محراب سلیمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۸: خط ۶۸:
==ایجاد محراب==
==ایجاد محراب==


این محراب در سال 861 هجری در عصر [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک برجی)|ملک الاشرف ابونصر اینال]]  از پادشاهان  مصر (857 – 865 ق) به  دست ناظر بر امور [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، طوغان شیخ  احمدی حنفی(م 881 ق) ساخته شد.<ref>التحفه اللطیفه ، ج 1 ص 474 ؛ مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 ؛ معالم دار الهجره ،ص 250 و 251 .</ref>
این محراب در سال 861 هجری در عصر [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک برجی)|ملک الاشرف ابونصر اینال]] از پادشاهان  مصر (857 – 865 ق) به  دست ناظر امور [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، طوغان شیخ  احمدی حنفی (م 881 ق) ساخته شد.<ref>التحفه اللطیفه ، ج 1 ص 474 ؛ مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 ؛ معالم دار الهجره ،ص 250 و 251 .</ref> تا عصر طوغان شیخ، مسلمانان در مسجدالنبی [[نماز یومیه|نمازهای یومیّه]] را به یک امام که در غیر موسِم حج در [[محراب پیامبر|محراب نبوی]] و در موسِم حج در [[محراب عثمانی]] می‌­ایستاد، اقتداء می‌کردند. شیخ طوغان محراب جدیدی در مسجد ساخت تا نماز جماعت جداگانه­‌ای به امامت یک امام [[مذهب حنفی|حنفی]] برپا شود. پس از این تاریخ ابتداء نماز به امامت امام [[مذهب شافعی|شافعی]] که در محراب نبوی می­‌ایستاد برگزار می‌شد و سپس امام حنفی در محراب جدید (که موسوم به محراب حنفی و بعدها محراب سلیمانی شد) نماز می‌خواند. امام حنفی و امام شافعی [[تراویح|نماز تراویح]] را در شب­‌های ماه رمضان با هم بجا می­‌آوردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=210 وفاء الوفاء ،ج 2 ص 210] ؛[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=469 مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 و 470] .</ref> این مسأله از [[مدینه]] به [[مکه]] نیز سرایت کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=210 وفاء الوفاء، ج2 ص 210.]</ref>
 
تا عصر طوغان شیخ، مسلمانان در مسجدالنبی، [[نماز یومیه|نمازهای یومیّه]] خویش را به یک امام که در غیر موسِم حج در [[محراب پیامبر|محراب نبوی]] و در موسِم حج در [[محراب عثمانی]] می‌­ایستاد، اقتداء می‌کردند.
 
شیخ طوغان محراب جدیدی ساخت تا نماز جماعت جداگانه­‌ای به امامت یک امام [[مذهب حنفی|حنفی]] انجام شود.
 
پس از آن، مسلمانان ابتداء نماز خویش را به امام [[مذهب شافعی|شافعی]] که در محراب نبوی می­‌ایستاد اقتداء می­‌کردند. سپس امام حنفی در محراب جدید (که موسوم به محراب حنفی شد) برای پیروان این مذهب، نماز را به پا می­‌داشت و تنها [[تراویح|نماز تراویح]] را در شب­‌های ماه رمضان با هم بجا می­ آوردند<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=210 وفاء الوفاء ،ج 2 ص 210] ؛مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 و 470 .</ref> و این مسأله از [[مدینه]] به [[مکه]] نیز سرایت کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=210 وفاء الوفاء، ج2 ص 210.]</ref>


==شهرت یافتن به محراب سلیمانی==
==شهرت یافتن به محراب سلیمانی==


در سال 938 هجری این محراب به وسیله [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)|سلطان سلیمان قانونی]] با حفظ شکل ظاهری و متناسب با محراب نبوی بازسازی و با مرمر سیاه و سفید نماسازی شد و به همین مناسبت به محراب سلیمانی معروف شد و در حال حاضر نیز با این نام مشهور است.<ref>مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.</ref>
محراب حنفی در سال 938 هجری به دستور [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)|سلطان سلیمان قانونی]] با حفظ شکل ظاهری و متناسب با محراب نبوی بازسازی و با مرمر سیاه و سفید نماسازی شد و از آن پس به محراب سلیمانی شهرت یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=470 مرآة الحرمین، ج1 ص 470]؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.</ref> در حال حاضر از این محراب به منظور اقامه نماز جماعت استفاده نمی‌شود و امام جماعت [[مسجد النبی]] در [[محراب عثمانی]] نماز می­‌خواند.
 
در حال حاضر از این محراب به منظور اقامه نماز جماعت استفاده نمی‌شود  و امام جماعت [[مسجد النبی]] تنها در محراب عثمانی اقامه نماز می­‌کند.


===کتیبه محراب===
===کتیبه محراب===


پشت بنای محراب، کتیبه­‌ای به خطّ زرین بر زمینه قرمز برّاق روغنی وجود دارد که بانی آن را سلطان سلیمان در سال 938 قمری می­‌داند <ref>مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.</ref>  
پشت بنای محراب، کتیبه­‌ای به خطّ زرین بر زمینه قرمز برّاق روغنی وجود دارد که بانی آن را سلطان سلیمان در سال 938 قمری می­‌داند. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=469 مرآة الحرمین، ج1 ص 470]؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.</ref>  


===آیات قرآن نوشته شده در محراب===
===آیات قرآن نوشته شده در محراب===

نسخهٔ ‏۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۰

محراب سلیمانی
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر محراب حنفی
مکان مسجدالنبی
تاریخ بنا
بنیانگذار شیخ طوغان
بازسازی کنندگان سلیمان قانونی

محراب  سلیمانی، از محراب‌­های مسجد النبی (ص)‌ و مختص نمازگزاردن پیروان مذهب حنفی بوده‌است.

این محراب اولین‌بار توسط شیخ طوغان، والی اشرف اینال مملوکی ساخته شد.

با شکل‌گرفتن این محراب پیروان مذهب حنفی، نماز را در این مکان و به امامت امام حنفی برگزار می‌کردند.

در زمان سلطان سلیمان قانونی این محراب بازسازی شد و از آن پس به نام محراب سلیمانی شهرت یافت.


مکان محراب

محراب سلیمانی که به آن محراب حنفی نیز گفته می‌­شود از محراب‌های مسجد النبی در مدینه منوره است که  در محدوده مسجد زمان پیامبر (ص)، خارج از روضه، در حدِّ جنوبی مسجد (قبل از حدّ جنوبی توسعه عمر و عثمان)، محاذی و سمت راست محراب پیامبر (ص) و سمت چپ منبر رسول خدا (ص)، در محل ستون سومِ غرب این منبر و ستون هفتم از باب السلام واقع است.[۱]

ایجاد محراب

این محراب در سال 861 هجری در عصر ملک الاشرف ابونصر اینال از پادشاهان  مصر (857 – 865 ق) به  دست ناظر امور مسجدالحرام، طوغان شیخ  احمدی حنفی (م 881 ق) ساخته شد.[۲] تا عصر طوغان شیخ، مسلمانان در مسجدالنبی نمازهای یومیّه را به یک امام که در غیر موسِم حج در محراب نبوی و در موسِم حج در محراب عثمانی می‌­ایستاد، اقتداء می‌کردند. شیخ طوغان محراب جدیدی در مسجد ساخت تا نماز جماعت جداگانه­‌ای به امامت یک امام حنفی برپا شود. پس از این تاریخ ابتداء نماز به امامت امام شافعی که در محراب نبوی می­‌ایستاد برگزار می‌شد و سپس امام حنفی در محراب جدید (که موسوم به محراب حنفی و بعدها محراب سلیمانی شد) نماز می‌خواند. امام حنفی و امام شافعی نماز تراویح را در شب­‌های ماه رمضان با هم بجا می­‌آوردند.[۳] این مسأله از مدینه به مکه نیز سرایت کرد.[۴]

شهرت یافتن به محراب سلیمانی

محراب حنفی در سال 938 هجری به دستور سلطان سلیمان قانونی با حفظ شکل ظاهری و متناسب با محراب نبوی بازسازی و با مرمر سیاه و سفید نماسازی شد و از آن پس به محراب سلیمانی شهرت یافت.[۵] در حال حاضر از این محراب به منظور اقامه نماز جماعت استفاده نمی‌شود و امام جماعت مسجد النبی در محراب عثمانی نماز می­‌خواند.

کتیبه محراب

پشت بنای محراب، کتیبه­‌ای به خطّ زرین بر زمینه قرمز برّاق روغنی وجود دارد که بانی آن را سلطان سلیمان در سال 938 قمری می­‌داند. [۶]

آیات قرآن نوشته شده در محراب

داخل و اطراف محراب نیز با کتیبه­‌هایی از آیات قرآن زرّین مزیّن گردیده است: این آیات عبارتند از :آیه 162 بقره؛ 95 آل عمران و آیه 112 توبه. عبارت بسم الله الرحمن الرحیم درابتداء و عبارت  «صدق الله العظیم و صدق نبیه الکریم» و«صدق الله العظیم. صلی الله علی سیدنا محمد و آله» نیزدر انتهای این آیات دیده می­‌شود.[۷]

روشنایی محراب

روشنایی محراب مذکور نیز در دوره­‌هایی با شمعدان‌های بلوری و گاهی با استفاده از شمعدان‌هایی از نقره بوده است.[۸]

جستارهای وابسته

مسجدالنبی، محراب‌های مسجدالنبی، بازسازی مسجدالنبی (ممالیک برجی)، بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)

پانویس

  1. موسوعه مرآه الحرمین ،ج 4 ص 610 ؛ اتحاف المؤمنین ، ص 82 ؛مدینه شناسی ،ج 1 ص168 .
  2. التحفه اللطیفه ، ج 1 ص 474 ؛ مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 ؛ معالم دار الهجره ،ص 250 و 251 .
  3. وفاء الوفاء ،ج 2 ص 210 ؛مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 و 470 .
  4. وفاء الوفاء، ج2 ص 210.
  5. مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.
  6. مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.
  7. موسوعة مرآة الحرمین، ج4 ص 610؛ مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی،  ج 1ص 169.
  8. ر.ک: موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص 619.

منابع

  • قرآن کریم
  • اتحاف المؤمنین بتاریخ مسجد خاتم النبیین ،رافعی سودانی مصطفی بن محمد ، مدینه منوره ،المکتبه العلمیه ،1404 .
  • التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفه، سخاوی شمس­الدین (م 902 هـ)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414.
  • مدینه شناسی، نجفی سیّد محمدباقر، تهران، مشعر، 1387 ش.
  • مرآة الحرمین او الرحلات الحجازیه، رفعت پاشا ابراهیم (م بعد 1353 ق)، قاهره، المکتبة الثقافة الدینیه، بی­تا.
  • معالم دار الهجره، عبد الرزاق یوسف، مدینه منوره، المکتبه العلمیه ، 1401 .
  • موسوعة مرأة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، صبری پاشا ایوب (م 1307 ق)، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424.
  • وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، سمهودی علی بن احمد (م 911 ق)، تحقیق خالد عبدالغنی محفوظ، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2006.