آئین اربعین، پیام‌ها و دستاوردها(کتاب)
آئین اربعین، پیام‌ها و دستاورها، ترجمه‌ای است از کتاب «زیاره الأربعین، دلالات و آفاق» به نویسندگی محمدعبدالرضا هادی الساعدی، که توسط سید ابوالقاسم غضنفری و حسن باجلان به فارسی ترجمه شده است.
این کتاب در ۹ فصل تدوین شده و ظرفیت‌های مختلف مراسم و پیاده‌روی اربعین را بررسی می‌کند. مهمترین مواردی که در این کتاب بدان پرداخته شده‌است بدین شرح است:
- اعلام برائت از مشرکان و ستمگران با پیروی از سیره امام حسین
- بهره‌گیری از حضور گسترده مردم برای اعلام مسائل امت اسلامی
- استفاده از ظرفیت پیاده‌روی اربعین در نهادینه کردن رفتار و اخلاق نیک، چنان‌که در این مراسم ایثار و خدمت به زائرین به صورت داوطلبانه مجموعه‌ای از اعمال و رفتار درست و نیک را در خود جای داده است.
- برشمردن محاسن فردی و اجتماعی پیاده‌روی اربعین، نظیر حس تعبد، مبارزه با شیطان، سلامت روانی و ذهنی با ارتباط گرفتن زائرین مؤمن با یکدیگر در مسیر راه
- سعی در نهادینه کردن محاسن پیاده‌روی اربعین در زائرین بعد از پایان مراسم و دور نگه‌داشتن این مراسم از انحرافاتی نظیر ریا و تفاخر و مقدم شمردن واجبات در این مراسم و استفاده از منابع اصیل برای درک مصیبت وارده بر اهل بیت
 | |
| پدید آورندگان | |
|---|---|
| نویسنده | محمدعبدالرضاهادی الساعدی |
| برگرداننده | سید ابوالقاسم غضنفری، حسن باجلان |
| محتوا | |
| موضوع | زیارتنامه اربعین- نقد و تفسیر |
| نشر | |
| تعداد جلد | ۱ |
| تعداد صفحات | ۱۷۸ |
| ناشر | مشعر |
| محل نشر | تهران |
| شمارگان | ۵۰۰ نسخه |
فصل اول:بیزاری جستن از ستمگران
این فصل زیارت اربعین را همچون مراسم حج، که نمود برائت از مشرکین است، نماد برائت از مشرکین و ستمگران می‌داند.[۱]
نویسنده ذیل سه زیرفصل این مفهوم را بیان می‌کند:
برائت سیاسی در سیاست امام حسین(ع)، در این قسمت، مفهوم لعن را بیان می‌کند و آن را مرزبندی با ستمگران می‌داند و نه نفرین‌گویی و عقده گشایی.[۲]
زنده کردن اراده سیاسی، در این قسمت، زیارت را عامل رجوع و پیوند مردم به رهبران دینی می‌داند. نویسنده ایجاد پیوند ولایی با رهبران دینی را جهت دهنده اراده سیاسی مردم به سمت حمایت از اسلام و مسلمانان می‌داند.[۳]
یاری و تلاش، در این قسمت با اشاره به فرازهایی از زیارت امام حسین، در یاری جستن از خداوند برای اعمال درست و همراهی امام حسین و مفاهیمی این چنین را عامل شکل‌گرفتن انگیزه مبارزه با فساد و اصلاح جامعه در نسل‌های بعد می‌داند.[۴]
فصل دوم:نمایش‌های هدفمند توده‌های مؤمن
در این فصل نویسنده به حضور گسترده مردم در زیارت اربعین و کیفیت این حضور که حاوی پیام آزادگی و عدالتخواهی در نمایشی صلح‌طلبانه است، می‌پردازد.[۵]
نمایش اخلاق انسانی و اسلامی در زیارت اربعین و نیز استفاده از ظرفیت این مراسم برای مطرح‌کردن دغدغه‌های امت اسلامی از دیگر مباحث این فصل است.[۶]
فصل سوم:رفتار مثبت اجتماعی
نویسنده ضمن پرداختن به نظریه‌ها و فرضیاتی درباره رفتار مثبت اجتماعی و نیز ایثار، رفتار زائرین اربعین در همکاری و یاری رساندن به هم در طول مسیر را نوعی از ایثار می‌داند.[۷]
فصل چهارم:عمل داوطلبانه
در این فصل نویسنده با اشاره به اعمال داوطلبانه مرسوم در جهان که اهداف اقتصادی، اجتماعی و یا بهداشتی را مدنظر دارند، رفتار زائران اربعین را اعم و بالاتر از این اعمال داوطلبانه می‌داند.
چنان‌که در مسیر زیارت اربعین موکب‌ها و ساکنین محلی عراق، انواع خدمات را به‌شکل کاملا داوطلبانه و خالصانه در اختیار زائرین اربعین قرار می‌دهند. و این اعمال خودجوش و خارج از چارچوب دولتی بوده و تنها انگیزه درونی افراد در این زمینه دخیل است.[۸]
فصل پنجم:حس طولانی عبادت
این فصل پیاده‌روی اربعین و ثوابی که در هر قدم آن تا زیارت امام حسین برداشته می‌شود اشاره شده و استفاده از طول مسیر برای بهره بردن از زیارت اربعین را مد نظر قرار داده و آن را حس طولانی عبادت معرفی می‌کند.
همچنین نویسنده محاسن طولانی بودن عبادت را حس تعبد و بندگی، سلامت روان و نیز مبارزه با شیطان به طور خاص وقتی این عبادت طولانی با بسیج امت همراه می‌شود، می‌داند.[۹]
فصل ششم:تأثیرات پیاده‌روی بر بهداشت روانی و ذهنی
در این فصل نویسنده ضمن پرداختن علمی به فواید پیاده‌روی مانند ایجاد سلامت روانی و دوری از افسردگی، پیاده‌روی اربعین را ضامن سلامت روانی و ذهنی زائرین می‌داند.
اما نویسنده به این مسأله تأکید می‌کند که این مراسم با مفاهیمی والاتر همچون انس با دیگران و حس امنیت، قصد تقرب به خدا و احساس رضایت درونی، همزاد پنداری با اسرای کربلا حضرت زین العابدین و حضرت زینب به سلامت و آرامش روان زائرین را فراهم می‌کند.[۱۰]
فصل هفتم:دستاوردهای تربیتی و آموزشی مراسم پر برکت اربعین
در این فصل نویسنده دستاوردهای تربیتی زیارت اربعین را استحکام منزلت سیدالشهدا در افراد، ولایت‌پذیری و ایستادگی و برائت از دشمنان، نهادینه شدن اخلاق درست و دورماندن از رفتار منفی، و نیز الگو سازی برای کودکان و نوجوانان در ترویج اخلاق درست و استفاده از رسانه در این مسیر را، ذکر می‌کند.[۱۱]
در بیان دستاودهای آموزشی مراسم اربعین نیز مواردی چون بالارفتن مهارت اجتماعی و ارتباط با دیگران را ذکر می‌کند و مراسم زیارت اربعین را عامل بازدارنده از انحرافات اخلاقی می‌داند و در این راستا نظریات اجتماعی را مورد بررسی قرار می‌دهد.[۱۲]
فصل هشتم:دستاوردهای زیارت مبارک اربعین و رفتار معمول
در این فصل، نویسنده عادت‌های رفتاری را مورد توجه قرار می‌دهد و با تأکید به عادات رفتار اسلامی در تلاش برای نهادینه کردن اخلاق نیکو در فرد، به این نکته می‌پردازد که مراسم اربعین مجموعه‌ای از عادات و اخلاق‌های نیکو را دربرمی‌گیرد و باید در استمرار و نهادینه این مجموعه عادات بعد از زیارت اربعین نیز اهتمام ورزید.[۱۳]
فصل نهم:صیانت از مراسم زیارت اربعین
در این فصل نویسنده به این مسأله می‌پردازد که نباید مراسم زیارت اربعین دچار انحرافاتی نظیر ریا و تفاخر شود و باید جنبه‌های عبادی آن محفوظ بماند.
همچنین ضرورت انجام واجبات در طول مسیر و نیز رجوع به منابع اصیل و درک مصیبت وارده به اهل بیت و مقدس پنداشتن طول مسیر زیارت را از ملزومات برحذر داشتن مراسم اربعین از انحراف می‌داند.[۱۴]
اطلاعات ناشر
این کتاب در پژوهشکده حج و زیارت و توسط نشر مشعر در بهار ۱۴۰۱ به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ آئین اربعین، ص 17
- ↑ آئین اربعین، ص 20-23
- ↑ آئین اربعین، ص 23
- ↑ آئین اربعین، ص 24-25
- ↑ آئین اربعین، ص 27-30
- ↑ آئین اربعین، ص 32-33
- ↑ آئین اربعین، ص 35-68
- ↑ آئین اربعین، ص 69-85
- ↑ آئین اربعین، ص 87-97
- ↑ آئین اربعین، 99-106
- ↑ آئین اربعین، ص 107-118
- ↑ آئین اربعین، ص 118-133
- ↑ آئین اربعین، ص 135-150
- ↑ آئین اربعین، ص 151-159