مسجد رأس الحسین(ع) (کربلا)
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۱۳ مهر ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
موقعیت
مسجد تاریخی رأس الحسین(ع)، که از قدیمی‌ترین مسجد‌های کربلا به شمار می‌رفت[۱] در ابتدا و سمت چپ خیابان سدره قرار داشته،[۲] دیوار به دیوار صحن حرم امام حسین(ع)[۳] بوده و از باب سدره ۳۵ متر به سمت شمال فاصله داشت.[۲]
علت نامگذاری
در وسط این مسجد بزرگ، از قدیم، مقامی به عنوان یادبود، با نام مقام رأس الحسین قرار داشت. این مقام جایی بود که رأس امام حسین(ع)، پیش از این که به سمت کوفه حرکت کنند، در آن محل قرار گرفته بود.[۴] وجود همین مقام باعث شده بود که شیعیان بر آن مسجدی بسازند.[۵] علت شهرت این مسجد به رأس الحسین وجود همین مقام بود.[۶] به این مسجد به دلیل بزرگ بودنش، مسجد جامع رأس الحسین نیز گفته می‌شد.[۴]
ساخت
وقتی عضد الدوله در سال ۳۶۹ق. به ساخت و بازسازی مکان‌های حرم امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) در کربلا اقدام کرد، مدرسه‌ای ساخت که به نام مدرسه «عضد الدول الاولی» معروف شد.[یادداشت ۱] وی کنار همین مدرسه، مسجد رأس الحسین را بنا کرد. این مسجد، تا سال ۱۳۶۵ق. باقی ماند، تا این که به دست طاهر قیسی تخریب شد. در سال ۱۳۶۸ق. این مسجد در دو طبقه ساخته شده و تا سال ۱۴۰۷ق. باقی بود، تا این که دوباره تخریب شد.[۵]
آخرین وضعیت ساختمان مسجد پیش از تخریب نهایی (۱۴۰۷ق) اینگونه معرفی شده است: مسجد رأس‌الحسين، حياطى نسبتاً بزرگ، نمازخانه‌اى وسيع، چاه آب و حوض بزرگى داشت. مساحت این مسجد، تقريباً ٣٠٠ متر مربع بوده و در وسط ساختمان ستون بزرگى تعبيه شده بود. هنگام ورود به مسجد، ديوار سمت راست پنجره‌اى رو به بيرون داشت و در ديوار سمت صحن محرابى قرار داشت.[۷]
تخریب
سال ۱۳۶۵ق تا این که طاهر قیسی، بخش بزرگی از آن را برای باز کردن خیابان دایره‌ای دور صحن حسینی شریف ویران کرد. سپس خیابان سدره را باز کرد، مقام رأس الحسین در وسط مسجدی بود که عضد الدوله بنا کرده بود. و مدرسه در کنار مسجد از جهت غرب بود. عالمان به خاطر تخریب این مسجد و دیگر بناها در آن زمان اعتراض کردند.[۵]
وقتى خيابان مدوّر در اطراف حرم مطهّر در تاريخ ١٩۴٨ ميلادى (مصادف با ١٣۶٨ قمرى) ساخته شد، اين مسجد تخريب جزو خيابانى به نام حائر حسينى گشت.[۷]
در سال ۱۳۶۸ق. این مسجد در دو طبقه زیرزمین و همکف ساخته شد. [۵]
در سال ۱۴۰۷ق. این مسجد کاملا تخریب شد برای طرح توسعه بین الحرمین و امروزه هیچ اثری از مسجد و مقام نیست.[۵]
کاربرد
زیارت مقام امام حسین(ع) در این مسجد، در وسط این مسجد بزرگ، از قدیم، مقامی (باستانی یا قدیمی) به عنوان یادبود قرار داشت. چون رأس مطهر در این محل قرار گرفته بود قبل از آن که به کوفه ببرند. و همه شیعیان علاقه قلبی زیادی به این مسجد داشتند و آن، نزد آن‌ها از مقدسات دینی به شمار می آمد.[۵]
در سال های اخیر قبل از تخریب، اين مسجد را هيئتى مذهبى به نام «هيئت امام حسين (ع)» مديريت مى‌كرد و در ده شب اول محرم هر سال، مجالس عزا برگزار مى‌كردند و در عاشورا دسته‌اى بزرگ و باعظمت از مسجد بيرون آمده و به طرف حرم امام حسين (ع) حركت مى‌كرد. در اين مسجد، نشست‌هاى دينى و معرفت‌شناسى نيز برگزار مى‌شد و در مناسبت‌هاى دينى مختلف، از سخنرانى بزرگان نيز استفاده مى‌كردند.[۷]
مسجد جامع رأس الحسین (ع)، مسجدی تاریخی و بزرگ بود و در وسط این مسجد بزرگ، از قدیم، مقامی (باستانی یا قدیمی) به عنوان یادبود قرار داشت. چون رأس مطهر در این محل قرار گرفته بود قبل از آن که به کوفه ببرند. و همه شیعیان علاقه قلبی زیادی به این مسجد داشتند و آن، نزد آن‌ها از مقدسات دینی به شمار می آمد.[۴]
تاریخچه
پس مقام رأس الحسین در کربلا این سیر تاریخی را سپری کرده است:
بعد از ظهر عاشورا (۶۱ق) سر حسین را از این محل برداشتند تا از کربلا به کوفه و سپس شام ببرند.
شاید بعد از سال ۱۳۲ق. پس از سقوط دولت بنی امیه نشانه‌ای روی این مکان گذاشته شده باشد.
در سال ۳۶۹ق. وقتی عضد الدوله به ساخت و بازسازی مکان‌های حرمین حسینی و عباسی در کربلا اقدام کرد نزد مسجد رأس الحسین این مدرسه را بنا کرد برخی این مدرسه را نخستین مدرسه دانسته‌اند که در کربلا بنا شده است. که به مدرسه عضد الدول الاولی شناخته شد و بنا کرد این مسجد را.
مسجد باقی ماند تا سال ۱۳۶۵ق تا این که طاهر قیسی، بخش بزرگی از آن را برای باز کردن خیابان دایره‌ای دور صحن حسینی شریف ویران کرد. سپس خیابان سدره را باز کرد، مقام رأس الحسین در وسط مسجدی بود که عضد الدوله بنا کرده بود. و مدرسه در کنار مسجد از جهت غرب بود. عالمان به خاطر تخریب این مسجد و دیگر بناها در آن زمان اعتراض کردند.
در سال ۱۳۶۸ق. این مسجد در دو طبقه زیرزمین و همکف ساخته شد. طبقه زیرزمین به عرض یک متر و طول هفت متر بود و از زمین خیابان به مقدار تقریبا یک متر بالاتر بود. اما طبقه دوم عرض آن نزدیک به دو متر ..
در سال ۱۴۰۷ق. این مسجد کاملا تخریب شد برای طرح توسعه بین الحرمین و امروزه هیچ اثری از مسجد و مقام نیست.[۵]
اعتبار
برخی بر این باورند که نصی تاریخی برای تایید این مقام در این مکان یافت نشده است. اگر چه امکان درست بودن آن را نیز وارد دانسته‌اند چون غیر معقول است سر امام را برای آماده شدن برای حرکت به سمت کوفه .... این مقام از نظر موقعیت جفرافیایی، احتمال صحت آن زیاد است که سر در همین مکان قرار گرفته شده باشد.[۲]
پانوشت
- ↑ تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣؛ مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص۱۶۲؛ زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، ج۶، ص۸۵؛ زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵؛ ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۰؛ تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.
- ↑ مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص162.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵؛ ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۰؛ تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، ج۶، ص۸۴.
- ↑ تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص۱۶۳.
- ↑ برخی این مدرسه را نخستین مدرسه‌ای دانسته‌اند که در کربلا بنا شده است.
منابع
- تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، نورالدین شاهرودی، دارالعلوم، بیروت، ۱۴۱۰ق.
- ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، عبدالجواد کلیدار، ترجمه مسلم صاحبی، مشعر، تهران، ١٣٨٩ش.
- دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، محمدصادق محمد کرباسی، المرکز الحسینی للدراسات، لندن، ۱۴۳۲ق.
- زیارتگاه‌های عراق، معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، احمد خامه یار، نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش.