مزار سید تاج‌الدین محمد آوی

از ویکی حج

مکان

مقبره‌ منسوب به سید تاج‌الدین محمد آوی، در عراق، در دو فرسخی بغداد، نزدیکی شهر کوت، در مکانی به نام حفیره، قرار دارد. این مقبره، در مسیر بغداد و در شمال استان واسط است. برای رهگذری که از جنوب عراق به سوی بغداد برود، جاده‌ای فرعی به موازات نهر «نزلة‌ التاج» کشیده شده که تا مقبره یک کیلومتر فاصله دارد.[۱]

پیشینه

کشف

این قبر در سال ۱۸۹۰م (۱۳۰۷-۱۳۰۸ق) کشف شد. یکی از ساکنان کناره رود دجله به نام شیخ حمدعلی، سه بار پیاپی در خواب دید کسی با چهره‌ای نورانی و لباس روحانی از او می‌خواهد مکان خاصی را نظافت کند. در آن مکان تخته‌سنگی یافت شد که روی آن نوشته بود:‌ «النقیب ابوالفضل تاج‌الدین الافطسی الحسینی».[۲]

متولی این مزار در سال ۲۰۱۱م. (۱۴۳۲-۱۴۳۳ق)، که از نسل نخستین کاشف سنگ مزار است، این رویداد را با اندکی تفاوت بازگو کرده است. به گفته او، حاج علی‌خان کشاورزی مشغول کار در این منطقه بود که سنگ قبری یافت که روی آن نوشته بود: «مرقد السيد تاج‌الدين الآوى و ولديه».[یادداشت ۱][۳]

در سال ١٩۵٠م. متوليانِ وقت مزار[یادداشت ۲] با مراجعه به عالمان تاریخ‌نگار و نسب‌شناس حوزه علميه نجف، از درستی نسب و محل دفن اطمینان یافتند.[۳]

بنا

بر روی محلی که سنگ‌نوشته یافت شد، اتاقکی گلی با سقفی از نی ساخته شد که به مدت ۴۰ سال باقی بود.[۲] در سال ۱۹۴۰م. ساختمان آن آجری شده و ایوانی کوچک به آن افزوده شد.[۴] سنگ‌نوشته یاد شده، تا سال ۱۹۷۰م. (۱۳۸۹-۱۳۹۰ق) بر روی ضریح قرار داشت؛ ولی در بازسازی‌ها از میان رفت.[۲]

گسترش و بازسازی‌های گوناگون، در سال‌های مختلف برای این مقبره گزارش شده است.[۵] برای نمونه، پس از طغیان رود دجله در سال ۱۹۵۴م. و ویران شدن بخشی از مزار، ساختمانی با تیرآهن و آجر و گنبدی به ارتفاع چهار متر ساخته شد. در سال ۱۹۹۷م. نیز بنای مزار گسترش یافته و نمای داخلی آن مرمر شد.[۳]

آیین‌ها

زائران این مزار عادت دارند بخشی از مسير را براى وفا به نذرشان پياده بپيمايند. این مسیر، جاده‌ای فرعی به موازات نهری کوچک به نام «نزلة التاج» است که تا حرم یک کیلومتر فاصله دارد. [۱]

مردم از مناطقی مانند الصويريه، العزيزيه و الحفريه، در روزهای جمعه و مناسبت‌های دینی و مذهبی، به ویژه عید فطر و قربان به این مزار می‌آیند.[۶]

امروزه

این مزار، بر پایه گزارشی در سال ۲۰۱۱م. (۱۴۳۲-۱۴۳۳ق)، دارای صحن و گنبدی با کاشی‌کاری آبی‌رنگ به ارتفاع ۴۰ و قطر پنج متر بوده، مساحت کلی مزار ۲۵۰۰ و مساحت داخل مزار ۴۴۰ متر مربع بوده است. در این سال، ضریح جدیدی با پنجره‌های نقره‌ای روی قبر نصب شده است.[۳]

این مرقد، از سال ٢٠٠٨م. زير نظر اداره اوقاف شيعه رفته است.[۳]

پانوشت

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ سید تاج‌الدین حسینی آوی، ص۶۳.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص١١٢.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ مقاله سيد تاج‌الدين الآوى شاهد ضحايا الارهاب و التعصب حيدر الجد، مجله فرهنگى ينابيع، شماره ٢٧، سال٢٠١١.
  4. سيد تاج‌الدين الآوى شاهد ضحايا الارهاب و التعصب.
  5. معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص١١٢؛ رک: سید تاج الدین حسینی آوی،‌ ص۶۵.
  6. مراقد المعارف، ج١، ص٢١١.
  1. آرامگاه سيد تاج‌الدين آوى و دوپسرش
  2. عبدالتاج حمد و رهيف حمد.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب سید تاج الدین حسینی آوی، محمدسعید نجاتی (پژوهشکده حج و زیارت)، مشعر، تهران، ۱۳۹۳ش. است.