آل حبوبی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۰ اوت ۲۰۱۷، ساعت ۱۷:۴۴

آل حَبوبی در زمره سادات علوی عراق، از نسل شریف عزالدین حُمَیضه امیر مکه.

سید محمدسعید بن سیدمحمود از نام‌آورترین شخصیت علمی این خاندان به‌شمار می‌رود. وی دانشمند بزرگ شیعه و رهبر مجاهدان عراق در برابر تجاوز انگلستان است.

خاندان حبوبی

آل حبوبی از خاندان‌های علوی مشهور شیعه در عراق‌اند.^[۱] آنان اصالت حجازی دارند^[۲] و با آل‌ عطیه، از اشراف حسینی حاکم بر مدینه^[۳] در نسب مشترک و از نسل شریف ابو‌محمد عزالدین حُمیضه، امیر مکه (حک ۷۰۱-۷۱۸ق.) هستند^[۴] که نسبش با ۱۹ واسطه به امام حسن(ع) می‌رسد.^[۵] حمیضه در سال ۷۱۸ق. از حجاز کوچ کرد و به سال ۷۲۰ق. در عراق ساکن شد.^[۶] ابن شَدْقَم برای او بازماندگانی در عراق و ایران برشمرده است^[۷] که آل حبوبی از آن جمله‌اند. این خاندان هنوز در حجاز به ویژه مدینه منوره بستگانی دارند که آل سید عمران از آنان است.^[۸] سید حسن امین از آنان با عنوان «خاندانی شریف» یاد کرده است.^[۹]

سید محمد سعید آل حبوبی

نام‌آورترین شخصیت علمی این خاندان، سید محمد سعید بن سید محمود آل حبوبی (۱۲۶۶-۱۳۳۳ق.) دانشمند بزرگ شیعه و رهبر مجاهدان عراق در برابر تجاوز انگلستان به عراق است^[۱۰] که مدتی را در حجاز و نجد به تجارت گذراند.^[۱۱] وی در جوانی از مشهورترین شاعران عراق به شمار می‌آمد^[۱۲]؛ اما در ۴۰ سالگی شعر را ترک کرد و از میرزا حبیب‌الله رشتی، شیخ محمد حسین کاظمی، شیخ محمد طه نجف و شیخ محمد شربیانی اجازه روایت گرفت.^[۱۳] عرفان و اخلاق را نیز از محضر آخوند ملا حسینقلی همدانی فراگرفت.^[۱۴] پس از اشغال لیبی به دست ایتالیا در سال ۱۳۲۹ق. وی همراه آخوند خراسانی و جمعی از فقیهان، با صدور فتوایی، مسلمانان را به دفاع از اسلام و جنگ با دشمنان فراخواند.^[۱۵] با شروع جنگ جهانی اول و تصرف بصره به دست نیروهای انگلیسی، وی سپاهیانی از قبایل گرد آورد و در بصره میان او و انگلیسی‌ها جنگ سختی درگرفت؛ اما این جنگ به شکست نیروهای مقاومت عراق انجامید. پس از این ماجرا و در راه بازگشت به نجف اشرف، در پی فشارهای روحی شکست از انگلیس، در شهر ناصریه عراق درگذشت.^[۱۶] جنازه وی پس از تشییع تا نجف، در صحن حرم امام علی۷ به خاک سپرده شد.^[۱۷] از وی آثاری چند بر جای مانده است؛ اما جز دیوان شعرش هیچ یک به چاپ نرسیده است.^[۱۸]

دیگر افراد معروف خاندان

از دیگر نام‌آوران این خاندان، سید علی (۱۲۹۶-۱۳۴۴ق.) فرزند سید محمد سعید آل حبوبی، عالم، خطیب و شاعر، نیز سید محمود (متولد۱۳۲۳ق.) برادرزاده حبوبی بزرگ، فرزند سید حسین بن سید محمود آل حبوبی از شعرای عراق^[۱۹] را می‌توان نام برد.

پانویس

↑ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴-۸۱۵.
↑ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.
↑ موسوعة مکة المکرمه، ج۱، ص۱۶۰.
↑ العقد الثمین، ج۴، ص۲۳۲.
↑ عمدة الطالب، ص۲۴۱.
↑ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴.
↑ تحفة الازهار، ج۱، ص۲۴۶.
↑ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.
↑ مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۶۸.
↑ تاریخ الحرکة الاسلامیه، ص۱۶۵؛ تاریخ النجف الاشرف، ص۱۴.
↑ الاعلام، ج۶، ص۱۴۲؛ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.
↑ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.
↑ الاجازة الکبیره، ص۱۸۹-۱۹۰.
↑ اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴.
↑ رسائل و فتاوای جهادی، ص۲۳۸-۲۳۹؛ جهادیه، ص۴۵-۴۶.
↑ نک: اعیان ‏الشیعه، ج۹، ص۵۶؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۴، قسم‏۲، ص۷۲۲-۷۲۳؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.
↑ اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.
↑ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.
↑ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛ مستدرکات ‏أعیان ‏الشیعه، ج۱، ص۲۱۵؛ دائرة المعارف تشیع، ج۱، ص۱۶۱.

منابع

الاجازة الکبیره: عبدالله موسوی جزایری، قم، کتابخانه نجفی، ۱۳۶۷ش
الاعلام: الزرکلی (م.۱۳۹۶ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م
اعیان الشیعه: سید محسن الامین (م.۱۳۷۱ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف
تاریخ الحرکة الاسلامیة فی العراق: عبدالحلیم الرهیمی، بیروت، دار العالمیه، ۱۹۸۵م
تاریخ النجف الاشرف: محمد حسین بن علی المسلمی العقیلی (م.۱۴۱۸ق.)، قم، دلیل ما، ۱۴۲۷ق
تحفة الازهار و زُلال الانهار: ابن شدقم (م.۱۰۹ق.)، به کوشش الجبوری، تهران، میراث مکتوب، ۱۴۲۰ق
جهادیه: وزارت امور خارجه، به کوشش کاوسی عراقی و نصرالله صالحی، تهران، وزارت امور خارجه، ۱۳۷۵ش
دایرة المعارف تشیع: زیر نظر سید جوادی و دیگران، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۷۵ق
الذریعة الی تصانیف الشیعه: آقا بزرگ تهرانی (م.۱۳۸۹ق.)، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق
رسائل و فتاوای جهادی: محمد حسن رجبی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۷۸ق
العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین: محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.) به کوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، ۱۴۰۶ق
عمدة الطالب: ابن عنبه (م.۸۲۸ق.)، به کوشش محمد حسن، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۰ق
مستدرکات اعیان الشیعه: سید حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۸ق
موسوعة طبقات الفقهاء: جعفر سبحانی، قم، مؤسسه امام صادق۷، ۱۴۱۸ق
موسوعة مکة المکرمة والمدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق
النجف الاشرف و حرکة الجهاد: کامل سلمان الجبوری، بیروت، مؤسسة العارف للمطبوعات، ۱۴۲۲ق
نقباء البشر: آقا بزرگ تهرانی، مشهد، دار المرتضی، ۱۴۰۴ق.

سید علی حسین‌پور

[1] نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴-۸۱۵.

[2] نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.

[3] موسوعة مکة المکرمه، ج۱، ص۱۶۰.

[4] العقد الثمین، ج۴، ص۲۳۲.

[5] عمدة الطالب، ص۲۴۱.

[6] نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴.

[7] تحفة الازهار، ج۱، ص۲۴۶.

[8] نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.

[9] مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۶۸.

[10] تاریخ الحرکة الاسلامیه، ص۱۶۵؛ تاریخ النجف الاشرف، ص۱۴.

[11] الاعلام، ج۶، ص۱۴۲؛ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.

[12] الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.

[13] الاجازة الکبیره، ص۱۸۹-۱۹۰.

[14] اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴.

[15] رسائل و فتاوای جهادی، ص۲۳۸-۲۳۹؛ جهادیه، ص۴۵-۴۶.

[16] نک: اعیان ‏الشیعه، ج۹، ص۵۶؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۴، قسم‏۲، ص۷۲۲-۷۲۳؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.

[17] اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.

[18] الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.

[19] الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛ مستدرکات ‏أعیان ‏الشیعه، ج۱، ص۲۱۵؛ دائرة المعارف تشیع، ج۱، ص۱۶۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۳]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Seyedjavad  }}
+{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۳]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Seyedjavad }}
-'''آل حَبوبی''' در زمره سادات علوی عراق، از نسل شریف عزالدین حُمَیضه امیر مکه
+'''آل حَبوبی''' در زمره سادات علوی [[عراق]]، از نسل شریف عزالدین حُمَیضه امیر [[مکه]].
+سید محمدسعید بن سیدمحمود از نام‌آورترین شخصیت علمی این خاندان به‌شمار می‌رود. وی دانشمند بزرگ [[شیعه]] و رهبر مجاهدان [[عراق]] در برابر تجاوز انگلستان است.
 ==خاندان حبوبی==
-آل حبوبی ازخاندان‌های علوی مشهور شیعه در عراق‌اند.<ref>نقباء البشر، ج2، ص814-815 .</ref> آنان اصالت حجازی دارند<ref>نقباء البشر، ج2، ص815 .</ref> و با آل‌ عطیه، از اشراف حسینی حاکم بر مدینه<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج1، ص160.</ref> در نسب مشترك و از نسل شریف ابو‌محمد عزالدین حُمیضه، امیر مكه (حک 701-718ق.) هستند<ref>العقد الثمین، ج4، ص232.</ref> که نسبش با 19 واسطه به امام حسن7 می‌رسد.<ref>عمدة الطالب، ص241.</ref> حمیضه در سال 718ق. از حجاز كوچ كرد و به سال 720ق. در عراق ساكن شد.<ref>نقباء البشر، ج2، ص814 .</ref> ابن شَدْقَم* برای او بازماندگانی در عراق و ایران برشمرده است<ref>تحفة الازهار، ج1، ص246.</ref> که آل حبوبی از آن جمله‌اند. این خاندان هنوز در حجاز به ویژه مدینه منوره بستگانی دارند كه آل سید عمران از آنان است.<ref>نقباء البشر، ج2، ص815 .</ref> سید حسن امین از آنان با عنوان «خاندانی شریف» یاد كرده است.<ref>مستدركات اعیان الشیعه، ج5، ص268.</ref>
+آل حبوبی از خاندان‌های علوی مشهور [[شیعه]] در عراق‌اند.<ref>نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴-۸۱۵.</ref> آنان اصالت حجازی دارند<ref>نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.</ref> و با [[آل‌ عطیه]]، از اشراف حسینی حاکم بر [[مدینه]]<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج۱، ص۱۶۰.</ref> در نسب مشترک و از نسل شریف ابو‌محمد عزالدین حُمیضه، امیر مکه (حک ۷۰۱-۷۱۸ق.) هستند<ref>العقد الثمین، ج۴، ص۲۳۲.</ref> که نسبش با ۱۹ واسطه به [[امام حسن(ع)]] می‌رسد.<ref>عمدة الطالب، ص۲۴۱.</ref> حمیضه در سال ۷۱۸ق. از حجاز کوچ کرد و به سال ۷۲۰ق. در عراق ساکن شد.<ref>نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴.</ref> [[ابن شدقم|ابن شَدْقَم]] برای او بازماندگانی در عراق و ایران برشمرده است<ref>تحفة الازهار، ج۱، ص۲۴۶.</ref> که آل حبوبی از آن جمله‌اند. این خاندان هنوز در حجاز به ویژه مدینه منوره بستگانی دارند که آل سید عمران از آنان است.<ref>نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.</ref> سید حسن امین از آنان با عنوان «خاندانی شریف» یاد کرده است.<ref>مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۶۸.</ref>
 ==سید محمد سعید آل حبوبی==
-نام‌آورترین شخصیت علمی این خاندان، سید محمد سعید بن سید محمود آل حبوبی (1266-1333ق.) دانشمند بزرگ شیعه و رهبر مجاهدان عراق در برابر تجاوز انگلستان به عراق است<ref>تاریخ الحرکة الاسلامیه، ص165؛ تاریخ النجف الاشرف، ص14.</ref> كه مدتی را در حجاز و نجد به تجارت گذراند.<ref>الاعلام، ج6، ص142؛ نقباء البشر، ج2، ص816.</ref> وی در جوانی از مشهورترین شاعران عراق به شمار می‌آمد<ref>الذریعه، ج9، ص229.</ref>؛ اما در 40 سالگی شعر را ترك كرد و از میرزا حبیب‌الله رشتی، شیخ محمد حسین كاظمی، شیخ محمد طه نجف و شیخ محمد شربیانی اجازه روایت گرفت.<ref>الاجازة الکبیره، ص189-190.</ref> عرفان و اخلاق را نیز از محضر آخوند ملا حسینقلی همدانی فراگرفت.<ref>اعیان الشیعه، ج9، ص344.</ref> پس از اشغال لیبی به دست ایتالیا در سال 1329ق. وی همراه آخوند خراسانی و جمعی از فقیهان، با صدور فتوایی، مسلمانان را به دفاع از اسلام و جنگ با دشمنان فراخواند.<ref>رسائل و فتاوای جهادی، ص238-239؛ جهادیه، ص45-46.</ref> با شروع جنگ جهانی اول و تصرف بصره به دست نیروهای انگلیسی، وی سپاهیانی از قبایل گرد آورد و در بصره میان او و انگلیسی‌ها جنگ سختی درگرفت؛ اما این جنگ به شكست نیروهای مقاومت عراق انجامید. پس از این ماجرا و در راه بازگشت به نجف اشرف، در پی فشارهای روحی شکست از انگلیس، در شهر ناصریه عراق درگذشت.<ref>نک: اعیان ‏الشیعه، ج9، ص56؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج14، قسم‏2، ص722-723؛ الذریعه، ج9، ص229.</ref> جنازه وی پس از تشییع تا نجف، در صحن حرم امام علی7 به خاک سپرده شد.<ref>اعیان الشیعه، ج9، ص344؛ الذریعه، ج9، ص229.</ref> از وی آثاری چند بر جای مانده است؛ اما جز دیوان شعرش هیچ یك به چاپ نرسیده است.<ref>الذریعه، ج9، ص229؛نقباء البشر، ج2، ص816.</ref>
+نام‌آورترین شخصیت علمی این خاندان، سید محمد سعید بن سید محمود آل حبوبی (۱۲۶۶-۱۳۳۳ق.) دانشمند بزرگ شیعه و رهبر مجاهدان عراق در برابر تجاوز انگلستان به عراق است<ref>تاریخ الحرکة الاسلامیه، ص۱۶۵؛ تاریخ النجف الاشرف، ص۱۴.</ref> که مدتی را در حجاز و نجد به تجارت گذراند.<ref>الاعلام، ج۶، ص۱۴۲؛ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.</ref> وی در جوانی از مشهورترین شاعران عراق به شمار می‌آمد<ref>الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.</ref>؛ اما در ۴۰ سالگی شعر را ترک کرد و از میرزا حبیب‌الله رشتی، شیخ محمد حسین کاظمی، شیخ محمد طه نجف و شیخ محمد شربیانی اجازه روایت گرفت.<ref>الاجازة الکبیره، ص۱۸۹-۱۹۰.</ref> عرفان و اخلاق را نیز از محضر آخوند ملا حسینقلی همدانی فراگرفت.<ref>اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴.</ref> پس از اشغال لیبی به دست ایتالیا در سال ۱۳۲۹ق. وی همراه آخوند خراسانی و جمعی از فقیهان، با صدور فتوایی، مسلمانان را به دفاع از اسلام و جنگ با دشمنان فراخواند.<ref>رسائل و فتاوای جهادی، ص۲۳۸-۲۳۹؛ جهادیه، ص۴۵-۴۶.</ref> با شروع جنگ جهانی اول و تصرف بصره به دست نیروهای انگلیسی، وی سپاهیانی از قبایل گرد آورد و در بصره میان او و انگلیسی‌ها جنگ سختی درگرفت؛ اما این جنگ به شکست نیروهای مقاومت عراق انجامید. پس از این ماجرا و در راه بازگشت به نجف اشرف، در پی فشارهای روحی شکست از انگلیس، در شهر ناصریه عراق درگذشت.<ref>نک: اعیان ‏الشیعه، ج۹، ص۵۶؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۴، قسم‏۲، ص۷۲۲-۷۲۳؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.</ref> جنازه وی پس از تشییع تا نجف، در صحن حرم امام علی۷ به خاک سپرده شد.<ref>اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.</ref> از وی آثاری چند بر جای مانده است؛ اما جز دیوان شعرش هیچ یک به چاپ نرسیده است.<ref>الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.</ref>
 ==دیگر افراد معروف خاندان==
-از دیگر نام‌آوران این خاندان، سید علی (1296-1344ق.) فرزند سید محمد سعید آل حبوبی، عالم، خطیب و شاعر، نیز سید محمود (متولد1323ق.) برادرزاده حبوبی بزرگ، فرزند سید حسین بن سید محمود آل حبوبی از شعرای عراق<ref>الذریعه، ج9، ص229؛ مستدركات ‏أعیان ‏الشیعه، ج1، ص215؛ دائرة المعارف تشیع، ج1، ص161.</ref> را می‌توان نام برد.
+از دیگر نام‌آوران این خاندان، سید علی (۱۲۹۶-۱۳۴۴ق.) فرزند سید محمد سعید آل حبوبی، عالم، خطیب و شاعر، نیز سید محمود (متولد۱۳۲۳ق.) برادرزاده حبوبی بزرگ، فرزند سید حسین بن سید محمود آل حبوبی از شعرای عراق<ref>الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛ مستدرکات ‏أعیان ‏الشیعه، ج۱، ص۲۱۵؛ دائرة المعارف تشیع، ج۱، ص۱۶۱.</ref> را می‌توان نام برد.
 ==پانویس==
@@ خط ۱۵: / خط ۱۷: @@
 ==منابع==
-الاجازة الکبیره: عبدالله موسوی جزایری، قم، کتابخانه نجفی، 1367ش؛ الاعلام: الزركلی (م.1396ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، 1997م؛ اعیان الشیعه: سید محسن الامین (م.1371ق.)، به كوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف؛ تاریخ الحرکة الاسلامیة فی العراق: عبدالحلیم الرهیمی، بیروت، دار العالمیه، 1985م؛ تاریخ النجف الاشرف: محمد حسین بن علی المسلمی العقیلی (م.1418ق.)، قم، دلیل ما، 1427ق؛ تحفة الازهار و زُلال الانهار: ابن شدقم (م.109ق.)، به کوشش الجبوری، تهران، میراث مکتوب، 1420ق؛ جهادیه: وزارت امور خارجه، به کوشش کاوسی عراقی و نصرالله صالحی، تهران، وزارت امور خارجه، 1375ش؛ دایرة المعارف تشیع: زیر نظر سید جوادی و دیگران، تهران، نشر شهید سعید محبی، 1375ق؛ الذریعة الی تصانیف الشیعه: آقا بزرگ تهرانی (م.1389ق.)، بیروت، دار الاضواء، 1403ق؛ رسائل و فتاوای جهادی: محمد حسن رجبی، تهران، وزارت ارشاد، 1378ق؛ العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین: محمد الفأسی (م.832ق.) به كوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، 1406ق؛ عمدة الطالب: ابن عنبه (م.828ق.)، به كوشش محمد حسن، نجف، المکتبة الحیدریه، 1380ق؛ مستدركات اعیان الشیعه: سید حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1408ق؛ موسوعة طبقات الفقهاء: جعفر سبحانی، قم، مؤسسه امام صادق7، 1418ق؛ موسوعة مكة المكرمة والمدینة المنوره: احمد زكی یمانی، مؤسسة الفرقان، 1429ق؛ النجف الاشرف و حرکة الجهاد: کامل سلمان الجبوری، بیروت، مؤسسة العارف للمطبوعات، 1422ق؛ نقباء البشر: آقا بزرگ تهرانی، مشهد، دار المرتضی، 1404ق.
+{{منابع}}
+* '''الاجازة الکبیره''': عبدالله موسوی جزایری، قم، کتابخانه نجفی، ۱۳۶۷ش
+* '''الاعلام''': الزرکلی (م.۱۳۹۶ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م
+* '''اعیان الشیعه''': سید محسن الامین (م.۱۳۷۱ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف
+* '''تاریخ الحرکة الاسلامیة فی العراق''': عبدالحلیم الرهیمی، بیروت، دار العالمیه، ۱۹۸۵م
+* '''تاریخ النجف الاشرف''': محمد حسین بن علی المسلمی العقیلی (م.۱۴۱۸ق.)، قم، دلیل ما، ۱۴۲۷ق
+* '''تحفة الازهار و زُلال الانهار''': ابن شدقم (م.۱۰۹ق.)، به کوشش الجبوری، تهران، میراث مکتوب، ۱۴۲۰ق
+* '''جهادیه''': وزارت امور خارجه، به کوشش کاوسی عراقی و نصرالله صالحی، تهران، وزارت امور خارجه، ۱۳۷۵ش
+* '''دایرة المعارف تشیع''': زیر نظر سید جوادی و دیگران، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۷۵ق
+* '''الذریعة الی تصانیف الشیعه''': آقا بزرگ تهرانی (م.۱۳۸۹ق.)، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق
+* '''رسائل و فتاوای جهادی''': محمد حسن رجبی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۷۸ق
+* '''العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.) به کوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، ۱۴۰۶ق
+* '''عمدة الطالب''': ابن عنبه (م.۸۲۸ق.)، به کوشش محمد حسن، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۰ق
+* '''مستدرکات اعیان الشیعه''': سید حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۸ق
+* '''موسوعة طبقات الفقهاء''': جعفر سبحانی، قم، مؤسسه امام صادق۷، ۱۴۱۸ق
+* '''موسوعة مکة المکرمة والمدینة المنوره''': احمد زکی یمانی، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق
+* '''النجف الاشرف و حرکة الجهاد''': کامل سلمان الجبوری، بیروت، مؤسسة العارف للمطبوعات، ۱۴۲۲ق
+* '''نقباء البشر''': آقا بزرگ تهرانی، مشهد، دار المرتضی، ۱۴۰۴ق.
+{{پایان}}
 سید علی حسین‌پور