مزار امامزاده عبدالله بن موسی (حله)

مزار امامزاده عبدالله بن موسی(ع) در بین مورخان و علمای انساب، مورد اختلاف است. ابن طباطبا، وی را ساکن کوفه، دانسته است. مزاری نیز در کوفه، به او منسوب می‌باشد.

معرفی اجمالی عبدالله بن موسی

عبدالله بن موسی(ع)، سید جلیل‌القدر، عظیم‌الشان و بزرگوار بود. وی، از مادری ام‌ ولد (کنیز)، به دنیا آمد. شیخ طوسی (رحمه‌الله)، او را از اصحاب امام رضا(ع) برمی‌شمرد. همچنین «نمازی شاهرودی» اضافه می‌کند که وی، از اصحاب پدرش، امام موسی کاظم(ع) و برادرش، امام رضا(ع) بوده است. مامقانی از او، به «امامی ممدوح» تعبیر می‌کند.

به هرحال، وی از محدثان بزرگ و نزد همگان از مقام و منزلت بلندی برخوردار بود و در مدینه، فتوا می‌داد. کتاب ابی‌داوود، در خلق قرآن را روایت کرده‌ و «حسن بن دینار»، «علی بن سائح» و «علی المحمودی»، از وی روایت نقل می‌کنند. «ابراهیم بن‌هاشم» نیز او را توثیق کرده است.

سید جعفر اعرجی از او به سیدی جلیل‌القدر و مقدم بر سایر سادات، یاد می‌کند. ابن طباطبا، او را ساکن نصبین کوفه می‌داند. از این‌رو، قبری به او، در عراق، در منطقه «خرّم غماس»، مشهور است. سن او را هنگامی که در مدینه بود، نود سال نوشته‌اند.

محل مزار

از تاریخ وفات او، هیچ اطلاعی در دست نیست و درباره محل دفن او نیز، بین مورخان و علمای انساب، اختلاف است. اما نسبت او به «عوکلان»، نشان می‌دهد که تا آخر عمر خود، در آنجا بوده است.

ابن‌طباطبا، وی را ساکن کوفه، دانسته است. گویا این موضوع پس از بازداشت‌ امام جواد(ع) به عراق می‌باشد که وی نیز به آنجا مهاجرت نموده و در آنجا وفات یافته است. مزاری نیز در کوفه، به او منسوب می‌باشد.

بنابراین هیچ مدرک معتبری در دست نیست که عبدالله بن موسی که پیرمردی نود ساله بود، به ایران مهاجرت کرده باشد. با این‌حال، اقوال متعددی مبنی بر دفن او، در شهرهای ایران گزارش شده که هیچ‌کدام منشا صحیحی ندارد.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم. بخش «مزار امامزاده عبدالله بن موسی(ع)»، ج2، ص82-85، است.

• الاصیلی فی انساب الطالبیین، صفی‌الدین محمد بن تاج‌الدین علی (ابن طقطقی)، قم، مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی الکبری، ١4١٨ه. ق.
• عمدةالطالب فی انساب آل ابی‌طالب، جمال‌الدین احمد بن علی الحسینی (ابن عنبة)، لجنة احیاء تراث، بیروت، منشورات دارالکتب الحیاة، بی‌تا.
• بحارالانوار، محمدباقر المجلسی، ط ٢، بیروت، مؤسسة الوفاء، ١4٠٣ه. ق - ١٩٨٣م.
• الرجال، الشیخ الطوسی، تحقیق: جواد القیومی الاصفهانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ١٣٧٣ه. ش.
• مستدرکات علم رجال الحدیث، علی النمازی الشاهرودی، ط ١، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ١4٢5ه. ق.
• تنقیح المقال فی علم الرجال، عبدالله المامقانی، تحقیق و استدراک: محیی‌الدین المامقانی، ط ١، قم، مؤسسة آل البیت (علیه‌السّلام) لاحیاء التراث، ١4٢6ه. ق.
• مناقب آل ابی‌طالب، محمد بن علی السروی المازندرانی (ابن شهرآشوب)، تحقیق: یوسف البقاعی، ط ٢، بیروت، دار الاضواء، ١4١٢ه. ق - ١٩٩١م.
• الاختصاص، محمد بن محمد (الشیخ المفید)، تصحیح: علی اکبر الغفاری، ط 4، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ١4١4ه. ق.
• عیون المعجزات، حسین بن عبدالوهّاب، النجف الاشرف، المطبعة الحیدریة، ١٣6٩ه. ق - ١٩5٠م.
• تاریخ بغداد (تاریخ مدینة السلام)، احمد بن علی بن ثابت (الخطیب البغدادی)، تحقیق: بشّار عوّاد معروف، ط ١، بیروت، دار الغرب الاسلامی، ١4٢٢ه. ق - ٢٠٠١م.
• کشف الیقین فی فضایل امیرالمؤمنین، حسن بن یوسف (العلامه الحلّی)، تحقیق: حسین الدرگاهی، ط ١، طهران، وزارة الثقافة والارشاد الاسلامی، ١4١١ه. ق - ١٩٩١م.
• الکافی، محمد بن یعقوب الکلینی، تصحیح: علی اکبر الغفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
• مناهل الضرب فی انساب العرب، سید جعفر الاعرجی النجفی الحسینی، قم، مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی، ١4١٩ه. ق.
• منتقلة الطالبیة، ابواسماعیل ابراهیم بن ناصر (ابن طباطبا)، النجف، المطبعة الحیدریة، ١٣٨٨ه. ق - ١٩6٨م.
• مراقد المعارف، محمد حرزالدین، تحقیق: محمدحسین حرزالدین، قم، سعید بن جبیر، ٢٠٠٧م.