باب خالد بن ولید
باب خالد بن ولید: به یکی از درهای ضلع شرقی مسجدالنبی اطلاق می‌شود. این در به علت روبه‌رو بودن با خانه خالد بن ولید مخزومی، از سرداران آغاز اسلام، به نام باب خالد بن ولید نام‌گذاری شده است. این در در سال 162ق به فرمان مهدی عباسی ساخته شد و به آیاتی از قرآن کریم منقوش شده است. این باب در بازسازی دیوار شرقی در دوران ناصر عباسی به سال ۵۸۹ق. برداشته شد.
پیشینه تاریخی
باب خالد بن ولید در دیوار شرقی مسجدالنبی قرار داشته و در سده دوم ق. ششمین در از درهای هشت‌گانه این دیوار بوده است.[۱] علت نام‌گذاری آن، روبه‌رو بودن با خانه خالد بن ولید مخزومی، از سرداران آغاز اسلام، در قسمت شمال شرقی مسجد بود.[۲]
سازنده باب
این باب در گسترش مسجد به فرمان مهدی عباسی (حک: 158-169ق.) به سال 162ق. ساخته شد.[۳] بر قسمت داخلی آن، عباراتی شامل بسمله و آیات 163-164 سوره بقره: وَ اِلهُکُمْ اِلهٌ وَاحِدٌ لاَ اِلهَ اِلَّا هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ* اِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْاَرْضِ وَ اخْتِلاَفِ... وَ الْاَرْضِ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ و آیه 186 سوره بقره: وَ اِذَا سَاَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَاِنِّی قَرِیبٌ... یَرْشُدُونَ نوشته شده بود. در قسمت بیرونی آن نیز آیه 34 سوره فاطر: وَ قَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی اَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ اِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَکُورٌ دیده می‌شد. بر کناره داخلی باب نیز عبارتی حاوی صلوات بر پیامبر(ص) و انجام کار به فرمان خلیفه مهدی و به دست بصری‌ها و تاریخ آن نوشته شده بود.[۴]
سرنوشت باب
به سال 310ق. به فرمان مقتدر خلیفه عباسی (حک: 295-320ق.) لنگه‌هایی از جنس چوب ساج برای همه درهای مسجدالنبی ساخته شد.[۵] از سرنوشت باب خالد در دوره‌های پسین آگاهی در دست نیست تا آن گاه که در بازسازی دیوار شرقی در دوران ناصر عباسی (حک: 575-622ق.) به سال 589ق. برداشته شد.[۶]
پانویس
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل باب خالد بن ولید.
- اخبار المدینه: محمد ابن زباله (م. 199ق.)، به کوشش ابن سلامه، مرکز بحوث و دراسات المدینه، 1424ق؛
- التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی: سید ضیاء بن محمد عطار، مدینه، کنوز المعرفه، 1432ق؛
- التعریف بما آنست الهجره: محمد المطری (م. 741ق.)، به کوشش الرحیلی، ریاض، دار الملک عبدالعزیز، 1426ق؛
- الدرة الثمینه فی اخبار المدینه: ابن نجار (م. 443ق.)، به کوشش شکری، بیروت، دار الارقم؛
- المسالک و الممالک: ابوعبید البکری (م. 487ق.)، به کوشش ادریان فان لیوفن و‌اندری فیری، دار الغرب الاسلامی، 1992م؛
- المناسک و اماکن طرق الحج: ابواسحق الحربی (م. 285ق.)، به کوشش حمد الجاسر، ریاض، دار الیمامه، 1401ق.