یوسف بن ابوساج
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | یوسف بن ابوساج |
| نسب | بنی‌ساج |
| زادگاه | ایران |
| محل زندگی | ایران، مکه |
| خویشان سرشناس | ابوساج، ابوالمسافر محمد بن ابوساج |
| دین | اسلام |
| شغل | حاکم ایران و مکه |
| منصب | عمل الحرمین، امیر مکه |
| مشخصات دینی | |
| دلیل شهرت | امیر مکه |
| نقش‌های برجسته | نبرد با قرمطیان |
یوسف بن ابوساج یکی از حاکمان بنی‌ساج بود. وی در سال 288ق عهده‌دار منصب عمل الحرمین بود که پس از مرگ ابوساج به این منصب دست یافت. یوسف بن ابوساج پیش از آن در دوران خلافت معتمد عباسی والی مکه بود که بر اثر درگیری با امیر حج مدینه دستگیر و روانه زندان شد.
در نهایت یوسف با نبرد با قرمطیان که راه حج عراق را ناامن کرده بودند و حاجیان را می‌کشتند، به اسارت قرمطیان در آمد و به قتل رسید.
معرفی اجمالی
سومین فردی که از ساجیان عهده‌دار منصب عمل الحرمین بود، یوسف بن ابی‌ساج بود که پس از مرگ ابوساج در وبای آذربایجان (سال 288ق) به این منصب دست یافت.[۱] طبق گزارشی وی پیش از آن در سال 271ق. در دوران خلافت معتمد عباسی والی مکه بود در این سال، احمد طایی که حاکم مدینه و راهدار منازل مدینه تا مکه بود، غلامش بدر را به امارت حج برگزیده بود. یوسف بن ابوساج نزدیک درهای مسجد الحرام با امیر حاج درگیر شد. در این میان، حاجیان جانبدار بدر شدند و یوسف بن ابوساج را دستگیرو روانه زندان بغداد کردند.[۲]
نبرد با قرمطیان
از این زمان تا سال 315ق خبری از یوسف در دست نیست در این سال خلیفه عباسی، در پی ناامن شدن راه عراق به حجاز و قتل حاجیان و غارت کاروان‌ها از سوی قرمطیان، یوسف را مامور نبرد با آن‌ها کرد که به اسارت قرمطیان در آمد و به قتل رسید.[۳] از این زمان حدود بیست سال، قرمطیان بر راه‌های اصلی کاروان حاجیان سلطه یافتند و خود به کاروان‌ها اجازه عبور می‌دادند.[۴]
پانویس
منابع
- الکامل في التاريخ، ابن اثير جزري، علي بن محمد(1407ق.)، به کوشش عبدالله قاضي، بيروت، دار الکتب العلميه.
- تاريخ طبري (تاريخ الامم والملوك)، طبري، محمد بن جرير (1967م.)، به كوشش محمد ابوالفضل، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- تاريخ الاسلام و وفيات المشاهير، ذهبي، محمد بن احمد (1410ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بيروت، دار الکتاب العربي.
- المنتظم في تاريخ الملوک والأمم، ابن جوزي، عبدالرحمان بن علي(1412ق.)، تحقيق محمد عبد القادر عطا و مصطفى عبد القادر عطا، بيروت، دار الكتب العلمية، ط الأولى.