بدون خلاصۀ ویرایش
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۹: | خط ۹: | ||
==ستونهای نخستین== | ==ستونهای نخستین== | ||
=== | ===ستون حَرَس=== | ||
[[پرونده:ستون حرس.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون حرس]] | [[پرونده:ستون حرس.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون حرس]] | ||
یکی از ستونهای متبرّک مسجد، ستون حرس یا محرّس است. نامگذاری آن به حرس، از آنروست که امام علی(ع) در کنار این ستون مینشستند و از پیامبر(ص) نگاهبانی میکردند. نوشتهاند که پس از نزول آیه ( وَ اللّٰهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّٰاسِ ... )[۸] دیگر امام به نگاهبانی از رسولخدا(ص) نپرداخت؛ چرا که خداوند خود حفاظت از جان رسول خدا(ص) را عهدهدار شد. | یکی از ستونهای متبرّک مسجد، ستون حرس یا محرّس است. نامگذاری آن به حرس، از آنروست که امام علی(ع) در کنار این ستون مینشستند و از پیامبر(ص) نگاهبانی میکردند. نوشتهاند که پس از نزول آیه ( وَ اللّٰهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّٰاسِ ... )[۸] دیگر امام به نگاهبانی از رسولخدا(ص) نپرداخت؛ چرا که خداوند خود حفاظت از جان رسول خدا(ص) را عهدهدار شد. | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
همچنین نوشتهاند که این ستون، محل اقامه نماز امام علی(ع) بوده است. | همچنین نوشتهاند که این ستون، محل اقامه نماز امام علی(ع) بوده است. | ||
=== | ===ستون توبه=== | ||
[[پرونده:ستون توبه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون توبه]] | [[پرونده:ستون توبه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون توبه]] | ||
به روایت ابن اسحاق و دیگر منابع، ستون توبه مرتبط با یکی از اصحاب رسول خدا(ص) به نام بشیر بن عبدالمنذر انصاری مشهور به ابولبابه بودهاست. | به روایت ابن اسحاق و دیگر منابع، ستون توبه مرتبط با یکی از اصحاب رسول خدا(ص) به نام بشیر بن عبدالمنذر انصاری مشهور به ابولبابه بودهاست. | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
ابولبابه از طرف رسول خدا(ص) نزد بنیقریظه رفت تا با آنان سخن بگوید. وی از روی بیتوجهی به اشاره، به آنان گفت: چون نقض عهد کردهاند، مرگ در انتظار آنهاست. این سخن میتوانست بنیقریظه را به دفاعی سخت در برابر مسلمانان وادار کند. ابولبابه که خود متوجه خطای خویش شده بود، از قلعه بنیقریظه خارج شد و مستقیم به سوی مسجد رفت و خود را به یکی از ستونها بست و شروع به گریه و زاری کرد و نماز خواند. | ابولبابه از طرف رسول خدا(ص) نزد بنیقریظه رفت تا با آنان سخن بگوید. وی از روی بیتوجهی به اشاره، به آنان گفت: چون نقض عهد کردهاند، مرگ در انتظار آنهاست. این سخن میتوانست بنیقریظه را به دفاعی سخت در برابر مسلمانان وادار کند. ابولبابه که خود متوجه خطای خویش شده بود، از قلعه بنیقریظه خارج شد و مستقیم به سوی مسجد رفت و خود را به یکی از ستونها بست و شروع به گریه و زاری کرد و نماز خواند. | ||
=== | ===ستون وفود=== | ||
[[پرونده:ستون وفود.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون وفود]] | [[پرونده:ستون وفود.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون وفود]] | ||
یکی از کارهای جاری رسول خدا(ص) ، ملاقات با سران قبایل برای آشنا ساختن آنان با اسلام و یا مذاکرات سیاسی بود. آن حضرت محلی را در مسجد به این امر اختصاص داده بود و همیشه در همان مکان، هیأتها را به حضور میپذیرفت. محلاینملاقاتها در کنار ستونی از ستونهای مسجد بود که بعدها به نام «اسطوانةالوفود» معروف شد و اکنون نیز همین نام را دارد. «وفد» به معنای هیأت نمایندگی و «وفود» جمع آن است. بنا به گفته منابع، به این ستون «مجلسالقلاده» نیز میگفتند، زیرا بزرگان صحابه در کنار آن نشسته و به گفتگو میپرداختند، و این بخاطر شرافت کسانی بود که در آنجا حاضر میشدند.[۱۱] | یکی از کارهای جاری رسول خدا(ص) ، ملاقات با سران قبایل برای آشنا ساختن آنان با اسلام و یا مذاکرات سیاسی بود. آن حضرت محلی را در مسجد به این امر اختصاص داده بود و همیشه در همان مکان، هیأتها را به حضور میپذیرفت. محلاینملاقاتها در کنار ستونی از ستونهای مسجد بود که بعدها به نام «اسطوانةالوفود» معروف شد و اکنون نیز همین نام را دارد. «وفد» به معنای هیأت نمایندگی و «وفود» جمع آن است. بنا به گفته منابع، به این ستون «مجلسالقلاده» نیز میگفتند، زیرا بزرگان صحابه در کنار آن نشسته و به گفتگو میپرداختند، و این بخاطر شرافت کسانی بود که در آنجا حاضر میشدند.[۱۱] | ||
=== | ===ستون سریر=== | ||
[[پرونده:ستون اعتکاف.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون اعتکاف]] | [[پرونده:ستون اعتکاف.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون اعتکاف]] | ||
یکی دیگر از ستونهای مسجد، محلی بود که رسول خدا(ص) ایام اعتکاف را در آنجا بسر میبرد. اصحاب در آنجا برگهایی از درخت خرما پهن میکردند تا رسول خدا(ص) روی آن استراحت کند. این محل در کنار اسطوانةالسریر قرار داشته، به عنوان جایی که تختخواب رسول خدا(ص) بوده، شناخته شده است. «سریر» به معنای تخت است. | یکی دیگر از ستونهای مسجد، محلی بود که رسول خدا(ص) ایام اعتکاف را در آنجا بسر میبرد. اصحاب در آنجا برگهایی از درخت خرما پهن میکردند تا رسول خدا(ص) روی آن استراحت کند. این محل در کنار اسطوانةالسریر قرار داشته، به عنوان جایی که تختخواب رسول خدا(ص) بوده، شناخته شده است. «سریر» به معنای تخت است. | ||
=== | ===ستون قرعه، عایشه، مهاجرین=== | ||
[[پرونده:ستون قرعه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون قرعه]] | [[پرونده:ستون قرعه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون قرعه]] | ||
برای این ستون، سه نام یاد کردهاند. نام «قرعه» از آنروست که عایشه نقل کرد که پیامبر(ص) فرمود، در کنار این ستون، زمینی است که اگر مردم اهمیت آن را میشناختند برای نماز خواندن میان خود قرعه میانداختند. همچنین نام گذاری آن به «عایشه» از آن روست که وی این حدیث را روایت کرده وفضیلت آن را گوشزد کرد. پس از آن به دلیل اجتماع مهاجران در کنار آن، آن را استوانه «مهاجرین» نامیدند. | برای این ستون، سه نام یاد کردهاند. نام «قرعه» از آنروست که عایشه نقل کرد که پیامبر(ص) فرمود، در کنار این ستون، زمینی است که اگر مردم اهمیت آن را میشناختند برای نماز خواندن میان خود قرعه میانداختند. همچنین نام گذاری آن به «عایشه» از آن روست که وی این حدیث را روایت کرده وفضیلت آن را گوشزد کرد. پس از آن به دلیل اجتماع مهاجران در کنار آن، آن را استوانه «مهاجرین» نامیدند. | ||
=== | ===ستون حنانه=== | ||
[[پرونده:ستون حنانه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون حنانه]] | [[پرونده:ستون حنانه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون حنانه]] | ||
پیشتر گفتیمکه رسول خدا(ص) در آغاز و زمانی که هنوز منبر ساخته نشده بود، بر تنه درخت خرمایی تکیه میکرد و خطبه میخواند. نوشتهاند، زمانی که برای آن حضرت منبر ساخته شد و برای ایراد سخن روی منبر قرار گرفت، از این درخت نالهای شبیه ناله شتر مادهای که از بچّه خود جدا شود، برخاست که به همین دلیل به ستونی که در محل آن بنا شد، حنانه میگویند. پیامبر(ص) دستور داد تا آن درخت را در همانجا دفن کردند. محل این ستون در غرب محراب است. | پیشتر گفتیمکه رسول خدا(ص) در آغاز و زمانی که هنوز منبر ساخته نشده بود، بر تنه درخت خرمایی تکیه میکرد و خطبه میخواند. نوشتهاند، زمانی که برای آن حضرت منبر ساخته شد و برای ایراد سخن روی منبر قرار گرفت، از این درخت نالهای شبیه ناله شتر مادهای که از بچّه خود جدا شود، برخاست که به همین دلیل به ستونی که در محل آن بنا شد، حنانه میگویند. پیامبر(ص) دستور داد تا آن درخت را در همانجا دفن کردند. محل این ستون در غرب محراب است. | ||
=== | ===ستون مُربّعه القبر یا مقام جبرئیل=== | ||
[[پرونده:ستون جبرئیل کنار قبر پیامبر.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون جبرئیل کنار قبر پیامبر]] | [[پرونده:ستون جبرئیل کنار قبر پیامبر.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون جبرئیل کنار قبر پیامبر]] | ||
ستون مقام جبرئیل کنار در خانه حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیه) و در ردیف ستونهای وُفود و محرَس قرار دارد و اكنون درون ضریح و در انتهای سمت شمالی حجره شریف جای گرفته و در دیدرس زائران نیست. | ستون مقام جبرئیل کنار در خانه حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیه) و در ردیف ستونهای وُفود و محرَس قرار دارد و اكنون درون ضریح و در انتهای سمت شمالی حجره شریف جای گرفته و در دیدرس زائران نیست. | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
در فضیلت این مكان، در روایتی مشهور آمده كه پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) 40 روز با نهادن دست مباركش بر چارچوب در، میفرمود: «السّلام علیكم یا أهل البیت» و بدین سان، بر فاطمه(س) و علی(ع) و حسنین(ع) درود میفرستاد. سپس آیه تطهیر: {إِنَّما یرِیدُ اللهُ لِیذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أَهلَ البَیتِ وَ یطَهِّرَكُم تَطهِیراً...} (احزاب/33، 41) را تلاوت میكرد. به روایتی دیگر، رسول خدا هر روز درِ خانه فاطمه(س) و علی(ع) را میزد و میفرمود: «الصلاة، الصلاة.» | در فضیلت این مكان، در روایتی مشهور آمده كه پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) 40 روز با نهادن دست مباركش بر چارچوب در، میفرمود: «السّلام علیكم یا أهل البیت» و بدین سان، بر فاطمه(س) و علی(ع) و حسنین(ع) درود میفرستاد. سپس آیه تطهیر: {إِنَّما یرِیدُ اللهُ لِیذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أَهلَ البَیتِ وَ یطَهِّرَكُم تَطهِیراً...} (احزاب/33، 41) را تلاوت میكرد. به روایتی دیگر، رسول خدا هر روز درِ خانه فاطمه(س) و علی(ع) را میزد و میفرمود: «الصلاة، الصلاة.» | ||
=== | ===ستون تهجد=== | ||
[[پرونده:ستون تهجد.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون تهجد]] | [[پرونده:ستون تهجد.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون تهجد]] | ||
انتهای دیوار غربی ضریح رسول خدا(ص) ، در نقطهای که به دیوار شمالی میرسد، باب خانه فاطمه زهرا(س) و ستون مربعةالقبر یا مقام جبرئیل است. در ادامه دیوار شمالی به سمت شرق، و در انتهای دیوار شمالی خانه فاطمه زهرا(س) ، محراب تهجد قرار دارد. کسی که در این محراب بایستد، سمت چپ او باب جبرئیل و سمت راست او مقام جبرییل است. | انتهای دیوار غربی ضریح رسول خدا(ص) ، در نقطهای که به دیوار شمالی میرسد، باب خانه فاطمه زهرا(س) و ستون مربعةالقبر یا مقام جبرئیل است. در ادامه دیوار شمالی به سمت شرق، و در انتهای دیوار شمالی خانه فاطمه زهرا(س) ، محراب تهجد قرار دارد. کسی که در این محراب بایستد، سمت چپ او باب جبرئیل و سمت راست او مقام جبرییل است. | ||
خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
این نقطه، در زمان پیامبر، خارج از مسجد بوده و به این ترتیب روشن میشود که حضرت رسول(ص) نماز شب را در اینجا میخوانده و به همین دلیل به محراب تهجّد شهرت یافته است. | این نقطه، در زمان پیامبر، خارج از مسجد بوده و به این ترتیب روشن میشود که حضرت رسول(ص) نماز شب را در اینجا میخوانده و به همین دلیل به محراب تهجّد شهرت یافته است. | ||
=== | ===ستون مُخَلَّقه=== | ||
[[پرونده:ستون مخلقه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون مخلقه]] | [[پرونده:ستون مخلقه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ستون مخلقه]] | ||
استوانهای است نزدیک مصلای رسول خدا که بعدها به دلیل آن که مصحف در کنار آن بوده است، به آن «اسطوانه نزدیک مصحف» هم گفته میشد. اما این که چرا مخلقه نامیده شد، از آن روست که خَلوق به معنای عطر است و مُخَلّقه به معنای معطّر، و بعدها به دلیل آن که روی این ستون عود مینهادند و بوی آن فضای مسجد را معطّر میکرد، به آن مخلقه گفتند. گفتهاند، این رسم (و طبعا نام هم) از زمان مهدی عباسی و توسط همسر او خیزران باب شد و از آن پس ادامه یافت و در حال حاضر، نامش روی این ستون نوشته شده است. به روایت بخاری سلمةبن اکوع، صحابی پیامبر(ص) به دلیل اعتقادش به تبرّک، همیشه در کنار این ستون نماز میگزارد؛ و میگفت: پیامبر(ص) را در کنار این ستون، در حال نماز دیده است. مالک بن انس نیز میگفت: بهترین جای خواندن نماز نافله اینجاست؛ و البته نماز واجب، بهترین جایش صف اول است. این روایات در منابع اصلی اهل سنت، باور نسل نخست صحابه را به تبرّک نشان میدهد. | استوانهای است نزدیک مصلای رسول خدا که بعدها به دلیل آن که مصحف در کنار آن بوده است، به آن «اسطوانه نزدیک مصحف» هم گفته میشد. اما این که چرا مخلقه نامیده شد، از آن روست که خَلوق به معنای عطر است و مُخَلّقه به معنای معطّر، و بعدها به دلیل آن که روی این ستون عود مینهادند و بوی آن فضای مسجد را معطّر میکرد، به آن مخلقه گفتند. گفتهاند، این رسم (و طبعا نام هم) از زمان مهدی عباسی و توسط همسر او خیزران باب شد و از آن پس ادامه یافت و در حال حاضر، نامش روی این ستون نوشته شده است. به روایت بخاری سلمةبن اکوع، صحابی پیامبر(ص) به دلیل اعتقادش به تبرّک، همیشه در کنار این ستون نماز میگزارد؛ و میگفت: پیامبر(ص) را در کنار این ستون، در حال نماز دیده است. مالک بن انس نیز میگفت: بهترین جای خواندن نماز نافله اینجاست؛ و البته نماز واجب، بهترین جایش صف اول است. این روایات در منابع اصلی اهل سنت، باور نسل نخست صحابه را به تبرّک نشان میدهد. |