز، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق.
* صحيح البخاري: محمد بن اسماعيل البخاري، تحقيق عبدالعزيز بن عبدالله ‌بن ‌باز، بيروت، دار الفکر، 1401ق.
* جامع احادیث الشیعه: اسماعیل معزی ملایری، قم، مطبعة العلمیه، ۱۳۹۹ق.
* جامع احاديث الشيعه: اسماعيل معزي ملايري، قم، مطبعة العلميه، 1399ق.
* جامع المدارک فی شرح المختصر النافع: سید احمد الخوانساری، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، مکتبة الصدوق، ۱۴۰۵ق.
* جامع المدارک في شرح المختصر النافع: سيد احمد الخوانساري، تحقیق علی اکبر غفاري، تهران، مکتبة الصدوق، 1405ق.
* جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام: محمد حسین نجفی الجواهری، تحقیق عباس قوچانی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش.
* جواهر الکلام في شرح شرائع الاسلام: محمد حسين نجفي الجواهري، تحقيق عباس قوچاني، تهران، دار الکتب الاسلاميه، 1365ش.
* الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره: یوسف بن احمد البحرانی، تحقیق محمد تقی ایروانی و علی آخوندی، قم، انتشارات الاسلامی، ۱۳۶۳ش.
* الحدائق الناضرة في احکام العترة الطاهره: يوسف بن احمد البحراني، تحقيق محمد تقي ايرواني و علي آخوندي، قم، انتشارات الاسلامی، 1363ش.
* المبسوط: محمد بن احمد بن سهل السرخسی، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۶ق.
* المبسوط: محمد بن احمد بن سهل السرخسي، بيروت، دار المعرفه، 1406ق.
* العروة الوثقی: سید محمد کاظم طباطبایی یزدی، قم، انتشارات الاسلامی، ۱۴۲۰ق.
* العروة الوثقي: سيد محمد کاظم طباطبايي يزدي، قم، انتشارات الاسلامی، 1420ق.
* فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام: قطب‌الدین سعید بن هبه الله الراوندی، تحقیق سید احمد حسینی اشکوری، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۴۰۵ق.
* فقه القرآن في شرح آيات الاحکام: قطب‌الدين سعيد بن هبه الله الراوندي، تحقيق سيد احمد حسيني اشکوري، قم، انتشارات کتابخانه آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي، 1405ق.
* الکافی: محمد بن یعقوب الکلینی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب اسلامیه، ۱۳۶۳ش.
* الکافي: محمد بن يعقوب الکليني، تحقيق علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب اسلاميه، 1363ش.
* مختلف الشیعة فی احکام الشریعه: حسن بن یوسف حلی (علامه حلی)، قم، انتشارات الاسلامی، ۱۴۱۳ق.
* مختلف الشيعة في احکام الشريعه: حسن بن يوسف حلي(علامه حلی)، قم، انتشارات الاسلامي ، 1413ق.
* المجموع شرح المهذب: یحیی بن شرف النووی، بیروت، دار الفکر.
* المجموع شرح المهذب: يحيي بن شرف النووي، بيروت، دار الفکر.
* مغنی المحتاج الی معرفة معانی الفاظ المنهاج: محمد بن احمد الشربینی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۷ق.
* مغني المحتاج الي معرفة معاني الفاظ المنهاج: محمد بن احمد الشربيني، بيروت، دار احياء التراث العربي، 1377ق.
* المغنی: عبدالله بن قدامه، بیروت، دار الکتب العلمیه.
* المغني: عبدالله بن قدامه، بيروت، دار الكتب العلميه.
* مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل: حسین نوری الطبرسی، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۰۸ق.
* مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل: حسين نوري الطبرسي، قم، مؤسسة آل البيت، 1408ق.
* مستند الشیعة فی احکام الشریعه: احمد بن محمد مهدی النراقی، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۱۵ق.
* مستند الشيعة في احکام الشريعه: احمد بن محمد مهدي النراقي، قم، مؤسسة آل البيت لاحياء التراث، 1415ق.  
* مسالک الافهام: زین‌الدین بن علی (شهید الثانی)، تحقیق مؤسسه المعارف الاسلامی، قم، مؤسسه المعارف الاسلامی، ۱۴۱۳ق.
* مسالک الافهام: زين‌الدين بن علي (شهيد الثاني)، تحقیق موسسه المعارف الاسلامی، قم، موسسه المعارف الاسلامی، 1413ق.
* المقنع: محمد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق)، قم، مؤسسه الامام الهادی، ۱۴۱۵ق.
* المقنع: محمد بن علي بن بابويه(شيخ صدوق)، قم، مؤسسه الامام الهادي، 1415ق.  
* منتهی المطلب فی تحقیق المذهب: حسن بن یوسف حلی (علامه حلی)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۴۱۲ق.
* منتهی المطلب في تحقيق المذهب: حسن بن يوسف حلي(علامه حلی)، مشهد، بنياد پژوهش‌هاي اسلامي آستان قدس رضوي، 1412ق.
* وسائل الشیعه (تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه): محمد بن الحسن الحر العاملی، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ق
* وسائل الشيعه (تفصيل وسائل الشيعة الي تحصيل مسائل الشريعه): محمد بن الحسن الحر العاملي، قم، آل البيت، 1414ق
{{منابع}}
{{منابع}}
{{پایان}}
{{پایان}}