|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مقاله فقهی
| |
| | صفحه =
| |
| | لینک =https://wikihaj.com/view/%D8%B3%D8%B1%D9%85%D9%87_%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86_(%D9%81%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9)
| |
| | متن = سرمه کشیدن (فتاوای مراجع) }}
| |
| {{جعبه اطلاعات اعمال
| |
| | عنوان = سرمه کشیدن
| |
| | تصویر = سرمه کشیدن.jpg
| |
| | توضیح تصویر =
| |
| | فیلم =
| |
| | توضیح فیلم =
| |
| | دسته = [[محرمات احرام]]
| |
| | مربوط به آیین = [[احرام]] در [[عمره]] و [[حج]]
| |
| | مکان = [[حرم مکی]]
| |
| | زمان = هنگام [[احرام]]
| |
| | عمل قبلی =
| |
| | عمل بعدی =
| |
| | حکم = حرام است
| |
| | کفاره = ندارد
| |
| | پیامد فقهی =
| |
| | ثواب =
| |
| | آداب وابسته =
| |
| | فلسفه و اسرار =
| |
| | منشاء و تاریخچه =
| |
| | مکان‌های وابسته =
| |
| | اشیای وابسته =
| |
| | ذکرهای وابسته =
| |
| | دعاهای وابسته =
| |
| | مفاهیم فقهی وابسته = [[محرمات احرام]]،[[زینت]]
| |
| | احکام فقهی وابسته =
| |
| | صفحه فتواهای مراجع = [[سرمه کشیدن (فتاوای مراجع)]]
| |
| | جستارهای وابسته =
| |
| }}
| |
| '''سُرمه کشیدن''' یکی از [[محرمات احرام]] است. فقیهان شیعه، استفاده از سرمه سیاه رنگی که برای زینت استفاده شده و معطر باشد، بر مرد و زن [[حرام]] می‌دانند. همچنین استفاده از سرمه غیر معطر در حال احرام اگر به قصد زینت باشد، حرام است. سرمه کشیدن کفاره ندارد ولی اگر اگر خوشبو باشد بنا بر احتیاط واجب باید یک گوسفند کفاره بدهد.
| |
|
| |
|
| ==جایگاه و مفهوم‌شناسی==
| | '''سُرمه کشیدن''' یکی از [[محرمات احرام]] است. |
| در روایات اسلامی به سرمه کشیدن توصیه شده و برای آن فایده‌های مادی و معنوی ذکر شده است. بنابر روایات، [[پیامبر(ص)]] سرمه را برای درمان آب آوردن چشم، نورانی شدن چشم<ref>طب الائمه، ص۸۳؛ بحار الانوار، ج۷۳، ص۹۵ و ۹۷؛</ref> و از میان رفتن آلودگی‌های آن<ref>مجمع الزوائد، ج۵، ص۹۶؛ بحار الانوار، ج۹۵، ص۱۵۱؛ مستدرک الوسائل، ج۱، ص۳۹۷.</ref> مؤثر دانسته است. از احكام سرمه کشیدن در برخی بخش‌های موضوعات فقهی شیعه مانند طهارت، صوم، حج و نكاح سخن گفته‌اند.
| | |
|
| |
|
| سرمه (به انگلیسی: Antimony) به سنگی خاص و برّاق که ساییده شده و به چشم کشیده می‌کشند، گفته می‌شود.<ref>لغت نامه، ج۸، ص۱۲۰۱۰؛ تاج العروس، ج۱۵، ص۶۴۹ «کحل».</ref> همچنین سرمه به هر ماده‌ای که برای درمان بر چشم کشیده می‌شود نیز اطلاق شده است.<ref>لغت نامه، ج۱۱، ص۱۶۰۴۷؛ فرهنگ معین، ص۵۵۴ «سرمه».</ref> در عربی به سرمه «کُحل»<ref>العین، ج۳، ص۶۲؛ النهایه فی غریب الحدیث، ج۴، ص۱۵۴؛ لسان العرب، ج۱۱، ص۵۸۴ «کحل».</ref> و به سنگِ سرمه، «اِثمد»<ref>العین، ج۸، ص۲۰؛ معجم الفاظ الفقه الجعفری، ص۲۸ «اثمد».</ref> می‌گویند. برخی سرمه را به دو نوع تقسیم کرده‌اند: «اِثمِد» یعنی سرمه سیاه و «توتیا»، سرمه سفید.<ref>المبسوط، طوسی، ج۵، ص۲۶۳؛ المهذب، ج۲، ص۳۳۰.</ref>
| |
| ==در حال احرام== | | ==در حال احرام== |
| حکم سرمه کشیدن در حال [[احرام]] با توجه به معطر بودن یا نبودن، رنگ آن (سیاه یا غیر سیاه) و همچنین به کار بردن سرمه برای [[زینت]] متفاوت است.<ref>مناسک نوین، ص۱۰۰.</ref> در حکم استفاده از سرمه نیز بین مرد و زن فرقی نیست.<ref>مناسک حج، مسئله ۳۶۰، ص۲۰۶.</ref>
| |
|
| |
| به نظر ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه، فرقی بین سرمه سیاه و غیر سیاه نیست و ملاک در [[حرام|حرمت]] استفاده از سرمه در حال احرام، زینت بودن سرمه یا زینت نبودن است.<ref>مناسک نوین، ص۱۰۰.</ref> همچنین در صورتی که احتیاج داشته باشد به سرمه کشیدن، مانعی ندارد.<ref>مناسک حج، مسئله ۳۶۲، ص۲۰۶.</ref>
| |
|
| |
| '''سرمه معطر''': استفاده از سرمه سیاه رنگی که برای زینت استفاده شده و معطر باشد، بر مرد و زن حرام است.<ref>مناسک نوین، ص۱۰۰.</ref>
| |
|
| |
| '''سرمه غیر معطر''': استفاده از سرمه غیر معطر در حال احرام، اگر به قصد زینت باشد، حرام است.<ref>مناسک نوین، ص۱۰۰.</ref>
| |
|
| |
|
| ==کفاره== | | ==کفاره== |
| بنابر نظر مراجع تقلید، سرمه کشیدن [[کفاره]] ندارد ولی اگر اگر خوشبو باشد بنا بر [[احتیاط واجب]] باید یک گوسفند کفاره بدهد.<ref>مناسک زائر، ص۴۷.</ref> همچنین به نظر محمد فاضل لنکرانی، اگر بوی خوش آن در لحظه سرمه کشیدن قابل استشمام باشد، کفاره دادن بهتر است؛ ولی چنانچه بوی خوش از آن استشمام نشود، [[احتیاط مستحب]] در کفاره دادن است.<ref>مناسک حج، مسئله ۳۶۱، ص۲۰۶.</ref>
| |
|
| |
|
| ==پانوشت== | | ==پانوشت== |
| خط ۵۴: |
خط ۱۲: |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * '''العین (ترتیب العین)''': الخلیل بن احمد الفراهیدی (م. ۱۷۰ق)، تحقیق مهدی المخزومی و ابراهیم السامرائی، قم، دار الهجره، ۱۴۰۹ق.
| |
| * '''المبسوط فی فقه الامامیه''': محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م. ۴۶۰ق)، تحقیق محمد باقر البهبودی، تهران، المکتبه المرتضویه، ۱۳۸۷ق.
| |
| * '''النهایه فی غریب الحدیث و الاثر''': ابن اثیر (م. ۶۰۶ق)، تحقیق طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، قم، اسماعیلیان، ۱۳۶۴ش.
| |
| * '''بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار''': محمد باقر المجلسی (م. ۱۱۱۱ق)، تصحیح محمد باقر بهبودی و سید ابراهیم میانجی و سید محمد مهدی موسوی خرسان، بیروت، دار احیاء التراث العربی و مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
| |
| * '''تاج العروس من جواهر القاموس''': مرتضی الزبیدی، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
| |
| * '''فرهنگ معین''': محمد معین، اهتمام عزیزالله علیزاده، تهران، فردوس، ۱۳۸۶ش.
| |
| * '''لسان العرب''': محمد بن مکرم ابن منظور (م. ۷۱۱ق)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
| |
| * '''لغت‌نامه دهخدا علی اکبر دهخدا''': زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران، مؤسسه لغت نامه و دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ش.
| |
| * '''مجمع الزوائد و منبع الفوائد''': علی بن ابی‌بکر الهیثمی (م. ۸۰۷ق)، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۲ق.
| |
| * '''مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل''': حسین نوری الطبرسی (م. ۱۳۲۰ق)، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۸ق.
| |
| * '''معجم الفاظ الفقه الجعفری''': احمد فتح الله، الدمام، مطابع المدخول، ۱۴۱۵ق.
| |
| * '''مناسک زائر (ویژه برادران) مطابق با فتاوای حضرت امام خمینی (ره)''': محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، چاپ و نشر عروج، چاپ اول، 1386ش.
| |
| *'''مناسک حج''': پژوهشکده حج و زیارت، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۷ش.
| |
| *'''مناسک نوین''': مصطفی آخوندی و عبدالرحمان انصاری، تهران، محراب قلم، ۱۳۹۰ش.
| |
| ُ* '''طب الائمه''': عبدالله ابن بسطام، نجف، المطبعة الحيدرية، ۱۳۷۵ش.
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
|
| //////////////////////////////////////////////////////// | | |
| *'''تهذیب الاحکام'''، الطوسی (م. 460ق.)، به کوشش موسوی و آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.
| | ///////////////////////////// |
| *'''الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)'''، اسماعیل بن حماد الجوهری، تحقیق احمد عبدالغفور العطار، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۴۰۷ق.
| |
| *'''غایة المرام باخبار سلطنة البلد الحرام'''، عبدالعزیز بن عمر بن فهد المکی، تحقیق فهیم محمد شلتوت، مکه مکرمه، جامعة ام القری، ۱۴۰۶ق.
| |
| *'''الکافی فی الفقه، ابوالصلاح الحلبی'''، به تحقیق رضا استادی، اصفهان مکتبة الامام امیرالمومنین علی(ع).
| |
| *'''کتاب الحج'''، ابوالقاسم خویی (م.۱۴۱۳.ق.)، قم، لطفی، ۱۴۰۹ق.
| |
| *'''کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء'''، جعفر بن خضر کاشف الغطاء، به تحقیق عباس تبریزیان و دیگران، قم، انتشارات الإسلامی، ۱۴۲۲ق.
| |
| *'''لسان العرب'''، ابن منظور (م. 711ق.)، قم، ادب الحوزه، 1405ق.
| |
| *'''المختصر النافع فی فقه الامامیه (النافع فی مختصر الشرائع)'''، جعفر بن حسن محقق حلی، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۰ق.
| |
| *'''معجم مقاییس اللغه'''، احمد بن فارس، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۴۰۴ق.
| |
| *'''مناسک حج''': پژوهشکده حج و زیارت، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۷ش. | | *'''مناسک حج''': پژوهشکده حج و زیارت، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۷ش. |
| *'''مناسک نوین''': مصطفی آخوندی و عبدالرحمان انصاری، تهران، محراب قلم، ۱۳۹۰ش. | | *'''مناسک نوین''': مصطفی آخوندی و عبدالرحمان انصاری، تهران، محراب قلم، ۱۳۹۰ش. |
|
| |
|
|
| |
|
| //////////////////////////////////
| |
| *'''الانتصار'''، السید المرتضی (م. 436ق.)، قم، النشر الاسلامی، 1415ق.
| |
| *'''تذکرة الفقهاء'''، العلامة الحلی (م. 726ق.)، قم، آل البیت، 1414ق.
| |
| *'''تفسیر العیاشی''': العیاشی (م. 320ق.)، به کوشش رسولی محلاتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.
| |
| *'''تهذیب الاحکام''': الطوسی (م. 460ق.)، به کوشش موسوی و آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.
| |
| *'''دعائم الاسلام''': النعمان المغربی (م. 363ق.)، به کوشش فیضی، قاهره، دارالمعارف، 1383ق.
| |
| *'''الصحاح'''، الجوهری (م. 393ق.)، به کوشش العطار، بیروت، دارالعلم للملایین، 1407ق.
| |
| *'''غنیة النزوع'''، ابن زهرة الحلبی (م. 585ق.)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسه امام صادق، 1417ق.
| |
| *'''فرهنگ فقه فارسی'''، جمعی از محققان، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
| |
| *'''الکافی''': الکلینی (م. 329ق.)، به کوشش غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1375ش.
| |
| *'''لسان العرب''': ابن منظور (م. 711ق.)، قم، ادب الحوزه، 1405ق.
| |
| *'''معجم مقاییس اللغه''': ابن فارس (م. 395ق.)، به کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، 1404ق.
| |
| *'''من لا یحضره الفقیه'''، الصدوق (م. 381ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق.
| |
| *'''مناسک حج''': پژوهشکده حج و زیارت، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۷ش.
| |
| *'''مناسک نوین''': مصطفی آخوندی و عبدالرحمان انصاری، تهران، محراب قلم، ۱۳۹۰ش.
| |
| *'''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (م. 1104ق.)، قم، آل البیت، 1412ق.
| |
|
| |
|
| ==مقاله‌های مرتبط== | | ==مقاله‌های مرتبط== |
| *[[فسوق]] | | *[[فسوق]] |
|
| |
|
| /////////////////
| |
| *'''توضيح‌المسائل امام خمینی'''، سید روح‌الله خمینی، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، چاپ نهم، ۱۳۷۲ش.
| |
| *'''درسنامه فقه مطابق با فتاوای مراجع معظم تقلید'''، محمدحسین فلاح‌زاده، قم، مرکز نشر هاجر، ۱۳۹۵ش.
| |
| *'''العروة الوثقی'''، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ١٤١٧ق.
| |
| *'''فرهنگ فقه فارسی'''، جمعی از محققان، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
| |
| *'''موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم'''، محمد تهانوی، به تحقیق علی دحروج، ترجمه فارسی عبدالله خالدی، با ترجمه انگلیسی و فرانسوی جورج زینانی، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۱م.
| |
|
| |
|
| *''''''، | | *''''''، |
| {{پایان}}
| |
