رخام حمراء
رخام حمراء سنگ مرمر سرخی است که در کف کعبه قرار داشته است. در روایات آمده پیامبر و ائمه در محل این سنگ نماز خوانده‌اند. برخی از روایات نیز این سنگ را محل تولد امام علی(ع) دانسته‌اند.
رخام حمراء چیست و در کجا واقع شده
رخام حمراء سنگ مرر سرخ رنگی است که در کف کعبه واقع شده است. محل این سنگ بنابر آن‌چه در منابع و روایات آمده میان دو ستون داخل کعبه ذکر شده[۱]، همچنین برخی منابع با دقت بیشتر آن را میان ستون آخرِ سمت حجر اسماعیل و ستون ماقبل آن، از سه ستون داخل کعبه، تعیین کرده‌اند.[۲]
رخام حمراء در روایات
در شماری از روایات شیعه، به وجود سنگ مرمرین سرخ رنگی در کف کعبه اشاره شده که پیامبر (ص) و امامان (ع) بر آن نماز گزارده‌اند. بنا بر روایتی از امام سجاد (ع)[۳] و روایتی از امام صادق (ع)[۴]، رسول خدا (ص) بر این سنگ نماز خوانده؛ و بنا بر روایتی از امام باقر (ع) امام زین‌العابدین (ع) بر این سنگ نماز خوانده[۵]، و در گزارش دیگری نیز این سنگ، محل نماز خواندن امام کاظم (ع) دانسته شده است.[۶]
رخام حمراء در سایر منابع
منابع تاریخی و جغرافیایی و حتی تواریخ محلی مکه، اشاره چندانی به این سنگ به چشم نمی‌خورد. تنها ناصر خسرو در سفرنامه خود به وجود این سنگ در کف خانه کعبه اشاره کرده و آن را محل نماز خواندن رسول خدا (ص) دانسته است.[۷]ابن عساکر نیز گزارشی نقل کرده است مبنی بر اینکه مسلم بن یسار، تابعی معروف و فقیه معاصر عبدالملک بن مروان، تلاش می‌کرد که بر این سنگ نماز بخواند.[۸]
رخام حمراء محل تولد امام علی(ع)
برخی منابع، این سنگ را محل تولد علی بن ابی‌طالب (ع) دانسته شده‌اند. از جمله در روایتی از امام صادق (ع)، از فاطمه بنت اسد نقل شده است که پس از ورود به درون کعبه، بر روی سنگ مرمر قرمز (رخام حمراء) رفته، بر آن وضع حمل کرده و امام علی (ع) را به دنیا آورده است.[۹] اگرچه این دست اخبار در منابع روایی اصلی و معتبر شیعه نقل نشده، اما این باور در میان برخی متأخرین رواج یافته است.[۱۰]
آداب نماز در رخام حمراء
در سیره نبوی و ائمه نماز خواندن در این محل ذکرشده و برخی از روایات نیز نماز خواندن در این محل سفارش کرده‌اند، چنان‌چه امام صادق نماز خواندن در این محل را توصیه می کردند.[۱۱] فقهای متقدم شیعه نیز در بیان آداب و اعمال حج به نماز خواندن بر این سنگ توصیه[۱۲] و فقهای متأخر نیز به استحباب این نماز حکم کرده‌اند.[۱۳] آداب این نماز بدین ترتیب است: در رکعت اول پس از سوره حمد سوره سجده و در رکعت دوم معادل تعداد آیات این سوره (55 آیه) از آیات دیگر قرآن خوانده می‌شود.[۱۴]
پانویس
- ↑ الکافی، ج4، ص528-530، 545، سفرنامه مکه حسام السلطنه، ص113
- ↑ رحلات السید محسن الامین، ص40
- ↑ دعائم الاسلام، ج1، ص333، السرائر، ج1، ص614
- ↑ الکافی، ج4، 528-529
- ↑ الکافی، ج4، ص545
- ↑ الکافی، ج4، ص529
- ↑ سفرنامه ناصر خسرو، ص131
- ↑ تاریخ مدینه دمشق، ج58، ص137-138
- ↑ مجموعة نفیسه فی تاریخ الئمه علیهم السلام، ص163
- ↑ میقات الحج، ش14، ص 187«قراءة فی کتاب علیّ ولید الکعبة»
- ↑ الکافی، ج4، ص528-530
- ↑ المقنعه، 424 و 426، مصباح المجتهد، ص705
- ↑ هدایة الامة إلی أحکام الائمة علیهم السلام، ج5، ص198؛ حج در آینه فقه، ج3، ص137-138
- ↑ الکافی، ج4، ص528، تهذیب الاحکام، ج5، ص276
فهرست منابع
تاريخ مدينة دمشق : علي بن الحسن ابن عساكر (م.571ق.)، تحقيق علي شيري، بيروت، دار الفكر، 1415ق. تهذيب الاحکام في شرح المقنعة للشيخ المفيد: محمد بن حسن الطوسي (شيخ طوسي) (م.460ق.)، تحقيق سيد حسن موسوي خرسان و علي آخوندي، تهران، انتشارات دارالکتب اسلاميه، 1365ش. حج در آينه فقه: حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت. پژوهشكده حج و زيارت، تهران، مشعر، 1394ش. دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضايا و الاحکام: نعمان بن محمد المغربي (م.363ق.)، تحقيق آصف بن علي اصغر فيضي، قاهره، دار المعارف، 1383ق. رحلات السيد محسن الامين في لبنان و العراق وايران ومصر و الحجاز: سيد محسن الامين، بيروت، دارالتراث الاسلامي بي تا. السرائر الحاوي لتحرير الفتاوي: محمد بن احمد ابن ادريس (م.598ق.)، قم، انتشارات الاسلامي ، 1410ق. سفرنامه مكه حسام السلطنه: سلطان مراد ميرزا حسام السلطنه(م.1300ق.)، تحقیق رسول جعفريان، تهران، مشعر، 1374ش. سفرنامه ناصرخسرو: ناصر خسرو (م.481ق.)، تصحيح محمد دبير سياقي، تهران، زوار، 1381ش.
الکافي: محمد بن يعقوب الکليني (م.329ق.)، تحقيق علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب اسلاميه، 1363ش.
مجموعه نفیسه فی تاریخ الائمه علیهم السلام: سید شهاب المرعشی النجفی، بیروت، دارالقاری، 1422ق. مصباح المتهجد و سلاح المتعبد: محمد بن حسن الطوسي (شيخ طوسي) (م.460ق.)، تصحيح اسماعيل انصاري زنجاني، اعداد علي اصغر مرواريد، بيروت، فقه الشيعه، 1411ق. المقنعه: محمد بن محمد بن النعمان(شيخ مفيد) (م.413ق.)، قم، انتشارات الاسلامي، 1410ق. ميقات الحج: (فصلنامه)، تهران، نمايندگي ولي فقيه در حج امور حج و زيارت، 1435ق. هدایه الامه الی احکام الائمه علیهم السلام: محمد بن حسن شیخ حر عاملی(م.1104ق.)، مشهد، آستان قدس رضوی، 1414ق.