دراسة واعية لقضية الغدير (کتاب)

دراسة واعية لقضية الغدير (کتاب)

پدید آورندگان
نویسنده	محمد مهدی شمس الدین
محتوا
موضوع	علی‌بن‌ابیطالب(ع)، امام اول، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق.، اثبات خلافت، غدیر خم، اسلام و اجتماع.
زبان	عربی
نشر
قطع	جیبی
ناشر	نشر مشعر
محل نشر	تهران
شمارگان	2.000
رده‌بندی کنگره	‏‫‬‭BP۲۲۳/۵‏‫‬‭/ش۸د۴
رده‌بندی دیویی	‏‫‭۲۹۷/۴۵۲
سایر مشخصات	‏شماره کتابشناسی ملی: ‎۱‎۰‎۸‎۳‎۸‎۷‎۰

دراسة واعية لقضية الغدير في ضوء المنهج الاجتماعي التاريخي اثری عربی از محمدمهدی شمس‌الدین (۱۳۱۲–۱۳۷۹ش.)، فقیه معاصر شیعه و رئیس پیشین مجلس اعلای شیعیان لبنان است. نویسنده در این کتاب با رویکردی اجتماعی ـ تاریخی به بررسی واقعه غدیر خم و پیامدهای آن پرداخته و تفاوت جامعه جاهلی و جامعه اسلامی و چگونگی تحول از یکی به دیگری را تبیین می‌کند.

عنوان

نام اثر به معنای «بررسی علمی و آگاهانه مسئله غدیر در پرتو روش اجتماعی و تاریخی» است.

هدف و روش

شمس‌الدین در این کتاب، بدون آوردن مقدمه‌ای مستقل، مستقیماً وارد مباحث اصلی می‌شود و بنابراین اهداف نگارش آشکارا بیان نشده است. او تأکید می‌کند که در پژوهش پیرامون واقعه غدیر، می‌توان از دو روش تاریخی محض یا اجتماعی ـ تاریخی بهره برد و روش دوم را برتر و نزدیک‌تر به واقع می‌داند؛ این نوشتار تحلیل های خود را از دید اجتماعی ـ تاریخی به واقعه غدیر خم ارائه می کند. نویسنده معتقد است تحلیل تاریخی تنها، به بحث و جدل می انجامد. بنابراین، از این روش دوری کرده و به تحلیل تاریخی ـ اجتماعی روی آورده و این شیوه را مبنای تحقیق در کتاب قرار گرفته داده است.

محتوا

نویسنده با بهره‌گیری از روش اجتماعی ـ تاریخی نشان می‌دهد که مسئله امامت نیازمند نصّ قطعی است. او استدلال می‌کند که درباره ولایت امام علی(ع) آن‌قدر نصوص روشن و ضمنی وجود دارد که شمارش‌ناپذیر است و پیامبر اسلام(ص) درصدد بوده تا جانشینی علی(ع) را به امری قطعی و پذیرفته‌شده در جامعه تبدیل کند. وی سخن زبیر بن بکار را نقل می‌کند که:

«كان عامة المهاجرين و جلّ الأنصار لا يشكّون أنّ علياً هو صاحب الأمر بعد رسول‌الله» به معنای این‌که: عموم مهاجران و بیشتر انصار تردیدی نداشتند که امام علی(ع) پیشوای پس از پیامبر خدا(ص) است.

جایگاه اثر

این کتاب در میان آثار معاصر درباره واقعه غدیر، از آن جهت اهمیت دارد که به جای پرداختن صرف به نقل روایات، با ترکیب رویکرد اجتماعی و تاریخی کوشیده است تحلیلی نو از جایگاه غدیر و امامت در جامعه اسلامی ارائه کند.

ساختار و فهرست

این کتاب مختصر، چند مبحث کلیدی را بررسی می‌کند، از جمله:

• مسئله خلافت و شیوه‌های خلافت‌پژوهی،
• جایگاه روش اجتماعی در تحلیل غدیر،
• جامعه جاهلی و تفاوت آن با جامعه اسلامی،
• تعریف و هدف اسلام،
• فرآیند دگرگونی جامعه عربی،
• زمان و مسئول دگرگونی،
• دو دیدگاه در باب جانشینی پیامبر: «نیاز به نص» و «بی‌نیازی از نص»،
• شرایط پیشوایی در امام علی(ع).

اطلاعات نشر

کتاب در قطع جیبی در 32 صفحه به نویسندگی محمدمهدی شمس الدین در سال 1386شمسی با دو هزار نسخه منتشر شده است. محتوای کتاب از نظر زمانی تا سال چهلم پس از هجرت، موضوعات کلی همچون «اثبات خلافت» و «اسلام و اجتماع» را پوشش می‌دهد. عنوان کامل کتاب «دراسة واعية لقضية الغدير في ضوء المنهج الاجتماعي التاريخي» است و توسط موسسه فرهنگی هنری مشعر، به زبان عربی منتشر شده است.

منابع

• پایگاه رسمی پژوهشکده حج و زیارت
• سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
• کتابخانه تخصصی حج و زیارت.
• دراسة واعية لقضية الغدير في ضوء المنهج الاجتماعي التاريخي، محمدمهدی شمس‌الدین.