بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '<gallery>' به '<gallery mode="packed" heights="150px">') |
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==شکل گیری اولیه مناره‌ها== | ==شکل گیری اولیه مناره‌ها== | ||
مسجد در زمان [[پیامبر]]، مناره نداشت. [[بلال بن رباح|بلال]] برای [[اذان و اقامه|اذان]] گفتن بر بام خانه‌ای از [[بنی‌نجار]] که بلندترین خانه‌های اطراف مسجد بود می‌ایستاد. در این‌باره نظر دیگری نیز وجود دارد مبنی براین که بلال بر ستون مربعی از خانه عبدالله بن عمر واقع در جنوب مسجد بالا می‌رفته و اذان را با صدای بلند ادا می‌کرده‌است.<ref> | مسجد در زمان [[پیامبر]]، مناره نداشت. [[بلال بن رباح|بلال]] برای [[اذان و اقامه|اذان]] گفتن بر بام خانه‌ای از [[بنی‌نجار]] که بلندترین خانه‌های اطراف مسجد بود می‌ایستاد. در این‌باره نظر دیگری نیز وجود دارد مبنی براین که بلال بر ستون مربعی از خانه عبدالله بن عمر واقع در جنوب مسجد بالا می‌رفته و اذان را با صدای بلند ادا می‌کرده‌است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=59 المدینه المنوره، ص 59]</ref> | ||
نخستین مناره‌ها برای مسجدالنبی در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولیدبن عبدالملک]] ساخته شد. در این دوره مسجد تخریب و توسط [[عمربن عبدالعزیز]]، والی [[مدینه]]، بازسازی شد. در این بازسازی در هر زوایه‌ای مناره‌ای با پایه 8 در 8 ذراع (در حدود 4 در 4 متر) ساخته شد.<ref> | نخستین مناره‌ها برای مسجدالنبی در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولیدبن عبدالملک]] ساخته شد. در این دوره مسجد تخریب و توسط [[عمربن عبدالعزیز]]، والی [[مدینه]]، بازسازی شد. در این بازسازی در هر زوایه‌ای مناره‌ای با پایه 8 در 8 ذراع (در حدود 4 در 4 متر) ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=71 المدینه المنوره، ص71]</ref>درباره ارتفاع مناره‌ها اقوال مختلفی بیان شده است. برخی ارتفاع آنها را 55 ذراع (27متر) یا 60 ذراع (30متر) <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=71 المدینه المنوره، ص71]</ref>و برخی با بیان جزییات بیشتر ارتفاع مناره‌های جنوب شرقی و شمال شرقی را 55 ذراع و مناره شمال غربی را 53 ذراع ذکر کرده‌اند.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 44</ref>مناره واقع در زاویه جنوب غربی به امر [[سلیمان بن عبدالملک]]<ref>مدینه منوره، ص 92</ref> به واسطه اینکه مشرف بر محل سکونتش بود از بین رفت.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 44</ref> این سه [[گلدسته|مناره]] در [[بازسازی مسجدالنبی (دوره عباسی)|دوره عباسیان]] نیز پا برجا بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=77 المدینه المنوره، ص 77]</ref> | ||
==مناره‌ها در دوره ممالیک== | ==مناره‌ها در دوره ممالیک== | ||
ساخت مناره ها در دوره [[ممالیک]] به دو دسته قابل تفکیک است: 1-ساخت مناره بعد از [[آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی|آتش‌سوزی اول]] مسجد، 2-ساخت مناره‌ها بعد از [[آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی|آتش‌سوزی دوم در مسجد]] | ساخت مناره ها در دوره [[ممالیک]] به دو دسته قابل تفکیک است: 1-ساخت مناره بعد از [[آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی|آتش‌سوزی اول]] مسجد، 2-ساخت مناره‌ها بعد از [[آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی|آتش‌سوزی دوم در مسجد]] | ||
===ساخت مناره‌ها بعد از آتش‌سوزی اول در مسجد=== | ===ساخت مناره‌ها بعد از آتش‌سوزی اول در مسجد=== | ||
پس از [[آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی|آتش‌سوزی سال ۶۵۴ قمری]] در مسجدالنبی، [[مناره رئیسیه|مناره‌های جنوب شرقی(رئیسیه)]] و [[مناره سلیمانیه|شمال شرقی(سنجاریه)]] بین سال‌های 654 تا 706 قمری ساخته شد.<ref> | پس از [[آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی|آتش‌سوزی سال ۶۵۴ قمری]] در مسجدالنبی، [[مناره رئیسیه|مناره‌های جنوب شرقی(رئیسیه)]] و [[مناره سلیمانیه|شمال شرقی(سنجاریه)]] بین سال‌های 654 تا 706 قمری ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=80 المدینه المنوره، ص 80]</ref> مناره‌های شمال غربی (خشبیه) و جنوب غربی نیز در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|محمدبن قلاوون]] ساخته شد. در این دوره، شیخ‌الحرم<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 138</ref> مناره جنوب غربی (مناره باب السلام<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 138</ref>) را با ارتفاع 95 ذراع (47/31 متر) احیا کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=80 المدینه المنوره، ص 80]</ref> هزینه این کار را از فروش ذخایر حرم نبوی تامین کردند.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 138</ref> [[مناره مجیدیه|مناره شمال غربی]] نیز به سال 706 ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=80 المدینه المنوره، ص 80]</ref> | ||
در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)|بیبرس]] نیز [[گلدسته|مناره‌ها]] به همراه درها، مخازن و همه اثاث مسجد، نوسازی شد.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 137</ref> همچنین در اصلاحاتی که در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] قبل حریق دوم صورت گرفت، پی و اساس و مصالح مناره شمال شرقی نوسازی شد.<ref> | در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)|بیبرس]] نیز [[گلدسته|مناره‌ها]] به همراه درها، مخازن و همه اثاث مسجد، نوسازی شد.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 137</ref> همچنین در اصلاحاتی که در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] قبل حریق دوم صورت گرفت، پی و اساس و مصالح مناره شمال شرقی نوسازی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=82 المدینه المنوره، ص 82]</ref> | ||
===ساخت مناره‌ها بعد از آتش‌سوزی دوم در مسجد=== | ===ساخت مناره‌ها بعد از آتش‌سوزی دوم در مسجد=== | ||
{{بیشتر|مناره رئیسیه}} | {{بیشتر|مناره رئیسیه}} | ||
رمضان سال 886 قمری مأذنه جنوب شرقی (رئیسیه) بر اثر اصابت صاعقه آتش گرفت و در اثر آن تمام مسجد دچار حریق شد. بر اثر این آتش سوزی، [[منبر پیامبر|منبر]]، [[ضریح پیامبر|مقصوره]]، اکثر طاق‌های مسجد و [[ستون‌های مسجدالنبی|ستون‌ها]] از بین رفت. ثلث مناره اصلی نیز ویران شد و در آستانه فروپاشی قرارداشت | رمضان سال 886 قمری مأذنه جنوب شرقی (رئیسیه) بر اثر اصابت صاعقه آتش گرفت و در اثر آن تمام مسجد دچار حریق شد. بر اثر این آتش سوزی، [[منبر پیامبر|منبر]]، [[ضریح پیامبر|مقصوره]]، اکثر طاق‌های مسجد و [[ستون‌های مسجدالنبی|ستون‌ها]] از بین رفت. ثلث مناره اصلی نیز ویران شد و در آستانه فروپاشی قرارداشت و هیچ چیز جز گنبد داخلی روی قبر نبوی سالم نماند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=84 المدینه المنوره، ص 84]</ref> مناره جنوب شرقی در دوره قایتبای سه بار بازسازی شد. در آخرین مرتبه که ساخت مناره فعلی رئیسیه را درپی داشت، مناره تخریب و پی آن با بازالت ریخته شد. ارتفاع آن این بار به 120 ذراع(59/76متر) رسید. گنبد نیز منهدم و دوباره ساخته شد. این اعمال در در سال 92-891 قمری انجام شد. ناظر این اقدامات [[شاهین جمالی]] بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=86 المدینه المنوره، ص 86]</ref> همچنین، قایتبای در جوار دیوار غربی نیز مناره کوچکی ساخت. این مناره پس از آن به مناره [[باب الرحمه (ابهام‌زدایی)|باب الرحمه]] شناخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=85 المدینه المنوره، ص 85]</ref> | ||
==مناره‌ها در دوره عثمانی== | ==مناره‌ها در دوره عثمانی== | ||
در [[دوره عثمانی]] به دو مناره خاص می‌توان اشاره کرد که به نام سازندگان خود شهرت یافتند: [[مناره سلیمانیه]]<ref>مدینه منوره، ص 110</ref> و [[مناره مجیدیه]]<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 167</ref>. در عین حال علاوه بر مناره‌های دوره قایتبای، از مناره [[باب‌السلام]] نیز در دوره مجیدی نام برده شده‌است. گفته شده بالای این مناره مخروطی از طلا قرار داشت، همچنان چنین مخروطی بر مناره باب‌الرحمه نیز وجود داشت.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 162</ref> | در [[دوره عثمانی]] به دو مناره خاص می‌توان اشاره کرد که به نام سازندگان خود شهرت یافتند: [[مناره سلیمانیه]]<ref>مدینه منوره، ص 110</ref> و [[مناره مجیدیه]]<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 167</ref>. در عین حال علاوه بر مناره‌های دوره قایتبای، از مناره [[باب‌السلام]] نیز در دوره مجیدی نام برده شده‌است. گفته شده بالای این مناره مخروطی از طلا قرار داشت، همچنان چنین مخروطی بر مناره باب‌الرحمه نیز وجود داشت.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص 162</ref> | ||