مسجد امام علی (مناخه): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۶ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۳۰

مسجد امام علی (ع) یکی از مساجد تاریخی مدینه است. این مسجد در محله مناخه در غرب مسجد نبوی قرار دارد. بر اساس گزارش‌های تاریخی پیامبر در این مکان نماز عید می‌خواند و حضرت علی(ع) نیز به تبعیت از او در این مکان نماز عید برپا می‌کرد.

مسجد قدیم دارای معماری بسیار زیبای بوده است با سنگ های بسیار زیبا ساخته شده بود که دارای رواق های بود از جمله رواق قبله که از هفت گنبد پوشانده شده است که بزرگترین آنها گنبد محراب در وسط گنبدهای مسجد قرار داردو بقیه گنبدها گنبدهای کروی شکل با ارتفاع کم است اولین بنای این مسجد در زمان عمربن عبد العزیز بوده است. این مسجد، مسجد مصلی هم خوانده می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

مسجد علی بن ابی‌طالب(ع) (همراه با مسجد مصلی و مسجد ابوبکر) یکی از سه مسجدی است که به عنوان مسجدهای مصلای پیامبر شناخته می‌شوند. این مسجدها در نزدیکی هم در غرب مسجدالنبی در جایی که به آن میدان مناخه یا میدان مصلی گفته شده^[۱] قرار دارند. مسجد امام علی در شمال مسجد مصلی و مسجد ابوبکر قرار گرفته و با مسجد مصلی 122 و با مسجدالنبی 290 متر فاصله دارد. ^[۲]^[۳]

این مسجدها در اماکنی ساخته شده‌اند که بنابر گزارش‌ها پیامبر در آنها نماز عید برپا کرده است. در ابتدا این اماکن مسجد نبوده و فضای باز یا صحرا بوده است اما بعدها به مسجد تبدیل شده است. برخی برآنند که نخستین بار عمر بن عبدالعزیز این مکان‌ها را به مسجد تبدیل کرد.^[۴]

وجه تسمیه

مسجد را به نام مسجد امام علی (ع) می شناسند چون در برخی منابع آمده که در زمانی که عثمان در خانه‌اش در محاصره مخالفان بود، امام علی (ع) در این مسجد نماز عید خواند. به گفته مطری (م. 741) این مسجد را در مدینه به عنوان محل برپایی عید پیامبر(ص) می‌دانستند زیرا بعید است که علی(ع) یا خلفا در محلی نماز عید خوانده باشند که پیامبر در آن نماز عید نخوانده بود.^[۵]

ویژگی های ساختمان مسجد

مسجد به صورت مستطیل شکل می باشد و دارای رواقی به نام قبله که نماز خانه باشد است . مسجد با سنگ های سیاه و با اندازه هاو شکل های منظمی تراشیده شده که دارای زیبای خاصی می باشد. این مسجد دارای دری است با دو طاق نما که یکی از این طاق ها به عرض 50/1 یک متر و پنجاه سانتیمتر و ارتفاع 50/3 سه مترو پنجاه سانتیمتر می باشد و طاق دوم کوچکتر از طاق اولی است به عرض1 متر و ارتفاع 2 متر می باشد گفته شد که این مسجد دارای رواقی به نام قبله هست که دارای هفت گنبد که بزرگترین آنها گنبد محراب می باشد. ستون ها وطاق های مسجد هم با سنگی مشکی بسیار زیبا پوشیده شده است اما دیگرجاهای مسجد با گچ و آهک سفید رنگ آمیزی شده به گفته مورخان مسجد جدیدکه به نام امام علی (ع) ساخته شده است بسیار شبیه به ساختمان مسجد قدیم آن می باشد. ^[۶]

بنای مسجد

سمهودی (م.911ق.)، تاریخ‌نگاری مدینه، برآن بود که این مسجد نخستین بار در زمان عمر بن عبدالعزیز (حک:87-93ق.) ساخته شد. اما این مسجد بعدها از میان رفت و مکان آن محل دفن حاجیانی شد که در موسم حج وفات می‌کردند. تا اینکه در سال 881 زین الدین ضیغم منصوری، امیر مدینه، آن مسجد را بازسازی کرد.^[۷]

ابوسالم عیاشی سفرنامه نویس مغربی در سال 1073 قمری از مساجد مصلی سخن گفته و اشاره می‌کند که یکی از این مساجد مسجد امام علی است. علی بن موسی از این مسجد در کنار کوچه طیار سخن گفته و ابراهیم رفعت از مسجد علی(ع) در سفرش در سال 1318 قمری از این مسجد یاد کرده است.

ابن شبه بنای نخست این مسجد را در زمان عمربن عبد العزیز بین سال های 87 تا93 ه ق می داند. ^[۸] این بنا در زمان زین الدین ضیغم در سال 881 بازسازی شده است در این اواخر، بنای کهن این مسجد تخریب و در سال ۱۴۱۱ از نو تجدید بنا گردید و مساحت فعلی آن ۸۸۲ متر مربع است. ^[۹]

گالری

پانویس

↑ مساجد الاثریه، ص 223
↑ مساجد الاثریه، ص 242
↑ معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ، ج 1، ص486.
↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 122
↑ التعریف بما انست الهجرة، ص 147
↑ معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ جلد1 ص490
↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 123
↑ تاریخ مدینه المنوره ابن شبه ج1ص74
↑ آثار اسلامی مکه و مدینه ، ص320

منابع

آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر،1390 ش.
تاریخ مدینه المنوره، ابن شبه النمیری، قم، دارالفکر ، 1410ق.
معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ،عبدالعزیز کعکی،بیروت، دار مکتبه الهلال، 2007.
خلاصه الوفاء بأخبار دار المصطفي، السمهودي، تحقيق: علي عمر، القاهرة، مكتبة الثقافة الدينية، ١۴٢٧ه. ق.
التعريف بما آنست الهجرة، جمال الدین محمد بن احمد المطری، ریاض، اداره الملک عبد العزیز، 1426ه ق.

[1] مساجد الاثریه، ص 223

[2] مساجد الاثریه، ص 242

[3] معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ، ج 1، ص486.

[4] وفاء الوفاء، ج3، ص 122

[5] التعریف بما انست الهجرة، ص 147

[6] معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ جلد1 ص490

[7] وفاء الوفاء، ج3، ص 123

[8] تاریخ مدینه المنوره ابن شبه ج1ص74

[9] آثار اسلامی مکه و مدینه ، ص320

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۶۱: / خط ۶۱: @@
 این مسجد، مسجد مصلی هم خوانده می‌شود.
 ==موقعیت جغرافیایی==
-مسجد علی بن ابی‌طالب(ع) (همراه با [[مسجد غمامه|مسجد مصلی]] و [[مسجد ابوبکر(مدینه)|مسجد ابوبکر]]) یکی از سه مسجدی است که به عنوان مسجدهای مصلای پیامبر شناخته می‌شوند. این مسجدها در میدان مصلی در غرب مسجدالنبی قرار دارد. مسجد امام علی در شمال مسجد مصلی و مسجد ابوبکر قرار گرفته و با مسجد مصلی 122 متر فاصله دارد. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=242 مساجد الاثریه، ص 242]</ref>
+مسجد علی بن ابی‌طالب(ع) (همراه با [[مسجد غمامه|مسجد مصلی]] و [[مسجد ابوبکر(مدینه)|مسجد ابوبکر]]) یکی از سه مسجدی است که به عنوان مسجدهای مصلای پیامبر شناخته می‌شوند. این مسجدها در نزدیکی هم در غرب مسجدالنبی  در جایی که به آن میدان مناخه یا میدان مصلی گفته شده<ref>مساجد الاثریه، ص 223</ref> قرار دارند. مسجد امام علی در شمال مسجد مصلی و مسجد ابوبکر قرار گرفته و با مسجد مصلی 122 و با مسجدالنبی 290 متر فاصله دارد. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=242 مساجد الاثریه، ص 242]</ref><ref>معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ، ج 1، ص486.</ref>
-این مسجدها در اماکنی ساخته شده‌اند که بنابر گزارش‌ها پیامبر در آنها نماز عید برپا کرده است. در ابتدا این اماکن مسجد نبوده و فضای بازی بوده است اما بعدها به مسجد تبدیل شده است. برخی برآنند که نخستین بار عمر بن عبدالعزیز این مکان‌ها را به مسجد تبدیل کرد.<ref>[https://wikihaj.com/images/1/17/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf وفاء الوفاء، ج3، ص 122]</ref>
+این مسجدها در اماکنی ساخته شده‌اند که بنابر گزارش‌ها پیامبر در آنها نماز عید برپا کرده است. در ابتدا این اماکن مسجد نبوده و فضای باز یا صحرا بوده است اما بعدها به مسجد تبدیل شده است. برخی برآنند که نخستین بار عمر بن عبدالعزیز این مکان‌ها را به مسجد تبدیل کرد.<ref>[https://wikihaj.com/images/1/17/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf وفاء الوفاء، ج3، ص 122]</ref>
-مسجد امام علی در غرب [[مسجد النبی]] درمنطقه مناخه {{یادداشت|میدان وسیعی که مسجد غمامه و چند مسجد دیگر به نام خلفای نخست در آن قرار گرفته، مناخه نام داشته یا بعدها به این نام تبدیل شده است. مناخه محلّ فرود شتران بود که مسافرانِ زائر، از آن‌جا به عنوان بارانداز استفاده می‌کردند. این میدان وسیع در کنار شهر، از زمان رسول خدا(صلی الله علیه وآله) محل اقامه نماز عید بوده و هر سال، آن حضرت و سپس خلفاء، در جایی از آن، به نماز می‌ایستادند (آثاراسلامی مکه ومدینه،ص318)}} است و فاصله آن تا مسجد النبی 290مترمی باشد وهمچنین این  مسجد در شمال غرب [[مسجد الغمامه]] نزدیک زقاق الطیار قرار دارد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ، ج 1، ص486.</ref>
+== وجه تسمیه ==
-==وجه تسمیه==
 [[مسجد]] را به نام مسجد امام علی (ع) می شناسند چون در برخی منابع آمده که در زمانی که عثمان در خانه‌اش در محاصره مخالفان بود، امام علی (ع) در این مسجد نماز عید خواند. به گفته مطری (م. 741) این مسجد را در مدینه به عنوان محل برپایی عید پیامبر(ص) می‌دانستند زیرا بعید است که علی(ع) یا خلفا در محلی نماز عید خوانده باشند که پیامبر در آن نماز عید نخوانده بود.<ref>التعریف بما انست الهجرة، ص 147</ref>
@@ خط ۷۵: / خط ۷۳: @@
 ==بنای  مسجد==
 سمهودی (م.911ق.)، تاریخ‌نگاری مدینه، برآن بود که این مسجد نخستین بار در زمان عمر بن عبدالعزیز (حک:87-93ق.) ساخته شد. اما این مسجد بعدها از میان رفت و مکان آن محل دفن حاجیانی شد که در موسم حج وفات می‌کردند. تا اینکه در سال 881 زین الدین ضیغم منصوری، امیر مدینه، آن مسجد را بازسازی کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=123 وفاء الوفاء، ج3، ص 123]</ref>
+ابوسالم عیاشی سفرنامه نویس مغربی در سال 1073 قمری از مساجد مصلی سخن گفته و اشاره می‌کند که یکی از این مساجد مسجد امام علی است. علی بن موسی از این مسجد در کنار کوچه طیار سخن گفته و ابراهیم رفعت از مسجد علی(ع) در سفرش در سال 1318 قمری از این مسجد یاد کرده است.
 ابن شبه بنای نخست این مسجد را در زمان عمربن عبد العزیز بین سال های 87 تا93 ه ق می داند. <ref>تاریخ مدینه المنوره ابن شبه ج1ص74</ref> این بنا در زمان زین الدین ضیغم در سال 881  بازسازی شده است در این اواخر، بنای کهن این مسجد تخریب و در سال ۱۴۱۱ از نو تجدید بنا گردید و مساحت فعلی آن ۸۸۲ متر مربع است. <ref>آثار اسلامی مکه و مدینه ، ص320</ref>

ن ب و مساجد
عربستان	مسجد الحرام • مسجد النبی • مسجد قبا • مسجد ذوالحلیفه • مسجد ردالشمس • مسجد خیف • مسجد غدیر خم • مسجد الغنم • مسجد مختفی • مسجد حمزة بن عبدالمطلب • مسجد بلال بن رباح • مسجد جن • مسجد الرایه • مسجد المتکا • مسجد شجره • مسجد الاجابه • مسجد عرفه • مسجد تنعیم • مسجد صفائح • مسجد امام علی (تنعیم) • مسجد شجره (حدیبیه) • مسجد جعرانه • مسجد فتح • مسجد سقیا • مسجد بنوحرام • مسجد ثنیة الوداع • مسجد ذباب • مسجد الدرع • مسجد البحیر • مسجد ثنایا • مسجد مغیسله • مسجد مشعرالحرام • مسجد خیف • مسجد البیعه • مسجد النحر • مسجد الكبش • مساجد خندق • مسجد امام علی (مدینه) • مسجد عثمان • مسجد قبلتین • مسجد صخرات • مسجد راتج • مسجد البیعه (مکه)
عراق	مسجد کوفه • مسجد سهله • مسجد حنانه • مسجد شیخ طوسی • مسجد شیخ انصاری • مسجد هندی • مسجد الخضراء • مسجد صعصعة بن صوحان • مسجد زید بن صوحان • مسجد الحمراء • مسجد براثا • مسجد عتیقه • مسجد پنجه امام علی(ع) • مسجد ردالشمس • مسجد الراس • مسجد رأس الحسین(ع) (کربلا) • مسجد عمران بن شاهین • مسجد شهید اول (کربلا) • مسجد صاحب حدائق (کربلا)
ایران	مسجد جمکران • مسجد گوهرشاد • مسجد آقابزرگ کاشان • مسجد امام (اصفهان) • مسجد حکیم اصفهان • مسجد سلماسی • مسجد شیخ لطف‌الله • مسجد جامع یزد • مسجد اعظم قم • مسجد امام حسن عسکری قم • مسجد سید اصفهان
سوریه	مسجد جامع اموی • مشهد الحسین(حلب)
مصر	مسجد حاکم مصر • مسجد جیوشی
فلسطین	مسجد الاقصی • مسجد صخره
مرتبط	مسجد • مسجد جامع

مسجد امام علی (از مسجدهای مصلی)

مسیریابی در حال بارگیری نقشه... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"300px","height":"250px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":13,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"https://www.google.com/maps/search/?api=1\u0026query=24.467055583164395,39.606326617068355","imageLayers":[],"locations":[{"text":"\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E\u0645\u0633\u062c\u062f \u0627\u0645\u0627\u0645 \u0639\u0644\u06cc (\u0627\u0632 \u0645\u0633\u062c\u062f\u0647\u0627\u06cc \u0645\u0635\u0644\u06cc)\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"\u0645\u0633\u062c\u062f \u0627\u0645\u0627\u0645 \u0639\u0644\u06cc (\u0627\u0632 \u0645\u0633\u062c\u062f\u0647\u0627\u06cc \u0645\u0635\u0644\u06cc)\n","link":"","lat":24.467055583164395,"lon":39.606326617068355,"icon":""}],"imageoverlays":null}