قبر مالک بن انس
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| تأسیس | قبل از قرن هفتم |
| کاربری | بقعه |
| مکان | قبرستان بقیع |
| مشخصات | |
| وضعیت | تخریب توسط وهابیت |
قبر مالک بن انس که یکی از پیشوایان چهارگانه اهل‌سنت است، در بقیع قرار دارد. بنابر منابع تاریخی، قبر مالک دارای بقعه کوچکی بوده که تاریخ بنای آن به قبل از قرن هفتم می‌رسد.
در کنار قبر مالک بن انس قبر و گنبد منتسب به نافع مولا ابن عمر یا نافع بن عبدالرحمن که یکی از قاریان معروف هفتگانه است قرار داشته که این دو بقعه نیز به دست وهابیت تخریب شده است.
بنای بقعه
در آگاهی تاریخ و کیفیت ساختمان بقعه و گنبد متعلق به امام مالک، که یکی از پیشوایان چهارگانه اهل‌سنت است به منابع مدینه‌شناسی و سفرنامه‌ها مراجعه می‌کنیم و می‌بینیم آنچه از مجموع گفتار این نویسندگان برمی‌آید این است که: تاریخ ساختمان بقعه امام مالک به قبل از قرن هفتم منتهی می‌شود و کیفیت آن قبل از این تاریخ معلوم نیست.
در کنار قبر مالک، قبر و گنبد منتسب به نافع مولا ابن عمر یا نافع بن عبدالرحمن که یکی از قاریان معروف هفتگانه است قرار دارد.
ابن جبیر و سمهودی
ابن جبیر (متوفای 6١4ه. ق) می‌گوید: «قبر مالک بن انس الامام المدنی(رض) و علیه قبة صغیرة مختصرة البناء».[۱]
سمهودی (متوفای ٩١١ه. ق) بقعه را با این بیان معرفی نموده است: «و منها مشهد الامام ابی عبدالله مالک بن انس الاصبحی علیه قبة صغیرة».[۲]
عباسی و ابراهیم پاشا
صاحب عمدة الاخبار نیز یک قرن پس از سمهودی بقعه را مانند وی معرفی می‌کند.[۳]
در مرآة الحرمین می‌گوید: «و قبة الامام ابی عبدالله مالک بن انس الاصبحی امام دارالهجرة».[۴]
وضعیت فعلی قبر
در نقشه‌های موجود، از وضع فعلی بقیع که دیگر چندان اثری از قبور باقی نمانده است، قبر مالک و نافع در کنار هم قرار دارد و در کنار هم معرفی می‌شود؛ مثلاً سیداحمد آل یاسین نقشه فعلی بقیع را در کتاب خود آورده و چنین توضیح می‌دهد: «قبر الامام مالک ابن انس... وقبر نافع مولا عبدالله بن عمر شیخ القراء».[۵]
پانویس
منابع
- مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا (م. 1353ق.)، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق
- تاریخ معالم المدینة، سیداحمد یاسین خیاری (1321-1380ق)، جده، دارالعلم للطباعة و النشر و نشر عامه، 1410ق. 1411ق. 1412ق. و 1419ق.
- عمدة الاخبار: احمد بن عبدالحمید عباسی (قرن۱۰ق.)، مدینه، المکتبة العلمیه.
- وفاء الوفاء: السمهودی (درگذشت 911ق.)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2006م.
- رحلة ابن جبیر: محمد بن‌احمد (م.۶۱۴ق.)، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۹۸۶م؛