تاریخ مستند سفر حج (کتاب)

کتاب تاریخ مستند سفر حج (Records of the Hajj) و به نام عربی سجلات الحج در ده جلد به نگارش درآمده و در لندن به چاپ رسیده است. این کتاب یکی از آثار جذاب و حجیم و قابل توجهی است که درباره تاریخ حج نگاشته شده است. این کتاب یکی از آثار ماندگار مستشرقان، درباره حج است که توسط انتشارات Archive Editions در سال 1993میلادی در لندن به دو زبان انگلیسی و عربی به چاپ رسیده است. این اثر در واقع، تاریخ مستند حج است و هر جلد، به موضوع و یا اتفاقات خاصی پرداخته که پیرامون حج، انجام شده است. نکته قابل توجه آن‌که از آثار مستشرقان غیر انگلیسی زبان، همچون فرانسوی و آلمانی و اسپانیایی نیز استفاده شده است.

محتوا

جلد اول کلیاتی درباره ادعیه و زیارت خانه خدا و آداب و مناسک آن، آیات قرآن مرتبط با مباحث حج، آمادگی برای سفر حج، بنیان‌گذاری و توسعه حج اسلامی، تفکر و تعمّق درباره کعبه و اهمیت و پیشینه حج، به عنوان یک نهاد اسلامی را بررسی کرده است. جلد دوم، درباره تاریخ حج در دوره‌های مملوکی و عثمانی (630-1814) است. هر چند در مقدمه این جلد، تاریخ حج در دوران صدر اسلام، اموی و عباسی نیز به اختصار، توضیح داده شده است. جلد سوم و چهارم، به حج در دوران عثمانی 1814ـ1887 پرداخته و به عمده سفرنامه‌های مستشرقان در این دوران به حرمین شریفین، پرداخته است. جلد پنجم دوره سلطنت خاندان اشراف هاشمی (1916 ـ 1925) را بررسی کرده است. جلد ششم و هفتم، حاوی اطلاعات بسیار مهمی از دوره سعودی (1926ـ1935) و چگونگی روی کار آمدن آنهاست. در این فصل، به تخریب‌های اماکن تاریخی نیز پرداخته شده است. جلد هشتم درباره توسعه حرمین شریفین در دوران سعودی و جلد نهم درباره بهداشت و سلامت در حج، تنظیم شده است. وجلد دهم این کتاب، شامل نقشه‌ها، نگاره‌ها و عکس‌هایی از حرمین شریفین و حجاز است