بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
==ساختار==
==ساختار==
به دو بخش کلی تاریخ و جغرافیای کربلا تقسیم شده است. در بخش تاریخ
به دو بخش کلی تاریخ و جغرافیای کربلا تقسیم شده است. در بخش تاریخ
فاقد دسته‌بندی و فصل‌بندی می‌باشد و از یک نظم مطلوب برخوردار نمی‌باشد. با اینکه چندین فهرست برای اثر در نظر گرفته شده، ولی به سبب متراکم بودن، فهرست مطالب ندارد.<ref>مقاله بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، فصلنامه فرهنگ زیارت، ص۳۵۱.</ref>


==محتوا==
==محتوا==
خط ۳۵: خط ۳۷:


'''روستاهای پیرامون کربلا هنگام ورود امام حسین(ع).'''
'''روستاهای پیرامون کربلا هنگام ورود امام حسین(ع).'''
در این بخش، به روستاهای نینوا و غاضریه، شفیه، عقر و نواویس پرداخته شده است.
<br />


==چاپ==
==چاپ==

نسخهٔ ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۵۴

نویسنده

سید عبدالحسین بن علی کلیدار آل طعمة (1299 -1380ق)،

ساختار

به دو بخش کلی تاریخ و جغرافیای کربلا تقسیم شده است. در بخش تاریخ

فاقد دسته‌بندی و فصل‌بندی می‌باشد و از یک نظم مطلوب برخوردار نمی‌باشد. با اینکه چندین فهرست برای اثر در نظر گرفته شده، ولی به سبب متراکم بودن، فهرست مطالب ندارد.[۱]

محتوا

کتاب بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء،

تاریخ و جغرافیای کربلا از گذشته دور تا سده سیزدهم قمری.

در این بخش، پس از بررسی واژگانی و جغرافیایی کربلا، به معرفی کربلا پیش از اسلام، کربلا در زمان حکومت امام علی(ع)، کربلا هنگام ورود امام حسین(ع)، نخستین زائر امام حسین(ع)،[یادداشت ۱] ورود جابر بن عبدالله انصاری به کربلا، علت‌های شکل نگرفتن آبادی در کربلا تا سال ۲۴۷ق، تخریب قبر امام حسین(ع) به دست متوکل، منع زیارت امام حسین(ع) به دست او (236-247ق)، آغاز آبادنی کربلا در دوره منتصر عباسی، ابراهیم مجاب نخستین ساکن کربلا در سال ۲۴۷ق، زیارت امام حسین(ع) توسط عضدالدوله آل بویه در سال ۳۷۰ق، معرفی کربلا در سده هفتم و آغاز سده هشتم قمری،[یادداشت ۲] کربلا در سده دهم قمری[یادداشت ۳] و کربلا در سده دوازدهم قمری[یادداشت ۴] پرداخته است.[۶]

تاریخ کربلا در سده سیزدهم قمری.[یادداشت ۵]

در این بخش، حکومت عثمانی به سه دوره تقسیم شده و رخدادهای دوره دوم و سوم آن شرح داده شده است. رویدادهای دوره دوم عبارتند از:‌ یورش نادرشاه به عراق (۱۱۶۳ق)، ناامنی، قتل و غارت در این دوره و پایان این دوره با سقوط داود پاشا (ح.۱۸۱۷-۱۸۳۱ق).[۸] در دوره سوم که با پادشاهی علی رضا پاشا (آغاز ۱۲۴۶ق) شروع شد، به رویدادهای حمله وهابیان به کربلا (۱۲۱۶ق)، رویداد مناخور (۱۲۴۱-۱۲۴۵ق)،[یادداشت ۶] حادثة نجیب پاشا (۱۲۵۸ق)[یادداشت ۷] و فتنة علی هدله (۱۲۹۳ق)،[یادداشت ۸]

تاریخ کربلا در سده چهاردهم قمری.

رخدادهایی که در این سده بیان شده‌اند عبارتند از: رویداد زهاوی درباره ایرانی‌ها (۱۳۲۴ق)،[یادداشت ۹] حادثة حمزة بک (۱۳۳۳ق)،[یادداشت ۱۰] ثورة العشرین (۱۹۲۰م) و روز ورود موهای پیامبر(ص) به کربلا (۱۳۱۰ق).

سه بخش درباره کربلا پس از شهادت امام حسین(ع).

این سه بخش عبارتند از: توصیف حائر حسینی، دفن شدن بدن‌های شهیدان توسط بنی اسد[یادداشت ۱۱] و تاریخ ساخت حرم امام حسین(ع).[۱۵]

مکان‌های تاریخی مهم در نقشه کربلا.

این بخش، به موقعیت جغرافیایی رودهای نهران،[یادداشت ۱۲] العلقمی، نینوی، الغازانی[یادداشت ۱۳] و سلیمانی پرداخته و جایگاه دو منطقه طف و حائر را معرفی کرده است.[۱۸]

روستاهای پیرامون کربلا هنگام ورود امام حسین(ع).

در این بخش، به روستاهای نینوا و غاضریه، شفیه، عقر و نواویس پرداخته شده است.


چاپ

این اثر با تحقیق سید عادل عبدالصالح الکیدار، حفید نویسنده، توسط چاپخانه «الارشاد »، در بغداد در قطع وزیری و در 216ص 1287 ق. (1345ش/1966م) منتشر شده است.[۱۹]

پیوند به بیرون

پانوشت

  1. مقاله بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، فصلنامه فرهنگ زیارت، ص۳۵۱.
  2. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۲۶.
  3. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۲۶.
  4. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۳۲.
  5. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۳۳ و ۳۴.
  6. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۱۷-۳۵.
  7. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۳۷.
  8. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۳۷-۴۶.
  9. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۵۶ و ۵۷.
  10. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۵۸ و ۵۹.
  11. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۴۶ و ۶۱.
  12. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۶۳.
  13. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۶۴.
  14. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۷۳؛ مقاله بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱، ص۳۵۰
  15. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۶۷-۹۳.
  16. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۹۵.
  17. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۱۰۹؛ مقاله بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱، ص۳۵۰.
  18. بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، ص۹۴-۱۲۰.
  19. مقاله بغیة النبلاء‌فی تاریخ کربلا، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱، ص۳۴۸.
  1. به باور وی، نخستین زائر امام حسین(ع) عبدالله بن حر جعفی بوده است.[۲]
  2. بر پایه گزارش الطنجی، کربلا را شهری کوچک دانسته، روی قبر امام حسین(ع) بنای گسترده و روی ضریح چراغ‌های طلا و نقره معرفی کرده است.[۳]
  3. بر پایه گزارش نورالله شوشتری، کربلا را یکی از بزرگترین شهرها، دارای آبی گوارا و باغ‌های سرسبز پیرامون آن معرفی کرده است.[۴]
  4. بر پایه گزارش عباس المدنی، حرم امام حسین(ع) را دارای طلایی دانسته که چشم را مبهوت و دارای جواهراتی دانسته که با مالیات همه شهر کربلا برابری می‌کرده است.[۵]
  5. نویسنده این سده را بدترین سده تاریخ کربلا دانسته است.[۷]
  6. این رویداد به حمله داود پاشا، توسط به حله و کربلا، تصرف حله، مقاومت کربلا و محاصره آن در ۱۸ ماه و اسیر شدن نقیب کربلا پس از ۴ سال گفته شده است.[۹]
  7. به گفته نویسنده، مردم کربلا نسبت به حکومت نافرمانی کرده، مالیات پرداخت نمی‌کردند؛ نجیب پاشا، والی بغداد، کربلا را محاصره کرده و با نیرنگ امان دادن، وارد کربلا شده و به قتل و غارت پرداخت. او وارد صحن عباسی شده و هر که به قبر حضرت عباس(ع) پناه می‌برد را می‌کشت.[۱۰]
  8. گروهی از مردم کربلا با رهبری علی هدله، در برابر حکومت عثمانی دست به مقابله زدند. دستور حمله به کربلا و تخریب و قتل مردم آن از جانب حکومت عثمانی صادر شد. پس از ورود، آن گروه پراکنده شده، برای مردم شهر حکم عفو صادر شد. رهبران گروه دستگیر و به بغداد برده شدند.[۱۱]
  9. پس از برقراری صلح بین حکومت و مردم کربلا، مقرر شد از این شهر غرامت گرفته شود. کاسبان که بیشترشان ایرانی بودند حاضر به پرداخت نشده و در آستانه سفارت انگلیس در کربلا تحصن کردند. سرانجام استاندار وقت، زهاوی شبانه به خیمه‌هایشان حمله برده، نززدیک به ۵۰ نفر از ایرانییان کشته و زخمی شدند.[۱۲]
  10. مردم کربلا پس از سخت‌گیری‌های حکومت، قیام کرده، زندانی‌ها را آزاد کرده و مکان‌های حکومتی و خانه‌های آن‌ها را تصرف کردند. استاندار وقت، حمزة بک با نیروهایش در بخش شرقی شهر و مردم در بخش غربی آن مستقر شده، بینشان جنگ برقرار شد. افراد زیادی از دو طرف کشته شده، شهر به دست مردم افتاد تا هنگامی که انگلیس آن را اشغال کرد.[۱۳]
  11. در قسمتی از این بخش گفته است:‌ بنی اسد ۳ قبر کندند. یکی برای امام حسین(ع) و علی اکبر(ع)، دومی برای شهدای بنی‌هاشم و آخری برای دیگر شهیدان. ممکن نشد که بدن امام(ع) را یک دفعه از زمین بردارند؛ چرا که جسد مطهر امام(ع) قطعه قطعه شده بود. پس آن را روی بوریایی قرار دادند و اطراف آن را گرفته و به محل دفن رساندند. [۱۴]
  12. به گفته نویسنده، دو رود بودند مشهور به نهران، که از رود فرات منشعب می‌شدند.[۱۶]
  13. منسوب به غازانخان که از قبیله‌های مغول بود.[۱۷]

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش ، ص۳۴۸. است.

بغیة النبلاء‌ فی تاریخ کربلا، عبدالحسین الکیدار آل طعمة، تحقیق سید عادل عبدالصالح الکیدار، چاپخانه «الارشاد »، بغداد، 1287 ق. (1345ش/1966م) .