مکروه: تفاوت میان نسخه‌ها

در فقه، مكروه یکی از '''احکام پنج گانه تکلیفی''' است. <ref>فرهنگ معین، مدخل مکروه.</ref>عملی است که ترکش اولویت دارد و بهتر است انجام نشود. <ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص788؛ معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج‌3، ص342.  </ref>و شارع از مکلف خواسته است که آن را ترک کند اگرچه الزامی در ترک نیست. مانند اینکه گفته آب یا غذای داغ نخور، <ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص788؛  دائرة المعارف فقه مقارن، ص432؛ معجم اصطلاحات أصول الفقه، ص133؛ فرهنگ اصطلاحات اصول، ج‏1، ص290؛ الدليل الفقهى تطبيقات فقهية لمصطلحات علم الأصول،ص280؛ معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج‌3، ص343‌.</ref>

مکروه نوعى از '''احكام ترخيصى''' است. با اینکه عمل مکروه مفسده دارد ولی مفسده اش به حدی نرسیده است که شارع مکلفین را به صورتی وادار به ترک آن کند که اجازه انجام آن را نداشته باشند.  بنابراين، ترك مكروه‏، مطلوب و داراى مصلحت و ثواب است، ولى انجام آن حرام نيست. <ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص667.</ref>

در نزد اهل سنت اصطلاح مکروه ضد مندوب است. <ref>معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج‌3، ص343. ‌</ref>در نزد '''مالکیه''' همان امر به ترک است بدون اینکه با انجامش عذاب در پی داشته باشد. در نزد '''حنفیه''' و '''شافعیه''' چیزی است که ترکش بر انجامش ترجیح داشته باشد. در نزد '''اباضیه''' چیزی است که بر ترک آن از روی فرمانبرداری ثواب و پاداش داده می شود و بر انجام آن عذاب نمی شود. <ref>القاموس الفقهي لغة و اصطلاحا؛ ص: 318.</ref>

حنفیه مکروه را به دو نوع تنزیهی و تحریمی تقسیم کرده اند: در نزد حنفیه '''مکروه تنزیهی''' چیزی است که شارع ترک آن را خواسته است اما نه به وجه الزام؛ مانند نهی شارع از خردن گوشت اسب. '''مکروه تحریمی''' چیزی است که شارع با دلیل ظنی مانند خبر واحد، ترک آن را به صورت الزامی خواسته است. مانند سخن پیامبر (ص): «و لا يبيع الرجل على بيع‏ أخيه، و لا يخطب على خطبة أخيه» <ref>الدليل الفقهى تطبيقات فقهية لمصطلحات علم الأصول،صص280-281؛ معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج‌3، ص343‌.</ref> و در نزد '''شافعیه'''، چیزی است که با دلیلی ثابت شود که احتمال تأویل داشته باشد. <ref>القاموس الفقهي لغة و اصطلاحا، ص318.</ref>

'''مکروه تحریمی''' در نزد '''جمهور''' مترادف حرام است و حکمش وجوب اجتناب است اما انکار کننده اش در نزد '''حنفیه''' تکفیر نمی شود. حکم '''مکروه تنزیهی''' این است که ترکش از نظر شرع مطلوب و از انجام دادنش برتر است. <ref>معجم اصطلاحات أصول الفقه، ص134؛ و نیز رک: القاموس الفقهي لغة و اصطلاحا، ص318.</ref>