جدال (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
جدال از جمله [[محرمات احرام]] است. در اینجا فتوای پاره‌ای از مراجع تقلید شیعه را می‌بینید. برای آشنایی با مفهوم [[جدال]] به [[جدال|این مقاله نگاه]] کنید.
{{مقاله فقهی۲
 
| جدال|جدال}}
== مسائل جدال در رساله امام خمینی(ره) ==
==چگونگی==
جدال<ref>.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
* '''آية الله زنجاني''': و آن قسم خوردن به خداوند متعال در مقام اثبات يا ابطال مطلبي است، راست باشد يا دروغ، همراه با نزاع و ستيزه‌جويي باشد يا نباشد.
! جدال
* '''آية الله سبحاني''': جدال آن است که براي اثبات يا رد سخني به خدا سوگند بخورد خواه با لفظ جلاله «الله» باشد يا معادل آن در زبانهاي ديگر.
|-style="background:#f9f9fe;"
</ref>و آن گفتن «لا وَالله» و «بَلي وَالله» است.
|
 
'''امام خمینی:''' [از محرمات احرام است:] جدال ؛{{توضيح مساله|*|
=== '''مسئله[373]''' ===
* ‘‘‘آيت‌الله زنجاني:’’’ و آن قسم خوردن به خداوند متعال در مقام اثبات يا ابطال مطلبي است، راست باشد يا دروغ، همراه با نزاع و ستيزه‌جويي باشد يا نباشد.
م ـ گفتن کلمه «لا» و کلمه «بَلي» و در ساير لغات، مرادف آن؛ مثل «نه» و «آري»، دخالتي در جدال ندارد بلکه قَسَم خوردن در مقامِ اثبات مطلب يا ردّ غير، جدال است.<ref>.
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ جدال آن است که براي اثبات يا رد سخني به خدا سوگند بخورد خواه با لفظ جلاله «الله» باشد يا معادل آن در زبان‌هاي ديگر.
* '''آية الله تبريزى''': و احتياط در اين است که به غير اين دو کلمه نيز قسم نخورد و همچنين با الفاظي که مترادف آنهاست از هر لغتي که باشد. ظاهر فرمايش آية الله خويي: اين است که: کلمه «لا» و «بلي» دخالت در مطلب دارد.  
}} و آن گفتن «لا وَالله» و «بَلي وَالله» است.
*
|-style="background:#fefef9;"
* '''آية الله فاضل''': در مرادف اشکال است و ظاهراً در جدال محرّم خصوص لفظ «لا» و «بلي» دخالت دارد.
| '''مراجع دیگر:'''
*
{{ارجاع مساله|*}}
* '''آية الله گلپايگاني''': بنا بر احتياط لازم، گفتن کلمه «آري والله» و «بله والله» و «نه والله» ملحق به آن است.
|}
*
{{سخ}}
* '''آية الله مکارم''': بنا بر احتياط واجب در حال احرام از هر نوع مجادله و خصومت بپرهيزند، هرچند جمله‌هاي قسم در آن نباشد.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
</ref>
! مسئله 373
 
|-style="background:#f9f9fe;"
=== '''مسئله [374]''' ===
|
م ـ قَسَم اگر به لفظ «الله» باشد يا مرادف آن؛ مثل «خدا» در زبان فارسي، جدال است،<ref>.
'''امام خمینی:''' گفتن کلمه «لا» و کلمه «بَلي» و در ساير لغات، مرادف آن؛ مثل «نه»  
* '''آية الله بهجت''': اگر قسم به لفظ جلاله نباشد اظهر عدم الحاق است و اگر به لفظ جلاله باشد ظاهر تحقق حرام به مجرد آن است.
و «آري»، دخالتي در جدال ندارد بلکه قَسَم خوردن در مقامِ اثبات مطلب يا ردّ غير، جدال است. {{توضيح مساله|373|
* '''آية الله خامنه‌اي''': بنا بر احتياط واجب لفظ مرادف «الله» به هر زباني که باشد ملحق به جدال است.
* ‘‘‘آيت‌الله تبريزى:’’’ و احتياط در اين است که به غير اين دو کلمه نيز قسم نخورد و همچنين با الفاظي که مترادف آنهاست از هر لغتي که باشد.
* '''آية الله خويي''': بنا بر احتياط واجب لفظ مرادف «الله» به هر زباني که باشد ملحق به جدال است.
ظاهر فرمايش ‘‘‘آيت‌الله خويي:’’’ اين است که: کلمه «لا» و «بلي» دخالت در مطلب دارد.  
* '''آية الله فاضل''': ظاهراً لفظ «الله» بدون «لا» و «بلي» جدال محرّم نيست و مرادف «الله» نيز به هر زباني که باشد جدال محرّم نمي‌باشد.
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ در مرادف اشکال است و ظاهراً در جدال محرّم خصوص لفظ «لا» و «بلي» دخالت دارد.
</ref> و اما قَسَم به غير خدا، به هر کسي باشد، ملحق به جدال نيست.
* ‘‘‘آيت‌الله گلپايگاني:’’’ بنا بر احتياط لازم، گفتن کلمه «آري والله» و «بله والله» و «نه والله» ملحق به آن است.
 
* ‘‘‘آيت‌الله مکارم:’’’ بنا بر احتياط واجب در حال احرام از هر نوع مجادله و خصومت بپرهيزند، هرچند جمله‌هاي قسم در آن نباشد.
=== '''مسئله ['''375''']''' ===
}}
م ـ احتياط واجب الحاق ساير اسماء الله است به لفظ جلاله، پس اگر کسي قَسَم بخورد به «رحمان» و «رحيم» و «خالق سموات و ارض»، جدال محسوب مي‌شود به احتياط واجب.<ref>.
|-style="background:#fefef9;"
* '''آية الله بهجت''': به مسئله قبلي مراجعه شود.
| '''مراجع دیگر:'''
* '''آية الله زنجاني'''، آية الله سيستاني: در جدال کافي است که قسم به خداي متعال باشد ولو به لفظ جلاله نباشد.  
{{ارجاع مساله|373}}
* '''آية الله سبحانی''': ساير اسماء الله به لفظ جلاله محلق مي‌باشد.  
|}
* '''آية الله فاضل''': در صورتي که مشتمل بر کلمه «لا» و يا «بلي» باشد در اين صورت نيز احتياط مستحب الحاق است.
{{سخ}}
</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
 
! مسئله 374
=== '''مسئله ['''376''']''' ===
|-style="background:#f9f9fe;"
م ـ در مقام ضرورت، براي اثبات حقي با ابطال باطلي جايز است قَسَم بخورد به جلاله و غير آن.<ref>.
|
* '''آية الله بهجت''': و در صورت جواز کفاره‌اي نيست علي الاظهر.
'''امام خمینی:''' قَسَم اگر به لفظ «الله» باشد يا مرادف آن؛ مثل «خدا» در زبان فارسي، جدال است، {{توضيح مساله|374|
* '''آيات عظام تبريزي'''، خويي، صافي، گلپايگاني: و همچنين براي اظهار مودت و دوستي و اکرام مؤمن نيز جايز است.
* ‘‘‘آيت‌الله بهجت:’’’ اگر قسم به لفظ جلاله نباشد اظهر عدم الحاق است و اگر به لفظ جلاله باشد ظاهر تحقق حرام به مجرد آن است.
* '''آية الله زنجاني''': بلکه قسم خوردن براي اظهار دوستي مؤمن يا تکريم او جايز است.
* ‘‘‘آيت‌الله خامنه‌اي:’’’ بنا بر احتياط واجب لفظ مرادف «الله» به هر زباني که باشد ملحق به جدال است.
* '''آية الله سبحاني''': و همچنين اظهار و اثبات مودت و دوستي، يکي دو بار قسم خوردن اشکال ندارد ولي اگر مکرر و پي‌درپي شد جدال محسوب مي‌شود و احتياط مستحب آن است که در حال احرام اصلاً قسم نخورد.
* ‘‘‘آيت‌الله خويي:’’’ بنا بر احتياط واجب لفظ مرادف «الله» به هر زباني که باشد ملحق به جدال است.
* '''آية الله سيستاني''': استثنا مي‌شود از حرمت جدال موردي که ترک آن مستلزم ضرري بر مکلف باشد، مثلاً حق او را پايمال کند
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ ظاهراً لفظ «الله» بدون «لا» و «بلي» جدال محرّم نيست و مرادف «الله» نيز به هر زباني که باشد جدال محرّم نمي‌باشد.
.</ref>
}}و اما قَسَم به غير خدا، به هر کسي باشد، ملحق به جدال نيست.
 
|-style="background:#fefef9;"
=== '''مسئله ['''377''']''' ===
| '''مراجع دیگر:'''
م ـ اگر در جدال راستگو باشد، در کمتر از سه مرتبه چيزي بر او نيست مگر استغفار<ref>. آية الله سيستاني: به گفته بعضي از فقها جدال با قسم راست محقّق نمي‌شود مگر اينکه سه بار پي‌درپي باشد و اين گفته خالي از وجه نيست، گرچه احتياط ترک آن است حتي يک بار.</ref>، و در سه مرتبه<ref>. آية الله خامنه‌اي: و در بيش از دو بار.</ref> کفاره بايد بدهد و کفاره آن يک گوسفند است.<ref>. آية الله بهجت: اگر سه مرتبه پي‌درپي باشد، و در حکم غير صورت تتابع با عدم تخلل تکفير تأمل است در صادق و کاذب.  
{{ارجاع مساله|374}}
آية الله سبحاني: درکفاره در مرتبه سوم کفاره آن يک گوسفند و اگر بار ديگر سه مرتبه يا بيشتر قسم راست بخورد کفاره آن نيز يک گوسفند است ولي اگر در مقام جدال سوگند دروغ ياد کند در مرتبه نخست يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر است و اگر کفاره آن را بپردازد براي مرتبه چهارم يک گوسفند است و براي مرتبه پنجم يک گاو است و براي مرتبه ششم دوباره شتر است و تمامي موارد ياد شده در صورت علم به حکم شرعي و عمد است ولي اگر از روي فراموشي و يا جهل به مسئله قسم ياد کرد و جدال نمود چه دروغ و چه راست کفاره ندارد.
|}
آية الله سيستاني: اگر سه بار پي‌درپي باشد.</ref>
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
=== '''مسئله ['''378''']''' ===
! مسئله 375
م ـ اگر در جدال دروغگو باشد احتياط واجب آن است که در يک  
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' احتياط واجب الحاق ساير اسماء الله است به لفظ جلاله، پس اگر کسي قَسَم بخورد به «رحمان» و «رحيم» و «خالق سموات و ارض»، جدال محسوب مي‌شود به احتياط واجب. {{توضيح مساله|375|
* ‘‘‘آيت‌الله بهجت:’’’ اگر قسم به لفظ جلاله نباشد اظهر عدم الحاق است و اگر به لفظ جلاله باشد ظاهر تحقق حرام به مجرد آن است.
* ‘‘‘آيت‌الله زنجاني، آيت‌الله سيستاني:’’’ در جدال کافي است که قسم به خداي متعال باشد ولو به لفظ جلاله نباشد.  
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ ساير اسماء الله به لفظ جلاله محلق مي‌باشد.
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ در صورتي که مشتمل بر کلمه «لا» و يا «بلي» باشد در اين صورت نيز احتياط مستحب الحاق است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|375}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 376
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' در مقام ضرورت، براي اثبات حقي با ابطال باطلي جايز است قَسَم بخورد به جلاله و غير آن. {{توضيح مساله|376|
* ‘‘‘آيت‌الله بهجت:’’’ و در صورت جواز کفاره‌اي نيست علي الاظهر.
* ‘‘‘آيات عظام تبريزي، خويي، صافي، گلپايگاني:’’’ و همچنين براي اظهار مودت و دوستي و اکرام مؤمن نيز جايز است.
* ‘‘‘آيت‌الله زنجاني:’’’ بلکه قسم خوردن براي اظهار دوستي مؤمن يا تکريم او جايز است.
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ و همچنين اظهار و اثبات مودت و دوستي، يکي دو بار قسم خوردن اشکال ندارد ولي اگر مکرر و پي‌درپي شد جدال محسوب مي‌شود و احتياط مستحب آن است که در حال احرام اصلاً قسم نخورد.
* ‘‘‘آيت‌الله سيستاني:’’’ استثنا مي‌شود از حرمت جدال موردي که ترک آن مستلزم ضرري بر مکلف باشد، مثلاً حق او را پايمال کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|376}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 377
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر در جدال راستگو باشد، در کمتر از سه مرتبه چيزي بر او نيست مگر استغفار ،{{توضيح مساله|377|
* ‘‘‘آيت‌الله سيستاني:’’’ به گفته بعضي از فقها جدال با قسم راست محقّق نمي‌شود مگر اينکه سه بار پي‌درپي باشد و اين گفته خالي از وجه نيست، گرچه احتياط ترک آن است حتي يک بار.
}} و در سه مرتبه {{توضيح مساله|377|
* ‘‘‘آيت‌الله خامنه‌اي:’’’ و در بيش از دو بار.
}}کفاره بايد بدهد و کفاره آن يک گوسفند است. {{توضيح مساله|377|
* ‘‘‘آيت‌الله بهجت:’’’ اگر سه مرتبه پي‌درپي باشد، و در حکم غير صورت تتابع با عدم تخلل تکفير تأمل است در صادق و کاذب.  
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ درکفاره در مرتبه سوم کفاره آن يک گوسفند و اگر بار ديگر سه مرتبه يا بيشتر قسم راست بخورد کفاره آن نيز يک گوسفند است ولي اگر در مقام جدال سوگند دروغ ياد کند در مرتبه نخست يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر است و اگر کفاره آن را بپردازد براي مرتبه چهارم يک گوسفند است و براي مرتبه پنجم يک گاو است و براي مرتبه ششم دوباره شتر است و تمامي موارد ياد شده در صورت علم به حکم شرعي و عمد است ولي اگر از روي فراموشي و يا جهل به مسئله قسم ياد کرد و جدال نمود چه دروغ و چه راست کفاره ندارد.
* ‘‘‘آيت‌الله سيستاني:’’’ اگر سه بار پي‌درپي باشد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|377}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 378
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر در جدال دروغگو باشد احتياط واجب آن است که در يک  
مرتبه يک گوسفند کفاره بدهد و در دو مرتبه يک گاو و در سه مرتبه يک  
مرتبه يک گوسفند کفاره بدهد و در دو مرتبه يک گاو و در سه مرتبه يک  
شتر بلکه خالي از قوت نيست.<ref>. آية الله بهجت: در يک مرتبه يک گوسفند و در دو مرتبه، بنا بر احتياط يک گاو کفاره بدهد، بلکه خالي از وجه نيست و در سه مرتبه تخيير ميان گاو و شتر خالي از وجه نيست. (مناسک شيخ، ص22).
شتر بلکه خالي از قوت نيست. {{توضيح مساله|378|
آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: در مرتبه اول يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گوسفند ديگر (آية الله تبريزى: در مرتبه دوم يک گوسفند ديگر بنا بر احتياط) و در مرتبه سوم يک گاو کفاره بدهد.
* ‘‘‘آيت‌الله بهجت:’’’ در يک مرتبه يک گوسفند و در دو مرتبه، بنا بر احتياط يک گاو کفاره بدهد، بلکه خالي از وجه نيست و در سه مرتبه تخيير ميان گاو و شتر خالي از وجه نيست. (مناسک شيخ، ص22).
آية الله خامنه‌اي: اگر سوگند دروغ ياد کند، در مرتبه اول و دوم بايد يک گوسفند کفاره دهد، و احوط آن است که در مرتبه دوم، دو گوسفند بدهد، اما اگر بيش از دوبار چنين کند، در مرتبه‌هاي بعد بايد يک گاو کفاره بدهد.  
* ‘‘‘آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني:’’’ در مرتبه اول يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گوسفند ديگر (‘‘‘آيت‌الله تبريزى:’’’ در مرتبه دوم يک گوسفند ديگر بنا بر احتياط) و در مرتبه سوم يک گاو کفاره بدهد.
آية الله زنجاني: اگر از روي عمد و علم به دروغ بودن مطلبي براي آن قسم بخورد، کفاره آن يک شتر است و اگر در دروغ بودن آن ترديد داشته و بعد از قسم معلوم شد که دروغ بوده کفاره آن در بار اول گوسفند و بار دوم گاو و بار سوم و بيشتر شتر يا گاو است و اگر از دروغ بودن خبر غفلت داشته، کفاره جدال صادق، واجب مي‌شود.  
* ‘‘‘آيت‌الله خامنه‌اي:’’’ اگر سوگند دروغ ياد کند، در مرتبه اول و دوم بايد يک گوسفند کفاره دهد، و احوط آن است که در مرتبه دوم، دو گوسفند بدهد، اما اگر بيش از دوبار چنين کند، در مرتبه‌هاي بعد بايد يک گاو کفاره بدهد.  
آية الله سبحاني: حکم آن در مسئله قبل گذشت.
* ‘‘‘آيت‌الله زنجاني:’’’ اگر از روي عمد و علم به دروغ بودن مطلبي براي آن قسم بخورد، کفاره آن يک شتر است و اگر در دروغ بودن آن ترديد داشته و بعد از قسم معلوم شد که دروغ بوده کفاره آن در بار اول گوسفند و بار دوم گاو و بار سوم و بيشتر شتر يا گاو است و اگر از دروغ بودن خبر غفلت داشته، کفاره جدال صادق، واجب مي‌شود.  
آية الله فاضل: واجب است که در مرتبه اول گوسفند کفاره بدهد و احتياط واجب آن است که در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر کفاره بدهد و احتياط کامل به آن تحقق پيدا مي‌کند که در مرتبه دوم بين گوسفند و گاو و در مرتبه سوم بين گاو و شتر جمع نمايد.
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ درکفاره در مرتبه سوم کفاره آن يک گوسفند و اگر بار ديگر سه مرتبه يا بيشتر قسم راست بخورد کفاره آن نيز يک گوسفند است ولي اگر در مقام جدال سوگند دروغ ياد کند در مرتبه نخست يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر است و اگر کفاره آن را بپردازد براي مرتبه چهارم يک گوسفند است و براي مرتبه پنجم يک گاو است و براي مرتبه ششم دوباره شتر است و تمامي موارد ياد شده در صورت علم به حکم شرعي و عمد است ولي اگر از روي فراموشي و يا جهل به مسئله قسم ياد کرد و جدال نمود چه دروغ و چه راست کفاره ندارد.
آية الله مکارم: اين قول موافق احتياط است.</ref>
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ واجب است که در مرتبه اول گوسفند کفاره بدهد و احتياط واجب آن است که در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر کفاره بدهد و احتياط کامل به آن تحقق پيدا مي‌کند که در مرتبه دوم بين گوسفند و گاو و در مرتبه سوم بين گاو و شتر جمع نمايد.
 
* ‘‘‘آيت‌الله مکارم:’’’ اين قول موافق احتياط است.
=== '''مسئله ['''379''']''' ===
}}
م ـ اگر در جدال به دروغ، در دفعه اول يک گوسفند کفاره ذبح کرد، بعيد نيست که اگر بعد از آن جدال کند به دروغ، کفاره آن يک گوسفند باشد نه گاو.<ref>. آية الله سبحاني: کفاره آن يک گاو است.
|-style="background:#fefef9;"
آية الله سيستاني: و اگر کفاره را داد و دوباره قَسَم دروغ خورد، بايد به ترتيبي که گذشت کفاره بدهد.
| '''مراجع دیگر:'''
آية الله صافی، آية الله گلپايگاني: متعرض اين فرع و فروع بعدي نشده¬اند.
{{ارجاع مساله|378}}
آية الله فاضل: بلکه بعيد نيست کفاره‌اش يک گاو باشد.
|}
آية الله مکارم: بعيد است.</ref>
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
=== '''مسئله ['''380''']'''  ===
! مسئله 379
م ـ اگر در جدال به دروغ، دو مرتبه جدال کرد و يک گاو<ref>. نظر آيات عظام در مسئله 378 گذشت.</ref> ذبح کرد براي کفاره و بعد يک مرتبه ديگر جدال کرد به دروغ، ظاهراً يک گوسفند کفاره است<ref>. آية الله تبريزى: اگر بعد از اينکه دو مرتبه بر دروغ جدال کرد و دو گوسفند کفاره داد، براي مرتبه سوم فقط يک گوسفند بايد بدهد و اگر بعد از دادن دو گوسفند دو مرتبه ديگر جدال به دروغ کرد بايد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر جدال به دروغ کرد يک گاو بايد ذبح کند.
|-style="background:#f9f9fe;"
 آية الله خويي: در جدال دروغ، بار اول يک گوسفند و بار دوم گوسفندي ديگر و بار سوم به بعد، هر بار يک گاو است و دادن کفاره در اثنا، تأثيري در حکم ندارد.
|
آية الله سبحاني: کفاره آن يک شتر است و اگر پس از ذبح شتر دوباره به دروغ جدال کرد کفاره آن يک گوسفند است و احکام کفاره در مسئله 377 گذشت.
'''امام خمینی:''' اگر در جدال به دروغ، در دفعه اول يک گوسفند کفاره ذبح کرد، بعيد نيست که اگر بعد از آن جدال کند به دروغ، کفاره آن يک گوسفند باشد نه گاو. {{توضيح مساله|379|
آية الله فاضل: بعيد نيست کفاره‌اش يک شتر باشد.</ref> و اگر بعد از ذبح گاو دو مرتبه دروغ گفت و جدال کرد ظاهراً يک گاو کفاره آن است.<ref>. آية الله فاضل: بعيد نيست کفاره‌اش دو شتر باشد.
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ کفاره آن يک گاو است.
آية الله مکارم: مانند مسئله سابق است.</ref>
* ‘‘‘آيت‌الله سيستاني:’’’ و اگر کفاره را داد و دوباره قَسَم دروغ خورد، بايد به ترتيبي که گذشت کفاره بدهد.
 
* ‘‘‘آيت‌الله صافي، * ‘‘‘آيت‌الله گلپايگاني:’’’ متعرض اين فرع و فروع بعدي نشده¬اند.
=== '''مسئله ['''381''']'''  ===
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ بلکه بعيد نيست کفاره‌اش يک گاو باشد.
م ـ اگر به راست جدال کرد بيشتر از سه مرتبه، هرچند باشد يک گوسفند کفاره است مگر آنکه بعد از سه مرتبه کفاره بدهد، در اين صورت اگر سه مرتبه ديگر جدال کند به راست بايد يک گوسفند ذبح کند.<ref>. آية الله تبريزى: به مسئله قبلي مراجعه شود.
* ‘‘‘آيت‌الله مکارم:’’’ بعيد است.
آية الله خويي: در جدال راست از بار سوم به بعد هر بار يک گوسفند دارد و دادن کفاره در اثنا تأثيري در اين حکم ندارد.
}}
آية الله سيستاني: اگر بعد از سه بار يا بيشتر قسم راست خوردن پي‌درپي کفاره بدهد و يا سه بار پشت سر هم قسم بخورد و پس از فاصله دوباره سه بار يا بيشتر پشت سر هم قسم بخورد، در اين دو صورت بايد يک کفاره ديگر بدهد.
|-style="background:#fefef9;"
آية الله فاضل: ثبوت کفاره محل اشکال است.</ref>
| '''مراجع دیگر:'''
 
{{ارجاع مساله|379}}
=== '''مسئله ['''382''']''' ===
|}
م ـ اگر به دروغ ده مرتبه يا بيشتر جدال کند، کفاره يک شتر است ظاهراً،<ref>. آية الله زنجاني: کفاره آن يک شتر يا گاو است و اگر براي برخي از جدال‌ها کفاره داده، مازاد به نحو مستقل کفاره دارد.</ref> مگر آنکه پس از سه مرتبه يا زيادتر، کفاره را ذبح کند که در اين صورت در دفعه اول گوسفند و در دفعه دوم گاو و در دفعه سوم شتر است.<ref>. آية الله بهجت: به ذيل مسئله 377 و 378 مراجعه شود.  
{{سخ}}
آية الله تبريزى: چنانچه به دروغ بيش از سه مرتبه جدال کرد کفاره آن يک گاو است مگر اينکه پس از مراتب سابق کفاره را ذبح کرده باشد که در اين صورت بايد آنچه را که بعد از دادن کفاره محقق شده ملاحظه نمايد چنانچه يک مرتبه جدال به دروغ کرد يک گوسفند و اگر دو مرتبه جدال به دروغ کرد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر بود بايد يک گاو کفاره بدهد.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
 آية الله خويي: در جدال دروغ، بار اول يک گوسفند و بار دوم گوسفندي ديگر و بار سوم به بعد، هر بار يک گاو است و دادن کفاره در اثنا، تأثيري در حکم ندارد.
! مسئله 380
آية الله سبحاني: براي هر جدال زايد بر سه مرتبه يک شتر واجب است و اگر کفاره آن را بپردازد براي مرتبه چهارم يک گوسفند و مرتبه پنجم يک گاو و براي مرتبه ششم مجدداً يک شتر که حکم آن در مسئله 377 گذشت.
|-style="background:#f9f9fe;"
آية الله سيستاني: کفاره قسم دروغ در بار سوم و بعد از آن، هرچه باشد يک گاو است ولي اگر کفاره داد و دوباره قسم دروغ خورد يک گوسفند است و بار دوم نيز گوسفند و سوم گاو است.
|
آية الله فاضل: بعيد نيست که براي هر جدال زايد بر سه مرتبه يک شتر واجب باشد.</ref>
'''امام خمینی:''' اگر در جدال به دروغ، دو مرتبه جدال کرد و يک گاو {{توضيح مساله|380|
 
* ‘‘‘آيت‌الله بهجت:’’’ در يک مرتبه يک گوسفند و در دو مرتبه، بنا بر احتياط يک گاو کفاره بدهد، بلکه خالي از وجه نيست و در سه مرتبه تخيير ميان گاو و شتر خالي از وجه نيست. (مناسک شيخ، ص22).
== فتوای فقهای دیگر ==
* ‘‘‘آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني:’’’ در مرتبه اول يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گوسفند ديگر (‘‘‘آيت‌الله تبريزى:’’’ در مرتبه دوم يک گوسفند ديگر بنا بر احتياط) و در مرتبه سوم يک گاو کفاره بدهد.
* ‘‘‘آيت‌الله خامنه‌اي:’’’ اگر سوگند دروغ ياد کند، در مرتبه اول و دوم بايد يک گوسفند کفاره دهد، و احوط آن است که در مرتبه دوم، دو گوسفند بدهد، اما اگر بيش از دوبار چنين کند، در مرتبه‌هاي بعد بايد يک گاو کفاره بدهد.  
* ‘‘‘آيت‌الله زنجاني:’’’ اگر از روي عمد و علم به دروغ بودن مطلبي براي آن قسم بخورد، کفاره آن يک شتر است و اگر در دروغ بودن آن ترديد داشته و بعد از قسم معلوم شد که دروغ بوده کفاره آن در بار اول گوسفند و بار دوم گاو و بار سوم و بيشتر شتر يا گاو است و اگر از دروغ بودن خبر غفلت داشته، کفاره جدال صادق، واجب مي‌شود.  
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ کفاره آن يک گاو است.
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ واجب است که در مرتبه اول گوسفند کفاره بدهد و احتياط واجب آن است که در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر کفاره بدهد و احتياط کامل به آن تحقق پيدا مي‌کند که در مرتبه دوم بين گوسفند و گاو و در مرتبه سوم بين گاو و شتر جمع نمايد.
* ‘‘‘آيت‌الله مکارم:’’’ اين قول موافق احتياط است.
}} ذبح کرد براي کفاره و بعد يک مرتبه ديگر جدال کرد به دروغ، ظاهراً يک گوسفند کفاره است {{توضيح مساله|380|
* ‘‘‘آيت‌الله تبريزى:’’’ اگر بعد از اينکه دو مرتبه بر دروغ جدال کرد و دو گوسفند کفاره داد، براي مرتبه سوم فقط يک گوسفند بايد بدهد و اگر بعد از دادن دو گوسفند دو مرتبه ديگر جدال به دروغ کرد بايد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر جدال به دروغ کرد يک گاو بايد ذبح کند.
* ‘‘‘آيت‌الله خويي:’’’ در جدال دروغ، بار اول يک گوسفند و بار دوم گوسفندي ديگر و بار سوم به بعد، هر بار يک گاو است و دادن کفاره در اثنا، تأثيري در حکم ندارد.
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ کفاره آن يک شتر است و اگر پس از ذبح شتر دوباره به دروغ جدال کرد کفاره آن يک گوسفند است و تمامي موارد ياد شده در صورت علم به حکم شرعي و عمد است ولي اگر از روي فراموشي و يا جهل به مسئله قسم ياد کرد و جدال نمود چه دروغ و چه راست کفاره ندارد.
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ بعيد نيست کفاره‌اش يک شتر باشد.
}}و اگر بعد از ذبح گاو دو مرتبه دروغ گفت و جدال کرد ظاهراً يک گاو کفاره آن است.  {{توضيح مساله|380|
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ بعيد نيست کفاره‌اش دو شتر باشد.
* ‘‘‘آيت‌الله مکارم:’’’ اين قول موافق احتياط است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|380}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 381
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر به راست جدال کرد بيشتر از سه مرتبه، هرچند باشد يک گوسفند کفاره است مگر آنکه بعد از سه مرتبه کفاره بدهد، در اين صورت اگر سه مرتبه ديگر جدال کند به راست بايد يک گوسفند ذبح کند.  {{توضيح مساله|381|
* ‘‘‘آيت‌الله تبريزى:’’’ اگر بعد از اينکه دو مرتبه بر دروغ جدال کرد و دو گوسفند کفاره داد، براي مرتبه سوم فقط يک گوسفند بايد بدهد و اگر بعد از دادن دو گوسفند دو مرتبه ديگر جدال به دروغ کرد بايد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر جدال به دروغ کرد يک گاو بايد ذبح کند.
* ‘‘‘آيت‌الله خويي:’’’ در جدال راست از بار سوم به بعد هر بار يک گوسفند دارد و دادن کفاره در اثنا تأثيري در اين حکم ندارد.
* ‘‘‘آيت‌الله سيستاني:’’’ اگر بعد از سه بار يا بيشتر قسم راست خوردن پي‌درپي کفاره بدهد و يا سه بار پشت سر هم قسم بخورد و پس از فاصله دوباره سه بار يا بيشتر پشت سر هم قسم بخورد، در اين دو صورت بايد يک کفاره ديگر بدهد.
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ ثبوت کفاره محل اشکال است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|381}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 382
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر به دروغ ده مرتبه يا بيشتر جدال کند، کفاره يک شتر است ظاهراً،  {{توضيح مساله|382|
* ‘‘‘آيت‌الله زنجاني:’’’ کفاره آن يک شتر يا گاو است و اگر براي برخي از جدال‌ها کفاره داده، مازاد به نحو مستقل کفاره دارد.
}}مگر آنکه پس از سه مرتبه يا زيادتر، کفاره را ذبح کند که در اين صورت در دفعه اول گوسفند و در دفعه دوم گاو و در دفعه سوم شتر است.  {{توضيح مساله|382|
* ‘‘‘آيت‌الله بهجت:’’’ اگر سه مرتبه پي‌درپي باشد، و در حکم غير صورت تتابع با عدم تخلل تکفير تأمل است در صادق و کاذب- در يک مرتبه يک گوسفند و در دو مرتبه، بنا بر احتياط يک گاو کفاره بدهد، بلکه خالي از وجه نيست و در سه مرتبه تخيير ميان گاو و شتر خالي از وجه نيست. (مناسک شيخ، ص22).
* ‘‘‘آيت‌الله تبريزى:’’’ چنانچه به دروغ بيش از سه مرتبه جدال کرد کفاره آن يک گاو است مگر اينکه پس از مراتب سابق کفاره را ذبح کرده باشد که در اين صورت بايد آنچه را که بعد از دادن کفاره محقق شده ملاحظه نمايد چنانچه يک مرتبه جدال به دروغ کرد يک گوسفند و اگر دو مرتبه جدال به دروغ کرد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر بود بايد يک گاو کفاره بدهد.
* ‘‘‘آيت‌الله خويي:’’’ در جدال دروغ، بار اول يک گوسفند و بار دوم گوسفندي ديگر و بار سوم به بعد، هر بار يک گاو است و دادن کفاره در اثنا، تأثيري در حکم ندارد.
* ‘‘‘آيت‌الله سبحاني:’’’ براي هر جدال زايد بر سه مرتبه يک شتر واجب است و اگر کفاره آن را بپردازد براي مرتبه چهارم يک گوسفند و مرتبه پنجم يک گاو و براي مرتبه ششم مجدداً يک شتر است و تمامي موارد ياد شده در صورت علم به حکم شرعي و عمد است ولي اگر از روي فراموشي و يا جهل به مسئله قسم ياد کرد و جدال نمود چه دروغ و چه راست کفاره ندارد.
درکفاره در مرتبه سوم کفاره آن يک گوسفند و اگر بار ديگر سه مرتبه يا بيشتر قسم راست بخورد کفاره آن نيز يک گوسفند است ولي اگر در مقام جدال سوگند دروغ ياد کند در مرتبه نخست يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر است و اگر کفاره آن را بپردازد براي مرتبه چهارم يک گوسفند است و براي مرتبه پنجم يک گاو است و براي مرتبه ششم دوباره شتر است و تمامي موارد ياد شده در صورت علم به حکم شرعي و عمد است ولي اگر از روي فراموشي و يا جهل به مسئله قسم ياد کرد و جدال نمود چه دروغ و چه راست کفاره ندارد.
* ‘‘‘آيت‌الله سيستاني:’’’ کفاره قسم دروغ در بار سوم و بعد از آن، هرچه باشد يک گاو است ولي اگر کفاره داد و دوباره قسم دروغ خورد يک گوسفند است و بار دوم نيز گوسفند و سوم گاو است.
* ‘‘‘آيت‌الله فاضل:’’’ بعيد نيست که براي هر جدال زايد بر سه مرتبه يک شتر واجب باشد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|382}}
|}
{{سخ}}

نسخهٔ ‏۴ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۰۲

مقاله توصیفی فقهی این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام جدال است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله جدال.

چگونگی

جدال

امام خمینی: [از محرمات احرام است:] جدال ؛الگو:توضيح مساله و آن گفتن «لا وَالله» و «بَلي وَالله» است.

مراجع دیگر:


مسئله 373

امام خمینی: گفتن کلمه «لا» و کلمه «بَلي» و در ساير لغات، مرادف آن؛ مثل «نه» و «آري»، دخالتي در جدال ندارد بلکه قَسَم خوردن در مقامِ اثبات مطلب يا ردّ غير، جدال است. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


مسئله 374

امام خمینی: قَسَم اگر به لفظ «الله» باشد يا مرادف آن؛ مثل «خدا» در زبان فارسي، جدال است، الگو:توضيح مسالهو اما قَسَم به غير خدا، به هر کسي باشد، ملحق به جدال نيست.

مراجع دیگر:


مسئله 375

امام خمینی: احتياط واجب الحاق ساير اسماء الله است به لفظ جلاله، پس اگر کسي قَسَم بخورد به «رحمان» و «رحيم» و «خالق سموات و ارض»، جدال محسوب مي‌شود به احتياط واجب. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


مسئله 376

امام خمینی: در مقام ضرورت، براي اثبات حقي با ابطال باطلي جايز است قَسَم بخورد به جلاله و غير آن. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


مسئله 377

امام خمینی: اگر در جدال راستگو باشد، در کمتر از سه مرتبه چيزي بر او نيست مگر استغفار ،الگو:توضيح مساله و در سه مرتبه الگو:توضيح مسالهکفاره بايد بدهد و کفاره آن يک گوسفند است. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


مسئله 378

امام خمینی: اگر در جدال دروغگو باشد احتياط واجب آن است که در يک مرتبه يک گوسفند کفاره بدهد و در دو مرتبه يک گاو و در سه مرتبه يک شتر بلکه خالي از قوت نيست. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


مسئله 379

امام خمینی: اگر در جدال به دروغ، در دفعه اول يک گوسفند کفاره ذبح کرد، بعيد نيست که اگر بعد از آن جدال کند به دروغ، کفاره آن يک گوسفند باشد نه گاو. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


مسئله 380

امام خمینی: اگر در جدال به دروغ، دو مرتبه جدال کرد و يک گاو الگو:توضيح مساله ذبح کرد براي کفاره و بعد يک مرتبه ديگر جدال کرد به دروغ، ظاهراً يک گوسفند کفاره است الگو:توضيح مسالهو اگر بعد از ذبح گاو دو مرتبه دروغ گفت و جدال کرد ظاهراً يک گاو کفاره آن است. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


مسئله 381

امام خمینی: اگر به راست جدال کرد بيشتر از سه مرتبه، هرچند باشد يک گوسفند کفاره است مگر آنکه بعد از سه مرتبه کفاره بدهد، در اين صورت اگر سه مرتبه ديگر جدال کند به راست بايد يک گوسفند ذبح کند. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


مسئله 382

امام خمینی: اگر به دروغ ده مرتبه يا بيشتر جدال کند، کفاره يک شتر است ظاهراً، الگو:توضيح مسالهمگر آنکه پس از سه مرتبه يا زيادتر، کفاره را ذبح کند که در اين صورت در دفعه اول گوسفند و در دفعه دوم گاو و در دفعه سوم شتر است. الگو:توضيح مساله

مراجع دیگر:


برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=جدال_(فتاوای_مراجع)&oldid=45313»