ماضی النجف و حاضرها (کتاب)

ماضی النجف و حاضرها (کتاب)

پدید آورندگان
نویسنده	جعفر آل محبوبه
محتوا
موضوع	نجف، خاندان‌ها و عالمان
زبان	عربی
نشر
تعداد جلد	۳
ناشر	دارالأضواء
محل نشر	بیروت

ماضی النجف و حاضرها، کتابی است نوشته جعفر آل محبوبه، در ۳ جلد، که به موضوعات تاریخ نجف، حرم امام علی(ع)، خاندان‌ها، و عالمان نجف پرداخته است. نویسنده ماضی النجف و حاضرها، پیش از به پایان رساندن جلدهای دیگر، درگذشت.

نویسنده

جعفر آل محبوبه، با نام کامل جعفر بن باقر بن جواد بن محمدحسن آل محبوبه، در سال ۱۳۱۴ق به دنیا آمد. او پس از گذراندن آموزش ابتدایی، علوم حوزوی را از عالمان نجف، از جمله شیخ حسین حلّی، میرزا علی ایروانی، سید ابوالقاسم خوئی، میرزا حسین نائینی، محمدرضا آل یاسین فرا گرفت. وی بیشترِ زندگی خود را در گردآوری و تدوین این کتاب گذراند. آل محبوبه، ۳ جمادی الاولی ۱۳۷۷ق، درگذشت و در حرم امام علی(ع)، نزدیک باب الفرج دفن شد.

انگیزه

به گفته نویسنده، پس از درگذشت استادش، محمدرضا آل یاسین، علاقه به شناخت نجف که از کودکی با او بود، بر جانش غالب شد. بنابراین وقتش را به دو بخشِ تحصیل و تدریس علوم حوزوی، و پژوهش در حوزه نجف شناسی تقسیم کرد. در سال‌های آخر بیشتر وقتش را برای نجف شناسی سپری کرد.

استقبال از کتاب

نگاره‌ای از نویسنده کتاب ماضی النجف و حاضرها، جعفر آل محبوبه

بر پایه مقدمه‌ای که انتشارات‌ دار الاضواء بر چاپ دوم (سال ۱۹۸۶م) این کتاب نوشته، چاپ اول آن با استقبال گسترده روبه‌رو شد؛ به طوری که پس از ۳۰ سال از نشر کتاب، نسخه‌های چاپ اول آن کم‌یاب شده بود.

محتوا

درونمایه کتاب ماضی النجف و حاضرها، به تفکیک جلد به این شرح است:

• جلد نخست:

حوادث تاریخ نجف، آزادی نجف از استعمار، رخدادهای حرم امام علی(ع)، آبادسازی آن، جنبش‌های فرهنگی و علمی، کتابخانه‌ها و نقش حوزه علمیه نجف در گسترش فرهنگ دینی.

• جلد دوم و سوم:

این دو جلد در آغاز، خاندان‌های علمی ساکن نجف را به دو گروه علویان و غیر علویان تقسیم کرده، و به شرح غیر علویان پرداخته است. ۴۴ خاندان و بیش از ۸۰ سیره علمی در این دو جلد بررسی شده‌اند. نخستین خاندان، آل طمیش و آخرین فرد شیخ یونس نجفی است.

• جلدهای چاپ نشده:

این جلدها، قرار بود به خاندان‌های علمی ساکن نجف که علوی هستند بپردازد؛ ولی پژوهشِ نویسنده با مرگ وی ناتمام ماند. فرزند نویسنده، محمدسعید محبوبه در چاپ دوم این کتاب، در سال ۱۴۰۶ق اظهار امیدواری کرده به زودی این بخش از اثر پدرش منتشر شود. تا اکنون (سال ۱۳۹۸ش، ۱۴۴۰ق)، خبری از چاپ جلدهای دیگر آن یافت نشد.

از نگاه دیگران

محمدحسین کاشف الغطاء، اگر چه این کتاب را به خاطر کمبود تصویر و گهگاه مسامحه نقد می‌کند، ولی آن را از کتاب‌های جاودانه و آثار ارزشمندی می‌داند که پا به پای روزگار پیش می‌رود.

چاپ

این کتاب، در ۳ جلد توسط انتشارات‌ دار الاضواء بیروت، در سال ۱۹۵۶م، چاپ شده و در سال ۱۹۸۶م (۱۴۰۶ق)، تجدید چاپ شد.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله سیری در کتاب ماضی النجف و حاضرها، محمود مهدی پور، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ششم، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۲ است.

• ماضی النجف و حاضرها، جعفر آل محبوبه، دارالاضواء، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۴۰۶ق، ۱۹۸۶م.