پرش به محتوا

کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
ابرابزار، اصلاح نویسه‌های عربی
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:


== معرفی ==
== معرفی ==
عمر بن خطاب در سال سیزدهم بعد از عام الفیل به دنیا آمد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> وی از بزرگان قریش شمرده می‌شد<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> و در سال ششم بعثت<ref>البدء و التاریخ، مقدسی، مطهر بن طاهر، مکتبة الثقافة الدینیة، قاهره، بیتا۷ ج۵۵، ص۸۸.</ref><ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۳۳.</ref>و به قول برخی نهم بعثت مسلمان شد.<ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن حسین، مؤسسة دار الهجرة، قم، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۲۱.</ref> وی از مهاجرین نخستین<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref><ref>إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع،
عمر بن خطاب در سال سیزدهم بعد از عام الفیل به دنیا آمد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> وی از بزرگان قریش شمرده می‌شد<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> و در سال ششم بعثت<ref>البدء و التاریخ، ج۵۵، ص۸۸.</ref><ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.</ref>و به قول برخی نهم بعثت مسلمان شد.<ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۳۲۱.</ref> وی از مهاجرین نخستین<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref><ref>إمتاع الأسماع، ج‏۶، ص۱۵۰.</ref> و همچنین از صحابه برجسته پیامبر محسوب می‌شد.<ref>جوامع السیرة النبویة، ص۴۱.</ref> عمر در جنگهای پیامبر شرکت می‌کرد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> دختر وی حفصه به همسری پیامبر درآمد.<ref>التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.</ref><ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۳۲۱.</ref> عمر در سال سیزدهم هجری<ref>الأخبار الطوال، ص۱۱۳.</ref>با وصیت ابوبکر و بدون دخالت مستقیم مردم خلیفه شد،<ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۵۹.</ref> و حدود ده سال بر این منصب تکیه زد.<ref>الإمامة و السیاسة، ص۳۷ و ص۳۸.</ref> عمر در سال ۱۳قمری<ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.</ref> پس از ابوبکر خلیفه مسلمانان شد<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> و ده سال خلافت او طول کشید.<ref>البدایة و النهایة، ج‏۶، ص۱۹۸.</ref> وی در ۲۳ قمری<ref>البدء و التاریخ، ج۵۵، ص۹۱.</ref> به دست فردی به نام ابولؤلؤ به قتل رسید.<ref>التنبیه والإشراف، ص۲۵۰.</ref> عمر در سال ۲۳ هجرت توسط فردی به نام ابولؤلؤ که از زیادی خراج خود نزد خلیفه شکایت برده بود و به شکایتش رسیدگی نشد، به قتل رسید.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۲۱ و ص۳۲۲.</ref> وی در حجره عایشه کنار پیامبر و ابوبکر دفن شد.<ref>تاریخ الطبری، ج۴، ص۱۹۳.</ref> او پیش از مرگ شورایی شش نفره مشکل از علی و عثمان و طلحة، الزبیر، وعبد الرحمن بن عوف وسعد بن أبی وقاص. برای انتخاب جانشین خود تشکیل داد<ref>التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.</ref>


مقریزی، احمد بن علی، دار الکتب العلمیة - بیروت، ۱۴۲۰ق، ج‏۶، ص۱۵۰.</ref> و همچنین از صحابه برجسته پیامبر محسوب می‌شد.<ref>جوامع السیرة النبویة، ابن حزم، علی بن احمد، دار الکتب العلمیة، بیروت، ص۴۱.</ref> عمر در جنگهای پیامبر شرکت می‌کرد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> دختر وی حفصه به همسری پیامبر درآمد.<ref>التنبیه والإشراف، المسعودی، علی بن الحسین، دار الصاوی - القاهرة، ص۲۵۲.</ref><ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن حسین، مؤسسة دار الهجرة، قم، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۲۱.</ref> عمر در سال سیزدهم هجری<ref>دینوری، احمد بن داود، الأخبار الطوال، قم، الشریف الرضی - قم، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۳.</ref>با وصیت ابوبکر و بدون دخالت مستقیم مردم خلیفه شد، و حدود ده سال بر این منصب تکیه زد.<ref>الإمامة و السیاسة: المعروف بتاریخ الخلفاء، ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، دار الأضواء - بیروت، ۱۴۱۰ق، ص۳۷ و ص۳۸.</ref> عمر در سال ۱۳قمری<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۳۳.</ref> پس از ابوبکر خلیفه مسلمانان شد<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> و ده سال خلافت او طول کشید.<ref>ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، دارالفکر، دار الفکر - بیروت، ج‏۶، ص۱۹۸.</ref> وی در ۲۳ قمری<ref>البدء و التاریخ، مقدسی، مطهر بن طاهر، مکتبة الثقافة الدینیة، قاهره، بیتا۷ ج۵۵، ص۹۱.</ref> به دست فردی به نام ابولؤلؤ به قتل رسید.<ref>التنبیه والإشراف، المسعودی، علی بن الحسین، دار الصاوی - القاهرة، ص۲۵۰.</ref> عمر در سال ۲۳ هجرت توسط فردی به نام ابولؤلؤ که از زیادی خراج خود نزد خلیفه شکایت برده بود و به شکایتش رسیدگی نشد، به قتل رسید.<ref>(مروج الذهب، ج۲، ص۳۲۱ و ص۳۲۲.)</ref>وی در حجره عایشه کنار پیامبر و ابوبکر دفن شد.<ref>تاریخ الطبری: تاریخ الأمم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، [بی نا] - بیروت، ج۴، ص۱۹۳.</ref> او پیش از مرگ شورایی شش نفره مشکل از علی و عثمان و طلحة، الزبیر، وعبد الرحمن بن عوف وسعد بن أبی وقاص. برای انتخاب جانشین خود تشکیل داد<ref>التنبیه والإشراف، المسعودی، علی بن الحسین، دار الصاوی - القاهرة، ص۲۵۲.</ref>
عمر بن خطاب در میان اهل سنت جایگاه بزرگی دارد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۶۳، ص۱۰۹،‌ ص۱۳۳ و ص۱۴۲.</ref> روایت‌های زیادی در منقبت او و ستایش پیامبر از در منابع اهل سنت وجود دارد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۳۵ و ص۱۴۱.</ref>.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۷.</ref>او از پیامبر ۵۳۹ حدیث روایت کرده است.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.</ref> احادیث منابع اهل سنت گزارش می‌کند که پیامبر از او راضی بود.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> همچنین او فردی سختگیر در عقاید و دینداری و فردی تند مزاج توصیف کرده‌اند.<ref>شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۸۳؛ ج۶، ص۳۴۲ و ص۳۴۳.</ref><ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۳۷.</ref>در دوران خلافت او فتوحات زیادی برای مسلمانان در ایران و شام و عراق و جاهای دیگر رخ داد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref><ref>الأخبار الطوال، ص۱۱۳.</ref><ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص ۱۴۱ تا ص۱۵۷.</ref>همچنین در دوران وی تاریخ هجری بر اساس هجرت پیامبر شکل گرفت<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> که به گفته برخی بر اساس پیشنهاد امام علی بود.<ref>التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.</ref>


عمر بن خطاب در میان اهل سنت جایگاه بزرگی دارد.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۰۹. ص۶۳. ۱۳۳. ص۱۴۲.</ref> روایت‌های زیادی در منقبت او و ستایش پیامبر از در منابع اهل سنت وجود دارد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۷.</ref> احادیث منابع اهل سنت گزارش می‌کند که پیامبر از او راضی بود.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> همچنین او فردی سختگیر در عقاید و دینداری و فردی تند مزاج توصیف کرده‌اند.<ref>شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۸۳؛ ج۶، ص۳۴۲ و ص۳۴۳.</ref><ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۳۷.</ref>در دوران خلافت او فتوحات زیادی برای مسلمانان در ایران و شام و عراق و جاهای دیگر رخ داد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref><ref>دینوری، احمد بن داود، الأخبار الطوال، قم، الشریف الرضی - قم، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۳.</ref><ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص ۱۴۱–۱۵۷.</ref>همچنین در دوران وی تاریخ هجری بر اساس هجرت پیامبر شکل گرفت<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> که به گفته برخی بر اساس پیشنهاد امام علی بود.<ref>التنبیه والإشراف، المسعودی، علی بن الحسین، دار الصاوی - القاهرة، ص۲۵۲.</ref>
شیعیان همواره نقدهایی به عملکرد عمر داشته‌اند و او را در مواضع مختلف بخصوص خلافت پس از پیامبر نکوهش کرده‌اند.<ref>نهج الحق و کشف الصدق، ص۵۲۵ و ص۵۲۶.</ref><ref>بحارالأنوار، ج‏۸۱، ص۱۴۰.</ref>
 
شیعیان همواره نقدهایی به عملکرد عمر داشته‌اند و او را در مواضع مختلف بخصوص خلافت پس از پیامبر نکوهش کرده‌اند.<ref>نهج الحق و کشف الصدق، علامه حلی، حسن بن یوسف، دار الکتاب اللبنانی - بیروت، ۱۹۸۲م، ص۵۲۵ و ص۵۲۶.</ref><ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج‏۸۱، ص۱۴۰.</ref>


== حج‌گذاری ==
== حج‌گذاری ==
در زمانه خلیفه دوم (۱۳–۲۳ق)، خود وی همه ساله رهسپار سفر حج می‌شد و امارت حج را بر عهده داشت.<ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن حسین، مؤسسة دار الهجرة، قم، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۲.</ref> عمر در زمان ابوبکر نیز یک بار امیرالحاج بود.<ref>مروج الذهب، ج۴، ص۳۰۱.</ref>
در زمانه خلیفه دوم (۱۳–۲۳ق)، خود وی همه ساله رهسپار سفر حج می‌شد و امارت حج را بر عهده داشت.<ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۴، ص۳۰۲.</ref> عمر در زمان ابوبکر نیز یک بار امیرالحاج بود.<ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۴، ص۳۰۱.</ref>


عمر بن خطاب متعه الحج را حرام اعلام کرده است.<ref>کاظمی، جواد بن سعید، مسالک الأفهام الی آیات الأحکام، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۲۰۲.</ref> مُتعَة الحج یا متعه حج فاصله میان دو احرامِ عمره تمتع و حج تمتع که حج‌گزار اجازه دارد عمل‌هایی که به‌دلیل مُحرِم بودن بر او حرام بوده است را انجام دهد.<ref>معرفت، محمد هادی، «شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»، رسالة الثقلین، شماره۱۳، ذی‌الحجه ۱۴۱۵ق. ص۱۳۲.</ref>
عمر بن خطاب متعه الحج را حرام اعلام کرده است.<ref>مسالک الأفهام الی آیات الأحکام، ج۳، ص۲۰۲.</ref> مُتعَة الحج یا متعه حج فاصله میان دو احرامِ عمره تمتع و حج تمتع که حج‌گزار اجازه دارد عمل‌هایی که به‌دلیل مُحرِم بودن بر او حرام بوده است را انجام دهد.<ref>«شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»، ص۱۳۲.</ref>


== بازسازی مسجدالنبی ==
== بازسازی مسجدالنبی ==
{{اصلی|بازسازی مسجدالنبی (عمر بن خطاب)}}
{{اصلی|بازسازی مسجدالنبی (عمر بن خطاب)}}


عمر بن خطاب در زمان خلافت خود دست به بازسازی مسجدالنبی زد.<ref>المسجد النبوی عبر التاریخ، محمد السید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، ۱۹۷۷م. ص ۶۵–۶۶</ref> این بازسازی اولین مرحله از توسعه مسجد پس از وفات پیامبر بود. در این بازسازی چند خانه اطراف مسجد تخریب و به مسجد اضافه شد.<ref>عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م. ص 87</ref> در این توسعه، مساحت مسجد حدود هفتاد درصد نسبت به بنای قبلی افزایش یافت.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص۸۵.</ref>
عمر بن خطاب در زمان خلافت خود دست به بازسازی مسجدالنبی زد.<ref>المسجد النبوی عبر التاریخ، ص ۶۵–۶۶</ref> این بازسازی اولین مرحله از توسعه مسجد پس از وفات پیامبر بود. در این بازسازی چند خانه اطراف مسجد تخریب و به مسجد اضافه شد.<ref>عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۸۷.</ref> در این توسعه، مساحت مسجد حدود هفتاد درصد نسبت به بنای قبلی افزایش یافت.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص۸۵.</ref>


== مکان‌های منسوب ==
== مکان‌های منسوب ==
خط ۴۸: خط ۴۶:


=== مسجد عمر بن خطاب در مدینه ===
=== مسجد عمر بن خطاب در مدینه ===
{{اصلی|مسجد عمر بن خطاب (مدینه)}}مسجد عمر در جهت جنوب غربی [[مسجد النبی]] و در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] ساخته شده است.<ref>مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه. ص247.</ref> این مسجد احتمالاً در قرن نهم هجری ساخته شده است.<ref>مساجد الاثریه، ص 223؛ وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، مؤسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م. ص220.</ref>
{{اصلی|مسجد عمر بن خطاب (مدینه)}}مسجد عمر در جهت جنوب غربی [[مسجد النبی]] و در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] ساخته شده است.<ref>مساجد الاثریه، ص۲۴۷.</ref> این مسجد احتمالاً در قرن نهم هجری ساخته شده است.<ref>مساجد الاثریه، ص۲۲۳؛ وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، ص۲۲۰.</ref>


=== مسجد عمر بن خطاب در خندق ===
=== مسجد عمر بن خطاب در خندق ===
{{اصلی|مسجد عمر بن خطاب در خندق}}مسجد عُمَر در منطقه خندق مدینه، در جنوب [[مسجد سلمان فارسی]] قرار دارد.<ref>مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص148.</ref> این مسجد در محدوده [[مساجد خندق|مساجد هفتگانه خندق]] قرار دارد که محدوده نظامی [[پیامبر(ص)]] در جریان [[غزوه احزاب|غزوه خندق]] بوده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م. ج۴، ص144.</ref>
{{اصلی|مسجد عمر بن خطاب در خندق}}مسجد عُمَر در منطقه خندق مدینه، در جنوب [[مسجد سلمان فارسی]] قرار دارد.<ref>مساجد الاثریه، ص۱۴۸.</ref> این مسجد در محدوده [[مساجد خندق|مساجد هفتگانه خندق]] قرار دارد که محدوده نظامی [[پیامبر(ص)]] در جریان [[غزوه احزاب|غزوه خندق]] بوده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، ج۴، ص۱۴۴.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۵۷: خط ۵۵:


== منابع ==
== منابع ==
* '''الأخبار الطوال'''، دینوری، احمد بن داود، قم، الشریف الرضی، ۱۳۷۳ش.
* '''الإستیعاب فی معرفة الأصحاب'''، ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق.
* '''الإمامة و السیاسة: المعروف بتاریخ الخلفاء'''، ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۱۰ق.
* '''إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع'''، مقریزی، احمد بن علی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۰ق.
* '''بحارالأنوار'''، مجلسی، ۱۳۶۳ش.
* '''البدء و التاریخ'''، مقدسی، مطهر بن طاهر، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.
* '''البدایة و النهایة'''، ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
* '''تاریخ الخلفا'''، سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۷ق.
* '''تاریخ الطبری: تاریخ الأمم و الملوک'''، طبری، محمد بن جریر،  بیروت، بی‌نا، بی‌تا.
* '''التنبیه والإشراف'''، مسعودی، علی بن الحسین، قاهره، دار الصاوی، بی‌تا.
* '''«شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»'''، معرفت، محمد هادی، رسالة الثقلین، شماره۱۳، ذی‌الحجه ۱۴۱۵ق.
* '''شرح نهج البلاغة'''، ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
* '''جوامع السیرة النبویة'''، ابن حزم، علی بن احمد، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
* '''عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
* '''مروج الذهب و معادن الجوهر'''، مسعودی، علی بن حسین، قم، مؤسسة دارالهجرة، ۱۴۰۹ق.
* '''مسالک الأفهام الی آیات الأحکام'''، کاظمی، جواد بن سعید، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۶۵ش.
* '''المسجد النبوی عبر التاریخ'''، محمد السید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، ۱۹۷۷م.
* '''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ق.
* '''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
* '''نهج الحق و کشف الصدق'''، علامه حلی، حسن بن یوسف، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، ۱۹۸۲م.
* '''وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، مؤسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
{{منابع}}
{{منابع}}
{{پایان}}
{{پایان}}

نسخهٔ ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۳:۵۳

Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱
مشخصات فردی
نام کاملعمر بن خطاب
لقبفاروق
زادروز و زادگاهمکه
محل زندگیمکه، مدینه
مهاجر/انصارمهاجر
نسب/قبیلهقریش
خویشان
سرشناس
حفصه (دختر) عبدالله (پسر)
مدفنمسجدالنبی
مشخصات دینی
حضور در جنگ‌هاحضور در تمام غزوات
هجرت بهمدینه
دلیل شهرتدومین خلیفه مسلمانان

عُمَر بن خَطاب (۴۰ سال قبل از هجرت - ۲۳ هجری قمری) دومین خلیفه مسلمانان پس از ابوبکر و از صحابه برجسته پیامبر است. عمر در سال ۱۳ هجری توسط ابوبکر به خلافت نصب و تا سال ۲۳ هجری که توسط ابولؤلؤ به قتل رسید خلافتش ادامه داشت.

معرفی

عمر بن خطاب در سال سیزدهم بعد از عام الفیل به دنیا آمد.[۱] وی از بزرگان قریش شمرده می‌شد[۲] و در سال ششم بعثت[۳][۴]و به قول برخی نهم بعثت مسلمان شد.[۵] وی از مهاجرین نخستین[۶][۷] و همچنین از صحابه برجسته پیامبر محسوب می‌شد.[۸] عمر در جنگهای پیامبر شرکت می‌کرد.[۹] دختر وی حفصه به همسری پیامبر درآمد.[۱۰][۱۱] عمر در سال سیزدهم هجری[۱۲]با وصیت ابوبکر و بدون دخالت مستقیم مردم خلیفه شد،[۱۳] و حدود ده سال بر این منصب تکیه زد.[۱۴] عمر در سال ۱۳قمری[۱۵] پس از ابوبکر خلیفه مسلمانان شد[۱۶] و ده سال خلافت او طول کشید.[۱۷] وی در ۲۳ قمری[۱۸] به دست فردی به نام ابولؤلؤ به قتل رسید.[۱۹] عمر در سال ۲۳ هجرت توسط فردی به نام ابولؤلؤ که از زیادی خراج خود نزد خلیفه شکایت برده بود و به شکایتش رسیدگی نشد، به قتل رسید.[۲۰] وی در حجره عایشه کنار پیامبر و ابوبکر دفن شد.[۲۱] او پیش از مرگ شورایی شش نفره مشکل از علی و عثمان و طلحة، الزبیر، وعبد الرحمن بن عوف وسعد بن أبی وقاص. برای انتخاب جانشین خود تشکیل داد[۲۲]

عمر بن خطاب در میان اهل سنت جایگاه بزرگی دارد.[۲۳] روایت‌های زیادی در منقبت او و ستایش پیامبر از در منابع اهل سنت وجود دارد.[۲۴].[۲۵]او از پیامبر ۵۳۹ حدیث روایت کرده است.[۲۶] احادیث منابع اهل سنت گزارش می‌کند که پیامبر از او راضی بود.[۲۷] همچنین او فردی سختگیر در عقاید و دینداری و فردی تند مزاج توصیف کرده‌اند.[۲۸][۲۹]در دوران خلافت او فتوحات زیادی برای مسلمانان در ایران و شام و عراق و جاهای دیگر رخ داد.[۳۰][۳۱][۳۲]همچنین در دوران وی تاریخ هجری بر اساس هجرت پیامبر شکل گرفت[۳۳] که به گفته برخی بر اساس پیشنهاد امام علی بود.[۳۴]

شیعیان همواره نقدهایی به عملکرد عمر داشته‌اند و او را در مواضع مختلف بخصوص خلافت پس از پیامبر نکوهش کرده‌اند.[۳۵][۳۶]

حج‌گذاری

در زمانه خلیفه دوم (۱۳–۲۳ق)، خود وی همه ساله رهسپار سفر حج می‌شد و امارت حج را بر عهده داشت.[۳۷] عمر در زمان ابوبکر نیز یک بار امیرالحاج بود.[۳۸]

عمر بن خطاب متعه الحج را حرام اعلام کرده است.[۳۹] مُتعَة الحج یا متعه حج فاصله میان دو احرامِ عمره تمتع و حج تمتع که حج‌گزار اجازه دارد عمل‌هایی که به‌دلیل مُحرِم بودن بر او حرام بوده است را انجام دهد.[۴۰]

بازسازی مسجدالنبی

عمر بن خطاب در زمان خلافت خود دست به بازسازی مسجدالنبی زد.[۴۱] این بازسازی اولین مرحله از توسعه مسجد پس از وفات پیامبر بود. در این بازسازی چند خانه اطراف مسجد تخریب و به مسجد اضافه شد.[۴۲] در این توسعه، مساحت مسجد حدود هفتاد درصد نسبت به بنای قبلی افزایش یافت.[۴۳]

مکان‌های منسوب

در مدینه دو مسجد به عمر بن خطاب منسوب است.

مسجد عمر بن خطاب در مدینه

مسجد عمر در جهت جنوب غربی مسجد النبی و در محدوده مصلای پیامبر(ص) ساخته شده است.[۴۴] این مسجد احتمالاً در قرن نهم هجری ساخته شده است.[۴۵]

مسجد عمر بن خطاب در خندق

مسجد عُمَر در منطقه خندق مدینه، در جنوب مسجد سلمان فارسی قرار دارد.[۴۶] این مسجد در محدوده مساجد هفتگانه خندق قرار دارد که محدوده نظامی پیامبر(ص) در جریان غزوه خندق بوده است.[۴۷]

پانویس

  1. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.
  2. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.
  3. البدء و التاریخ، ج۵۵، ص۸۸.
  4. تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.
  5. مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۳۲۱.
  6. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.
  7. إمتاع الأسماع، ج‏۶، ص۱۵۰.
  8. جوامع السیرة النبویة، ص۴۱.
  9. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.
  10. التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.
  11. مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۳۲۱.
  12. الأخبار الطوال، ص۱۱۳.
  13. تاریخ الخلفاء، ص۱۵۹.
  14. الإمامة و السیاسة، ص۳۷ و ص۳۸.
  15. تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.
  16. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.
  17. البدایة و النهایة، ج‏۶، ص۱۹۸.
  18. البدء و التاریخ، ج۵۵، ص۹۱.
  19. التنبیه والإشراف، ص۲۵۰.
  20. مروج الذهب، ج۲، ص۳۲۱ و ص۳۲۲.
  21. تاریخ الطبری، ج۴، ص۱۹۳.
  22. التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.
  23. تاریخ الخلفاء، ص۶۳، ص۱۰۹،‌ ص۱۳۳ و ص۱۴۲.
  24. تاریخ الخلفاء، ص۱۳۵ و ص۱۴۱.
  25. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۷.
  26. تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.
  27. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.
  28. شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۸۳؛ ج۶، ص۳۴۲ و ص۳۴۳.
  29. سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۳۷.
  30. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.
  31. الأخبار الطوال، ص۱۱۳.
  32. تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص ۱۴۱ تا ص۱۵۷.
  33. الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.
  34. التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.
  35. نهج الحق و کشف الصدق، ص۵۲۵ و ص۵۲۶.
  36. بحارالأنوار، ج‏۸۱، ص۱۴۰.
  37. مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۴، ص۳۰۲.
  38. مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۴، ص۳۰۱.
  39. مسالک الأفهام الی آیات الأحکام، ج۳، ص۲۰۲.
  40. «شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»، ص۱۳۲.
  41. المسجد النبوی عبر التاریخ، ص ۶۵–۶۶
  42. عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۸۷.
  43. عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص۸۵.
  44. مساجد الاثریه، ص۲۴۷.
  45. مساجد الاثریه، ص۲۲۳؛ وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، ص۲۲۰.
  46. مساجد الاثریه، ص۱۴۸.
  47. معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، ج۴، ص۱۴۴.

منابع

  • الأخبار الطوال، دینوری، احمد بن داود، قم، الشریف الرضی، ۱۳۷۳ش.
  • الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق.
  • الإمامة و السیاسة: المعروف بتاریخ الخلفاء، ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۱۰ق.
  • إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، مقریزی، احمد بن علی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۰ق.
  • بحارالأنوار، مجلسی، ۱۳۶۳ش.
  • البدء و التاریخ، مقدسی، مطهر بن طاهر، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.
  • البدایة و النهایة، ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
  • تاریخ الخلفا، سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۷ق.
  • تاریخ الطبری: تاریخ الأمم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، بیروت، بی‌نا، بی‌تا.
  • التنبیه والإشراف، مسعودی، علی بن الحسین، قاهره، دار الصاوی، بی‌تا.
  • «شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»، معرفت، محمد هادی، رسالة الثقلین، شماره۱۳، ذی‌الحجه ۱۴۱۵ق.
  • شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
  • جوامع السیرة النبویة، ابن حزم، علی بن احمد، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
  • عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
  • مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن حسین، قم، مؤسسة دارالهجرة، ۱۴۰۹ق.
  • مسالک الأفهام الی آیات الأحکام، کاظمی، جواد بن سعید، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۶۵ش.
  • المسجد النبوی عبر التاریخ، محمد السید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، ۱۹۷۷م.
  • مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ق.
  • معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
  • نهج الحق و کشف الصدق، علامه حلی، حسن بن یوسف، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، ۱۹۸۲م.
  • وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، مؤسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.