مقام نخل مریم (کربلا): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} ==موقعیت== مقام نخل مریم یا نخلة مریم یا جذع النخلة،<ref>گفت و گو با...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
==موقعیت==
==موقعیت==
مقام نخل مریم یا نخلة مریم یا جذع النخلة،<ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.</ref>در ديوار جنوبى بالاسر و به فاصله تقريبى دو متر تا ضريح<ref>حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.</ref> و رو به روی آن، در محل خواندن دو رکعت نماز قرار داشت. <ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.</ref>
مقام نخل مریم یا نخلة مریم یا جذع النخلة،<ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.</ref> در [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، ديوار جنوبى بالاسر، رو به روی ضریح، به فاصله تقريبى دو متر از آن، در محل خواندن دو رکعت نماز زیارت قرار داشت.<ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰؛ حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.</ref> همانگونه که عضد الدوله، در سفرنامه خود،‌ در سال ۱۲۸۴ق. نخل مریم را در «ستون مابين صفّه، پيش روى مبارك و بالا سر مطهر» دانسته است.<ref>سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161. </ref>
عضد الدوله نیز، در سفرنامه خود،‌ در سال ۱۲۸۴ق. نخل مریم را در «ستون مابين صفّه، پيش روى مبارك و بالا سر مطهر» دانسته است. <ref>سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161. </ref>


==بنا==
==بنا==
این مقام، محرابی بود،<ref>تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳؛ حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.</ref> که با سنگ‌های مرمر خالص زینت داده شده بود، بیننده ابتدا خیال می‌کرد جنس آن‌ها آینه است. در وسط این محراب سنگ سیاهی بود به شکل دایره با قطر نزدیک به ۴۰ سانتی‌متر. این سنگ در حفاری‌های حرم پیدا شده بود و برای تیمن در آن محل نصب شده بود. <ref>تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳.</ref> بر پایه گزارشی در سال ۱۲۸۴ق. سنگ سیاه دایره‌ای، میان دو ستون باريك به ارتفاع يك ذراع تراشيده، نصب شده بود. <ref>سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161. </ref>
این مقام، محرابی بود،<ref>تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳؛ حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.</ref> که با سنگ‌های مرمر خالص زینت داده شده بود، به گونه‌ای که بیننده درآغاز می‌پنداشت جنس آن‌ها آینه است. در وسط این محراب سنگ سیاهی به شکل دایره با قطر نزدیک به ۴۰ سانتی‌متر قرار داشت. این سنگ در حفاری‌های حرم پیدا شده بود و برای تیمن در آن محل نصب شده بود.<ref>تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳.</ref> بر پایه گزارشی در سال ۱۲۸۴ق. این سنگ سیاه، میان دو ستون باريك تراشيده به ارتفاع يك ذراع، نصب شده بود.<ref>سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161. </ref>


در دیوار، سنگ مرمری بود که این آیه روی آن نوشته شده بود: هُزّى اِلَيكِ بِجِزعِ النَّخلِ تُساقِط عَلَيكِ رَطباً جَنياً ندایی پس از به دنیا آمدن حضرت عیسی(ع) به حضرت مریم(س) گفت:‌ «تنه درخت را تکان بده تا خرمای تازه برایت بیافتد!» <ref>حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.</ref>  
در دیوار، سنگ مرمری بود که این آیه روی آن نوشته شده بود: هُزّى اِلَيكِ بِجِزعِ النَّخلِ تُساقِط عَلَيكِ رَطباً جَنياً ندایی پس از به دنیا آمدن حضرت عیسی(ع) به حضرت مریم(س) گفت:‌ «تنه درخت را تکان بده تا خرمای تازه برایت بیافتد!» <ref>حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.</ref> ناصرالدین شاه که در سال ۱۲۸۴ق. به کربلا رفت، درباره این سنگ که به دیوار نصب شده بود پرسید؛ گفتند: ‌۱۵ سال پیش، (سال ۱۲۷۲ق) خراسانی‌ها آوردند. سید سلمان هادی آل طعمه (ت.۱۳۵۴ق) <ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.</ref> گفته این سنگ را دیده است. <ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۴.</ref> این سنگ مرمر، دایره‌ای شکل بوده و بنا بر گزارشی در سال ۱۲۸۴ق. مردم بر این باور بودند که این سنگ بدون امداد بشر به آن آستان آمده است. <ref>سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161. </ref>
ناصرالدین شاه که در سال ۱۲۸۴ق. به کربلا رفت، درباره این سنگ که به دیوار نصب شده بود پرسید؛ گفتند: ‌۱۵ سال پیش، (سال ۱۲۷۲ق) خراسانی‌ها آوردند. سید سلمان هادی آل طعمه (ت.۱۳۵۴ق) <ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.</ref> گفته این سنگ را دیده است. <ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۴.</ref> این سنگ مرمر، دایره‌ای شکل بوده و بنا بر گزارشی در سال ۱۲۸۴ق. مردم بر این باور بودند که این سنگ بدون امداد بشر به آن آستان آمده است. <ref>سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161. </ref>


==ساخت==
==ساخت==
محراب نخل مريم، به دستور سلطان اويس جلائرى (م.۷۷۴ق) ساخته شد. تاریخ ساخت آن در همان محل نوشته شده و حتی پس از سال ۱۲۱۶ق. که وهابیان به کربلا یورش بردند باقی بود. هنگامی که عثمانیان حکومت را به دست گرفتد، آن تاریخ را برداشتند. <ref>تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳.</ref>
محراب نخل مريم، به دستور سلطان اويس جلائرى (م.۷۷۴ق) ساخته شد. تاریخ ساخت آن در همان محل نوشته شده و حتی پس از سال ۱۲۱۶ق. که وهابیان به کربلا یورش بردند باقی بود. هنگامی که عثمانیان حکومت را به دست گرفتد، آن تاریخ را برداشتند.<ref>تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳.</ref>


==تخریب==
==تخریب==
در سال ١٣۶۶ق (١٩۴۶م) طاهر قیسی، برای نابودی مکان تاریخی نخل مریم بسیار پافشاری کرده، <ref>حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، سوم و چهارم، تابستان و پاییز 1389، ص 232؛ ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، ص۲۵۱. </ref> آن را از بین برد. او اهل سنت بوده و بر این باور بود که مردم نباید به این سنگ تبرک کنند. مردم به این سنگ تبرک کرده، سپس به زیارت قبر حبیب بن مظاهر می‌رفتند. <ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.</ref>
در سال ١٣۶۶ق (١٩۴۶م) طاهر قیسی، برای نابودی مکان تاریخی نخل مریم بسیار پافشاری کرده،<ref>حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، سوم و چهارم، تابستان و پاییز 1389، ص 232؛ ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، ص۲۵۱. </ref> آن را از بین برد. او اهل سنت بوده و بر این باور بود که مردم نباید به این سنگ تبرک کنند. پیش از تخریب، مردم به این سنگ تبرک کرده، سپس به زیارت قبر حبیب بن مظاهر می‌رفتند. <ref>گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.</ref>


==مکان ولادت حضرت عیسی==
==مکان ولادت حضرت عیسی==

نسخهٔ ‏۸ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۳۴

موقعیت

مقام نخل مریم یا نخلة مریم یا جذع النخلة،[۱] در حرم امام حسین(ع)، ديوار جنوبى بالاسر، رو به روی ضریح، به فاصله تقريبى دو متر از آن، در محل خواندن دو رکعت نماز زیارت قرار داشت.[۲] همانگونه که عضد الدوله، در سفرنامه خود،‌ در سال ۱۲۸۴ق. نخل مریم را در «ستون مابين صفّه، پيش روى مبارك و بالا سر مطهر» دانسته است.[۳]

بنا

این مقام، محرابی بود،[۴] که با سنگ‌های مرمر خالص زینت داده شده بود، به گونه‌ای که بیننده درآغاز می‌پنداشت جنس آن‌ها آینه است. در وسط این محراب سنگ سیاهی به شکل دایره با قطر نزدیک به ۴۰ سانتی‌متر قرار داشت. این سنگ در حفاری‌های حرم پیدا شده بود و برای تیمن در آن محل نصب شده بود.[۵] بر پایه گزارشی در سال ۱۲۸۴ق. این سنگ سیاه، میان دو ستون باريك تراشيده به ارتفاع يك ذراع، نصب شده بود.[۶]

در دیوار، سنگ مرمری بود که این آیه روی آن نوشته شده بود: هُزّى اِلَيكِ بِجِزعِ النَّخلِ تُساقِط عَلَيكِ رَطباً جَنياً ندایی پس از به دنیا آمدن حضرت عیسی(ع) به حضرت مریم(س) گفت:‌ «تنه درخت را تکان بده تا خرمای تازه برایت بیافتد!» [۷] ناصرالدین شاه که در سال ۱۲۸۴ق. به کربلا رفت، درباره این سنگ که به دیوار نصب شده بود پرسید؛ گفتند: ‌۱۵ سال پیش، (سال ۱۲۷۲ق) خراسانی‌ها آوردند. سید سلمان هادی آل طعمه (ت.۱۳۵۴ق) [۸] گفته این سنگ را دیده است. [۹] این سنگ مرمر، دایره‌ای شکل بوده و بنا بر گزارشی در سال ۱۲۸۴ق. مردم بر این باور بودند که این سنگ بدون امداد بشر به آن آستان آمده است. [۱۰]

ساخت

محراب نخل مريم، به دستور سلطان اويس جلائرى (م.۷۷۴ق) ساخته شد. تاریخ ساخت آن در همان محل نوشته شده و حتی پس از سال ۱۲۱۶ق. که وهابیان به کربلا یورش بردند باقی بود. هنگامی که عثمانیان حکومت را به دست گرفتد، آن تاریخ را برداشتند.[۱۱]

تخریب

در سال ١٣۶۶ق (١٩۴۶م) طاهر قیسی، برای نابودی مکان تاریخی نخل مریم بسیار پافشاری کرده،[۱۲] آن را از بین برد. او اهل سنت بوده و بر این باور بود که مردم نباید به این سنگ تبرک کنند. پیش از تخریب، مردم به این سنگ تبرک کرده، سپس به زیارت قبر حبیب بن مظاهر می‌رفتند. [۱۳]

مکان ولادت حضرت عیسی

بر پایه قرآن، حضرت مریم(س)، پس از این که به مکانی دور رفت، درد زایمان او را به سمت تنه درخت خرمایی کشاند. مریم(س) آرزو کرد کاش پیش از این می‌مرد و از فراموش‌شدگان می‌بود. حضرت عیسی(ع) به دنیا آمده، به امر خدا از زیر پای مریم(س) نهر آبی جاری شد و درخت خرما به بار نشست. [۱۴] در قرآن، به مکان دقیق ولادت حضرت عیسی(ع) اشاره نشده و تنها گفته شده مریم به مکانی دور کناره گرفت.[۱۵] روایات، در این‌باره گوناگون است؛ برخی از مکان‌های گفته شده عبارتند از: بیت لحم،[۱۶] کربلا در محل قبر امام حسین(ع) [۱۷] و صخره‌ای سفید در زمین براثا که محل مسجد براثای کنونی است. [۱۸]

پانوشت

  1. گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.
  2. گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰؛ حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.
  3. سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161.
  4. تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳؛ حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.
  5. تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳.
  6. سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161.
  7. حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 232.
  8. گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.
  9. گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۴.
  10. سفرنامه عضد الملك به عتبات، ص161.
  11. تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، ص۸۳.
  12. حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، سوم و چهارم، تابستان و پاییز 1389، ص 232؛ ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، ص۲۵۱.
  13. گفت و گو با نويسنده سخت‌كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص۵۰.
  14. سوره مریم، ۲۲-۲۵.
  15. سوره مریم، ۲۲.
  16. بحارالانوار، ج۱۴، ص۲۰۸.
  17. تهذیب الاحکام، ج۶، ص۷۳؛ وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۵۱۷.
  18. بحارالانوار، ج۱۴، ص۲۱۰.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله فصلنامه فرهنگ زیارت، است.

تاریخ مرقد الحسین و العباس(ع)، سلمان هادی آل طعمه، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۶ق. سفرنامه عضد الملك به عتبات، علیرضا عضدالملك، موسسه پژوهشي و مطالعات فرهنگي، تهران، 1370ش.