پرش به محتوا

کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


== تعریف ==
== تعریف ==
رمل در فقه عبارت است از هروله کردن،<ref>القاموس الفقهی، ص153؛ مستند الشیعه، ج12، ص78؛ معجم لغة الفقها، ص227.</ref> نوعی حرکت میان راه رفتن و دویدن،<ref>ذخیرة المعاد، ج1، ص646؛ مستند الشیعه، ج12، ص78.</ref> تند راه رفتن همراه با نزدیک گذاشتن گام‌ها است.<ref>مجمع البحرین، ج5، ص 385.</ref> به گونه ای که شانهها حرکت کرده و تکان بخورند.<ref>لسان العرب، ج11، ص 295؛ تاج العروس، ج14، ص 294((رمل))</ref> برخی گفته‌اند: رمل عبارت است از تکان دادن شانه‌ها، همراه با گام‌های کوچک، همانند شخص مبارزی که با غرور میان دو صف دوست و دشمن حرکت می‌کند.<ref>معجم مصطلحات و الالفاظ الفقهیه، ج2، ص183.((رمل))</ref> برخی از فقهای اهل سنت تعریفی متفاوت از رمل ارائه داده و گفته‌اند: رمل عبارت است از اضطباع و تکان دادن شانه‌ها به این صورت که حج گزار یکی از دو جانب لباس احرام را داخل در زیر بغل کرده و بر شانه دیگر اندازد و هنگام حرکت دو کتف خود را با دویدن آرام تکان دهد.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص 10.</ref> در لغت عرب به این نوع راه رفتن «خَبَب» گفته می‌شود.<ref>لسان العرب، ج1، ص341؛ تاج العروس، ج1، ص447؛ الحدائق الناضره، ج16، ص128-129.</ref> در برخی از روایات اهل بیت (ع) و اهل سنت، از رمل با عنوان «سعی»،<ref>الکافی، ج4، ص434؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص149؛ الحدائق الناضره، ج16، ص276.</ref> «هروله»<ref>وسائل الشیعه، ج13، ص503؛ مستدرک الوسائل، ج9، ص444.</ref> و «خَبَب»<ref>مستدرک الوسائل، ج10، ص54و67.</ref> نیز یاد شده است.
رمل در فقه عبارت است از هروله کردن،<ref>القاموس الفقهی، ص153؛ مستند الشیعه، ج12، ص78؛ معجم لغة الفقها، ص227.</ref> نوعی حرکت میان راه رفتن و دویدن<ref>ذخیرة المعاد، ج1، ص646؛ مستند الشیعه، ج12، ص78.</ref> و تند راه‌رفتن همراه با نزدیک گذاشتن گام‌ها به گونه‌ای که شانه‌ها حرکت کرده و تکان بخورند.<ref>لسان العرب، ج11، ص 295؛ تاج العروس، ج14، ص 294((رمل))</ref> <ref>مجمع البحرین، ج5، ص 385.</ref> برخی گفته‌اند رمل عبارت است از تکان‌دادن شانه‌ها، همراه با گام‌های کوچک، همانند شخص مبارزی که با غرور میان دو صف دوست و دشمن حرکت می‌کند.<ref>معجم مصطلحات و الالفاظ الفقهیه، ج2، ص183.((رمل))</ref> برخی از فقهای اهل‌سنت تعریفی متفاوت از رمل ارائه داده و گفته‌اند رمل عبارت است از اضطباع و تکان‌دادن شانه‌ها به این صورت که حج‌گزار یکی از دو جانب لباس اِحرام را داخل در زیر بغل کرده و بر شانه دیگر اندازد و هنگام حرکت دو کتف خود را با دویدن آرام تکان دهد.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص 10.</ref> در برخی از روایات [[اهل‌بیت‌(ع)]] و اهل‌سنت، از رمل با عنوان «سعی»،<ref>الکافی، ج4، ص434؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص149؛ الحدائق الناضره، ج16، ص276.</ref> «هروله»<ref>وسائل الشیعه، ج13، ص503؛ مستدرک الوسائل، ج9، ص444.</ref> و «خَبَب»<ref>مستدرک الوسائل، ج10، ص54و67.</ref> نیز یاد شده است.


== رمل در طواف ==
== رمل در طواف ==
فقیهان امامیه در استحباب رَمَل در طواف اختلاف نظر دارند. عده‌ای از فقها آن را مستحب دانسته‌اند.<ref>المبسوط، الطوسی، ج1، ص 356؛ الوسیلة، ص 172 _ 173؛ قواعد الاحکام، ج1، ص428.</ref> و برخی دیگر اعتدال در حرکت را در حال طواف مستحب و جزء سنت‌های طواف شمرده‌اند.<ref>النهایة؛ ص: 237؛ قواعد الأحکام؛ ج1، ص 428؛ مختلف الشیعة، ج4، ص 183.</ref> برخی از فقها <ref>غایة المرام، ج1، ص 454.</ref> <ref>الروضة البهیة ج2، ص 254.</ref> با استناد به روایاتی<ref>الکافی، ج4، ص 411؛ تهذیب الأحکام، ج5، ص 109؛ وسائل الشیعة، ج13، ص 352.</ref><ref>مختلف الشیعة، ج4، ص 183؛ إیضاح الفوائد ج1، ص 300؛ جواهر الکلام، ج19، ص 350.</ref> <ref>وسائل الشیعة، ج13، ص 353.</ref> ادعای شهرت بر استحباب اعتدال در طواف کرده‌اند.  و برخی نیز ادعای اجماع را کرده است.<ref>إیضاح الفوائد، ج1، ص 300.</ref>  محقق کرکی عدم استحباب رمَل را قول صحیح تر در مذهب و مشهور بین اصحاب دانسته است.<ref>جامع المقاصد، ج3، ص .199</ref>  
فقیهان امامیه در استحباب رَمَل در طواف اختلاف نظر دارند. عده‌ای از فقها آن را مستحب دانسته‌اند.<ref>المبسوط، الطوسی، ج1، ص 356؛ الوسیلة، ص 172 _ 173؛ قواعد الاحکام، ج1، ص428.</ref> و برخی دیگر اعتدال در حرکت را در حال طواف مستحب و جزء سنت‌های طواف شمرده‌اند.<ref>النهایة؛ ص: 237؛ قواعد الأحکام؛ ج1، ص 428؛ مختلف الشیعة، ج4، ص 183.</ref> برخی از فقها <ref>غایة المرام، ج1، ص 454.</ref> <ref>الروضة البهیة ج2، ص 254.</ref> با استناد به روایاتی<ref>الکافی، ج4، ص 411؛ تهذیب الأحکام، ج5، ص 109؛ وسائل الشیعة، ج13، ص 352.</ref><ref>مختلف الشیعة، ج4، ص 183؛ إیضاح الفوائد ج1، ص 300؛ جواهر الکلام، ج19، ص 350.</ref> <ref>وسائل الشیعة، ج13، ص 353.</ref> ادعای شهرت بر استحباب اعتدال در طواف کرده‌اند.  و برخی نیز ادعای اجماع را کرده است.<ref>إیضاح الفوائد، ج1، ص 300.</ref>  محقق کرکی عدم استحباب رمَل را قول صحیح‌تر در مذهب و مشهور بین اصحاب دانسته است.<ref>جامع المقاصد، ج3، ص .199</ref> در تبیین عدم استحباب رمل در طواف گفته شده از روایاتی که در مورد رمل رسول خدا و اصحاب آن حضرت در طواف وارد شده استفاده می‌شود که این عمل مخصوص همان عصر پیامبر(ص) بوده تا در آن روز مسلمانان قدرت و توان خود را به مشرکان نشان دهند و با از بین رفتن موضوع و هدف این عمل در عصرهای دیگر، رمل استحبابی ندارد. روایاتی که از عدم رمل رسول خدا (ص) و اهل‌بیت‌(ع) پس از آن زمان و فرمان ندادن پیامبر (ص) به این امر یاد کرده نیز موید همین امر است، از این رو قائلین به استحباب این عمل هیچ دلیلی بر استحباب آن پس از پیامبر (ص) ندارند.<ref>الحدائق الناضره، ج16، ص127-128.</ref>


در تبیین عدم استحباب رمل در طواف گفته‌اند: از روایاتی که در مورد رمل رسول خدا و اصحاب آن حضرت در طواف وارد شده استفاده می‌شود که این عمل مخصوص همان عصر پیامبر (ص) در عمرة القضاء بوده است تا در آن روز مسلمانان قدرت و توان خود را به مشرکان نشان دهند و با از بین رفتن موضوع و هدف این عمل در عصرهای دیگر، رمل استحبابی ندارد. روایاتی که از عدم رمل رسول خدا (ص) و اهل بیت (ع) پس از آن زمان و فرمان ندادن پیامبر (ص) به این امر یاد کرده نیز موید همین امر است، از این رو قائلین به استحباب این عمل هیچ دلیلی بر استحباب آن پس از پیامبر (ص) ندارند.<ref>الحدائق الناضره، ج16، ص127-128.</ref>
فقهای مذاهب چهارگانه اهل سنت، اعم از حنفیه،<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438؛ بدائع الصنائع، ج2، ص 160.</ref> مالکیه،<ref>الموطأ، ج1، ص 364؛ الشرح الکبیر، ابوالبرکات، ج2، ص 43.</ref> شافعیه<ref>الأم، ج2، ص 191،230؛ فتح العزیز، ج 7، ص 324؛ المجموع، ج3، ص 197، ج8، ص 14.</ref> و حنبلیه،<ref>المحرر فی الفقه، ج1، ص 245؛ مختصر الخرقی، ج1، ص 53.</ref> رمَل را با استناد به روایات<ref>صحیح مسلم، ج2، ص 64-65؛ سنن الترمذی، ج2، ص 174؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص 983.</ref><ref>سنن ابن ماجه، ج2، ص 983؛ صحیح مسلم، ج4، ص64-65.</ref> به اتفاق از مستحبات و از سنت‌های طواف می‌دانند. اهل‌سنت معتقد است هر چند سبب اولین رمَل میان مسلمانان که اظهار قوت و نیرو در برابر مشرکان بوده از بین رفته است، ولی سنت رمَل به حال خود باقی مانده است و رمل سنتی متواتر بین مسلمانان است.<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص 160؛ المغنی، ج3، ص 387-389.</ref><ref>بدائع الصنائع، ج2، ص 160؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438</ref>
 
=== از نظر اهل‌سنت: ===
فقهای مذاهب چهارگانه اهل سنت، اعم از حنفیه،<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438؛ بدائع الصنائع، ج2، ص 160.</ref> مالکیه،<ref>الموطأ، ج1، ص 364؛ الشرح الکبیر، ابوالبرکات، ج2، ص 43.</ref> شافعیه<ref>الأم، ج2، ص 191،230؛ فتح العزیز، ج 7، ص 324؛ المجموع، ج3، ص 197، ج8، ص 14.</ref> و حنبلیه،<ref>المحرر فی الفقه، ج1، ص 245؛ مختصر الخرقی، ج1، ص 53.</ref> رمَل را با استناد به روایات<ref>صحیح مسلم، ج2، ص 64-65؛ سنن الترمذی، ج2، ص 174؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص 983.</ref><ref>سنن ابن ماجه، ج2، ص 983؛ صحیح مسلم، ج4، ص64-65.</ref> به اتفاق از مستحبات و از سنتهای طواف می‌دانند. اهل سنت معتقد است هر چند سبب اولین رمَل میان مسلمانان که اظهار قوت و نیرو در برابر مشرکان بوده از بین رفته است، ولی سنت رمَل به حال خود باقی مانده است و رمل سنتی متواتر بین مسلمانان است.<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص 160؛ المغنی، ج3، ص 387-389.</ref><ref>بدائع الصنائع، ج2، ص 160؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438</ref>


=== احکام رمل در طواف ===
=== احکام رمل در طواف ===
فقیهان اهل سنت و قائلین به استحباب رَمَل از فقهای امامیه برآنند که رمل تنها در سه شوط نخست استحباب دارد و در چهار شوط دیگر طواف کننده باید با اعتدال طواف کند.<ref>الأم، ج2، صص 191 و 230؛ فتح العزیز، ج 7، صص 324 و 326؛ بدائع الصنائع، ج2، ص 160.</ref><ref>المبسوط، الطوسی، ج1، ص 356؛ تحریر الأحکام ج1، ص 585؛ 173؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص 399.</ref>  همچنین از نظر آنان رمَل تنها بر مردان مستحب است و برای زنان استحباب ندارد.<ref>الام، ج2، ص192؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص10و11؛ المغنی، ج3، ص412</ref><ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص135؛ جامع المقاصد، ج3، ص 199؛ جواهر الکلام، ج19، ص352.</ref>
فقیهان اهل سنت و قائلین به استحباب رَمَل از فقهای امامیه برآنند که رمل تنها در سه شوط نخست استحباب دارد و در چهار شوط دیگر طواف‌کننده باید با اعتدال طواف کند.<ref>الأم، ج2، صص 191 و 230؛ فتح العزیز، ج 7، صص 324 و 326؛ بدائع الصنائع، ج2، ص 160.</ref><ref>المبسوط، الطوسی، ج1، ص 356؛ تحریر الأحکام ج1، ص 585؛ 173؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص 399.</ref>  همچنین از نظر آنان رمَل تنها بر مردان مستحب است و برای زنان استحباب ندارد.<ref>الام، ج2، ص192؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص10و11؛ المغنی، ج3، ص412</ref><ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص135؛ جامع المقاصد، ج3، ص 199؛ جواهر الکلام، ج19، ص352.</ref>


فقیهان معتقد به استحباب رمل در طواف، در این که رمَل در کدام طواف استحباب دارد، اختلاف نظر دارند. بیشتر فقهای امامیه رَمَل را تنها در طواف قدوم مستحب دانسته‌اند.<ref>المبسوط، ج1، ص 356؛ تحریر الأحکام ج1، ص 585؛ إیضاح الفوائد، ج1، ص 300، 254.</ref> مراد از طواف قدوم اولین طوافی است که حج‌گزار پس از وارد شدن به مکه بجا می‌آورد، چه طواف واجب یا مستحب باشد و نیز چه جزو اعمال حج یا عمره باشد یا به‌طور مستقل حج گزار آن را انجام دهد؛<ref>مستند الشیعه، ج12، ص78؛ جواهر الکلام، ج19، ص353.</ref>  
فقیهان معتقد به استحباب رمل در طواف، در این که رمَل در کدام طواف استحباب دارد، اختلاف نظر دارند. بیشتر فقهای امامیه رَمَل را تنها در طواف قدوم مستحب دانسته‌اند.<ref>المبسوط، ج1، ص 356؛ تحریر الأحکام ج1، ص 585؛ إیضاح الفوائد، ج1، ص 300، 254.</ref> مراد از طواف قدوم اولین طوافی است که حج‌گزار پس از وارد‌شدن به مکه بجا می‌آورد، چه طواف واجب یا مستحب باشد و نیز چه جزو اعمال حج یا عمره باشد یا به‌طور مستقل حج‌گزار آن را انجام دهد؛<ref>مستند الشیعه، ج12، ص78؛ جواهر الکلام، ج19، ص353.</ref> فقهای اهل‌سنت نیز در این که رمَل در همه طواف‌ها استحباب ندارد، اختلافی ندارند؛<ref>فتح العزیز، ج 7، ص 329.</ref> اما در این که در کدام طواف رمَل سنت است، اختلاف کرده‌اند. اعتقاد برخی بر آن است که رمَل تنها در طواف قدوم سنت است.<ref>مختصر الخرقی، ج1، ص 58؛ فتح العزیز، ج 7، ص 329؛ المغنی، ج3، ص 388-389.</ref> در مقابل عده‌ای قائلند که رمَل در هر طوافی که سعی داشته باشد، سنت است و در هر طوافی که بعد آن سعی نباشد، سنت نیست.<ref>بدائع الصنائع، ج2, 160،165؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438؛ فتح العزیز، ج 7، ص 329.</ref>  
 
فقهای اهل سنت نیز در این که رمَل در همه طوافها استحباب ندارد، اختلافی ندارند؛<ref>فتح العزیز، ج 7، ص 329.</ref> اما در این که در کدام طواف رمَل سنت است، اختلاف کردهاند. اعتقاد برخی بر آن است که رمَل تنها در طواف قدوم سنت است.<ref>مختصر الخرقی، ج1، ص 58؛ فتح العزیز، ج 7، ص 329؛ المغنی، ج3، ص 388-389.</ref> در مقابل عدهای قائلند که رمَل در هر طوافی که سعی داشته باشد، سنت است و در هر طوافی که بعد آن سعی نباشد، سنت نیست.<ref>بدائع الصنائع، ج2, 160،165؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438؛ فتح العزیز، ج 7، ص 329.</ref>  


== رمل در سعی صفا و مروه ==
== رمل در سعی صفا و مروه ==
رمل و هروله میان صفا و مروه، بر خلاف رمل در طواف که در فضیلت آن اختلاف است، از جمله اعمالی است که در روایات متعدد بر فضیلت آن در همه عصرها تأکید شده و همه فقیهان مذاهب اسلامی در این باره اتفاق نظر دارند.<ref>الکافی، ج4، ص434؛ وسائل الشیعه، ج13، ص467.</ref> <ref>علل الشرایع، ج2، ص433؛ وسائل الشیعه، ج13، ص471.</ref><ref>سنن النسائی، ج5، ص242و243؛ السنن الکبری، ج5، ص79.</ref>
رمل و هروله میان صفا و مروه، بر خلاف رمل در طواف که در فضیلت آن اختلاف است، از جمله اعمالی است که در روایات متعدد<ref>سنن النسائی، ج5، ص242و243؛ السنن الکبری، ج5، ص79.</ref> <ref>علل الشرایع، ج2، ص433؛ وسائل الشیعه، ج13، ص471.</ref><ref>الکافی، ج4، ص434؛ وسائل الشیعه، ج13، ص467.</ref>بر فضیلت آن در همه عصرها تأکید شده و همه فقیهان مذاهب اسلامی در این باره اتفاق نظر دارند و ادعای اجماع کرده‌اند.<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص 134؛ جواهر الکلام، ج19، ص 424؛ مجمع الفائدة، ج7، ص 168.</ref><ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص 135؛ منتهی المطلب، ج10، ص 411.</ref><ref>کشف اللثام، ج6، ص15.</ref><ref>جواهر الکلام، ج19، ص 424.</ref><ref>روضة الطالبین، ج2، ص369؛ بدایة المجتهد، ج1، ص 273.</ref> در روایاتی از امام صادق (ع) تشریع هروله در سعی بدان جهت دانسته شده است که در این مکان، شیطان بر [[حضرت ابراهیم‌(ع)]] ظاهر شد و آن حضرت به فرمان جبرئیل برای دور کردن وی به دنبال او هروله نمود، پس از این عمل شیطان فرار کرده و از آن حضرت دور شد، از این رو این عمل در میان حج‌گزاران سنت شد.<ref>علل الشرایع، ج2، ص432؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص196.</ref>
 
در روایاتی از امام صادق (ع) تشریع هروله در سعی بدان جهت دانسته شده است که در این مکان، شیطان بر حضرت ابراهیم (ع) ظاهر شد و آن حضرت به فرمان جبرئیل (ع) برای دور کردن وی به دنبال او هروله نمود، پس از این عمل شیطان فرار کرده و از آن حضرت دور شد، از این رو این عمل در میان حج‌گزاران سنت شد.<ref>علل الشرایع، ج2، ص432؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص196.</ref>
 
به نظر فقهای امامیه مستحب است حج گزار در موضعی خاص از سعی صفا و مروه هروله کند.<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص 134؛ جواهر الکلام، ج19، ص 424؛ مجمع الفائدة، ج7، ص 168.</ref> بسیاری از فقها از جمله علامه حلی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص 135؛ منتهی المطلب، ج10، ص 411.</ref> فاضل هندی<ref>کشف اللثام، ج6، ص15.</ref> و صاحب جواهر<ref>جواهر الکلام، ج19، ص 424.</ref> بر استحباب رمَل در سعی ادعای اجماع کرده‌اند.
 
از میان فقهای امامیه به ابی الصلاح حلبی<ref>الکافی فی الفقه، ص 196</ref> و شیخ مفید<ref>احکام النساء، ص33.</ref> قول وجوب هروله در سعی نسبت داده شده است؛<ref>مختلف الشیعه، ج4، ص214؛ جواهر الکلام، ج19، ص425.</ref> ولی برخی برآنند که کلام ابی الصلاح در این باره صراحت و بلکه ظهور در وجوب ندارد و از کلام شیخ مفید نیز استحباب مؤکد این عمل استفاده می‌شود.<ref>کشف اللثام، ج6، ص15؛ جواهر الکلام، ج19، ص425.</ref> فقهای اهل سنت، نیز رمل را یکی از مستحبات و سنت‌های سعی، دانسته‌اند.<ref>روضة الطالبین، ج2، ص369؛ بدایة المجتهد، ج1، ص 273.</ref>


=== احکام ===
فقیهان امامیه<ref>أحکام النساء، ص 33؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص 136؛ مجمع الفائدة، ج7، ص 168.</ref> و اهل‌سنت<ref>الام، ج2، ص194؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص33؛ المغنی، ج3، ص412.</ref> اتفاق دارند که استحباب رمَل و هروله در صفا و مروه مخصوص مردان بوده و برای زنان استحباب ندارد؛ دلیل این امر آن است که ترک رمَل با ستر و پوشش زنان مناسبتر است<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص 136؛ المغنی، ج3، ص413؛ کتاب الام، ج2، ص192.</ref> یا رمَل در اصل برای اظهار صلابت و قدرت تشریع شده است و صلابت و اظهار قدرت از زنان خواسته نشده است.<ref>المغنی، ج3، ص412.</ref> افزون بر این در این باره به روایاتی از اهل‌بیت(ع)<ref>کشف اللثام، ج6، ص 15- 16.</ref> و احادیثی منقول از صحابه<ref>الام، ج2، ص192؛ فقه السنه، ج1، ص715.</ref> نیز استناد شده است. برخی از فقهای اهل‌سنت گفته‌اند مستحب است زنان در شب در صورت خلوت بودن مسعی رمل کنند.<ref>المجموع، ج8، ص75.</ref>
همچنین به اتفاق فقیهان امامیه<ref>أحکام النساء، ص 33؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص 136؛ مجمع الفائدة، ج7، ص 168.</ref> و اهل سنت<ref>الام، ج2، ص194؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص33؛ المغنی، ج3، ص412.</ref> استحباب رمَل و هروله در صفا و مروه مخصوص مردان بوده و برای زنان استحباب ندارد؛ دلیل این امر آن است که ترک رمَل با ستر و پوشش زنان مناسبتر است<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص 136؛ المغنی، ج3، ص413؛ کتاب الام، ج2، ص192.</ref> یا رمَل در اصل برای اظهار صلابت و قدرت تشریع شده است و صلابت و اظهار قدرت از زنان خواسته نشده است.<ref>المغنی، ج3، ص412.</ref> افزون بر این در این باره به روایاتی از اهل بیت (ع)<ref>کشف اللثام، ج6، ص 15- 16.</ref> و احادیثی منقول از صحابه<ref>الام، ج2، ص192؛ فقه السنه، ج1، ص715.</ref> نیز استناد شده است. برخی از فقهای اهل سنت گفته‌اند: مستحب است زنان در شب در صورت خلوت بودن مسعی رمل کنند.<ref>المجموع، ج8، ص75.</ref>


== رَمَل در وادی محسر ==
== رَمَل در وادی محسر ==
وادی محسر به سرزمین میان مشعر و منا گفته می‌شود<ref>مستند الشیعه، ج12، ص281؛ جواهر الکلام، ج19، ص13؛ المجموع، ج8، ص129.</ref> و بدان جهت به این نام نامگزاری شده است که اصحاب فیل در این مکان درمانده و ناتوان شدند.<ref>مجمع البحرین، ج3، ص268؛ معجم الفاظ الفقه الجعفری، ص 373.</ref> به نظر فقهای امامیه<ref>مستند الشیعه، ج12، ص281؛ الحدائق الناضره، ج17، ص5.</ref> و اهل سنت،<ref>المجموع، ج8، ص125؛ المغنی، ج3، ص415؛ مواهب الجلیل، ج4، ص154.</ref> مستحب است حج گزار در صورت سواره بودن مرکب خود را با شتاب حرکت دهد و در صورت پیاده بودن رمل و هروله کند. دلیل این امر علاوه بر اجماع،<ref>کشف اللثام، ج6، ص109؛ مدارک الاحکام، ج7، ص445؛ جواهر الکلام، ج19، ص99.</ref> اقتدای به پیامبر اکرم (ص) در شتاب دادن به مرکب خود در این سرزمین<ref>مستند الشیعه، ج12، ص281؛ المجموع، ج8، ص125؛ المغنی، ج3، ص415.</ref> و روایاتی از اهل بیت (ع) است که از در آن‌ها به هروله در این سرزمین فرمان داده شده است.<ref>مستند الشیعه، ج12، ص281؛ الحدائق الناضره، ج17، ص5.</ref> برخی از فقهای اهل سنت گفته‌اند: دلیل استحباب هروله آن است که این سرزمین موقف نصاری است، از این رو مستحب است مسلمان با آنان مخالفت کرده و با شتاب از آن عبور کند.<ref>المجموع، ج8، ص143و145؛ کشاف القناع، ج2، ص579.</ref>
[[وادی محسر|وادی مُحَسِّر]] به سرزمین میان [[مشعر]] و [[منا]] گفته می‌شود.<ref>مستند الشیعه، ج12، ص281؛ جواهر الکلام، ج19، ص13؛ المجموع، ج8، ص129.</ref> به نظر فقهای امامیه<ref>مستند الشیعه، ج12، ص281؛ الحدائق الناضره، ج17، ص5.</ref> و اهل‌سنت،<ref>المجموع، ج8، ص125؛ المغنی، ج3، ص415؛ مواهب الجلیل، ج4، ص154.</ref> مستحب است حج‌گزار در صورت سواره‌بودن، مَرکب خود را با شتاب حرکت دهد و در صورت پیاده‌بودن رمل و هروله کند. دلیل این امر علاوه بر اجماع،<ref>کشف اللثام، ج6، ص109؛ مدارک الاحکام، ج7، ص445؛ جواهر الکلام، ج19، ص99.</ref> اقتدا به [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در شتاب‌دادن به مَرکب خود در این سرزمین<ref>مستند الشیعه، ج12، ص281؛ المجموع، ج8، ص125؛ المغنی، ج3، ص415.</ref> و روایاتی از [[اهل بیت|اهل‌بیت(ع)]] است که از در آن‌ها به هروله در این سرزمین دستور داده شده است.<ref>مستند الشیعه، ج12، ص281؛ الحدائق الناضره، ج17، ص5.</ref>


مقدار هروله در این سرزمین به نظر فقیهان امامیه به اندازه صد قدم یا صد زراع است، دلیل این امر روایاتی است که در آن‌ها به رمل به همین مقدار فرمان داده شده استو<ref>جامع المقاصد، ج3، ص232؛ حدائق الناضره، ج17، ص5؛ مستند الشیعه، ج12، ص281.</ref> ولی فقهای اهل سنت از رمل به مقدار پرتاب یک سنگ سخن گفته‌اند، زیرا در روایتی از جابر آمده است که پیامبر (ص) مقدار اندکی مرکب خودش را با شتاب حرکت داد.<ref>الام، ج2، ص233؛ الدر المختار، ج2، ص564؛ کشاف القناع، ج2، ص579.</ref> و نیز در حدیثی دیگر آمده است که ابن عمر مرکبش را به اندازه پرتاب سنگی حرکت داد.<ref>المجموع، ج8، ص144.</ref>
مقدار هروله در این سرزمین به نظر فقیهان امامیه به اندازه صد قدم یا صد زراع است؛ دلیل این امر روایاتی است که در آن‌ها به رمل به همین مقدار فرمان داده شده است.<ref>جامع المقاصد، ج3، ص232؛ حدائق الناضره، ج17، ص5؛ مستند الشیعه، ج12، ص281.</ref> ولی فقهای اهل‌سنت از رمل به مقدار پرتاب یک سنگ سخن گفته‌اند، زیرا در روایتی آمده است که پیامبر(ص) مقدار اندکی مرکب خودش را با شتاب حرکت داد.<ref>الام، ج2، ص233؛ الدر المختار، ج2، ص564؛ کشاف القناع، ج2، ص579.</ref>  


== پانویس ==
== پانویس ==

نسخهٔ ‏۶ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۵۲

رمل

تعریف

رمل در فقه عبارت است از هروله کردن،[۱] نوعی حرکت میان راه رفتن و دویدن[۲] و تند راه‌رفتن همراه با نزدیک گذاشتن گام‌ها به گونه‌ای که شانه‌ها حرکت کرده و تکان بخورند.[۳] [۴] برخی گفته‌اند رمل عبارت است از تکان‌دادن شانه‌ها، همراه با گام‌های کوچک، همانند شخص مبارزی که با غرور میان دو صف دوست و دشمن حرکت می‌کند.[۵] برخی از فقهای اهل‌سنت تعریفی متفاوت از رمل ارائه داده و گفته‌اند رمل عبارت است از اضطباع و تکان‌دادن شانه‌ها به این صورت که حج‌گزار یکی از دو جانب لباس اِحرام را داخل در زیر بغل کرده و بر شانه دیگر اندازد و هنگام حرکت دو کتف خود را با دویدن آرام تکان دهد.[۶] در برخی از روایات اهل‌بیت‌(ع) و اهل‌سنت، از رمل با عنوان «سعی»،[۷] «هروله»[۸] و «خَبَب»[۹] نیز یاد شده است.

رمل در طواف

فقیهان امامیه در استحباب رَمَل در طواف اختلاف نظر دارند. عده‌ای از فقها آن را مستحب دانسته‌اند.[۱۰] و برخی دیگر اعتدال در حرکت را در حال طواف مستحب و جزء سنت‌های طواف شمرده‌اند.[۱۱] برخی از فقها [۱۲] [۱۳] با استناد به روایاتی[۱۴][۱۵] [۱۶] ادعای شهرت بر استحباب اعتدال در طواف کرده‌اند. و برخی نیز ادعای اجماع را کرده است.[۱۷] محقق کرکی عدم استحباب رمَل را قول صحیح‌تر در مذهب و مشهور بین اصحاب دانسته است.[۱۸] در تبیین عدم استحباب رمل در طواف گفته شده از روایاتی که در مورد رمل رسول خدا و اصحاب آن حضرت در طواف وارد شده استفاده می‌شود که این عمل مخصوص همان عصر پیامبر(ص) بوده تا در آن روز مسلمانان قدرت و توان خود را به مشرکان نشان دهند و با از بین رفتن موضوع و هدف این عمل در عصرهای دیگر، رمل استحبابی ندارد. روایاتی که از عدم رمل رسول خدا (ص) و اهل‌بیت‌(ع) پس از آن زمان و فرمان ندادن پیامبر (ص) به این امر یاد کرده نیز موید همین امر است، از این رو قائلین به استحباب این عمل هیچ دلیلی بر استحباب آن پس از پیامبر (ص) ندارند.[۱۹]

فقهای مذاهب چهارگانه اهل سنت، اعم از حنفیه،[۲۰] مالکیه،[۲۱] شافعیه[۲۲] و حنبلیه،[۲۳] رمَل را با استناد به روایات[۲۴][۲۵] به اتفاق از مستحبات و از سنت‌های طواف می‌دانند. اهل‌سنت معتقد است هر چند سبب اولین رمَل میان مسلمانان که اظهار قوت و نیرو در برابر مشرکان بوده از بین رفته است، ولی سنت رمَل به حال خود باقی مانده است و رمل سنتی متواتر بین مسلمانان است.[۲۶][۲۷]

احکام رمل در طواف

فقیهان اهل سنت و قائلین به استحباب رَمَل از فقهای امامیه برآنند که رمل تنها در سه شوط نخست استحباب دارد و در چهار شوط دیگر طواف‌کننده باید با اعتدال طواف کند.[۲۸][۲۹] همچنین از نظر آنان رمَل تنها بر مردان مستحب است و برای زنان استحباب ندارد.[۳۰][۳۱]

فقیهان معتقد به استحباب رمل در طواف، در این که رمَل در کدام طواف استحباب دارد، اختلاف نظر دارند. بیشتر فقهای امامیه رَمَل را تنها در طواف قدوم مستحب دانسته‌اند.[۳۲] مراد از طواف قدوم اولین طوافی است که حج‌گزار پس از وارد‌شدن به مکه بجا می‌آورد، چه طواف واجب یا مستحب باشد و نیز چه جزو اعمال حج یا عمره باشد یا به‌طور مستقل حج‌گزار آن را انجام دهد؛[۳۳] فقهای اهل‌سنت نیز در این که رمَل در همه طواف‌ها استحباب ندارد، اختلافی ندارند؛[۳۴] اما در این که در کدام طواف رمَل سنت است، اختلاف کرده‌اند. اعتقاد برخی بر آن است که رمَل تنها در طواف قدوم سنت است.[۳۵] در مقابل عده‌ای قائلند که رمَل در هر طوافی که سعی داشته باشد، سنت است و در هر طوافی که بعد آن سعی نباشد، سنت نیست.[۳۶]

رمل در سعی صفا و مروه

رمل و هروله میان صفا و مروه، بر خلاف رمل در طواف که در فضیلت آن اختلاف است، از جمله اعمالی است که در روایات متعدد[۳۷] [۳۸][۳۹]بر فضیلت آن در همه عصرها تأکید شده و همه فقیهان مذاهب اسلامی در این باره اتفاق نظر دارند و ادعای اجماع کرده‌اند.[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴] در روایاتی از امام صادق (ع) تشریع هروله در سعی بدان جهت دانسته شده است که در این مکان، شیطان بر حضرت ابراهیم‌(ع) ظاهر شد و آن حضرت به فرمان جبرئیل برای دور کردن وی به دنبال او هروله نمود، پس از این عمل شیطان فرار کرده و از آن حضرت دور شد، از این رو این عمل در میان حج‌گزاران سنت شد.[۴۵]

فقیهان امامیه[۴۶] و اهل‌سنت[۴۷] اتفاق دارند که استحباب رمَل و هروله در صفا و مروه مخصوص مردان بوده و برای زنان استحباب ندارد؛ دلیل این امر آن است که ترک رمَل با ستر و پوشش زنان مناسبتر است[۴۸] یا رمَل در اصل برای اظهار صلابت و قدرت تشریع شده است و صلابت و اظهار قدرت از زنان خواسته نشده است.[۴۹] افزون بر این در این باره به روایاتی از اهل‌بیت(ع)[۵۰] و احادیثی منقول از صحابه[۵۱] نیز استناد شده است. برخی از فقهای اهل‌سنت گفته‌اند مستحب است زنان در شب در صورت خلوت بودن مسعی رمل کنند.[۵۲]

رَمَل در وادی محسر

وادی مُحَسِّر به سرزمین میان مشعر و منا گفته می‌شود.[۵۳] به نظر فقهای امامیه[۵۴] و اهل‌سنت،[۵۵] مستحب است حج‌گزار در صورت سواره‌بودن، مَرکب خود را با شتاب حرکت دهد و در صورت پیاده‌بودن رمل و هروله کند. دلیل این امر علاوه بر اجماع،[۵۶] اقتدا به پیامبر(ص) در شتاب‌دادن به مَرکب خود در این سرزمین[۵۷] و روایاتی از اهل‌بیت(ع) است که از در آن‌ها به هروله در این سرزمین دستور داده شده است.[۵۸]

مقدار هروله در این سرزمین به نظر فقیهان امامیه به اندازه صد قدم یا صد زراع است؛ دلیل این امر روایاتی است که در آن‌ها به رمل به همین مقدار فرمان داده شده است.[۵۹] ولی فقهای اهل‌سنت از رمل به مقدار پرتاب یک سنگ سخن گفته‌اند، زیرا در روایتی آمده است که پیامبر(ص) مقدار اندکی مرکب خودش را با شتاب حرکت داد.[۶۰]

پانویس

  1. ↑ القاموس الفقهی، ص153؛ مستند الشیعه، ج12، ص78؛ معجم لغة الفقها، ص227.
  2. ↑ ذخیرة المعاد، ج1، ص646؛ مستند الشیعه، ج12، ص78.
  3. ↑ لسان العرب، ج11، ص 295؛ تاج العروس، ج14، ص 294((رمل))
  4. ↑ مجمع البحرین، ج5، ص 385.
  5. ↑ معجم مصطلحات و الالفاظ الفقهیه، ج2، ص183.((رمل))
  6. ↑ المبسوط، سرخسی، ج4، ص 10.
  7. ↑ الکافی، ج4، ص434؛ تهذیب الاحکام، ج5، ص149؛ الحدائق الناضره، ج16، ص276.
  8. ↑ وسائل الشیعه، ج13، ص503؛ مستدرک الوسائل، ج9، ص444.
  9. ↑ مستدرک الوسائل، ج10، ص54و67.
  10. ↑ المبسوط، الطوسی، ج1، ص 356؛ الوسیلة، ص 172 _ 173؛ قواعد الاحکام، ج1، ص428.
  11. ↑ النهایة؛ ص: 237؛ قواعد الأحکام؛ ج1، ص 428؛ مختلف الشیعة، ج4، ص 183.
  12. ↑ غایة المرام، ج1، ص 454.
  13. ↑ الروضة البهیة ج2، ص 254.
  14. ↑ الکافی، ج4، ص 411؛ تهذیب الأحکام، ج5، ص 109؛ وسائل الشیعة، ج13، ص 352.
  15. ↑ مختلف الشیعة، ج4، ص 183؛ إیضاح الفوائد ج1، ص 300؛ جواهر الکلام، ج19، ص 350.
  16. ↑ وسائل الشیعة، ج13، ص 353.
  17. ↑ إیضاح الفوائد، ج1، ص 300.
  18. ↑ جامع المقاصد، ج3، ص .199
  19. ↑ الحدائق الناضره، ج16، ص127-128.
  20. ↑ المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438؛ بدائع الصنائع، ج2، ص 160.
  21. ↑ الموطأ، ج1، ص 364؛ الشرح الکبیر، ابوالبرکات، ج2، ص 43.
  22. ↑ الأم، ج2، ص 191،230؛ فتح العزیز، ج 7، ص 324؛ المجموع، ج3، ص 197، ج8، ص 14.
  23. ↑ المحرر فی الفقه، ج1، ص 245؛ مختصر الخرقی، ج1، ص 53.
  24. ↑ صحیح مسلم، ج2، ص 64-65؛ سنن الترمذی، ج2، ص 174؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص 983.
  25. ↑ سنن ابن ماجه، ج2، ص 983؛ صحیح مسلم، ج4، ص64-65.
  26. ↑ بدائع الصنائع، ج2، ص 160؛ المغنی، ج3، ص 387-389.
  27. ↑ بدائع الصنائع، ج2، ص 160؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438
  28. ↑ الأم، ج2، صص 191 و 230؛ فتح العزیز، ج 7، صص 324 و 326؛ بدائع الصنائع، ج2، ص 160.
  29. ↑ المبسوط، الطوسی، ج1، ص 356؛ تحریر الأحکام ج1، ص 585؛ 173؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص 399.
  30. ↑ الام، ج2، ص192؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص10و11؛ المغنی، ج3، ص412
  31. ↑ تذکرة الفقهاء، ج8، ص135؛ جامع المقاصد، ج3، ص 199؛ جواهر الکلام، ج19، ص352.
  32. ↑ المبسوط، ج1، ص 356؛ تحریر الأحکام ج1، ص 585؛ إیضاح الفوائد، ج1، ص 300، 254.
  33. ↑ مستند الشیعه، ج12، ص78؛ جواهر الکلام، ج19، ص353.
  34. ↑ فتح العزیز، ج 7، ص 329.
  35. ↑ مختصر الخرقی، ج1، ص 58؛ فتح العزیز، ج 7، ص 329؛ المغنی، ج3، ص 388-389.
  36. ↑ بدائع الصنائع، ج2, 160،165؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص 438؛ فتح العزیز، ج 7، ص 329.
  37. ↑ سنن النسائی، ج5، ص242و243؛ السنن الکبری، ج5، ص79.
  38. ↑ علل الشرایع، ج2، ص433؛ وسائل الشیعه، ج13، ص471.
  39. ↑ الکافی، ج4، ص434؛ وسائل الشیعه، ج13، ص467.
  40. ↑ تذکرة الفقهاء، ج8، ص 134؛ جواهر الکلام، ج19، ص 424؛ مجمع الفائدة، ج7، ص 168.
  41. ↑ تذکرة الفقهاء، ج8، ص 135؛ منتهی المطلب، ج10، ص 411.
  42. ↑ کشف اللثام، ج6، ص15.
  43. ↑ جواهر الکلام، ج19، ص 424.
  44. ↑ روضة الطالبین، ج2، ص369؛ بدایة المجتهد، ج1، ص 273.
  45. ↑ علل الشرایع، ج2، ص432؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص196.
  46. ↑ أحکام النساء، ص 33؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص 136؛ مجمع الفائدة، ج7، ص 168.
  47. ↑ الام، ج2، ص194؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص33؛ المغنی، ج3، ص412.
  48. ↑ تذکرة الفقهاء، ج8، ص 136؛ المغنی، ج3، ص413؛ کتاب الام، ج2، ص192.
  49. ↑ المغنی، ج3، ص412.
  50. ↑ کشف اللثام، ج6، ص 15- 16.
  51. ↑ الام، ج2، ص192؛ فقه السنه، ج1، ص715.
  52. ↑ المجموع، ج8، ص75.
  53. ↑ مستند الشیعه، ج12، ص281؛ جواهر الکلام، ج19، ص13؛ المجموع، ج8، ص129.
  54. ↑ مستند الشیعه، ج12، ص281؛ الحدائق الناضره، ج17، ص5.
  55. ↑ المجموع، ج8، ص125؛ المغنی، ج3، ص415؛ مواهب الجلیل، ج4، ص154.
  56. ↑ کشف اللثام، ج6، ص109؛ مدارک الاحکام، ج7، ص445؛ جواهر الکلام، ج19، ص99.
  57. ↑ مستند الشیعه، ج12، ص281؛ المجموع، ج8، ص125؛ المغنی، ج3، ص415.
  58. ↑ مستند الشیعه، ج12، ص281؛ الحدائق الناضره، ج17، ص5.
  59. ↑ جامع المقاصد، ج3، ص232؛ حدائق الناضره، ج17، ص5؛ مستند الشیعه، ج12، ص281.
  60. ↑ الام، ج2، ص233؛ الدر المختار، ج2، ص564؛ کشاف القناع، ج2، ص579.

منابع

برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه_تمرین۱&oldid=63677»