جزیرةالعرب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
شبه جزیره، به دلیل وجود حرمین شریفین، به ویژه مکه همواره مورد توجه حاکمان اسلامی در دوره‌های مختلف بوده است. کوشش‌های فراوان این حاکمان در زمینه‌های مختلف همچون؛ تامین امنیت راه‌های حج، تعیین [[امیر الحاج]]، تعمیر و گسترش [[مسجدالحرام]] و [[مسجدالنبی]] و شهرهای [[مکه]] و [[مدینه]] و نیز ارائه خدمات رفاهی به زائران و ... بخش‌های مهمی از تاریخ جزیرةالعرب را تشکیل می‌دهد. | شبه جزیره، به دلیل وجود حرمین شریفین، به ویژه مکه همواره مورد توجه حاکمان اسلامی در دوره‌های مختلف بوده است. کوشش‌های فراوان این حاکمان در زمینه‌های مختلف همچون؛ تامین امنیت راه‌های حج، تعیین [[امیر الحاج]]، تعمیر و گسترش [[مسجدالحرام]] و [[مسجدالنبی]] و شهرهای [[مکه]] و [[مدینه]] و نیز ارائه خدمات رفاهی به زائران و ... بخش‌های مهمی از تاریخ جزیرةالعرب را تشکیل می‌دهد. | ||
== | ==جغرافیای طبیعی== | ||
{{اصلی|جغرافیای جزیره العرب}} | {{اصلی|جغرافیای جزیره العرب}} | ||
جزیرةالعرب شبه‌جزیره بزرگی در جنوب غرب آسیاست<ref>تاریخ العرب القدیم، ص19؛ دراسات فی تاریخ العرب القدیم، ص81.</ref> که از سه طرف توسط آب (دریای سرخ، اقیانوس هند و خلیج فارس) محصور شده و تنها از شمال با خشکی ارتباط دارد.<ref>صورة الارض، ج1، ص18-19؛ صفة جزیرةالعرب، ص47؛ معجم البلدان، ج2، ص137.</ref> به دلیل رودهایی مانند فرات که در شمال جزیره‌العرب قرار دارند، جغرافیدانان آن را «جزیره» نامیده‌اند.<ref>صفة جزیرةالعرب، ص84.</ref> | جزیرةالعرب شبه‌جزیره بزرگی در جنوب غرب آسیاست<ref>تاریخ العرب القدیم، ص19؛ دراسات فی تاریخ العرب القدیم، ص81.</ref> که از سه طرف توسط آب (دریای سرخ، اقیانوس هند و خلیج فارس) محصور شده و تنها از شمال با خشکی ارتباط دارد.<ref>صورة الارض، ج1، ص18-19؛ صفة جزیرةالعرب، ص47؛ معجم البلدان، ج2، ص137.</ref> به دلیل رودهایی مانند فرات که در شمال جزیره‌العرب قرار دارند، جغرافیدانان آن را «جزیره» نامیده‌اند.<ref>صفة جزیرةالعرب، ص84.</ref> | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==دین در جزیرةالعرب== | ==دین در جزیرةالعرب== | ||
این سرزمین زیستگاه [[حضرت آدم(ع)]] و محل بنای کعبه دانسته شده است.<ref>تاریخ طبری، ج2، ص283؛ اخبار مکه، ج1، ص61؛ تفسیر قمی، ج1، ص61-62؛ الکافی، ج4، ص212-213.</ref> بازسازی کعبه به دست [[حضرت ابراهیم(ع)]] و سکونت خاندانش در حجاز در قرآن ([[سوره بقره]]، آیه127) و منابع اسلامی ثبت شده است.<ref>الاصنام، ص5-6؛ اخبار مکه، ج1، ص57-66.</ref> همچنین محل زندگی اقوام کهنی مانند ثمود و عاد در شمال بود که پیامبرانی چون [[حضرت صالح|صالح]] و [[حضرت هود|هود]] به سوی آنها فرستاده شدند.<ref>باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی، ص151-205، 233-299.</ref> | این سرزمین زیستگاه [[حضرت آدم(ع)]] و محل بنای کعبه دانسته شده است.<ref>تاریخ طبری، ج2، ص283؛ اخبار مکه، ج1، ص61؛ تفسیر قمی، ج1، ص61-62؛ الکافی، ج4، ص212-213.</ref> بازسازی کعبه به دست [[حضرت ابراهیم(ع)]] و سکونت خاندانش در [[حجاز]] در قرآن ([[سوره بقره]]، آیه127) و منابع اسلامی ثبت شده است.<ref>الاصنام، ص5-6؛ اخبار مکه، ج1، ص57-66.</ref> همچنین محل زندگی اقوام کهنی مانند [[ثمود]] و [[عاد]] در شمال بود که پیامبرانی چون [[حضرت صالح|صالح]] و [[حضرت هود|هود]] به سوی آنها فرستاده شدند.<ref>باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی، ص151-205، 233-299.</ref> | ||
با این حال در عربستان پیش از اسلام [[بت‌پرستی]] عمومی‌ترین باور بود.<ref>تاریخ صدر اسلام، زرگری‌نژاد، ص130</ref> هر قبیله بت‌های ویژه خود داشت (در قرآن، [[سوره النجم]]، آیات 19-20 به برخی اشاره شده) و تقریباً هر خانه‌ای یک بت داشت. کسانی که توانایی تهیه بت نداشتند، سنگی را نصب و دور آن طواف می‌کردند.<ref>المفصل، ج11، ص66.</ref> | |||
[[بت‌پرستی]] عمومی‌ترین باور بود. هر قبیله بت‌های ویژه خود داشت (در قرآن، [[سوره النجم]]، آیات 19-20 به برخی اشاره شده) و تقریباً هر خانه‌ای یک بت داشت. کسانی که توانایی تهیه بت نداشتند، سنگی را نصب و دور آن طواف می‌کردند.<ref>المفصل، ج11، ص66.</ref> | |||
==== کعبه و حج ==== | ==== کعبه و حج ==== | ||
کعبه در همه ادیان آسمانی مورد توجه و نماد یکتاپرستی بود و حج به عنوان فریضه‌ای دینی برگزار می‌شد. | کعبه در همه ادیان آسمانی مورد توجه و نماد یکتاپرستی بود و [[حج]] به عنوان فریضه‌ای دینی برگزار می‌شد. اما به آمیزه‌ای از سنت ابراهیمی و جاهلی تبدیل شده بود.<ref>تاریخ یعقوبی، ج1، ص270-271؛ المفصل، ج11، ص223.</ref> قبایل هرکدام [[تلبیه]] ویژه خود را داشتند<ref>الازمنة و تلبیة الجاهلیه، ص38-45.</ref> و حج‌گزاران به دو گروه با آداب متفاوت [[اهل حمس]] و [[اهل حل]] تقسیم می‌شدند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص184-189.</ref> | ||
==== ادیان دیگر و یکتاپرستان ==== | ==== ادیان دیگر و یکتاپرستان ==== | ||
مسیحیت | [[مسیحیت]] و [[یهودیت]] احتمالاً در دوره دوم حکومت حمیریان (378-525م.) وارد جزیرة العرب شدند. مسیحیت از طریق مبشران سوری، حیرهای و حبشی و یهودیت از طریق مهاجران در مناطقی مانند [[یثرب]]، خیبر و [[تیماء]] حضور یافتند.<ref>تاریخ العرب القدیم، ص84، 175، 187؛ المفصل، ج12، ص103، 158-197.</ref>[[حنفاء]] گروهی بودند که بت‌پرستی را ترک کرده و به خدای یگانه ایمان داشتند. آنها خود را پیرو دین [[حضرت ابراهیم(ع)|حضرت ابراهیم]] می‌دانستند و رفتارهایی مانند تفکر در آفرینش و پرهیز از منکرات را در پیش می‌گرفتند.<ref>المفصل، ج12، ص25-85؛ جزیرةالعرب قبل الاسلام، ص625-633.</ref> | ||
===ظهور اسلام=== | ===ظهور اسلام=== | ||
رسالت پیامبر(ص) در حدود سال 610م. در مکه آغاز شد. پس از 13 سال تبلیغ در مکه با استقبال کند، مردم [[یثرب]] (مدینه) اقبال بهتری نشان دادند. با [[هجرت پیامبر]] به مدینه در سال | رسالت پیامبر(ص) در حدود سال 610م. در [[مکه]] آغاز شد. پس از 13 سال تبلیغ در مکه با استقبال کند، مردم [[یثرب]] (مدینه) اقبال بهتری نشان دادند. با [[هجرت پیامبر]] به مدینه در سال 623 میلادی، این شهر به مرکز حکومت اسلامی تبدیل شد و در طول 10 سال، اسلام به مناطق مهمی مانند مکه، طائف، یمن، [[عمان]] و [[بحرین]] گسترش یافت.<ref>فتوح البلدان، ص63-99.</ref> در زمان [[عمر بن خطاب]]، یهودیان و مسیحیان حجاز وادار به کوچ شدند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص155؛ تاریخ المدینه، ج1، ص183-184.</ref> | ||
امروزه تقریباً همه ساکنان مسلمان هستند. | امروزه تقریباً همه ساکنان مسلمان هستند. [[وهابیت]] در عربستان سعودی و قطر حاکم است. بیشتر مردم [[کویت]] و [[امارات متحده عربی]] سنی مذهب (عمدتاً مالکی) هستند. جمعیت چشمگیری از [[شیعه|شیعیان امامی]] در سواحل عربستان، بحرین و کویت زندگی می‌کنند. نیمی از مردم یمن سنی و نیمی دیگر [[زیدیه|شیعه زیدی]] هستند. در عمان، باورهای [[اباضیه|خوارج اباضیه]] رواج دارد.<ref>شبه جزیره عربستان، ج1، ص48، 75-78.</ref> | ||
== تاریخ اقتصادی == | == تاریخ اقتصادی == | ||