مشهد الحسین(حلب)
در روز دهم محرم سال 61 هجری نبردی میان سپاه حسین بن علی (ع) و لشکر عظیمی از سوی یزید بن معاویه به فرماندهی عمر بن سعد در نزدیکی محلی به نام کربلا (که در عراق کنونی واقع شده است) در گرفت. دلیل این جنگ از سوی یزید بیعت نکردن امام حسین (ع) با او بود و از سوی امام حسین (ع) نیز عقیده ی راستین ایشان مبنی بر غیر شرعی و قانونی بودن زمامداری یزیدان بر مسلمانان بود. پس از این جنگ نابرابر و کشته شدن امام حسین (ع) و یاران ایشان، فرمانده لشکر دشمن (عمر سعد) دستور داد تا سرهای شهداء را از بدن هایشان جدا کرده و بر نیزه کنند، سپس آنها را به همراه اسرای نینوا در شهرها چرخانده و به آنان هتک حرمت کنند. یکی از محل هایی که سر مبارک امام حسین (ع) در آنجا قرار گرفته سنگی است در تپه جوشن، واقع در شهر حلب. این مکان به عنوان یکی از مقام های سر امام حسین (ع) قرار گرفته و مسلمانان آن را زیارت می کنند.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | سیف الدوله حمدانی |
| تأسیس | 350 هجری |
| مکان | کشور سوریه/حلب |
| نام‌های دیگر | مسجد النقطه |
| مشخصات | |
| مساحت | 1*1.5متر (ابعاد ضریح) |
| وضعیت | فعال |
| معماری | |
| معمار | مؤسسه بازسازی و احسان اسلامی جعفری |
| بازسازی | 1960 میلادی |
مشهد الحسین(ع)|مسجد النقطه
یکی از اماکنی که نزد شیعه اهمیت بسزائی دارد، مشهد الحسین (ع) یا مسجد النقطه است.این مکان یادآورۀ خاطرۀ تلخی در تاریخ تشیع است.هنگامی که کاروان اسرا و سرهای شهدای کربلا از سرزمین عراق به حلب رسیدند، در کنار تپه یا کوهی به نام جوشن[۱] در غرب حلب و کنار معبدی به نام «مارت مروثا» کاروان یک شب متوقف شد تا لَختی بیاساید و صبحگاهان حرکت به سوی دمشق را از سر گیرد.نگهبانان و حاملان سرهای مقدس نیز به استراحت نشستند. راهبی که در آن دیر بود با دادن مبلغی به نگهبانان کاروان، سر مبارک امام حسین (ع) را بر صخره‌ای در داخل دیر قرار داد و تا صبح کنار سر مقدس بود.هنگام طلوع آفتاب که سر مقدس را برداشتند، چند قطره‌ای خون بر این صخره یا سنگ جاری گشته بود.پس از حرکت کاروان، مردم حلب از این مساله خبر یافته و اطراف آن سنگ، جمع شده و به عزاداری و شیون و زاری بر کشتگان کربلا و نوادۀ پیامبر خدا (ص) پرداختند.
انتقال سنگ
بر اساس روایات شیعه، همه ساله در روز عاشورا آن خون بر سنگ می‌جوشید و توجه بسیاری از مردم شام را به خود جلب کرده بود برخی گفته‌اند عبدالملک بن مروان اموی دستور انتقال سنگ را از آن نقطه داد و از آن پس اثری از آن دیده نشد.[۲] اما نویسنده کتاب حلب و التشیع معتقد است این سنگ از ابتدا تا کنون برجای خود باقی بوده است مگر مدت کوتاهی در سال ١٩٢٠م که مشهد النقطه پایگاه ذخیره سلاح عثمانی‌ها بوده و چون بخاطر انفجار در تسلیحات موجود، مشهد النقطه تخریب و دچار آسیب شد این سنگ موقتاً به مشهد المحسن در جوار آن منتقل و پس از بازسازی به سال ١٩6٠م دوباره بر جای خود بازگشت داده شد.[۳]
ساخت مسجد النقّطه
سیف الدوله حمدانی شیعه نخستین کسی است که بر مکان آن سنگ، یعنی دیر یاد شده حجره و جامعی به سال 350 هجری ساخت و آن را مسجد النقطه نامید.او به این مکان اعتقاد ویژه‌ای داشت و همواره به زیارت آن می‌رفت.مشهد الحسین (ع) امروزه در شهر حلب معروف است و از سوی اهالی و زائران حضرت زینب (س) که از طریق ترکیه و مرز زمینی به سوریه می‌روند-زیارت می‌شود.
حیّ الانصاری
منطقه مشهد الحسین (ع) اکنون به «حیّ الانصاری» مشهور است.تپۀ جوشن نیز به رغم اینکه خانه‌های متعددی بر فراز آن ساخته شده است ولی همچنان باقی است.مکان مشهدالحسین (ع) سمت راست خیابان اصلی و حدود پنجاه متر بالاتر از پل هوایی است که صحن بزرگی داشته و بر در ورودی، نام این مکان بر روی سنگی حجاری شده است. در انتهای صحن و حیاط درب دیگری است که به داخل شبستان و محل اصلی مشهد مرتبط است، بر در ورودی آن کتیبه‌ای به خط کوفی دیده می‌شود که بر آن نوشته شده است: «هذا مقام و مشهد الحسین (ع) » و پایین آن نیز نام سیف الدّوله حمدانی به عنوان سازندۀ این بنا به چشم می‌خورد.پس از ورود؛ به شبستان کوچک دیگری می‌رسیم که در انتهای آن ایوانی قرار دارد و کنار آن ضریحی کوچک به ابعاد ١/5* ١ متر و به رنگ زرد دیده می‌شود.در داخل آن سنگی بر روی استوانه‌ای قرار داده شده و این جا همان مکانی است که سر مقدس امام حسین (ع) بر آن گذاشته شده و قطره‌هایی از خون بر آن ریخته است.
بازسازی مشهد الحسین (ع)
در سال ١٩6٠م برای بازسازی مشهد الحسین مؤسسه بازسازی و احسان اسلامی جعفری تاسیس شد و از آن سال ضمن بازسازی این مکان، اقدامات عمرانی دیگری از جمله مسجد، مرکز پزشکی تخصصی، حوزه علمیه به ریاست شیخ ابراهیم نصراللّٰه تا عصر حاضر انجام شده است.شیخ ابراهیم نصراللّٰه نویسنده کتاب حلب و التشیع، خود امامت نماز در مشهد الحسین را امروزه بر عهده دارد.
پانویس
- ↑ .آن را بدین علت جوشن نامیده‌اند که شمر بن ذی الجوشن سر مبارک امام حسین (ع) را بر این تپه‌گذاشته بود.ابن شحنه، الدر المنتخب، ص٨5.
- ↑ .عبداللّٰه حجاز، معالم حلب الاثریه، ص١٣6؛ کامل غزی، نهر الذهب فی تاریخ الحلب، ج٢، ص٢٠٩؛ خیرالدین اسدی، احیاء حلب و اسواقها، ص١٧6.
- ↑ .ابراهیم نصراللّٰه، همان کتاب، ص٣١
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل کتاب اماکن زیارتی سیاحتی سوریه.
- ابن شحنه، الدرالمنتخب من تاریخ الحلب. دمشق، دارالکتاب العربی، چاپ دوم 1404 ق؛
- حجاز، عبداللَّه. معالم حلب الاثریه، حلب، جامعه حلب، جمعیۀ العادیات، [بی تا]؛
- غزي البابی الحلبی، کامل، نهرالذهب فی تاریخ حلب، تحقیق و تصحیح شوقی شعث، محمود الفاخوري، حلب، دارالقلم العربی، چاپ دوم، 1412 ق؛
- اسدي، خیرالدین، احیاء حلب واسواقها، تحقیق عبدالفتاح رواس قلعه جی، بیروت، دارقتیبه، 1990 م؛
- نصراللَّه، ابراهیم، حلب و التشیع، بیروت، دارالوفاء، 1403 ق.