مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا (کتاب)
مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا (کتاب)، به قلم تقی میرزایی شیخ‌آبادی نگاشته شده و ابعاد فاجعه منا در سال ۱۳۹۴ش را بر اساس نظریات فیزیک ازدحام مورد بررسی قرارداده‌است. این کتاب در پژوهشکده حج و زیارت به چاپ رسیده است.
 | |
| پدید آورندگان | |
|---|---|
| نویسنده | تقی میرزایی شیخ‌آبادی |
| محتوا | |
| موضوع | واقعه منا، پیچیدگی محاسباتی |
| نشر | |
| تعداد صفحات | 178 |
| ناشر | مشعر |
| وب‌سایت ناشر | http://hzrc.ac.ir |
| محل نشر | تهران |
| شابک | 9789645409829 |
| رده‌بندی کنگره | BP262/2 |
| رده‌بندی دیویی | 297/761 |
ساختار
کتاب حاضر در پنج فصل ابعاد فاجعه منا را براساس نظریات فیزیک ازدحام مورد بررسی قرارداده‌است:
- فصل اول: مروری بر واقعه منا
- فصل دوم: پیچیدگی و سیستم پیچیده
- فصل سوم: ازدحام و فیزیک آماری
- فصل چهارم: پلاسماهای پیچیده و فیزیک ازدحام
- فصل پنجم: تجزیه و تحلیل واقعه منا
اهمیت نگارش
نویسنده دو سوال را مبنای نگارش کتاب خود قرارداده است:
- مسببان و مباشران فاجعه منا چه افراد، سازمان‌ها و یا دولت‌هایی بودند؟
- آیا وقوع این حادثه عمدی بوده است یا غیرعمدی؟
و اذعان می‌دارد پاسخگویی همه جانبه به این دو سوال مستلزم تحقیقات گسترده‌ای است و در کتاب پیش‌رو جنبه‌هایی از آن مورد بررسی قرار گرفته‌است.
نویسنده این مسأله را دنبال می‌کند که آیا ایجاد تغییر در جمعیت حاضر در منا می‌توانست مانع بروز فاجعه شود؟
او نتایج حاصل از تحقیق خود را در جهت مشخص شدن عمدی یا غیرعمدی بودن فاجعه منا می‌داند و همچنین عنوان می‌کند این نتایج می‌تواند به مدیریت حج و رویدادهایی با ازدحام جمعیت کمک کند.
محتوا
پیشینه اتفاقات رخ داده در منا
نویسنده حوادثی که در منا روی داده است را ذکر می‌کند:
- کشته شدن حجاج در ازدحام منا سال‌های 1373، 1377،1384ه.ش
- آتش‌سوزی در منا سال 1354،1376ه.ش
- فاجعه تونل(مسیری از مکه به عرفات و منا) 1369ه.ش
- تلفات در ازدحام جمرات سال 1380ه.ش
- فاجعه جمرات 1382ه.ش
سپس به حوادثی که به غیر از منطقه منا در زمان حج روی داده نیز اشاره می‌کند:
- شیوع وبا 1254ه.ش
- کشتار حجاج در مکه 1366ه.ش
- فروریختن هتل در مکه 1384ه.ش
و در آخر به فاجعه منا در سال 1394ه.ش و نیز حادثه سقوط جرثقیل در مسجدالحرام در همین سال می‌پردازد.
بررسی فاجعه منا براساس علم فیزیک
نویسنده ابتدا مقدماتی از نظریات فیزیکی مد نظر خود یعنی «تسالیس» و «ماکسولی» را شرح داده، سپس فاجعه منا را براساس آن تحلیل نموده‌است. بنابر نظریات علم فیزیک، اگر ذرات در یک جریان سیال در حرکت باشند و یک ذره با ماهیتی متفاوت به آن ها تحمیل شود، انرژی حاصل از این ذره جدید، باعث حرکت سریعتر ذرات و ایجاد موج هایی در طول مسیر خواهد شد. در این حالت در اثر این انرژی، میدانی الکتریکی ایجاد خواهد شد و ذرات در اثر موچ های ایجاد شده در این میدان هضم خواهند شد. سپس عواملی که در فاجعه منا نقش داشته‌اند را براین اساس بررسی می‌کند: