آیه ۹۷ سوره مائده

متن و ترجمه

﴿

جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلَائِدَ ذَلِكَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

خدا، [زیارتِ] کعبه، آن خانه با حرمت، و ماه های حرام، و قربانی‌های بی‌نشان، و قربانی‌های نشان‌دار را وسیله قوام و برپایی [زندگی، معیشت و سامان دنیا و آخرت] مردم قرار داد. این [شرایع و احکام] برای آن است که بدانید: یقیناً خدا آنچه را در آسمان‌ها و آنچه را در زمین است می داند؛ و قطعاً خدا به همه چیز داناست.

﴾

شرح واژگان

«كعب» در لغت، به معناى برآمدگى، بلند و ارتفاع چيزى و «كعبه» به معناى مربع بودن [همراه با ارتفاع] است. در وجه نامگذارى بيت الله به كعبه احتمال داده شده به دليل مكعب بودن، و يا مرتفع بودن آن باشد. مصطفوی، لغت‌شناس قرآنی، بر اين باور است كه اين واژه در «برآمدىِ معنوى» (رفعت) نيز به كار مى‌رود و از اين باب است كه بر كعبه به دليل رفعت مقام، شرافت و منزلت اطلاق مى‌شود.

«قيام» از نظر ساختارى سه نحو كاربرد دارد؛ يكى به معناى مصدرى كه به معناى قيام کردن است؛ دوم به معناى جمع قائم؛ و سوم به معناى ابزار نگهدارى و قوام چيزى است؛ مانند آیه ﴿وَ لاٰ تُؤْتُوا اَلسُّفَهٰاءَ أَمْوٰالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللّٰهُ لَكُمْ قِيٰاماً ﴾. قيام بودن كعبه را به معنای سوم دانسته‌اند.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب درسنامه تفسیر آیات حج، محمد فاکر میبدی، قم، حوزه نماینگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۷ش. است.