کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۲

قبر حضرت موسی(ع)

اطلاعات اوليه
کاربری	مزار
مکان	سوریه، دمشق
معماری
بازسازی	سلطان سلیمان عثمانی و احمد پاشا

قبر حضرت موسی (علیه‌السّلام)

مزار‌های دیگر

==

• شناسه

قبر حضرت موسی (علیه‌السّلام) بنابر روایتی در روستای نَیْرَبْ در چهار کیلومتری دمشق و در دامنه کوه قاسیون بوده است. طبق نوشته‌ای بر روی دیوار مسجد، بعضی از صالحان، پیامبر(ص) را در خواب دیده‌اند که فرمود این‌جا قبر برادرم موسی است. در سالیان دور، هم مسجد تجدید بنا شده و هم مقبره ساخته شده است.

• مکان قریه

این قریه در چهار کیلومتری دمشق و در دامنه کوه قاسیون بوده و مسجد بزرگی در آن به نام «جامع القدم» ساخته شده است.

• وجه تسمیه

وجه تسمیه آن بخاطر جای پاهایی است که بر روی سنگی دیده می‌شود و گویند جای قدم‌های حضرت موسی (علیه‌السّلام) است.

• اختلاف در مدفن حضرت موسی

در قریۀ «نَیْرَب» یکی از قرای شرق دمشق -در نزدیکی ربوه- به روایتی قبر حضرت موسی (علیه‌السّلام) و به روایتی دیگر قبر ام‌حنه مادر مریم قرار دارد. «نَیْرب امروزه دو قسمت است «النیرب الاعلی» و «النیرب الادنی» که داخل‌ شهر شده و نزدیکی ساحه الاموین کنونی است.» در این مسجد یک چهار دیواری کوچکی است که بر آن نوشته است: «بعضی از صلحا، پیامبر(ص) را در خواب دیده‌اند که می‌فرمود: این جا قبر برادرم موسی است.

• تجدید بنای مسجد

گویند در آن جا حضرت خضر نیز نماز گزارده است. مسجد مذکور در ١٠44 هجری به وسیله سلطان سلیمان عثمانی و احمد پاشا تجدید بنا شد.

• بانی تجدید مقبره

مقبره نیز توسط شیخ صالح البرکه ساخته شده و مورد زیارت و تبرک مردم و اهالی قرار دارد.

• ثابت بودن بنا

بنای کنونی آن از همان دورۀ عثمانی است.

گزارش

گفته شده که قبر موسی بن عمران(ع) در مسجد القدم می‌باشد.(تاریخ مدینه دمشق ابن عساکر) سید مهدی قزوینی در کتاب المزار از قول هروی مورخ نقل‌می‌کند که قبر منتسب به حضرت موسی(ع) در دمشق صحیح نیست و درست این است که قبرش معلوم نیست.(المزار) یاقوت حموی در معجم البلدان از مسجد القدیم یاد می‌کند که در نزدیکی کوه قاسیون در دمشق است و ذکر می‌کند که گفته می‌شود قبر حضرت موسی(ع) در آن‌جا می‌باشد.(معجم البلدان) (ابن بطوطة) ابن جبیر اندلسی از مسجد الاقدام اسم ‌می‌برد که قبری در آن می‌باشد که گفته می‌شود سنگی در آن است که از قول صالحین نقل شده که پیامبر(ص) را در خواب دیدند که گفت در این مکان قبر برادرم موسی(ع) می‌باشد. گرچه گفته‌ می‌شود که قبر مادر حضرت مریم نیز می‌باشد.این مکان بر سر راه بزرگی است که به سمت بلاد حجاز، ساحل و مصر می‌رسد.(تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار) ابوالحسن هروی جهان‌گرد و مورخ قرن ششم در کتاب الإشارات إلى معرفة الزيارات ذکر می‌کند که در این قریه نیرب قبر ام مریم است که البته مریم دختر عمران نیست. همان‌طور که او این قبر را متعلق به حضرت موسی(ع) نیز نمی‌داند و ذکر می کند که مع(الإشارات إلى معرفة الزيارات ) نعیمی نویسنده تاریخ دمشق در کتاب الدارس ذکر می‌کند که گفته می‌شود که قبر حنة مادر مریم(ع) در این‌جا می‌باشد که البته ابن شداد این مطلب را رد می‌کند و ذکر می‌کند که مریم دختر عمران نمی‌باشد.(الدارس) نویری در کتاب نهایةالارب ذکر می‌کند که در حومه دمشق مسجدی است به نام مسجد القدم که قبری در آن است که گفته می‌شود برای حضرت موسی(ع) است.(نهایة الارب) ابن منظور مورخ قرن هفتم نیز در کتابش درباره مسجد القدم ذکر می‌کند که گفته‌ می‌شود قبر در آن‌جا متعلق به حضرت موسی(ع) است.(مختصر تاریخ دمشق ابن منظور)

مکان‌های دفن حضرت موسی(ع)

پیامبر(ص) در جواب سوال مکان دفن حضرت موسی(ع)، بر سر راه بزرگ و نزدیک تپه سرخ را فرمودند.(بحارالانوار-ج۳-۳۶۳) (امالی و کمال النعمه) مکان‌های احتمالی که قبر حضرت موسی(ع) در آن می‌باشد: بیابان تیه که در شبه جزیره سینا قرار دارد و به صحرای بنی‌اسرائیل نیز معروف است. این بیابان در اطراف مصر، کوه‌های شام، کوه طور و سرزمین فلسطین قرار دارد. سرزمین موآب که به سرزمین ادوم یا جلعاد معروف است امروزه در کشور اردن قرار دارد. در این سرزمین جای مشخصی برای مکان دفن حضرت موسی(ع) در نظر گرفته نشده است. بر طبق تورات نیز حضرت موسی(ع) در این سرزمین دفن شده است. کوه طور در شمال‌شرقی مصر می‌باشد که بر طبق برخی روایات حضرت موسی(ع) در آن‌جا دفن شده است ولی جای مشخصی برای مکان دفن حضرت موسی(ع) معلوم نشده است. صحرای اریحا که در کرانه غربی رود اردن است. این مکان در ۳۰ کیلومتری شرق بیت المقدس، در منطقه‌ای به نام بریةالقدس قرار دارد. مکان‌های دیگری هم که مشخص‌شده به‌عنوان مکان دفن حضرت موسی در شام می‌باشد.

دلیل مشخص‌ نبودن قبر حضرت موسی(ع)

بر طبق برخی از روایات، حضرت موسی(ع) از مکانی می‌گذشت که شخصی را دید که قبری می‌کند. به او در کندن قبر کمک کرد و داخل قبر خوابید تا اندازه سنگ لحد را مشخص شود که در همین زمان، پرده از جلوی چشمان حضرت کنار رفت و جایگاه‌اش در بهشت را دید و از خدا خواست که او را پیش خود ببرد. خداوند نیز حرف او را شنید و حضرت موسی(ع) همان‌جا دفن شد؛ لذا کسی از مکان دفن او اطلاعی ندارد.

منابع

• «آیین سنتی ایام مسلمیه چیست؟ / ایام مسلمیه هیئت کجا برویم؟»، سایت خبرگزاری شبستان، تاریخ بازدید: ۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
• رحله ابن بطوطه، ابن بطوطه، رباط، اكاديمية المملكة المغربية، بی‌تا.
• دایرة‌المعارف تشیع، جمعی از نویسندگان، چاپ اول، تهران، حکمت، ۱۳۹۰ش.