وقوف در مشعر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| عنوان = وقوف در مشعر | | عنوان = وقوف در مشعر | ||
| تصویر = وقوف در مشعر الحرام.jpeg | | تصویر = وقوف در مشعر الحرام.jpeg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| فیلم = فیلم احکام وقوف در مشعر.mp4 | | فیلم = فیلم احکام وقوف در مشعر.mp4 | ||
| توضیح فیلم = ببینید: آموزش وقوف در مشعر | | توضیح فیلم = ببینید: آموزش وقوف در مشعر | ||
نسخهٔ ۱۶ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۱
 | |
| دسته | مناسک حج |
|---|---|
| مکان | مشعرالحرام |
| زمان | شب دهم ذی الحجه |
| عمل قبلی | وقوف در عرفات |
| عمل بعدی | بیتوته در منا |
| حکم | واجب |
| مکان‌های وابسته | مشعر یا مزدلفه |
| صفحه فتواهای مراجع | وقوف در مشعر (فتاوای مراجع) |
| جستارهای وابسته | اعمال حج تمتع |
|
ببینید: آموزش وقوف در مشعر | |
| عمره تمتع |
| ۱ شوال تا ۹ ذوالحجه |
| احرام در میقات • طواف • نماز طواف • سعی • تقصیر |
| حج |
| نهم ذوالحجه |
| احرام در مکه • وقوف در عرفات |
| شب دهم |
| وقوف در مشعر |
| روز دهم |
| رمی جمره عقبه • قربانی • حلق یا تقصیر |
| شب یازدهم |
| بیتوته در منا |
| روز یازدهم |
| رمی جمرات سه‌گانه |
| شب دوازدهم |
| بیتوته در منا |
| روز دوازدهم |
| رمی جمرات • طواف زیارت • نماز طواف • سعی • طواف نساء • نماز طواف نساء |
وقوف در مشعر، به معنای ماندن در مشعر (مزدلفه) از اذان صبح روز دهم ذی‌الحجه (عید قربان) تا طلوع آفتاب و سومین عملِ واجبِ حج است. وقوفِ حداقلی در مشعر، رکن حج شمرده شده است. این وقوف بین دو افاضه انجام می شود: افاضه از عرفات به مشعرالحرام و افاضه از مشعرالحرام به منا.
خواندن دعاهای خاص، ذکر الهی و گردآوری سنگ‌ریزه‌هایی که در منا باید به جمرات زده شود از مستحبات وقوف در مشعر است. در روایات، مشعر، آستانه درِ دوم حرم مکی دانسته شده، که حج‌گزار با نگه‌داشته شدن و پاک شدن در آن، اجازه زیارت کردن خانه خدا می‌یابد.
مفهوم‌شناسی
«وقوف» در لغت به معنای ایستادن و توقف کردن است و در اصطلاح حج، به ماندن در مکانی خاص گفته می‌شود.[۱]
احکام
وقوف در مشعر، به قصد وقوف و قربة الی الله، واجب است؛[۲] ولی تمام آن، رکن نیست. بلکه رکن، وقوفِ مقداری از بین‌الطلوعین است؛ اگرچه به اندازه یک دقیقه باشد.[۳]
زمان
بر پایه فقه شیعه، زمان وقوف در مشعر، از طلوع صبح روز دهم ذی‌الحجه (اذان صبح) تا طلوع آفتاب است؛[۴] البته به نظر مشهور فقیهان شیعه، شب عید قربان را نیز باید به نیت اطاعت الهی در آن‌جا بمانند و از اذان صبح نیت وقوف داشته باشند.[۵]
هرچند زمان وقوف تا طلوع آفتاب است، ولی حاجیان می‌توانند کمی پیش از طلوع آفتاب از مشعر حرکت کنند. البته بنابر احتیاط، نباید پیش از طلوع از وادی مُحسّر (حد فاصله بین مشعر و منا) بگذرند.[۶]
ابوحنیفه، پایه‌گذار مذهب حنفیه، وقت وقوف در مشعر را از طلوع فجر تا طلوع خورشید دانسته است. به گفته مالک بن انس، رئیس مذهب مالکی، حج‌گذار هر ساعتی از شب عید قربان و پیش از طلوع فجر را وقوف کند کافی است. امام شافعی، پیشوای مذهب شافعی، وقوف در هر لحظه‌ای پس از نیمه‌شب عید قربان را کافی دانسته است.[۷]
مکان
مکان وقوف، مشعر است؛ هر جای آن که باشد. محدوده مشعر با تابلوهایی به رنگ بنفش مشخص شده که سمت بیرونی آنها نوشته شده «بدایة مزدلفة» (آغاز مزدلفه) و سمت داخلی آنها «نهایة مزدلفة» (پایان مزدلفه). وقوف در خارج از این محدوده صحیح نیست.[۸]
اقسام
- اختیاری: از اذان صبح تا طلوع آفتاب روز عید قربان.
- اضطراری شبانه: بخشی از شب عید، پیش از اذان صبح، هر چند اندکی از آن.
- اضطراری روزانه: بخشی از نیمه اول روز عید؛ یعنی از طلوع آفتاب تا ظهر، هر چند اندکی از آن.
وقوف اضطراری برای حج‌گزاری است که از وقوف اختیاری معذور باشد.[۹]
مستحبات
.jpg)
برخی از مستحبات وقوف در مشعر، چنین است:
- تأخیر نماز مغرب و عشا از عرفات و خواندن آن در مشعر؛
- خواندن نماز مغرب و عشا با یک اذان و دو اقامه؛
- مشعر را پیاده طی کردن؛ به‌ویژه برای کسی که سال اول حج او است؛
- حرکت به سوی منا، کمی پیش از طلوع آفتاب (تا وادی مُحسّر)؛[۱۱]
- عبادت و اطاعت الهی هر مقدار از شب که توانایی آن باشد؛
- ذکر الهی گفتن در بخشی از وقت، هرچند کم باشد؛ (برخی از فقیهان، ذکر گفتن در مشعر را بنابر احتیاط، لازم دانسته‌اند.)[۱۲]
- گردآوریی سنگ‌ریزه‌هایی که در منا باید به جمرات بزنند؛[۱۲]
- خواندن دعاهایی که وارد شده است.[۱۲] [یادداشت ۱][۱۳]
فلسفه
بر پایه روایتی، حاجی پس از تضرع و زاری در عرفات، اجازه ورود به حرم مکی را می‌گیرد و در آستانه درِ دوم (یعنی مشعر که در محدوده حرم مکی قرار دارد) نگه داشته می‌شود. پس از دعا و قربانی و رها کردن آلودگی‌ها، اجازه می‌یابد که با پاکی به زیارت بیاید.[۱۴]
پانویس
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۵۷.
- ↑ حج در اندیشه اسلامی، ص۲۸۸؛ درسنامه مناسک حج، ص۶۲.
- ↑ فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ص۲۷۶.
- ↑ حج در اندیشه اسلامی، ص۲۸۸.
- ↑ حج در اندیشه اسلامی، ص۲۸۸؛ نگاه کنید به: شیوه ای نو در بیان احکام حج و عمره، ص۱۶۲.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۶۲.
- ↑ قاموس الحج و العمره، ص۲۵۲.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۶۱.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۶۱ و ۶۲.
- ↑ مزدلفة، مبیت الحجاج الواقع بین وادی منی وجبل عرفة، المکتبة الرقمیة العالمیة، بایگانی شده از اصلی.
- ↑ حج در اندیشه اسلامی، ص۲۹۵ و ۲۹۶.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ درسنامه مناسک حج، ص۶۳.
- ↑ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۴۳؛ ترجمه من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۴۷.
- ↑ حج و عمره در قرآن و حدیث، ص۲۳۶، به نقل از: تهذیب الأحکام، ج۵ ص۴۴٨، ح١۵۶۵ ، کنزالفوائد، ج٢ ص٨١، المناقب، ابن شهر آشوب، ج٢، ص٣٧٨ .
- ↑ مانند دعایِ «اَللَّهُمَّ هَذِهِ جَمْعٌ فَاجْمَعْ لِی فِیهَا جَوَامِعَ اَلْخَیْرِ کُلِّهِ اَللَّهُمَّ لاَ تُؤْیِسْنِی مِنَ اَلْخَیْرِ اَلَّذِی سَأَلْتُکَ أَنْ تَجْمَعَهُ لِی فِی قَلْبِی وَ عَرِّفْنِی مَا عَرَّفْتَ أَوْلِیَاءَکَ فِی مَنْزِلِی هَذَا وَ هَبْ لِی جَوَامِعَ اَلْخَیْرِ وَ اَلْیُسْرِ کُلِّهِ؛ خدایا نام این مکان جمع است، پس - به یُمن معنی آن - همگی جوامع خیر را در این سرزمین برای من جمع کن! خدایا من را از آن خیری که از تو می‌خواهم تا آن را در فضای قلبم گردآوری ناامید نکن و همگی جوامع خیر و آسانی در شئون زندگانی را به من ارزانی دار!»
منابع
- ترجمه و متن کتاب من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق (ابن بابویه)، ترجمه محمدجواد غفاری، بی‌جا، نشر صدوق، ۱۳۶۷ش.
- جرعه‌ای از صهبای حج، عبدالله جوادی آملی، تهران، مشعر، ۳۸۶ش.
- حج و عمره در قرآن و حدیث، محمد محمدی ری‌شهری، ترجمه جواد محدثی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۶ش.
- شیوه ای نو در بیان احکام حج و عمره، محمدعلی فقیهی، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش.
- قاموس الحج و العمره من حجة النبی و عمره، احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م.
- الکافی، ثقة الاسلام کلینی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۶۵ش.
- مزدلفة، مبیت الحجاج الواقع بین وادی منی وجبل عرفة، المکتبة الرقمیة العالمیة، بایگانی شده از اصلی، تاریخ بازدید مطلب: ۱۶ تیر ۱۳۹۹.
- من لا یحضره الفقیه، محمد بن علی بن‌بابویه، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی، بی‌تا.