ابوالمسافر محمد بن ابوساج

ابوالمسافر محمد بن ابوساج
مشخصات فردی
نام کامل	ابوالمسافر بن محمد بن ابوساج
کنیه	ابوالمسافر
لقب	افشین
نسب	بنی‌ساج
زادگاه	ایران
محل زندگی	ایران، عراق، مکه
خویشان سرشناس	ابوساج، یوسف بن ابوساج
دین	اسلام
شغل	حاکم ایران
منصب	عمل الحرمین، امیر مکه
تاریخ درگذشت	288.ق
مشخصات دینی
دلیل شهرت	امیر مکه
دیگر فعالیت‌ها	سرکوب قبایل بدوی راهزن در مسیر کاروان‌های حاجیان

ابوالمسافر محمد بن ابوساج از حکمرانان بنی‌ساج، سلسله‌ای از امیران ایرانی است. بنابر گزارشی منصب عمل الحرمینی و راهداری مکه را از پدرش ابوساج و بنابر گزارشی دیگر از سوی امیر صفاری عمرو لیث دریافت کرد. وی در مدت مسؤلیتش قبایل بدوی راهزن در مسیر کاروان‌های حاجیان را سرکوب کرد.

کسب منصب عمل الحرمینی

پس از ابوساج، منصب عمل الحرمینی طبق نظر وی ^[۱] و یا از سوی امیر صفاری عمرو لیث (حک: 265- 287ق.) که آن را از خلیفه عباسی گرفته بود به فرزند ابوساج ابوالمسافر محمد بن ابوساج دیوداد، ملقب به افشین واگذار کرد.^[۲] وی به محض ورود به مکه با ابن مخزومی امیر مکه که مدعی همین مقام بود، جنگید و او را شکست داد.^[۳]

امارت مکه

طبق قولی دیگر در سال 266ق. پس از غارت پرده کعبه از سوی گروهی از اعراب، افشین به مکه آمد و پس از غلبه بر ابن مخزومی، حکمرانی حرمین را از خلیفه عباسی دریافت کرد. ^[۴]

سرکوب قبایل راهزن

ابوالمسافر در مدت مسؤلیتش به سرکوب قبایل بدوی راهزن در مسیر کاروان‌های حاجیان تا 269ق. پرداخت. ^[۵] البته گزارشی از عهده‌داری منصب یاد شده توسط ابو المسافر در سال 288ق. حکایت دارد.^[۶]

پانویس

↑ ابن فهد، 1404، ج2، ص355 .
↑ ابن خلدون، 1408، ج3، ص427؛ ابن فهد، 1409، ج1، ص456-457 .
↑ فاسی، 1406، ج2، ص332 .
↑ ابن کثیر، 1407، ج11، ص39 .
↑ طبری، 1967م، ج9، ص549، 553، 590، 613، 621، 628؛ ابن اثیر، 1407، ج7، ص333 .
↑ فاسی، 1406، ج2، ص332 .

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب پژوهشنامه حج، شماره ۲، سيدمحمود ساماني، بخش «ابوالمسافر محمد بن ابوساج»، ص12-13، است.

البداية والنهاية، ابن كثير، اسماعيل بن عمر (1407ق.)، بيروت، دار الفكر.

اتحاف الوري باخبار ام القري، ابن فهد، عبد العزيز بن عمر (1404ق.)، به کوشش فهيم محمد، مکه، جامعة ام‌ القري.

العبر (تاريخ ابن خلدن)، ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد(1408ق.)، تحقيق خليل شحادة، بيروت، دار الفكر، ط الثانية.

العقد الثمين في تاريخ البلد الامين، فاسي، محمد بن احمد (1406ق.)، به كوشش فؤاد سير، مصر، الرساله.

الکامل في التاريخ، ابن اثير جزري، علي بن محمد(1407ق.)، به کوشش عبدالله قاضي، بيروت، دار الکتب العلميه.

تاريخ طبري (تاريخ الامم والملوك)، طبري، محمد بن جرير (1967م.)، به كوشش محمد ابوالفضل، بيروت، دار احياء التراث العربي.

[1] ابن فهد، 1404، ج2، ص355 .

[2] ابن خلدون، 1408، ج3، ص427؛ ابن فهد، 1409، ج1، ص456-457 .

[3] فاسی، 1406، ج2، ص332 .

[4] ابن کثیر، 1407، ج11، ص39 .

[5] طبری، 1967م، ج9، ص549، 553، 590، 613، 621، 628؛ ابن اثیر، 1407، ج7، ص333 .

[6] فاسی، 1406، ج2، ص332 .

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]