اهداف و آثار حج: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} در قرآن، غرض از تکلیف به حج، وجود منافع برای انسان‌ها ذکر شده اس...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[تیر]]|روز=[[۲۰]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Kamran }} | {{در دست ویرایش|ماه=[[تیر]]|روز=[[۲۰]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Kamran }} | ||
در قرآن، غرض از تکلیف به حج، وجود منافع برای انسان‌ها ذکر شده است.{{یادداشت|﴿وَ أَذِّن فی النَّاسِ بِالحْجّ… لِّّیشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ﴾ | در قرآن، غرض از تکلیف به حج، وجود منافع برای انسان‌ها ذکر شده است.{{یادداشت|﴿وَ أَذِّن فی النَّاسِ بِالحْجّ… لِّّیشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ﴾ | ||
و در میان مردم برای حج بانگ زن… تا منافع خود را [از برکت این سفر معنوی] مشاهده کنند.}}<ref>سوره حجّ(22)، آیه 27-28؛ ترجمه قرآن (انصاریان)؛ ص۳۳۵.</ref> احادیث، «منافع» را، شامل برکات دنیوی و منافع اخروی دانسته‌اند.<ref>الکافی، ج4، ص422؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص122.</ref> برخی از مهم‌ترین اهداف حج، که آثار آن نیز به شمار می‌روند، عبارت‌اند از: | و در میان مردم برای حج بانگ زن… تا منافع خود را [از برکت این سفر معنوی] مشاهده کنند.}}<ref>سوره حجّ(22)، آیه 27-28؛ ترجمه قرآن (انصاریان)؛ ص۳۳۵.</ref> احادیث، «منافع» را، شامل برکات دنیوی و منافع اخروی دانسته‌اند.<ref>الکافی، ج4، ص422؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص122.</ref> برخی از مهم‌ترین اهداف حج، که آثار آن نیز به شمار می‌روند، عبارت‌اند از: | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
====پاداش اخروی==== | ====پاداش اخروی==== | ||
بر پایه روایتی، امام صادق(ع)، یکی از مصادیق «منافع» را در آیه {{قلم رنگ|1=سبز|2=﴿وَ أَذِّن فی النَّاسِ بِالحْجّ… لِّّیشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ﴾}}{{یادداشت|و در میان مردم برای حج بانگ زن… تا منافع خود را [از برکت این سفر معنوی] مشاهده کنند.}}<ref name=":3" /> منافع اخروی دانسته است.<ref>الکافی، ج4، ص422؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص122.</ref> امام علی(ع) نیز، سبب قرار دادن کعبه را در سرزمینی سخت و خشک، گشودن درهای فضل و بخشش الهی بر حج‌گزاران دانسته است.<ref>نهج البلاغه، خطبه192؛ الکافی، ج4، ص199.</ref> در احادیثی دیگر، به میزان پاداش اخروی حج گزار، از جمله هر گامی که او در سفر حج برمی‌دارد، اشاره شده است.<ref>الکافی، ج4، ص253؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص24.</ref> | بر پایه روایتی، امام صادق(ع)، یکی از مصادیق «منافع» را در آیه {{قلم رنگ|1=سبز|2=﴿وَ أَذِّن فی النَّاسِ بِالحْجّ… لِّّیشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ﴾}}{{یادداشت|و در میان مردم برای حج بانگ زن… تا منافع خود را [از برکت این سفر معنوی] مشاهده کنند.}}<ref name=":3" /> منافع اخروی دانسته است.<ref>الکافی، ج4، ص422؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص122.</ref> امام علی(ع) نیز، سبب قرار دادن کعبه را در سرزمینی سخت و خشک، گشودن درهای فضل و بخشش الهی بر حج‌گزاران دانسته است.<ref>نهج البلاغه، خطبه192؛ الکافی، ج4، ص199.</ref> در احادیثی دیگر، به میزان پاداش اخروی حج گزار، از جمله هر گامی که او در سفر حج برمی‌دارد، اشاره شده است.<ref>الکافی، ج4، ص253؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص24.</ref> | ||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]] | |||
نسخهٔ ۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۴
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Kamran در تاریخ ۲۰ تیر ۱۴۰۰ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
در قرآن، غرض از تکلیف به حج، وجود منافع برای انسان‌ها ذکر شده است.[یادداشت ۱][۱] احادیث، «منافع» را، شامل برکات دنیوی و منافع اخروی دانسته‌اند.[۲] برخی از مهم‌ترین اهداف حج، که آثار آن نیز به شمار می‌روند، عبارت‌اند از:
توبه و آمرزش
بر پایه روایتی، امام صادق(ع) سبب اصلی بنای کعبه را، توبه فرزندان آدم و پاکی آنان از گناه دانسته است.[۳] امام رضا(ع) نیز، علت تشریع حج را کوچ کردن به سوی خداوند و توبه از گناهان گذشته و آغاز کردن حیات نوین دانسته است.[۴] بر پایه روایتی، یکی از مصادیق «منافع» در آیه ﴿وَ أَذِّن فی النَّاسِ بِالحْجّ… لِّّیشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ﴾[یادداشت ۲][۵]مغفرت و بخشایش الهی است.[۶]
خودسازی و تقوا
بر پایه روایتی از امام رضا(ع)، یکی از هدف‌ها و اثرهای حج، خودسازی و زدودن خوی‌های ناشایست از خود است.[۷] در حدیثی از امام علی(ع) یکی از غرض‌های حج، بیرون راندن خودبزرگ‌بینی از دل‌ها و جایگزینی فروتنی به جای آن ذکر شده است.[۸] بر پایه روایات، حکمت‌های تشریعِ هر کدام از مناسک حج نیز، خودسازی است.[یادداشت ۳][۹]
قرآن، هدف از تشریع حج را، دست یافتن انسان به تقوا دانسته است.[یادداشت ۴][۱۰] به این هدف، در دو آیه دیگر نیز اشاره شده است.[۱۱] در احادیث هم، نگهداشتنِ تقوا از هنگام احرام تا پایان مناسک، مورد تأکید قرار گرفته است.[۱۲]
برپاداشتن دین و تقویت ایمان
در روایات، مراد از ﴿قِیاماً لِلنَّاسِ﴾ در آیه ﴿جَعَلَ اللَّهُ الْکعْبَةَ الْبَیتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنَّاسِ﴾[یادداشت ۵][۱۳] «برپایی دین و معاش مردم» دانسته شده است؛[۱۴] از این رو، یکی از هدف‌های حج را برپایی دین دانسته‌اند.[۱۵] در روایتی دیگر، برپایی دین وابسته به برپا بودن کعبه دانسته شده است.[۱۶] در روایاتی دیگر نیز، حج، پرچم اسلام[۱۷] و موجب رفعت دین،[۱۸] توان‌بخشی دین[۱۹] و اصلاح ایمان مردم[۲۰] به شمار رفته است.
پیوند معنوی با رهبری الهی (تولّی)
حضرت ابراهیم(ع)، در آیه ﴿وَ أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یأْتُوک… ﴾[یادداشت ۶][۲۱] مأمور شده که انسان‌ها را به حج فراخواند تا مردم به سوی آن حضرت بیایند؛ از این رو، یکی از هدف‌های حج را تقویت دوستی و پیوند با رهبران الهی دانسته‌اند.[۱۵] حضرت ابراهیم(ع)، در آیه‌ای دیگر از خداوند درخواست کرده دل‌های حج‌گزاران را به سوی فرزندان او در مکه متمایل کند.[یادداشت ۷][۲۲] برخی روایات، مراد از ﴿ذُرِّیَّتِی﴾[یادداشت ۸] در آیه پیش‌گفته را «اهل بیت(ع)» دانسته‌اند.[۲۳] روایتی دیگر، مراد خداوند از «کامل کردن حج» را[یادداشت ۹][۲۴] دیدار با حضرت محمد(ص)[۲۵] و امامان(ع)[۲۶] دانسته است. این امر در احادیثی دیگر نیز تأکید شده است.[۲۷] امام(ع)، روح حقیقی کعبه و روح همه مناسک حج و محور اصلی آن شمرده شده، که هدف‌های مهم این عبادت را محقق می‌کند.[۲۸] معرفی امام حسن(ع)[۲۹] و امام سجاد(ع)[۳۰] به عنوان فرزند مکه و منا و مشعر و عرفات، اشاره‌ای به همین مسئله دانسته‌اند.[۳۱]
دوری از شیطان و دشمنان خدا (تبرّی)
مهم‌ترین نماد دوری از شیطان‌های جنّی و انسانی در حج، رمی‌جمرات است.[۳۲] برخی احادیث نیز، یکی از مصداق‌های «قضاء تفث»[یادداشت ۱۰] را در آیه ﴿ثُمَّ لۡیَقۡضُواْ تَفَثَهُمۡ وَلۡیُوفُواْ نُذُورَهُمۡ وَلۡیَطَّوَّفُواْ بِٱلۡبَیۡتِ ٱلۡعَتِیقِ﴾[یادداشت ۱۱][۳۳] رمی‌جمرات دانسته‌اند.[۳۴] در آیات نخست سوره توبه، حضرت محمد(ص) به اجرای برائت از مشرکان در حج، که دوری از شیطان‌های انسانی شمرده شده است[۳۱] مأمور شد.[یادداشت ۱۲][۳۵]
پیشگیری از نابودی انسان
قرآن، در آیه ﴿جَعَلَ اللَّهُ الْکعْبَةَ الْبَیتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنَّاسِ﴾[یادداشت ۱۳] کعبه را سبب پابرجا بودن انسان‌ها دانسته است. برخی از مفسران، مراد از آن را حفظ و در امان بودن انسان‌ها از خطرات دانسته[۳۶] و بر این باورند که مردم با ترک کردن حج نابود خواهند شد.[۳۷] این نکته در احادیث اهل‌بیت(ع) نیز آمده است.[۳۸] در روایتی، امام صادق(ع) حج‌گزاران را موجب بقای زندگی کسانی شمرده که حج را ترک می‌کنند.[۳۹] در احادیثی دیگر، نیت تجدید حج، موجب افزوده شدن عمر و ادای مکررّ حج، مانع مرگ ناگهانی دانسته شده است.[۴۰]
آموختن علم دین و نشر احادیث
امام رضا(ع) یکی از هدف‌های حج را آموختن علم دین و نقل سخنان امامان(ع) و نشر آنها در سرزمین‌های اسلامی و غیر اسلامی دانسته است.[۴۱] در حدیثی دیگر، آشنایی با آثار و اخبار حضرت محمد(ص) یکی از هدف‌های حج به شمار رفته است.[۴۲]
آزمایش بندگان
درحدیثی از امام علی(ع) مناسک حج، آزمایشی دشوار به شمار رفته که با قرار داشتن کعبه در سرزمینی سخت و دچار شدنِ حج‌گزاران به دشواری‌های پُرشمار تحقّق می‌یابد.[۴۳] امام صادق(ع) غرض از آزمایش حج‌گزاران را آشکار شدن میزان اطاعت آنان از خداوند شمرده است.[۴۴]
منافع دنیوی
بر پایه احادیث، تعبیر «منافع» در آیه ﴿وَ أَذِّن فی النَّاسِ بِالحْجّ… لِّّیشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ﴾[یادداشت ۱۴][۵] افزون بر منافع اخروی، شامل بهره‌های مادی نیز می‌شود،[۴۵] مانند منافع کرایه دهندگان مرکب‌ها[۴۶] و سوداگران کالاها که شامل حج‌گزاران و غیر آنها می‌شود.[۴۷] از جمله منافع مادی سفر حج، قربانی است که نصیب حج‌گزاران و فقیران می‌شود.[۴۸] بنا بر روایات، حج موجب غنای مادی حج‌گزاران،[۴۹] برآورده شدن نیاز خانواده آنان،[۵۰] از میان رفتن فقر،[۵۱] ورشکستگی[۵۲] و نیز موجب سلامتی بدن[۵۳] می‌گردد.
پاداش اخروی
بر پایه روایتی، امام صادق(ع)، یکی از مصادیق «منافع» را در آیه ﴿وَ أَذِّن فی النَّاسِ بِالحْجّ… لِّّیشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ﴾[یادداشت ۱۵][۵] منافع اخروی دانسته است.[۵۴] امام علی(ع) نیز، سبب قرار دادن کعبه را در سرزمینی سخت و خشک، گشودن درهای فضل و بخشش الهی بر حج‌گزاران دانسته است.[۵۵] در احادیثی دیگر، به میزان پاداش اخروی حج گزار، از جمله هر گامی که او در سفر حج برمی‌دارد، اشاره شده است.[۵۶]
پانویس
- ↑ سوره حجّ(22)، آیه 27-28؛ ترجمه قرآن (انصاریان)؛ ص۳۳۵.
- ↑ الکافی، ج4، ص422؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص122.
- ↑ الکافی، ج4، ص188؛ وسائل الشیعه، ج13، ص295.
- ↑ علل الشرائع، ج1، ص273؛ وسائل الشیعه، ج11، ص13.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ سوره حجّ(22)، آیه 28.
- ↑ الکافی، ج4، ص264.
- ↑ علل الشرائع، ج2، ص404؛ بحار الانوار، ج6، ص96.
- ↑ الکافی، ج4، ص201؛ نهج البلاغه، خطبه 192.
- ↑ مصباح الشریعه، ص49؛ مستدرک الوسائل، ج10، ص173.
- ↑ سوره بقره(2)، آیه 197؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۳۱.
- ↑ سوره بقره(۲)، آیه‌های 189، 196؛ سوره مائده(۵)، آیه 96.
- ↑ الکافی، ج4، ص338؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص296.
- ↑ سوره مائده(۵)، آیه 97.
- ↑ وسائل الشیعه، ج11، ص60؛ جامع احادیث الشیعه، ج10، ص69.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۳۲۸.
- ↑ الکافی، ج4، ص271؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص243.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه192؛ وسائل الشیعه، ج11، ص15.
- ↑ علل الشرائع، ج1، ص248؛ وسائل الشیعه، ج1، ص22.
- ↑ بحار الانوار، ج6، ص110 و ج50، ص267؛ وسائل الشیعه، ج11، ص15.
- ↑ وسائل الشیعه، ج11، ص15؛ بحار الانوار، ج59، ص267.
- ↑ سوره حج(22)، آیه 27.
- ↑ سورة ابراهیم(14)، آیه 37؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۲۶۰.
- ↑ الکافی، ج1، ص392؛ بحار الانوار، ج27، ص74.
- ↑ سوره بقره(۲)، آیه ۱۹۶؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۳۰.
- ↑ بحار الانوار، ج97، ص139؛ جامع احادیث الشیعه، ج12، ص229.
- ↑ الکافی، ج4، ص549؛ نور الثقلین، ج1، ص183.
- ↑ علل الشرائع، ج2، ص459؛ بحار الانوار، ج96، ص374.
- ↑ صهبای حج، ص99-100.
- ↑ الامالی، ص245؛ تحف العقول، ص233.
- ↑ بحار الانوار، ج45، ص138؛ الصحیح من سیرة النبی، ج29، ص54.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۳۳۰.
- ↑ الروضة البیهه، ج2، ص281-282.
- ↑ سوره حج(22)، آیه 29: ترجمه قرآن (فولادوند)، ص۳۳۵.
- ↑ مستدرک الوسائل، ج9، ص372؛ بحار الانوار، ج96، ص312.
- ↑ سوره توبه(۹)، آیه ۳؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۱۸۷.
- ↑ التبیان، ج4، ص31؛ فقه القرآن، ج1، ص86.
- ↑ مجمع البیان، ج3، ص424؛ روح المعانی، ج7، ص35.
- ↑ الکافی، ج4، ص271؛ وسائل الشیعه، ج11، ص21.
- ↑ الکافی، ج2، ص451؛ وسائل الشیعه، ج1، ص28.
- ↑ الکافی، ج4، ص261؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص220.
- ↑ علل الشرائع، ج1، ص273؛ وسائل الشیعه، ج11، ص13.
- ↑ علل الشرائع، ج2، ص406؛ وسائل الشیعه، ج11، ص15.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه192؛ الکافی، ج4، ص199.
- ↑ الکافی، ج4، ص198؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص250.
- ↑ الکافی، ج4، ص422؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص122.
- ↑ علل الشرائع، ج2، ص406؛ وسائل الشیعه، ج11، ص14.
- ↑ علل الشرائع، ج1، ص273؛ وسائل الشیعه، ج11، ص13.
- ↑ سوره حج(۲۲)، آیه‌های ۲۸، ۳۶.
- ↑ من لایحضره الفقیه، ج2، ص265؛ وسائل الشیعه، ج11، ص12.
- ↑ الکافی، ج4، ص252؛ وسائل الشیعه، ج11، ص9.
- ↑ من لایحضره الفقیه، ج2، ص222؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص21.
- ↑ وسائل الشیعه، ج11، ص108؛ بحار الانوار، ج96، ص12.
- ↑ الکافی، ج4، ص252؛ وسائل الشیعه، ج11، ص252.
- ↑ الکافی، ج4، ص422؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص122.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه192؛ الکافی، ج4، ص199.
- ↑ الکافی، ج4، ص253؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص24.
- ↑ ﴿وَ أَذِّن فی النَّاسِ بِالحْجّ… لِّّیشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ﴾ و در میان مردم برای حج بانگ زن… تا منافع خود را [از برکت این سفر معنوی] مشاهده کنند.
- ↑ و در میان مردم برای حج بانگ زن… تا منافع خود را [از برکت این سفر معنوی] مشاهده کنند.
- ↑ چنان‌که بر پایه روایتی از امام صادق(ع) حکمت ذبح قربانی ذبح هواهای نفسانی و طمع، رمی‌جمرات به مثابة دور کردن شهوات و اعمال ناپسند و حلق به منزلة برکندن عیوب ظاهری و باطنی انسان است.
- ↑ ﴿الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ… َ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقْوی وَ اتَّقُونِ یا أُولِی الْأَلْباب﴾ حج در ماه‌های معلومی است… به نفع خود توشه برگیرید، که بهترین توشه پرهیزکاری است.
- ↑ جز این نیست که مشرکان پلیدند؛ پس نباید بعد از امسال به مسجدالحرام نزدیک شوند.
- ↑ جز این نیست که مشرکان پلیدند؛ پس نباید بعد از امسال به مسجدالحرام نزدیک شوند.
- ↑ ﴿رَّبَّنَآ إِنِّیٓ أَسۡکَنتُ مِن ذُرِّیَّتِی بِوَادٍ غَیۡرِ ذِی زَرۡعٍ عِندَ بَیۡتِکَ ٱلۡمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیُقِیمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱجۡعَلۡ أَفۡـٔدَةٗ مِّنَ ٱلنَّاسِ تَهۡوِیٓ إِلَیۡهِمۡ﴾ پروردگارا! من برخی از فرزندانم را در درّه‌ای بی‌کشت و زرع نزد خانه حُرمت‌یافته‌ات سکونت دادم؛ پروردگارا! برای اینکه نماز را بر پا دارند؛ پس دل‌های گروهی از مردم را به سوی آنان علاقه‌مند و متمایل کن!
- ↑ فرزندانم (فرزندان ابراهیم).
- ↑ ﴿وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِ﴾ حج وعمره را برای خدا به پایان برید.
- ↑ برطرف کردن آلودگی.
- ↑ سپس باید آلودگی خود را بزدایند و به نذرهای خود وفا کنند و بر گِرد آن خانه کهن [کعبه] طواف به جای آورند.
- ↑ ﴿وَأَذٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦٓ إِلَی ٱلنَّاسِ یَوۡمَ ٱلۡحَجِّ ٱلۡأَکۡبَرِ أَنَّ ٱللَّهَ بَرِیٓءٞ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِکِینَۙ وَرَسُولُهُ﴾ و این اعلامی است از سوی خدا و پیامبرش به همهٔ مردم در روز حج اکبر که: یقیناً خدا و پیامبرش از مشرکان بیزارند.
- ↑ خدا، [زیارتِ] کعبه، آن خانهٔ با حرمت را وسیلهٔ قوام و برپایی [زندگی، معیشت و سامان دنیا و آخرت] مردم قرار داد.
- ↑ و در میان مردم برای حج بانگ زن… تا منافع خود را [از برکت این سفر معنوی] مشاهده کنند.
- ↑ و در میان مردم برای حج بانگ زن… تا منافع خود را [از برکت این سفر معنوی] مشاهده کنند.