باب دارالقواریر
باب دارالقواریر: از درهای دیوار شرقی مسجدالحرام می‌باشد. این باب دومین در از درهای دیوار شرقی مسجدالحرام بود. این در چون در مقابل خانه عتبة بن ربیعة بن عبدشمس قرار داشت و در زمان هارون‌الرشید به دست حماد بربری، از کار‌گزاران عباسی بازسازی و درون آن با شیشه‌های زرد و سبز تزیین گشت و به دارالقواریر مشهور شد. به این در، باب مدرسه قایتبای هم گفته‌اند. در منابع گذشته، از این باب یاد نشده است.
معرفی اجمالی
«قواریر» جمع «قاروره» به معنای شیشه است.[۱] باب دار القواریر با یک ورودی همراه طاقی به طول حدود پنج متر و عرض حدود 5/3 متر[۲] دومین در از درهای دیوار شرقی مسجدالحرام بود.
علت نام‌گذاری
در علت نام‌گذاری این در، گفته‌اند:[۳] در برابر خانه عتبة بن ربیعة بن عبدشمس قرار داشت[۴] که در دوران هارون‌الرشید عباسی (حک: 170-193ق.) به دست حماد بربری، از کار‌گزاران عباسی (م. 197ق.) بازسازی و درون آن با شیشه‌های زرد و سبز تزیین گشت و به دارالقواریر شهرت یافت.[۵] این در به میدانی که آهنگران در آن کار می‌کردند و در سوی دیگر آن، باب بنی‌شیبه قرار داشت، باز می‌شد.[۶]
به سال 883ق. سلطان قایتبای، از حکمرانان مملوکی مصر (حک: 826-901ق.) مدرسه و کاروانسرایی در محل دارالقواریر ساخت.[۷] از این‌رو، گاه به این در باب مدرسه قایتبای نیز می‌گفتند.[۸] در منابع پسین، از این باب یاد نشده است.
پانویس
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل باب دارالقواریر.
- اخبار مکه: الازرقی (م. 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق؛
- اخبار مکه: الفاکهی (م. 279ق.)، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1414ق؛
- تحصیل المرام: محمد بن احمد الصباغ (م. 1321ق.)، به کوشش ابن دهیش، مکه، 1424ق؛
- فتوح البلدان: البلاذری (م. 279ق.)، بیروت، دار الهلال، 1988م؛
- مجمع البحرین: الطریحی (م. 1085ق.)، به کوشش الحسینی، تهران، فرهنگ اسلامی، 1408ق؛
- المناسک و اماکن طرق الحج: الحربی (م. 285ق.)، به کوشش حمد الجاسر، ریاض، دار الیمامه، 1401ق؛
- موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مؤسسة الفرقان، 1429ق.