سعی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح نویسه‌های عربی)
خط ۶: خط ۶:
سعی یکی از [[اعمال عمره مفرده]] و عمره [[اعمال حج تمتع|تمتع]] است و به معنای هفت بار پیمودن فاصلهٔ میان دو کوه [[صفا و مروه]] است. سعی از واجبات حج و عمره است و بنابر رای فقهای امامی، از ارکان حج و عمره است.
سعی یکی از [[اعمال عمره مفرده]] و عمره [[اعمال حج تمتع|تمتع]] است و به معنای هفت بار پیمودن فاصلهٔ میان دو کوه [[صفا و مروه]] است. سعی از واجبات حج و عمره است و بنابر رای فقهای امامی، از ارکان حج و عمره است.


به اعتقاد فقیهان اماميه<ref>. المبسوط في فقه الإمامية؛ ج‌1، ص 307؛ شرائع الإسلام، ج‌1، ص179؛ منتهى المطلب، ج‌10، ص 414‌، 418، 427.</ref> و بیشتر فقیهان اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 76-77؛ أحكام القرآن، ج‏1، ص118؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص45.</ref>سعى ميان صفا و مروه، يکي از مناسک و واجبات حج و عمره<ref>. الخلاف، ج‌2، ص328-330؛ منتهى المطلب، ج‌10، ص427‌؛ أحكام القرآن، ج‏1، ص118</ref> است. همچنین به نظر فقیهان اماميه<ref>. المبسوط فی الفقه الاسلامی، ج‌1، ص307-308؛ الخلاف، ج‌2، ص 328؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص136.</ref>سعی از ارکان حج و عمره است.  
به اعتقاد فقیهان امامیه<ref>. المبسوط فی فقه الإمامیة؛ ج1، ص 307؛ شرائع الإسلام، ج1، ص179؛ منتهی المطلب، ج10، ص 414، 418، 427.</ref> و بیشتر فقیهان اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 76-77؛ أحکام القرآن، ج‏1، ص118؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص45.</ref>سعی میان صفا و مروه، یکی از مناسک و واجبات حج و عمره<ref>. الخلاف، ج2، ص328-330؛ منتهی المطلب، ج10، ص427؛ أحکام القرآن، ج‏1، ص118</ref> است. همچنین به نظر فقیهان امامیه<ref>. المبسوط فی الفقه الاسلامی، ج1، ص307-308؛ الخلاف، ج2، ص 328؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص136.</ref>سعی از ارکان حج و عمره است.  


==زمان==
==زمان==
به باور فقیهان اماميه<ref>. المبسوط فی الفقه الامامیه، ج‌1، ص361؛ السرائر، ج‌1، ص578؛ شرائع الإسلام، ج‌1، ص 203-204.</ref>و اهل سنت<ref>.المجموع، ج8، ص 63،78؛ المبسوط، (سرخسی)، ج4، ص46؛ حاشية الدسوقي، ج2، ص34.</ref>سعى بايد بعد از [[طواف]] و [[نماز طواف|نماز آن]]، انجام شود و تقديم آن بر طواف جايز نيست.  
به باور فقیهان امامیه<ref>. المبسوط فی الفقه الامامیه، ج1، ص361؛ السرائر، ج1، ص578؛ شرائع الإسلام، ج1، ص 203-204.</ref>و اهل سنت<ref>.المجموع، ج8، ص 63،78؛ المبسوط، (سرخسی)، ج4، ص46؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص34.</ref>سعی باید بعد از [[طواف]] و [[نماز طواف|نماز آن]]، انجام شود و تقدیم آن بر طواف جایز نیست.  


به نظر فقهاي اماميه تأخير سعى از طواف و نماز آن، براى رفع خستگى يا تخفيف گرمى هوا، جايز است؛<ref>. ر.ک: تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص141؛ المعتمد فی شرح المناسک، ج‌5، ص81؛ مناسك حج(امام خمينى)، ص160.</ref>
به نظر فقهای امامیه تأخیر سعی از طواف و نماز آن، برای رفع خستگی یا تخفیف گرمی هوا، جایز است؛<ref>. ر.ک: تذکرة الفقهاء، ج8، ص141؛ المعتمد فی شرح المناسک، ج5، ص81؛ مناسک حج(امام خمینی)، ص160.</ref>
گرچه به نظر برخی احتياط، در عدم تأخير است<ref>. مناسك حج (امام خمينى)، ص160.</ref>یا بنابر احتياط واجب نباید بدون ضرورت تا شب تاخیر بیندازد.<ref>. مناسك حج (وحيد خراسانى)، ص176.</ref>همچنین مشهور فقیهان امامیه با استناد به روایات از جمله صحيحه علاء بن زرين<ref>. التهذيب الاحکام، ج 5، ص129؛ الاستبصار، ج2، ص229؛ الوسائل الشیعه، ج13، ص411. </ref>و اجماع برآنند که حج گزار نباید بدون ضرورت سعی را تا روز بعد به تاخیر اندازد.<ref>. منتهى المطلب، ج‌10، ص 424؛ تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص141؛ مستند الشیعه، ج12، ص189.</ref>
گرچه به نظر برخی احتیاط، در عدم تأخیر است<ref>. مناسک حج (امام خمینی)، ص160.</ref>یا بنابر احتیاط واجب نباید بدون ضرورت تا شب تاخیر بیندازد.<ref>. مناسک حج (وحید خراسانی)، ص176.</ref>همچنین مشهور فقیهان امامیه با استناد به روایات از جمله صحیحه علاء بن زرین<ref>. التهذیب الاحکام، ج 5، ص129؛ الاستبصار، ج2، ص229؛ الوسائل الشیعه، ج13، ص411. </ref>و اجماع برآنند که حج گزار نباید بدون ضرورت سعی را تا روز بعد به تاخیر اندازد.<ref>. منتهی المطلب، ج10، ص 424؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص141؛ مستند الشیعه، ج12، ص189.</ref>


==واجبات==
==واجبات==
در تعداد واجبات سعي و موارد آن ميان فقیهان امامیه و اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد: برخي از فقیهان اماميه واجبات سعي را سه مورد (شروع از صفا، ختم به مروه و هفت شوط)<ref>. الجمل و العقود، ص141؛ المهذب، ج‌1، ص239.</ref> ذکر کرده‌اند؛ عده‌اي با افزودن نيت، آنها را چهار مورد<ref>.  شرائع الإسلام، ج‌1، ص204؛ مدارک الاحکام، ج8، ص205-206؛ الحدائق الناضرة، ج‌16، ص265.</ref>دانسته‌اند.  
در تعداد واجبات سعی و موارد آن میان فقیهان امامیه و اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد: برخی از فقیهان امامیه واجبات سعی را سه مورد (شروع از صفا، ختم به مروه و هفت شوط)<ref>. الجمل و العقود، ص141؛ المهذب، ج1، ص239.</ref> ذکر کرده‌اند؛ عده‌ای با افزودن نیت، آنها را چهار مورد<ref>.  شرائع الإسلام، ج1، ص204؛ مدارک الاحکام، ج8، ص205-206؛ الحدائق الناضرة، ج16، ص265.</ref>دانسته‌اند.  


====نیت====
====نیت====
به باور فقیهان اماميه در سعی نیت واجب است<ref>. تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص132؛ شرائع الإسلام، ج‌1، ص204؛ الروضة البهية، ج‌2، ص 263‌.</ref>و اخلال در آن چه عمدي و چه سهوي، سعی را باطل مي¬کند.<ref>. تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص 132؛ منتهى المطلب، ج‌10، ص406.</ref>
به باور فقیهان امامیه در سعی نیت واجب است<ref>. تذکرة الفقهاء، ج8، ص132؛ شرائع الإسلام، ج1، ص204؛ الروضة البهیة، ج2، ص 263.</ref>و اخلال در آن چه عمدی و چه سهوی، سعی را باطل می‌کند.<ref>. تذکرة الفقهاء، ج8، ص 132؛ منتهی المطلب، ج10، ص406.</ref>
====شروع از صفا و ختم به مروه====
====شروع از صفا و ختم به مروه====
به نظر فقهاي شيعه<ref>. المبسوط(السرخسی)، ج‌1، ص: 362؛ شرائع الإسلام ، ج‌1، ص: 204؛ تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص: 132.</ref> و اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 70،78؛ المبسوط(سرخسی)، ج4، ص12،13؛ المغني، ج3،ص406.</ref> سعي بايد از صفا آغاز و به مروه ختم شود. <ref group="یادداشت">یادآوری می‌شود، چون قسمتی از صفا و مروه را برداشته‌اند، بخشی از راه شیب‌دار و محوطه مسطح نیز جزء کوه حساب می‌شود، لذا همین‌که از بالای قسمت شیب‌دار، سعی را آغاز کنند صحیح است و رفتن بالای صخره‌ها لازم نیست و بر مروه نیز پس از بالا رفتن از قسمت شیب‌دار و رسیدن به قسمت مُسطح کافی است.</ref>
به نظر فقهای شیعه<ref>. المبسوط(السرخسی)، ج1، ص: 362؛ شرائع الإسلام ، ج1، ص: 204؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص: 132.</ref> و اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 70،78؛ المبسوط(سرخسی)، ج4، ص12،13؛ المغنی، ج3،ص406.</ref> سعی باید از صفا آغاز و به مروه ختم شود. <ref group="یادداشت">یادآوری می‌شود، چون قسمتی از صفا و مروه را برداشته‌اند، بخشی از راه شیب‌دار و محوطه مسطح نیز جزء کوه حساب می‌شود، لذا همین‌که از بالای قسمت شیب‌دار، سعی را آغاز کنند صحیح است و رفتن بالای صخره‌ها لازم نیست و بر مروه نیز پس از بالا رفتن از قسمت شیب‌دار و رسیدن به قسمت مُسطح کافی است.</ref>
====هفت مرتبه سعی کردن====
====هفت مرتبه سعی کردن====
به نظر فقیهان اماميه<ref>. المبسوط(سرخسی)، ج1، ص 362؛ مدارک الاحکام، ج8، ص207؛ الروضة البهية، ج‌2، ص263‌.</ref>و اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 63،71؛ بدائع الصنائع، ج2، ص134؛ الفقه الاسلامی و أدلته، ج3، ص2229.</ref>سعی کننده باید بين صفا و مروه هفت مرتبه سعي کند.
به نظر فقیهان امامیه<ref>. المبسوط(سرخسی)، ج1، ص 362؛ مدارک الاحکام، ج8، ص207؛ الروضة البهیة، ج2، ص263.</ref>و اهل سنت<ref>. المجموع، ج8، ص 63،71؛ بدائع الصنائع، ج2، ص134؛ الفقه الاسلامی و أدلته، ج3، ص2229.</ref>سعی کننده باید بین صفا و مروه هفت مرتبه سعی کند.
====توجه به صفا و مروه هنگام سعی====
====توجه به صفا و مروه هنگام سعی====
در حال سعی، وقتی که از صفا به مروه می‌رود باید رو به مروه باشد و نیز وقتی به‌طرف صفا برمی‌گردد باید رو به صفا باشد پس اگر عقب عقب حركت كند يا با پهلو به طرف صفا يا مروه حرکت كند، سعی او باطل است؛<ref>. مدارك الأحكام، ج‌8، ص207؛ مستند الشيعة، ج‌12، ص170؛ الحدائق الناضرة، ج‌16، ص 268.</ref>
در حال سعی، وقتی که از صفا به مروه می‌رود باید رو به مروه باشد و نیز وقتی به‌طرف صفا برمی‌گردد باید رو به صفا باشد پس اگر عقب عقب حرکت کند یا با پهلو به طرف صفا یا مروه حرکت کند، سعی او باطل است؛<ref>. مدارک الأحکام، ج8، ص207؛ مستند الشیعة، ج12، ص170؛ الحدائق الناضرة، ج16، ص 268.</ref>
====موالات در اشواط سعي====
====موالات در اشواط سعی====
گروهي از فقیهان اماميه<ref>. تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص141؛ الدروس الشرعیه، ج‌1، ص411؛ مستند الشيعة، ج‌12، ص 185.</ref> قائل به عدم وجوب موالات شده اند.<ref>. مستند الشيعة، ج‌12، ص185؛ ر.ک: المعتمد فی شرح المناسک، ج‌5، ص64 ،66.</ref> در مقابل، برخي ديگر<ref>. الدروس الشرعیه، ج‌1، ص411؛ التهذیب فی مناسک الحج و العمره، ج3، ص88؛ مناسك حج (محشى)؛ ص336.</ref>بنابر احتياط قائل به لزوم آن شده اند.<ref>. المعتمد فی شرح المناسک، ج‌5، ص64-66؛ التهذیب فی مناسک الحج و العمره، ج3، ص88؛ مناسك حج (محشى)، ص336.</ref>
گروهی از فقیهان امامیه<ref>. تذکرة الفقهاء، ج8، ص141؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص411؛ مستند الشیعة، ج12، ص 185.</ref> قائل به عدم وجوب موالات شده اند.<ref>. مستند الشیعة، ج12، ص185؛ ر.ک: المعتمد فی شرح المناسک، ج5، ص64 ،66.</ref> در مقابل، برخی دیگر<ref>. الدروس الشرعیه، ج1، ص411؛ التهذیب فی مناسک الحج و العمره، ج3، ص88؛ مناسک حج (محشی)؛ ص336.</ref>بنابر احتیاط قائل به لزوم آن شده اند.<ref>. المعتمد فی شرح المناسک، ج5، ص64-66؛ التهذیب فی مناسک الحج و العمره، ج3، ص88؛ مناسک حج (محشی)، ص336.</ref>


به نظر مشهور فقیهان امامیه توقف و نشستن در اثنای سعی برای استراحت در صفا یا مروه و یا میان آن دو جایز است.<ref>. مختلف الشیعه، ج4، ص214؛ الحدائق الناضره، ج16، ص273؛ سداد العباد، ص325-326.</ref> برخی از فقیهان امامیه نشستن هنگام سعی را در غیر صورت خستگی و مشقت جایز ندانسته اند،<ref>. مختلف الشیعه، ج4، ص214؛ کشف اللثام، ج6، ص28.</ref>
به نظر مشهور فقیهان امامیه توقف و نشستن در اثنای سعی برای استراحت در صفا یا مروه و یا میان آن دو جایز است.<ref>. مختلف الشیعه، ج4، ص214؛ الحدائق الناضره، ج16، ص273؛ سداد العباد، ص325-326.</ref> برخی از فقیهان امامیه نشستن هنگام سعی را در غیر صورت خستگی و مشقت جایز ندانسته اند،<ref>. مختلف الشیعه، ج4، ص214؛ کشف اللثام، ج6، ص28.</ref>


همچنين فقیهان امامیه  قطع سعي براي اقامه نماز<ref>. المبسوط في فقه الإمامية، ج‌1، ص362؛ مجمع الفائدة، ج‌7، ص169-170؛ المجموع، ج8، ص 65-78.</ref> و قضاء حاجت خود يا غير را جایز شمرده اند.<ref>. المبسوط في فقه الإمامية، ج‌1، ص362؛ مسالك الأفهام(شهید الثانی)، ج‌2، ص358-363؛ المجموع، ج8، ص65.</ref>
همچنین فقیهان امامیه  قطع سعی برای اقامه نماز<ref>. المبسوط فی فقه الإمامیة، ج1، ص362؛ مجمع الفائدة، ج7، ص169-170؛ المجموع، ج8، ص 65-78.</ref> و قضاء حاجت خود یا غیر را جایز شمرده اند.<ref>. المبسوط فی فقه الإمامیة، ج1، ص362؛ مسالک الأفهام(شهید الثانی)، ج2، ص358-363؛ المجموع، ج8، ص65.</ref>
====سعی از راه متعارف====
====سعی از راه متعارف====
به اعتقاد فقهاي اماميه و اهل سنت سعي بايد از راه متعارف ميان صفا و مروه باشد.<ref>. مستند الشيعة، ج‌12، ص170؛ الحدائق الناضرة، ج‌16، ص 268؛ المجموع، ج8، ص76.</ref> پس اگر فردی از راه غيرمتعارف سعی کند، مانند این که از ميان مسجد الحرام به مروه رود يا به صفا بازگردد، مجزي نخواهد بود،<ref>.  مستند الشيعة، ج‌12، ص 170؛ الحدائق الناضرة، ج‌16، ص 268؛ جواهر الكلام، ج‌19، ص: 423.</ref>
به اعتقاد فقهای امامیه و اهل سنت سعی باید از راه متعارف میان صفا و مروه باشد.<ref>. مستند الشیعة، ج12، ص170؛ الحدائق الناضرة، ج16، ص 268؛ المجموع، ج8، ص76.</ref> پس اگر فردی از راه غیرمتعارف سعی کند، مانند این که از میان مسجد الحرام به مروه رود یا به صفا بازگردد، مجزی نخواهد بود،<ref>.  مستند الشیعة، ج12، ص 170؛ الحدائق الناضرة، ج16، ص 268؛ جواهر الکلام، ج19، ص: 423.</ref>


در مورد سعی از طبقات فوقانی بیشتر فقیهان امامیه گفته اند: در صورت احراز میان دو کوه بودن مکان یاد شده سعی صحیح است.<ref>مجمع المسائل، ج1، ص487؛ تحریر الوسیله، ج1، ص437؛ منیة السائل، ص80.</ref>برخی نیز طبقات یاد شده را خارج از فاصله میان دو کوه دانسته و سعی در آنها را جایز ندانسته اند.<ref>. درسنامه فقه و مناسک، ص85.</ref>و از برخی فقیهان قول به جواز در این طبقات به طور مطلق نقل شده است.<ref>. مناسک الحج، فیاض، ص184.</ref>
در مورد سعی از طبقات فوقانی بیشتر فقیهان امامیه گفته اند: در صورت احراز میان دو کوه بودن مکان یاد شده سعی صحیح است.<ref>مجمع المسائل، ج1، ص487؛ تحریر الوسیله، ج1، ص437؛ منیة السائل، ص80.</ref>برخی نیز طبقات یاد شده را خارج از فاصله میان دو کوه دانسته و سعی در آنها را جایز ندانسته اند.<ref>. درسنامه فقه و مناسک، ص85.</ref>و از برخی فقیهان قول به جواز در این طبقات به طور مطلق نقل شده است.<ref>. مناسک الحج، فیاض، ص184.</ref>
خط ۵۲: خط ۵۲:
برخی از مستحبات سعی چنین است:
برخی از مستحبات سعی چنین است:


*خواندن‌ دعاها و اذکاری خاص ار جمله صدبار تکرار هر کدام از این ذکرها: الله اکبر؛ لا اله إلاّ الله؛ الحمد لله؛ سبحان الله.
*خواندن دعاها و اذکاری خاص ار جمله صدبار تکرار هر کدام از این ذکرها: الله اکبر؛ لا اله إلاّ الله؛ الحمد لله؛ سبحان الله.
*برای مردان مستحب است، فاصله‌ای که با خط و چراغ سبزرنگ در مسیر سعی مشخص شده است [[هروله|هَروَله]] کند، یعنی کمی تندتر بروند و در وقت برگشتن نیز به همان ترتیب برگردند، ولی برای زن‌ها هروله کردن مستحب نیست.
*برای مردان مستحب است، فاصله‌ای که با خط و چراغ سبزرنگ در مسیر سعی مشخص شده است [[هروله|هَروَله]] کند، یعنی کمی تندتر بروند و در وقت برگشتن نیز به همان ترتیب برگردند، ولی برای زن‌ها هروله کردن مستحب نیست.


نسخهٔ ‏۱۴ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۳۷

سعی یکی از اعمال عمره مفرده و عمره تمتع و به معنای هفت بار پیمودن فاصلهٔ میان دو کوه صفا و مروه در مکه است. این عمل پس از نماز طواف و پس از تقصیر انجام می‌شود.

سعی از صفا آغاز شده و به مروه پایان می‌یابد و استراحت کردن میان این عمل جایز نیست. پیش از آغاز سعی، نوشیدن از آب زمزم و خواندن دعاهایی خاص مستحب است. یکی از مستحبات سعی، هروله در بخشی خاص از مسیر است.

مفهوم‌شناسی

سعی یکی از اعمال عمره مفرده و عمره تمتع است و به معنای هفت بار پیمودن فاصلهٔ میان دو کوه صفا و مروه است. سعی از واجبات حج و عمره است و بنابر رای فقهای امامی، از ارکان حج و عمره است.

به اعتقاد فقیهان امامیه[۱] و بیشتر فقیهان اهل سنت[۲]سعی میان صفا و مروه، یکی از مناسک و واجبات حج و عمره[۳] است. همچنین به نظر فقیهان امامیه[۴]سعی از ارکان حج و عمره است.

زمان

به باور فقیهان امامیه[۵]و اهل سنت[۶]سعی باید بعد از طواف و نماز آن، انجام شود و تقدیم آن بر طواف جایز نیست.

به نظر فقهای امامیه تأخیر سعی از طواف و نماز آن، برای رفع خستگی یا تخفیف گرمی هوا، جایز است؛[۷] گرچه به نظر برخی احتیاط، در عدم تأخیر است[۸]یا بنابر احتیاط واجب نباید بدون ضرورت تا شب تاخیر بیندازد.[۹]همچنین مشهور فقیهان امامیه با استناد به روایات از جمله صحیحه علاء بن زرین[۱۰]و اجماع برآنند که حج گزار نباید بدون ضرورت سعی را تا روز بعد به تاخیر اندازد.[۱۱]

واجبات

در تعداد واجبات سعی و موارد آن میان فقیهان امامیه و اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد: برخی از فقیهان امامیه واجبات سعی را سه مورد (شروع از صفا، ختم به مروه و هفت شوط)[۱۲] ذکر کرده‌اند؛ عده‌ای با افزودن نیت، آنها را چهار مورد[۱۳]دانسته‌اند.

نیت

به باور فقیهان امامیه در سعی نیت واجب است[۱۴]و اخلال در آن چه عمدی و چه سهوی، سعی را باطل می‌کند.[۱۵]

شروع از صفا و ختم به مروه

به نظر فقهای شیعه[۱۶] و اهل سنت[۱۷] سعی باید از صفا آغاز و به مروه ختم شود. [یادداشت ۱]

هفت مرتبه سعی کردن

به نظر فقیهان امامیه[۱۸]و اهل سنت[۱۹]سعی کننده باید بین صفا و مروه هفت مرتبه سعی کند.

توجه به صفا و مروه هنگام سعی

در حال سعی، وقتی که از صفا به مروه می‌رود باید رو به مروه باشد و نیز وقتی به‌طرف صفا برمی‌گردد باید رو به صفا باشد پس اگر عقب عقب حرکت کند یا با پهلو به طرف صفا یا مروه حرکت کند، سعی او باطل است؛[۲۰]

موالات در اشواط سعی

گروهی از فقیهان امامیه[۲۱] قائل به عدم وجوب موالات شده اند.[۲۲] در مقابل، برخی دیگر[۲۳]بنابر احتیاط قائل به لزوم آن شده اند.[۲۴]

به نظر مشهور فقیهان امامیه توقف و نشستن در اثنای سعی برای استراحت در صفا یا مروه و یا میان آن دو جایز است.[۲۵] برخی از فقیهان امامیه نشستن هنگام سعی را در غیر صورت خستگی و مشقت جایز ندانسته اند،[۲۶]

همچنین فقیهان امامیه قطع سعی برای اقامه نماز[۲۷] و قضاء حاجت خود یا غیر را جایز شمرده اند.[۲۸]

سعی از راه متعارف

به اعتقاد فقهای امامیه و اهل سنت سعی باید از راه متعارف میان صفا و مروه باشد.[۲۹] پس اگر فردی از راه غیرمتعارف سعی کند، مانند این که از میان مسجد الحرام به مروه رود یا به صفا بازگردد، مجزی نخواهد بود،[۳۰]

در مورد سعی از طبقات فوقانی بیشتر فقیهان امامیه گفته اند: در صورت احراز میان دو کوه بودن مکان یاد شده سعی صحیح است.[۳۱]برخی نیز طبقات یاد شده را خارج از فاصله میان دو کوه دانسته و سعی در آنها را جایز ندانسته اند.[۳۲]و از برخی فقیهان قول به جواز در این طبقات به طور مطلق نقل شده است.[۳۳]

در مورد طبقه زیرین نیز عده ای از فقیهان برآنند که در صورت احراز میان دو کوه بودن مکان یاد شده، سعی در آن جایز است.[۳۴]بسیاری از فقیهان نیز به صراحت میان دو کوه بودن مکان یاد شده را محرز دانسته و فتوای به جواز سعی در این مکان شده اند.[۳۵]

پیمودن همه مسافت میان صفا و مروه

به نظر فقیهان شیعه[۳۶]و اهل سنت[۳۷] در سعی میان صفا و مروه طی کردن همه مسافت میان صفا و مروه واجب است، از این رو اگر به اندازه یک قدم از مسافت یاد شده را سعی نکند سعی صحیح نخواهد بود. برخی از فقیهان امامیه در طی کردن مسافت یاد شده دقت عقلی را لازم دانسته[۳۸]و برخی این امر را بنا بر احتیاط لازم دانسته اند،[۳۹] اما عده ای دیگر دقت یاد شده را لازم ندانسته و برآنند که صدق عرفی پیمودن مسافت یاد شده کفایت می کند.[۴۰]

مستحبات پیش از آغاز سعی

برخی از مستحبات پس از طواف و پیش از آغاز سعی چنین است:

  • شتاب در سعی: تاخیر انداختن سعی از طواف تا شب جایز است، ولی مستحب است حج گزار در انجام سعی بعد از طواف شتاب کرده و آن را بدون فاصله بجا آورد.[۴۱]
  • نوشیدن از آب زمزم، ریخت مقداری از آن بر سر و صورت و خواندن این دعا: «اَللَّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نَافِعاً وَ رِزْقاً وَاسِعاً وَ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ سُقْم؛ خدایا، این آب را بر من روزیِ گسترده، دانشی سودمند و شفا از هر بیماری قرار بده، که تو بر هر چیز توانایی.»[۴۲]
  • رفتن بالای صفا، رو کردن به کعبه و حمد و ثنای الهی و یادکردن از نعمت‌های الهی.
  • بالای صفا، هفت مرتبه تکرار هر یک از ذکرهای الله اکبر؛ الحمد لله و لا إله إلاّ الله.
  • بالای صفا، سه بار تکرار کردن ذکر «لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اَللّٰهُ وَحْدَهُ لاٰ شَرِیکَ لَهُ، لَهُ اَلْمُلْکُ وَ لَهُ اَلْحَمْدُ، یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ هُوَ حَیٌّ لاَ یَمُوتُ، بِیَدِهِ اَلْخَیْرُ وَ هُوَ عَلیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ؛ شایسته پرستشی به‌جز خدا نیست، شریک ندارد، ملک و سپاس از آن اوست، او زنده می‌کند و می‌می‌راند و او زنده‌ای است که نمی‌میرد، خیر به دست او است و او به هر چیزی تواناست». پس از آن صلوات بر محمد و آل او صلوات و پس از آن صد بار تکرار هر کدام از این ذکرها: الله اکبر؛ الحمد لله؛ سبحان الله و لا اله الا الله.

مستحبات سعی

برخی از مستحبات سعی چنین است:

  • خواندن دعاها و اذکاری خاص ار جمله صدبار تکرار هر کدام از این ذکرها: الله اکبر؛ لا اله إلاّ الله؛ الحمد لله؛ سبحان الله.
  • برای مردان مستحب است، فاصله‌ای که با خط و چراغ سبزرنگ در مسیر سعی مشخص شده است هَروَله کند، یعنی کمی تندتر بروند و در وقت برگشتن نیز به همان ترتیب برگردند، ولی برای زن‌ها هروله کردن مستحب نیست.

پانویس

  1. ↑ . المبسوط فی فقه الإمامیة؛ ج1، ص 307؛ شرائع الإسلام، ج1، ص179؛ منتهی المطلب، ج10، ص 414، 418، 427.
  2. ↑ . المجموع، ج8، ص 76-77؛ أحکام القرآن، ج‏1، ص118؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص45.
  3. ↑ . الخلاف، ج2، ص328-330؛ منتهی المطلب، ج10، ص427؛ أحکام القرآن، ج‏1، ص118
  4. ↑ . المبسوط فی الفقه الاسلامی، ج1، ص307-308؛ الخلاف، ج2، ص 328؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص136.
  5. ↑ . المبسوط فی الفقه الامامیه، ج1، ص361؛ السرائر، ج1، ص578؛ شرائع الإسلام، ج1، ص 203-204.
  6. ↑ .المجموع، ج8، ص 63،78؛ المبسوط، (سرخسی)، ج4، ص46؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص34.
  7. ↑ . ر.ک: تذکرة الفقهاء، ج8، ص141؛ المعتمد فی شرح المناسک، ج5، ص81؛ مناسک حج(امام خمینی)، ص160.
  8. ↑ . مناسک حج (امام خمینی)، ص160.
  9. ↑ . مناسک حج (وحید خراسانی)، ص176.
  10. ↑ . التهذیب الاحکام، ج 5، ص129؛ الاستبصار، ج2، ص229؛ الوسائل الشیعه، ج13، ص411.
  11. ↑ . منتهی المطلب، ج10، ص 424؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص141؛ مستند الشیعه، ج12، ص189.
  12. ↑ . الجمل و العقود، ص141؛ المهذب، ج1، ص239.
  13. ↑ . شرائع الإسلام، ج1، ص204؛ مدارک الاحکام، ج8، ص205-206؛ الحدائق الناضرة، ج16، ص265.
  14. ↑ . تذکرة الفقهاء، ج8، ص132؛ شرائع الإسلام، ج1، ص204؛ الروضة البهیة، ج2، ص 263.
  15. ↑ . تذکرة الفقهاء، ج8، ص 132؛ منتهی المطلب، ج10، ص406.
  16. ↑ . المبسوط(السرخسی)، ج1، ص: 362؛ شرائع الإسلام ، ج1، ص: 204؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص: 132.
  17. ↑ . المجموع، ج8، ص 70،78؛ المبسوط(سرخسی)، ج4، ص12،13؛ المغنی، ج3،ص406.
  18. ↑ . المبسوط(سرخسی)، ج1، ص 362؛ مدارک الاحکام، ج8، ص207؛ الروضة البهیة، ج2، ص263.
  19. ↑ . المجموع، ج8، ص 63،71؛ بدائع الصنائع، ج2، ص134؛ الفقه الاسلامی و أدلته، ج3، ص2229.
  20. ↑ . مدارک الأحکام، ج8، ص207؛ مستند الشیعة، ج12، ص170؛ الحدائق الناضرة، ج16، ص 268.
  21. ↑ . تذکرة الفقهاء، ج8، ص141؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص411؛ مستند الشیعة، ج12، ص 185.
  22. ↑ . مستند الشیعة، ج12، ص185؛ ر.ک: المعتمد فی شرح المناسک، ج5، ص64 ،66.
  23. ↑ . الدروس الشرعیه، ج1، ص411؛ التهذیب فی مناسک الحج و العمره، ج3، ص88؛ مناسک حج (محشی)؛ ص336.
  24. ↑ . المعتمد فی شرح المناسک، ج5، ص64-66؛ التهذیب فی مناسک الحج و العمره، ج3، ص88؛ مناسک حج (محشی)، ص336.
  25. ↑ . مختلف الشیعه، ج4، ص214؛ الحدائق الناضره، ج16، ص273؛ سداد العباد، ص325-326.
  26. ↑ . مختلف الشیعه، ج4، ص214؛ کشف اللثام، ج6، ص28.
  27. ↑ . المبسوط فی فقه الإمامیة، ج1، ص362؛ مجمع الفائدة، ج7، ص169-170؛ المجموع، ج8، ص 65-78.
  28. ↑ . المبسوط فی فقه الإمامیة، ج1، ص362؛ مسالک الأفهام(شهید الثانی)، ج2، ص358-363؛ المجموع، ج8، ص65.
  29. ↑ . مستند الشیعة، ج12، ص170؛ الحدائق الناضرة، ج16، ص 268؛ المجموع، ج8، ص76.
  30. ↑ . مستند الشیعة، ج12، ص 170؛ الحدائق الناضرة، ج16، ص 268؛ جواهر الکلام، ج19، ص: 423.
  31. ↑ مجمع المسائل، ج1، ص487؛ تحریر الوسیله، ج1، ص437؛ منیة السائل، ص80.
  32. ↑ . درسنامه فقه و مناسک، ص85.
  33. ↑ . مناسک الحج، فیاض، ص184.
  34. ↑ . تحریر الوسیله، ج1، ص437؛ منیة السائل، ص80؛ تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، ج5، ص24.
  35. ↑ . درسنامه فقه و مناسک، ص84.
  36. ↑ . جواهر الکلام، ج19، ص419؛ مهذب الاحکام ، ج14، ص128؛ مناسک الحج، سیستانی، ص171.
  37. ↑ . المجموع، ج8، ص69؛ اعانة الطالبین، ج2، ص328؛ کشاف القناع، ج2، ص566.
  38. ↑ . کتاب الحج، محقق داماد، ج3، ص607.
  39. ↑ . مناسک الحج، سیستانی، ص171.
  40. ↑ . سند العروة الوثقی، ج3، ص383؛ تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، ج5، ص15.
  41. ↑ . جامع المدارک، ج2، ص514؛ مناسک الحج، گلپایگانی، ص121.
  42. ↑ . تذکرة الفقهاء، ج8، ص130؛ الحدائق الناضره، ج16، ص258؛ دلیل الناسک، ص283.
  1. ↑ یادآوری می‌شود، چون قسمتی از صفا و مروه را برداشته‌اند، بخشی از راه شیب‌دار و محوطه مسطح نیز جزء کوه حساب می‌شود، لذا همین‌که از بالای قسمت شیب‌دار، سعی را آغاز کنند صحیح است و رفتن بالای صخره‌ها لازم نیست و بر مروه نیز پس از بالا رفتن از قسمت شیب‌دار و رسیدن به قسمت مُسطح کافی است.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب درسنامه مناسک حج، محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش، ص۴۱–۴۴ و ویژه‌نامه عمره مفرده: وصال دوست، حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت معاونت فرهنگی، ۱۳۹۳ش، ص۷۸ است.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=سعی&oldid=34979»