نماز تَحیّت نمازی دو رکعتی است که مستحب است در هنگام ورود به مسجد خوانده شود. این نماز شیوه خاصی ندارد و مانند نماز صبح خوانده می‌شود. در روایات به این نماز توصیه شده و از آن به عنوان حق مسجد یاد شده است.

بیشتر مراجع تقلید گفته‌اند مسجد الحرام نماز تحیت ندارد و تحیت آنجا طواف است.

نماز مخصوص مسجد جمکران چهار رکعت است که دو رکعت آن نماز تحیت شمرده می‌شود که به شیوه خاصی خوانده می‌شود.

تعریف

نماز تحیت از جمله نمازهای مستحب به شمار می‌رود که در زمان ورود به مسجد به قصد تحیت و احترام مسجد خوانده می‌شود.[۱] گفته شده اگر در ورود به مسجد نماز واجب یا قضا یا نماز مستحبی خوانده شود، نماز تحیت ادا شده و فضیلت آن به دست آمده است؛ زیرا مقصود این است که از لحاظ حفظ حقِ مسجد، به عبادت خاص آن توجه شود.[۲]

شیوه خواندن نماز تحیت

در کتاب‌های فقهی آمده که نماز تحیّت دو رکعت مانند نماز صبح یا نمازهای نافله است[۳] و کیفیت خاصی ندارد.[۴] این نماز اذان و اقامه ندارد و می‌توان آن را بلند یا آهسته خواند[۵] و نمازگزار بعد از حمد هر سوره‌ای که بخواند کافی است.[۶]

روایات درباره نماز تحیت مسجد

روایاتی از پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) نقل شده است که به نماز هنگام ورود به مسجد توصیه می‌کند؛ از جمله:

  • پیامبر(ص): هر گاه یکی از شما وارد مسجد می‌شود، پیش از این که بنشیند، دو رکعت نماز بگزارد.[۸]
  • پیامبر(ص): حق مسجدها را اداکنید که دو رکعت نماز است پیش از آن که بنشینید.[۹]
  • امام علی(ع): از جمله حقوق مسجد، این است که هرگاه بدان پا نهادی، دو رکعت نماز بگزاری، و از جمله حقوق آن دو رکعت، این است که در آنها اُمّ القرآن (سوره حمد) را بخوانی.[۱۰]

طواف بجای نماز تحیت در مسجدالحرام

فتوای بیشتر مراجع تقلید را این دانسته‌اند که مسجد الحرام نماز تحیت ندارد؛ بلکه تحیت آن، طواف است.[۱۱] شهید ثانی نیز گفته است تحیّت مسجد الحرام، طواف است. [۱۲] برخی نیز گفته‌اند مستحب است انسان وقتی وارد مسجدالحرام شد، دو رکعت نماز تحیت مسجد به جا آورد، و اگر طواف نماید، از نماز تحیّت کفایت می‌کند.[۱۳]

همچنین دو رکعت نماز تحیت در ورود به مسجد النبی نیز سفارش شده است.[۱۴]

نماز تحیت مسجد جمکران

نمازی که در مسجد جمکران سفارش شده چهار رکعت است که دو رکعت آن نماز تحیت نام دارد. این دو رکعت نماز تحیت مسجد جمکران بدین‌صورت‌ است که در هر رکعتی باید یک‌بار حمد و هفت بار «قُلْ‌ هُوَ اللّٰه» خوانده‌ شود و تسبیحی که در رکوع و سجود گفته‌ می‌شود، باید هفت بار ادا شود.[۱۵]

همچنین مهم‌ترین عمل در مسجد سهله را دو رکعت نماز تحیّت گفته‌اند که میان نماز مغرب و عشا باید خوانده شود.[۱۶]

پانویس

  1. فرهنگ فقه فارسی، ج۲، ص۳۸۷؛ فقرات فقهیه، ج۱، ص۴۴۵؛ رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج۱، ص۵۰۸.
  2. احکام مقدمات نماز، ص۱۹۶.
  3. استفتائات جدید، ج۲، ص۸۱.
  4. فقرات فقهیه، ج۱، ص۴۴۶.
  5. استفتائات جدید، ج۲، ص۸۱.
  6. فقرات فقهیه، ج۱، ص۴۴۶.
  7. الأمالی، ص۵۳۹.
  8. كنز العمال، ج۷، ص۶۵۸.
  9. فرهنگ‌نامه مسجد، ص۱۴۷.
  10. دعائم الإسلام، ج۱، ص۱۵۰؛ بحار الأنوار، ج۸۴، ص۲۳.
  11. در وادی نور، ص۵۹.
  12. الروضة البهية، ج۱، ص۵۴۳.
  13. مناسک حج، ص۱۶۹.
  14. مناسک حج، ص۲۲۲.
  15. دانشنامه فرهنگ مردم ایران، ج۳، ذیل مدخل.
  16. تهذيب الأحكام، ج۶، ص۳۸؛ دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۳، ص۵۸.

منابع

  • الأمالی، شیخ طوسی، محمد بن حسن‌، قم، دار الثقافة، ۱۴۱۴ق.
  • احکام مقدمات نماز، مدرسی، سید محمدتقی، قم، انتشارات محبان الحسین (ع)، ۱۳۸۷ش.
  • استفتائات جدید، مکارم شیرازی، ناصر، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، ۱۴۲۷ق.
  • بحار الأنوار، علامه مجلسی، محمدباقر، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
  • تهذيب الأحكام، شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهران، دار الكتب العلمية، ۱۳۶۵ش.
  • دانشنامه فرهنگ مردم ایران، عظیمی‌پور، نسیم، «جمکران، مسجد»، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، بی‌تا.
  • دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمدی ری‌شهری، محمد، مترجم: مسعودی، عبدالهادی، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۳ش.
  • در وادی نور، ملکی، علی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۹ش.
  • دعائم الإسلام، ابن‌حیون، نعمان بن محمد، قاهره، دارالمعارف، ۱۳۸۳ق.
  • رساله توضیح المسائل (مراجع)، خمینی، روح الله و سایر مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا.
  • الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية، شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی، قم، کتابفروشی داوری، ۱۴۱۰ق.
  • فرهنگ‌نامه مسجد، محمدی ری‌شهری، محمد، مترجم: خوش نصیب، مرتضی، قم، دارالحديث، ۱۳۸۷ش.
  • فرهنگ فقه فارسی، هاشمی شاهرودی، سید محمود، قم، مؤسّسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی، بی‌تا.
  • فقرات فقهیه، شریفی اشکوری، الیاس، قم، آل ایوب، ۱۳۸۱ش.
  • كنز العمال، متقی هندی، علی بن حسام‌الدین، بی‌جا، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۱ق.
  • مناسک حج، سبحانی، جعفر، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، بی‌تا.
  • مناسک حج، صافی گلپایگانی، لطف‌الله، قم، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۶ق.