تاریخ مستند سفر حج (کتاب)

کتاب تاریخ مستند سفر حج (Records of the Hajj) و به نام عربی سجلات الحج در ده جلد به نگارش درآمده و در لندن به چاپ رسیده است. این کتاب یکی از آثار جذاب و حجیم و قابل توجه و از آثار ماندگار مستشرقان است که درباره تاریخ حج توسط انتشارات Archive Editions در سال 1993میلادی در لندن به دو زبان انگلیسی و عربی به چاپ رسیده است. این اثر در واقع، تاریخ مستند حج است و هر جلد، به موضوع و یا اتفاقات خاصی پرداخته که پیرامون حج، انجام شده است. نکته قابل توجه آن‌که از آثار مستشرقان غیر انگلیسی زبان، همچون فرانسوی و آلمانی و اسپانیایی نیز استفاده شده است.

محتوا

جلد اول کلیاتی درباره ادعیه و زیارت خانه خدا و آداب و مناسک آن، آیات قرآن مرتبط با مباحث حج، آمادگی برای سفر حج، بنیان‌گذاری و توسعه حج اسلامی، تفکر و تعمّق درباره کعبه و اهمیت و پیشینه حج، به عنوان یک نهاد اسلامی را بررسی کرده است. جلد دوم، درباره تاریخ حج در دوره‌های مملوکی و عثمانی (630-1814) است. هر چند در مقدمه این جلد، تاریخ حج در دوران صدر اسلام، اموی و عباسی نیز به اختصار، توضیح داده شده است. جلد سوم و چهارم، به حج در دوران عثمانی 1814ـ1887 پرداخته و به عمده سفرنامه‌های مستشرقان در این دوران به حرمین شریفین، پرداخته است. جلد پنجم دوره سلطنت خاندان اشراف هاشمی (1916 ـ 1925) را بررسی کرده است. جلد ششم و هفتم، حاوی اطلاعات بسیار مهمی از دوره سعودی (1926ـ1935) و چگونگی روی کار آمدن آنهاست. در این فصل، به تخریب‌های اماکن تاریخی نیز پرداخته شده است. جلد هشتم درباره توسعه حرمین شریفین در دوران سعودی و جلد نهم درباره بهداشت و سلامت در حج، تنظیم شده است. وجلد دهم این کتاب، شامل نقشه‌ها، نگاره‌ها و عکس‌هایی از حرمین شریفین و حجاز است